ARGITALPENAK


2021eko uztailaren 27an
Ekidazu, lehoiek ez dakite biolina jotzen
Kirmen Uribe Oskorri
Kukubiltxo/ Elkar
88 orrialde + CDa
17,50 euro


«Ekidazu»ren musika banda eta ipuina

Kukubiltxo taldeak hogeita bost urte daramatza haurrentzako antzerkia eginez, eta hori ospatzeko modurik onena Kukubiltxoren lan eder bat eskaintzea zela iritzirik plazaratu dute «Ekidazu, lehoiek ez dakite biolina jotzen» antzezlanean oinarriturik Kirmen Uribek idatzitako ipuina eta ikuskizun horretarako Oskorri taldeak sortu zuen musika bandatik piezarik ederrenak biltzen dituen CDa. Abereta planetako ipar latitudeko 50 eta 51 graduen artean aurkitzen omen da Ekidazu, astoen herrialdea. Eta diotenez, arrantza egiten baino lehenago ikasten dute astoek han musika jotzen. Hala ere, musikajole apartak izateaz gain, badute ekidazuarrek beste afizio bat, txirrindularitza. Bizikletan ibiltzea baitute gogoko. Eta baita bidaiatzea ere.

Los hijos de Ogaiz
Toti Martínez de Lezea
Ttarttalo
350 orrialde
20,20 euro


Hamalaugarren mendeko Nafarroa

Toti Martínez de Lezea idazlearen «Los hijos de Ogaiz» XIV. mendeko Nafarroan dago kokaturik. 1328. urtean hasten da nobela, Nafarroa eta Frantziako errege zen Karlos Lehena Burusoila oinordekorik gabe hil zenean, nafarrak bere errege propioa aldarrikatzeko interregno horretaz baliatu zirenean. Lizarrako bi familien arteko borroka etengabea oinarri duen narrazio honetan, orduan eman ziren zenbait gertakizun historiko dakartza Toti Martínez de Lezeak kontura, hala nola Nafarroako judutegi garrantzitsuenetako baten suntsipena eta bertako bizilagun gehientsuenen heriotza, handik gutxira izandako lehorte luze bezain izugarria, haren ondorioz jasan behar izan zituzten gosea eta baliabide eza edota 1348. urtean eraso zien izurri beltza.

Agorregiko burdinola eta errotak (Aia, Gipuzkoa) I, II
Batzuen artean
Gipuzkoako Foru Aldundia
284 eta 193 orrialde 25 euro


Ikerketa luze baten emaitzak

Duela hilabete batzuk, Euskalerriaren Adiskideen Elkarteko Batzordeen «Metalurgiako Tratatua, 1765-1773» aurkezterakoan Gipuzkoako Foru Aldundiko Kultura, Euskara, Gazteria eta Kirol Departamentuak adierazi zuenez, Agorregiko burdinola eta errotari eskainitako hiruko bilduma baten lehendabizikoa zen huraxe. «Agorregiko burdinola eta errotak (Aia, Gipuzkoa) Zaharberritze baten historia» eta «Agorregiko burdinola eta errotak (Aia, Gipuzkoa). Arkeologia esperimentala» dira hurrengo bi lanak. Goi mailako zientzialariek taldean egindako lana dugu hauxe, eta lan honen bidez ikerketa luze baten emaitzak aurkeztu nahi dizkie adituei zein irakurle guztiei. Hau da, zaharberrikuntzaren alorrean eredu izan daitekeen proiektu baten datuak.

Bisoi europarra (Mustela utreola,L.)
Batzuen artean
Goierriko Euskal Eskola / Maizpide / Lazkaoko Udala
121 orrialde


Gerriko ikerlan beka irabazitako lana

Hamargarren Gerriko ikerlan beka irabazi zuen «Bisoi europarra (Mustela lutreola, L.), mundutik desagertzeko dagoen karniboroa Goierrin» ikerketak. Iñaki Irizarrek, Idoia Villatek, Jorge Gonzalezek eta Nere Amaia Laskurainek egina izan da. Egunetik egunera urritzen doan karniboro txiki hau Europako ibai eta erreketan bizi da, eta Euskal Herriko zenbait erreketan ere aurki daiteke oraindik, baina ez da batere ospetsua gure artean, eta horrek asko zailtzen du bere egoerak eskatzen dituen etenik gabeko zaintza, ikerketa, babesa eta era guztietako lanak era egokian justifikatzea. Hutsune hori betetzera dator «Bisoi europarra...» ikerketa, zeinean bisoi europarraren kontserbazioa bermatuko duen estrategia eraginkorra agertzen den.

