JOSERRA ETXEBERRIA: "AUTODETERMINAZIOAN DAGO GATAZKA KONPONTZEKO GAKOA"


2003ko martxoaren 16an
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu
Elkarrizketa otsailaren 19an egin genuen, «Egunkaria»ren aurkako operazioa hasi baino hamabi ordu lehenago, Donostiako Costa Vasca hotelean, AuBk komunikabideen aurrean bere burua aurkeztu ondoren. Irakurleak ulertuko dituen arrazoiak medio, elkarrizketa bi astez atzeratu behar izan dugu. Orduko solasaldiaren fruitu dira ondorengo lerroak.

AuBk bost oinarri dituela aipatu duzue, eta horietako bat autodeterminazioarena. Bide horretan pauso atzeraezinak eman nahi dituzuela azpimarratu duzue. Zein lerro jorratuko duzue hori horrela izan dadin?
Biltze prozesuan gaude eta oraindik gehiena zehazteke dugu, baina honakoak garbi ditugu: bat, biltzen gaituen kontzeptua autodeterminazioarena da; bi, gatazka konpontzeko gakoa autodeterminazioan dago. Gure ustez, Euskal Herriko gehiengo ixila autodeterminazioaren aldekoa da eta irtenbiderik ez egoteaz nazkatuta dago; eta, gainera, sumatzen du autodeterminazioan dagoela giltzarria. Nola egingo dugun? Ez dakit, hasteko, 500 bat pertsona bildu gara eta gaiari buruz hausnartzeari ekin diogu.

Autodeterminazioaz haratago doazen lan taldeak sortu dituzue, gizarte batean diren ia arlo guztiak biltzen dituztenak, ideia bat ardatz moduan hartzen duzue baina erakundetze antzeko bat dirudi.
Oraingoz ez nuke horrenbeste esango, baina alternatiba sendo bat eskaini nahi diogu gizarteari, dauzkan arazoak konpontzen hasteko, oinarrizko eskubideak ez dira errespetatzen eta. Norabide horretan arloka antolatzen ari gara, izar eta ipar batekin, autodeterminazioa. Hasi besterik ez gara egin, eta horregatik «Autodeterminaziorako bilgunea» izena, asko garela eta abian gaudela adierazteko.

Irtenbidean indar handia jartzen duzue, eta horretarako autodeterminazioa giltzarri da. Zehaztu ahal daiteke zerbait gehiago irtenbide horren ezaugarriei buruz?
Gatazka politikoaz gain, beste gatazka txiki asko dago, eta guztiek behar dituzte alternatibak. Adibidez, emakumearen arazoa: honek ez du irtenbiderik Euskal Herriaren ikuspegitik kanpo, eta horretarako Euskal Herriaren izaera onartu behar da. Beste adibide bat, kultura unibertsala da, baina baita lokala ere, eta gure kulturak dituen arazoei aurre egiteko autodeterminazioa behar dugu. Berdin ekologiarekin, ekonomia, irakaskuntza... guztiek dute autodeterminazioaren beharra.

Bi estatu handik gure existentzia ukatu eta arriskuan jartzen dutela diozue. Ez al da ikuspegi ezkorregia?
Ez, guk errealitatea ikusten dugu eta gaur egungo Euskal Herria ez dugu gustuko, bere herri eskubideak ez zaizkiolako onartzen. Guk sinesten dugu Euskal Herria existitzen dela eta beste edozein herri bere eskubide guztiekin bizi den bezala, guk ere eskubide guztiak izan nahi ditugu.

Estatuen aldetik dagoen eraso horri erantzuteko desobedientzia tresna eraginkortzat jotzen duzuela diozue. Zelan egituratu daiteke desobedientzia hori?
Hori da aztertu beharko duguna, gu onartzen ez gaituzten lekuan agian desobeditu egin beharko dugulako. Nola? Ez dakit, ikusiko dugu.

Zein eraketa prozesu jarraituko duzue?
Orain dela hilabete batzuk hasi ginen biltzen zenbait pertsona eta jadanik plazara atera behar genuela pentsatu dugu eta hori egin genuen Labriteko ekitaldiarekin. Aldi berean, eztabaidarako hamar talde eratu ditugu, martxoaren 15ean ekitaldi publikoa egingo dugu eta hartu beharreko erabakiak hartu.

