ADMINISTRAZIOAN ERDARAZ... OHITURAGATIK


2003ko martxoaren 30ean
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Goiko galdera horiek berak egin zizkion bere buruari Legazpiko Udaleko Euskara Batzordeak, eta erantzunak jaso nahian, hitzaldi-hausnarketa antolatu zuen, bertaratu nahi zuten udal langileekin, artikulua sinatzen duen honen laguntzaz. Inma Urzelai euskara teknikariaren ustez, "langilea motibatuta dagoenean gusturago ematen ditu eman beharreko aurrerapausoak, motibaziorik ez dagoenean langileak zama bat bezala hartzen du betidanik gaztelaniaz egin duena orain euskaraz egin beharra. Horregatik erabaki genuen ‘Euskara erabiltzeko arrazoiak’ izeneko hitzaldi-solasaldia eskaintzea langileei". Emaitzak interesgarriak izan ziren eta galdekizun bati anonimoki emandako erantzunekin osatu ziren.

Hitzaldiaren beste helburuen artean, udal langileen euskararekiko motibazioa testatzea eta indartzea zen: Euskara Planarekiko adostasun maila neurtu, beren jarrera ezagutu, informazio maila eta beharrak, kezkak eta proposamenak... "Guk oso positiboki baloratu dugu saio hori -esan digu Inma Urzelaik-, bertan parte hartu duten langileetatik askok orain beste modu batera ikusten dute Euskara Plana. Badakigu motibazioa lantzearena ezin dugula horretan bukatutzat eman, beroaldiaren ondoren beti baitator giroa epeltzea, baina motibazioa landu berri dugun honetan erabilera ere lantzeko ordua iritsi delakoan gaude".


AHALEGINAK MEREZI DU

Legazpiko udal langileek garbi daukate, euskalduntze prozesuari dagokionez, beren egoera "pribilegiatua" dela eta herriko beste sektoreen aurrean erantzukizun berezia dutela. Alegia, udal administrazioa euskalduntzeko egin diren ahaleginak egin eta gero, esparru horretan ez bada "irabazten", eta eredu arrakastatsu bat sortzen, zaila izango dela beste inon horrelakorik lortzea.

Herritarrek eta herriko beste talde, erakunde eta enpresek ikusten badute Udalak euskara darabilela, hizkuntzak eta hizkuntza normalizazio prozesuak prestigioa eta sinesgarritasuna irabazten dute. Eta egoera kontrakoa bada, desprestigioa eta sinesgarritasun falta. Horregatik guztiagatik, Legazpiko ia udal langile guztiek aitortzen dute, euskarari dagokionez, Udalak eredu izan behar duela herritarren aurrean, eta bereziki, datozen belaunaldi berrien aurrean. Legazpiko udal langile guztiak gainera bat datoz: Udalean euskararen kontrako langilerik ez dago, baina lanean eta lankideekin denboraren erdia baino gehiago euskaraz egiten dutenak gutxiengoa dira (6tik 1 inguru). Ia denak, euskara gehiago erabiltzearen alde daude. Oso gutxi dira euskararen gaiarekin "presionatuegiak" edo gaia azaltzen denean deseroso sentitzen direnak (garrantzitsua da hala ere, multzo honen kezkak zeintzuk diren ezagutu eta erantzun egokiak lantzea). Baina asko dira euskara erabil dezaketen egoeratan, erdaraz egiten dutenak, nahiz eta denek aitortu beraiengatik balitz, euskara gehiago egingo luketela.

Lehen begiratuan, badirudi baieztapen horiek kontraesanean daudela, baina beste udal askotako egoerak ezagututa, esan genezake egoera hau dela ohikoa. Eta ez udaletan bakarrik; baita beste esparruetan ere.