Zientziaren Historia XX. mendeko lehen erdian
Luis Mari Bandres
Gaiak
280 orrialde
14 euro


Zientziaren Historiaren IV. alea

Zientziaren historia era erraz eta ulergarrian eskaintzeko asmo sendoarekin duela zenbait urte Gaiak argitaletxeak martxan jarritako proiektuaren laugarren alea dugu orain aurkezten duten «Zientziaren historia XX. mendeko lehen erdian (Zientziaren Historiografia IV)» liburua. Eta honako gai hauek aztertzen dira bertan, besteak beste: fisikaren krisia eta iraultza mikrokosmosean (fisika kuantikoarekin) eta makrokosmosean (erlatibitatearen teoriarekin); psikologia eta antropologia, Freud, Jung, Malinowski edota Levi-Straussen lanak gogoratuz; eta filosofia, Kant, Hegel, Engels edo Marxek materiaren kategoriaz eta eboluzioaz izandako eztabaidak azalduz.

Jakin
Batzuen artean
Jakin
168 orrialde / 8,40 euro


Euskara Nafarroan, gai nagusi

Erasoak eraso, aurrera egiteko asmo tinkoa agertzen du «Jakin» aldizkariak bere azkenengo zenbakiko editorialean, otsailaren 20an «Euskaldunon Egunkaria»ren aurka burututako eraso judizial-politikoa gogoratzerakoan -besteak beste, Joan Mari Torrealdai aldizkariko zuzendaria atxilotua eta «Jakin» bera ere zuzen-zuzenean ukitua izan ziren hartan-. Bestalde, «Nafarroa eta euskara» aukeratu du «Jakin»en 135. zenbakiak gai nagusitzat, Nafarroako Gobernuaren azken urteotako hizkuntz politikaren jarrera erasotzaileak ekarri duen hizkuntz gatazkaren inguruan bildutako hainbat artikuluren bitartez.

Bideko prosak: III, IV
Luis Mª Mujika
Hiria
106 orrialde
17 euro


Iparraldea, Araba eta Bizkaian zehar

Hiria argitaletxean plazaratu dituen «Bideko prosak: Iparraldea» eta «Bideko prosak: Araba eta Bizkaia» lanekin, amaitutzat eman du Luis Mari Mujika Ur- dangarinek 1999an kaleratu zuen «Bideko prosak: Nafarroa» eta 2002- an argitaratutako «Bideko prosak: Gipuzkoa» liburuekin batera egin duen Euskal Herriaren hausnarketa estetiko eta psikologikoa. Horrek ez du esan nahi 1986. urtean Irun saria eskuratu zuen «Poeta baten narrazio nagiak» saiakeran agertzen zuen ibilbide literarioa uzteko asmotan denik, ordea, baina hurrengo idazlanetan Turkia eta Gaztela izango ditu bere gogoeten oinarri. Begiak eta bihotza erabiltzen ditu Luis Mari Mujikak bere ibilbideetan aurkitutako paraje, jende, gorabehera eta gertaerak azaltzerakoan. Lapurdiko Biriatun ematen dio hasiera Ipar Euskal Herrian zehar eginiko prosa bidaiari, Zuberoako Santa Grazi herrian bukatzeko. Bizkaian, berriz, zentzu biografikoagoa dute bere adierazpenek, gaztaroa bertan eman zuelako eta orduko bizi kezkak eta jomugak dauzkalako gogoan idazleak. Arabako lautadan, berriz, gure mendietatik haratago begiratzen ikasten dute poetaren begiek.


Azkenak
2025-05-07 | Elhuyar
Biodibertsitate iluna neurtuta, giza jardueren eragina uste baino handiagoa dela ikusi dute

Giza jardueren eragina uste baino handiagoa dela eta ehunka kilometrotara ere irits daitekeela ondorioztatu dute biodibertsitatea neurtzeko ohikoa ez den metodo bat erabiliz. Biodibertsitate iluna neurtu dute: leku jakin batean bizi daitezkeen baina bizi ez diren espezieen... [+]


Bilobak zaintzeaz nekatuta amaitzen duten amona-aitonak

Hamar amona-aitonatik seik akituta bukatzen du, hainbat egunez bilobak zaindu eta gero, eta amona-aitonen %30ak dio haien bizitza pertsonalean eragiten duela biloben zaintzak. Frantziako Estatuko Hirugarren Adineko Behatokiaren datuak dira, Benjamin Muller kazetariak berriki... [+]


EHZ eta Hatortxu Rock jaialdiek bonu bateratu bat iragarri dute

Bi festibaletara joateko bonuak 150 euro balio ditu eta maiatzaren 6tik 19ra eskuratu daiteke. EHZ jaialdia ekainaren 27tik 29ra ospatuko dute Aberatzen eta azken Hatortxu Rocka Lakuntzan izango da, uztailaren 24tik 27ra.