Euskal Herrian, aipatu duzun bezala, autodeterminazioaren aldeko jende asko dago, baina hor era bateko jendea bildu zarete, orain arte ikusitako izenekin jatorri antzerako bat duzue, ezker abertzaleko jendea zaretela.
Ezker abertzaleak ideia horiek defenditu ditu, baina gure taldean ez da ezinbestekoa ezker abertzalekoa izatea, eta gainera AuBn ezker abertzalekoa ez den jende asko dago.

Airean dagoen galdera. AuB aurkeztuko al da hauteskundeetara?
Jakina, hori gai garrantzitsua da, eta beste gai batzuk lantzen ari garen bezala, hori ere eztabaidagai da. Euskal Herrian gizartearen parte batek ez dauzka bermatuak bere oinarrizko eskubideak. Autodeterminazioa eskubide horiek zabaltzeko giltza da, horrekin bakoitzak bere ideiak defendatu ahal izango lituzke, PPk, Batasuna, PSOEk... Dagoen ilegalizazioaren arazoaren aurrean ere irtenbide bat bilatu nahiko genuke.

Oraindik ez dago epairik, baina itxura guztien arabera Batasuna legez kanpo utziko dute. Gizarte esparru jendetsu horren aurrean erreferentzia moduan geratuko zaretela dirudi.
Etorkizuneko hipotesi bat planteatzen ari zara.

Baina errealismo handia izan dezakeena.
Oso posible da hori gertatzea, baina gu oraindik eratze garaian besterik ez gaude.

Datozen hauteskundeak bikoitzak dira: udalak eta Batzar Nagusiak daude jokoan. Ezker abertzaleko jendearekin udaletarako plataformak sortzen ari dira han eta hemen, baina diputazioetarako ez da ezer ikusten.
Guk ez dugu plataformekin zerikusirik. Egia da Batasunaren ilegalizazioak biziki kezkatzen gaituela. Zer egingo dugun? Ez dakit, baina gai hori oso serio ari gara aztertzen.

Goazen harira. Zer erantzungo zenioke esaten dizunari AuB Batasunaren ordezkoa dela?
Bakoitzak nahi dituen hipotesiak egin ditzake, baina horrek ez du inongo loturarik. Horrek asko kezkatzen gaitu, baina gurea autodeterminaziorako bilgune bat da. Guk ez dugu zer ikusirik Batasunarekin, nahiz eta gurekin lanean ari diren batzuk Batasunakoak diren. AuBn, iritzi, jatorri eta talde politiko desberdinetako jendea dago.

Autodeterminazioarekin bat datozen alderdi ugari dira Euskal Herrian. Zer harreman izango duzue haiekiko?
Hori ere landu beharko dugu eratze garai honetan. Alderdi politikoen bidea ez da eraginkorra izan autoderterminazioaren aldarrikapena bideratzeko, eta horregatik, gu gizarteari begira ari gara lanean, gainerako eragileekiko harremanak ukatu barik, jakina.

Autodeterminazioaren alde daudenen artean ez dago zalantza handirik horren subjektu Euskal Herria dela. Eskubidea indarrean jartzeko unean datoz zalapartak: nola, noiz, une desberdinak... Zuk nola ikusten duzu gaia?
Gizarteak eztabaidatu beharko du hori. Badakigu eskubidearen aitortza hori ez dela egun batetik bestera gauzatuko. Lehenengoa da autodeterminazioaren atea zabaltzea, gero hasiko gara bide hori egiten. Adibide bat jarriko dut. Duela aste batzuk Irak erasotzearen aurkako jarrera erakutsi zuen gure herriak, munduko beste herri askok legez, eta argi ikusi da zenbait herritan agintari eta herriaren artean dagoen zanga. Bada, gure ustez, hemen berdintsu gertatzen da autodeterminazioarekin


Azkenak
2025-08-18 | Elhuyar
Munduko hegazti guztien zerrenda bateratua argitaratu dute: AviList

Ornitologia-arloko mundu mailako bost erakunde nagusiak elkartuta, eta zazpi urteko lanaren ondotik, munduko hegaztien lehenengo zerrenda orokor eta bateratuta argitaratu dute, taxonomia, sistematika eta nomenklatura bateratuarekin: AviList. Prozesua gardena eta irekia izan da,... [+]


Dozenaka mila lagun Tel Aviveko kaleetan “gerra amaitu eta bahituak askatzeko”, eta Netanyahuk “Hamas indartzea” leporatu die