OHITURA

Eta orduan zergatik egiten dute erdaraz beraien artean? Joera horren atzean zer dagoen galdetuz gero, lehen erantzuna "ohitura" izan ohi da. Baina zer dago "ohitura" hitzaren azpian? Legazpiko udal langileen ustez erdaraz egiteko ohituraren atzean faktore nagusi hauek daude: gaitasun falta, inertzia, giro erdaltzalea eta kontzientzia falta. Euskaraz egitera bultzatzen duten faktore motibatzaileak berriz: giroa, langile edo herritar euskaldunekiko harremana, norberaren gaitasuna, Euskara Zerbitzuaren lana, agintari batzuen bultzada, jendeari zerbitzu ona emateko borondatea eta erakundearen erreferentzialtasuna.

Hizkuntza ohituretan aldaketa gertatzeko ezinbestekoa da euskara ongi menperatzea eta inguruan euskaldun dentsitate altua izatea. Baina hori ez da nahikoa. Alderdi psikolinguistikoak ere landu behar dira, hausnarketa hauetan azaldu denez: beldurrak gainditu, ahozko harremanetan inertzia puskatu eta dauden oztopoak identifikatu. Badira lotsa sentitzen dutenak, badira harremanak beti erdaraz izan eta euskararako jauzia emateko arazoa dutenak, badira... era askotako mugak.

Nolabait esateko hizkuntza "dibortzioa" planteatu behar da. Pertsona batekin beti erdaraz egin badugu, hizkuntza aldaketa "dibortzio" moduko bat da. Pertsona "erdaldun" horrekiko harremana eten behar dugu eta euskarazko harremanen gaineko itun berri bat eraiki.


ONDORIO BATZUK

Legazpiko udal langileen artean euskararen aldeko motibazio maila altua somatu da, baina oztopo zehatzak ere hor daude. Urrats berriak eman ditzaten mekanismoak asmatzea da erronka, eta horretarako ezinbestekoa da gai honetaz beraiekin hausnartzea, banaka eta taldeka. Legazpin jada hasiak dira lanean Inmak adierazi digunez: "Laster ‘Mintza-saioak’ martxan jarriko ditugu. Jauzi hori egiteko prest dauden langileak astero ordu betez elkartzea eta elkarrekin euskaraz hitz egitea da helburua. Saio horiekin hainbat lankideren arteko harremanetako hizkuntza aldatzea espero dugu".

Euskara maila lortzea eta erabilera planak taxutzea ezinbestekoa da, baina horiekin batera langileen arteko harremanetan (ahoz nahiz idatziz) egon daitezkeen oztopo psikosoziolinguistikoak azaleratu behar dira. Horretarako, harreman zuzena behar da langileekin, oztopoak zehatz-mehatz ager ditzaten eta oztopo horiek gainditzeko soluziobide pertsonalizatuak aurki eta ados daitezen


Azkenak
Itsaso zakar bat eta bi ahots poetiko

Xak eta Ekiza

Non: Ondargain txiringitoan (Deba)
Noiz: abuztuaren 27an.

-------------------------------------------------------

Euri langarraren eta lanbro-lainoen artean pasatu dugu Gipuzkoako muga, kostaldean zehar doan errepidetik itsaso zakarrari beha. Bandera... [+]


“Inoizko euskal zinemarik indartsuena” izango da 73. Zinemaldian

Astelehenean jakinaraziko dituzte ordutegiak, eta hilaren 14an, igandean, jarriko dituzte salgai lehen egunetako sarrerak. 254 film egongo dira ikusgai, 56 herrialdetakoak.


26 herrialde prest dira Ukrainan esku hartzeko, baina Putinek erantzun die helburutzat joko dituela

Emmanuel Macron Frantziako lehendakariak adierazi du 26 herrialde prest direla gerra amaitu ondoren Ukrainan indar militarra zabaltzeko, “lurrez, airez edo itsasoz” parte hartuz. Vladimir Putin buruzagi errusiarrak erantzun die ez duela horrelakorik onartuko, ez... [+]


Hizkuntza bat gutxiago munduan: azken caddo hiztuna hil da

Caddo hizkuntza gorde eta biziberritzeko ahaleginean ari den ekintzailea da Alaina Tahlate. AEBetako jatorrizko caddo herriko hizkuntza hori jario oneko hiztun bakarrarekin gelditua zen: Edmond Johnson, 95 urteko hiztunarekin. Tahlate gazteak aitortu zion estutasunez bizi zuela... [+]


Asimilazioaren kontrako topagune izanen da Izpegi irailaren 19 eta 20an

Izpegiko besten hirugarren edizioa ospatuko dute, Basaizea Baigorriko kultur elkarteak, Baztango Gazte Asanbladak eta Baigorriko zein Erratzuko gazteek elkarlanean prestaturik. Hitzaldiak, bazkaria, ibilaldia, kontzertuak... izanen dute zeregina.