Jaurlaritzako Hezkuntza Sailak negoziazio mahaira deitu ditu sindikatuak ostegunerako eta proposamen “berria” iragarri du

Steilas, LAB, ELA eta CCOO sindikatuek deitutako greba astearen atarian dator Hezkuntza Sailaren mugimendua. Ostegunean bilduko dira sindikatuak eta Hezkuntza Saila, bertan ezagutaraziko du sailak proposamen zehatza, baina zenbait eduki aurreratu ditu asteartean Begoña... [+]


Langile bat hil da lan istripuan, Laudion

Langile bat hilik topatu dute astearte goizean Laudioko Bebidas Serrano enpresan. Osalanek adierazi du hipotesi nagusia gizonak bihotzeko bat izan duela dela. Istripu honetan hildakoarekin, 2025ean 19 langile hil dira jada lan istripuetan.


Ertzaintzaren eraso arrazista bat salatu dute Bilboko San Frantzisko kalean

Erasoa ile apaindegi batean egin zuen Poliziak iragan astean, Bilboko Kontseilu Sozialistak salatu duenez. Ile apaindegiko kamera baten irudiak zabaldu dituzte.


Merzek ez du eskuratu kantziler izateko gehiengo osoa Alemaniako Parlamentuan

CDU-CSUren eta SPDren arteko aliantzak 328 aulki baditu ere Bundestagen, 310 diputaturen babesa jaso du Merzek astearteko bozketan, gehiengoa lortzeko behar direnak baino sei gutxiago. Lehen aldia da Alemania errepublika federala denetik ez dela kantzilergai bat lehen bozkaketan... [+]


2025-05-06 | Estitxu Eizagirre
Amasa-Villabonako Udala Premier enpresarekin negoziatzen ari da Amasamendiko herri lurretan bi haize errota jartzeko baldintzak

Ander Goikoetxea Amasa-Villabonako zinegotzia da eta EH Bilduko Legebiltzarkidea. Premier ESPF Ipaz Haizea enpresak Amasamendin ezarri nahi dituen bi haize erroten orain arteko prozesua nola izan den azaldu du.


2025-05-06 | Mikel Aramendi
ANALISIA
Haitz galdu batzuek baldintzatuko ote dute Asia Ekialdea?

Taiwan eta Japoniaren artean dauden Diaoyu edo Senkaku irlak hizpide izan dira berriro: Txinako kostazaintzako helikopteroek japoniar hegazkin koxkor bat uxatu zuten pasa den larunbatean irlen ingurutik “legez kanpo txinatar aire-espazioan” sartzeagatik. Bost... [+]


2025-05-06 | Antxeta Irratia
Irungo Lakaxita gaztetxeak pintaketa faxistak salatu ditu berriz

Joan den abenduan gaztetxeak pintaketa nazi-faxistak salatu zituen ere, eta oraingo honetan “Stop LGTBI”, “Fuera degenerados” edota “No os dejaremos dormir” bezalako mehatxuak izan dira asteburuan Lakaxitako hormetan azaldu diren mezuak, diana... [+]


23 eurodiputatuk Europar Batasunari eskatu diote esku hartzeko Askatasunaren Ontzidiaren alde

EBko diplomaziaburuari gutuna bidali diote lau talde parlamentarioko hainbat legebiltzarkidek, tartean EH Bildukoak. Oraindik nazioarteko uretan segitzen du Askasunaren Ontzidiak.


Errumaniako lehen ministroak dimisioa aurkeztu du, eskuin muturraren gorakadaren aurrean

Errumaniako presidentetzarako hauteskundeetan Simion eskuin muturreko hautagaiak lortu duen garaipenaren ondorioak azkar heldu dira. Marcel Ciolacu sozialdemokratak dimisioa eman du, ultraeskuinaren hazkundea geldiaraztea xede zuen gobernu koalizioak "jarraitzeko arrazoirik... [+]


Josebe Iturrioz Naizenen biltzarrean:
“Sarritan ikerketa objektu bezala tratatzen gaituzte trans pertsonak”

Naizenek I. Nazioarteko Biltzarra antolatu du haur eta gazte transexualitateaz hitz egiteko. Egitaraua maiatzak 5 eta 6 artean egin dute eta hitzaldiz josia izan da. Eztabaida eta hausnarketa bateraturako "espazioak sortzeko" ezagutza arlo ugaritan espezializatutako 400... [+]


Eguneraketa berriak daude