Azpiegitu handiak
Osasunak bat egin du Nafarroako AHTren aldeko Plataformarekin

Osasuna futbol taldeak bat egin du Nafarroako Abiadura Handiaren aldeko plataformarekin, azken honek ostegun honetan jakinarazi duenez. UGT sindikatuak eta Eraikuntzaren Industrializatzearen Aldeko Nafarroako Klusterrak ere bai.


Bilboko etapa Palestinak “irabazi” zuela azpimarratu dute, eta protestan jarraitzera deitu

Palestinarekin Elkartasunak manifestazio nazionala antolatu du urriaren 4rako. Ostiral honetan Euskal Herriko 130 udaletxeren aurrean protestatzera deitu du Gernika-Palestina ekimenak.


2025-09-05 | Sustatu
Itzulbide jarri dute martxan Osakidetzan, euskarazko lan-hizkuntza eraginkorragoa izateko

Osakidetzak Itzulbide aurkeztu berri du. Itzultzaile neuronal bat da EAEko osasuneko profesionalentzat, euskaraz egiten diren kontsulta medikoetako informazioa gaztelaniara itzultzen duena. Euskara lan-hizkuntza eraginkorra izateko baliabide gehiago eskainiko dizkie... [+]


Ikasle nafarren %30ak ikasiko du aurten euskarazko D ereduan

Hiru urte bete dituzten 1.404 ikasle berri matrikulatu dituzte D edo B ereduetan, Nafarroan. Adin guztiak kontuan hartuz, 27.334 ikaslek ikasiko dute euskaraz. Matrikulen 67,8% ikastetxe publikoen sarean izan da.


Pantailen gehiegizko erabilera, desinformazioa eta indarkeria praktikak identifikatu ditu adingabeen artean Macsonrisas-ek

Ikasleek pantailekin duten harremana aztertu eta "Heziketa digitala LH eta DBH" izeneko txostenean jaso dituzte ondorioak Macsonrisas-eko kideek.


Kaleratze kolektiboa ezarri nahi dute Maderas de Llodion

Asteleheneko bileran helarazi zioten asmo hori enpresa batzordeari, eta irailaren 9rako deitu dute hurrengo bilera. Fabrikak 151 behargin ditu gaur egun, baina ez dute zehaztu zenbat kaleratuko lituzketen.  


Herriko dantzan parte hartzen ari ziren emakumeei eraso egin diete Errioxako Cervera herrian

Emakumeak dantzara atera eta gizonezko dantzariek oztopatu egin dituzte, bultza egin diete eta haien dantza eragozten saiatu dira. Beste batzuetan musikariak geldiarazi dituzte eta ikusleetako batzuk bizkarra eman diete emakume dantzariei. Ez da Baztan, ez Hondarribia edo Irun;... [+]


2025-09-05 | Gedar
Gaztetxea lortu dute Etxaurin

"Bailara eraldatzeko ezinbesteko tresnatzat" hartzen dute Gaztetxea, eta elkartasuna adierazi diete "borrokan dauden beste Gaztetxe guztiei".


“Hondarribiko alardearen bi aldeak parez pare jartzea da zilegitasun bera ematea zapaltzaileari eta zapalduari”

Hondarribiko udal gobernuaren “ausardia faltaz”, kontsentsua bilatzearen tranpaz eta “gatazkaren espiritua berpiztu” nahi duen alarde tradizionalaren aldeko elkarteaz mintzatu zaigu Uxoa Anduaga, Jaizkibel konpainia berdinzaleko kidea. “Ez dira... [+]


Eguneraketa berriak daude