Gaza Hiria osorik okupatzeko onartu berri duten planaz kezkatuta, milaka israeldarrek Benjamin Netanyahu Israelgo lehen ministroari exijitu die Hamasekin akordio batera iristeko "gerra amaitu" eta zerrendan dituzten bahituak aske uzteko. Herrialdeko lehen... [+]


Hainbat pertsona atxilotu dituzte eraso sexistak leporatuta Bilboko Aste Nagusiko lehenengo bi egunetan

Bilboko Aste Nagusian hainbat pertsona atxilotu ditu Poliziak eraso sexistak leporatuta. Egoera horren aurrean, Juan Mari Aburto Bilboko alkateak esan du Polizia "eraginkorra" dela eta Bilbon "inoiz baino polizia gehiago dagoela".


2025-08-18 | Dabid Martinez
Metaren eta adimen artifizialaren kolonialismo digitala

Drop Site News hedabideak (botere-abusuak mundu mailan agerian jartzeagatik ezaguna) argitaratutako ikerketak interneten bilakaeran kezka sortu beharko lukeen joera baten adierazle den albistea argitaratu du. Facebook, Instagram eta WhatsApp-en jabe den Meta multinazionalak [+]


2025-08-18 | Sustatu
ZelaiHandi, euskarazko testuen korpus handi eta (ia) libre bat

Orain NLP hizkuntza teknologietako euskal enpresak euskarazko testuen korpus handi bat jarri du sarean, Hizkuntza Eredu Handien (LLM) eta Adimen Artifizialeko ekimenen biltegi nagusia den Hugginf Face baliabidean. ZelaiHandi du izena.


Denon lepotik barre egin dute beste behin ere Donostiako Piratek

Eta, honekin bai, honekin amaitu da Donostiako Aste Nagusia! Piratei aste bete motz geratzen zaiela eta, egun bat gehitzen diote Aste Nagusiari. Aurten hogeigarren urtez jarraian egin dute Irrikitaldia. 


Sozialismorako Mugimenduak Bolivian agintzeari utziko dio 20 urteren ostean, eskuinari lekua utzita

Igandean eginiko presidentetzarako hauteskundeetan berretsi da ezkerreko koalizioaren porrota eta eskuinaren gorakada: PDC Alderdi Kristau Demokratikoko Rodrigo Paz Pereira senatariak eta Jorge Quiroga presidente ohiak (2001-2002) lehiatuko dute presidentetza... [+]


2025-08-18 | Behe Banda
Autosalaketa

Komisaldegian paper batzuk eman dizkidate. Izerdi tanta bakarra dakit bekokian behera bularreraino, piztu aire girotua, mesedez. Parrandan ondoegi pasatzearen asuntoak, hurrengo goizean galdutakoak salatu beharra. Inozo aurpegidun munipa batek hurrengo asterako zita eman ahal... [+]


Urkulluk gogorarazi du Txikik eta Otaegik errespetua merezi dutela biktima aitortuak direlako

Iñigo Urkullu lehendakari ohiak adierazi du Txiki eta Otaegi Eusko Jaurlaritzak aitortutako biktimak direla, eta hala "errespetua" merezi dutela. Haien biktima izaera ezin dela zalantzan jarri azpimarratu du.


2025-08-18 | Leire Artola Arin
Salpress berri agentzia
El Salvadorko gerrillaren arma ezkutua

Kontatzen ez dena ez da existitzen. Oso barneratuta daukagu lelo hori, baita informazioa boterea dela eta eragiteko gaitasun handia duela ere. Are gehiago gerra edo gatazketan, batik bat oraindik tresna digitalak asko garatu gabe zeudenean, informazioa ez baitzegoen hain eskura... [+]


11 urteko mutil bat hil da, igandean Bilboko igerileku batean bero kolpea jasan eta gero

Bilboko Errekalde auzoko igerileku batean gertatu zen ezbeharra. Larrialdi zerbitzuek erreanimazio lanak egin zizkioten adin txikikoari, eta Gurutzetako ospitalera eraman zuten; hiru egunetara hil egin da.


Ostiraleko bileran Putinek su-etena onartu ezean, Trumpek dio “ondorio larriak” izango direla Errusiarentzat

Ostiralean Alaskan izango duten bileraren bezperan heldu da mehatxua. Friedrich Merz Alemaniako kantzillerrak deituta, gailur birtual bat egin dute asteazkenean Zelenskik, Trumpek eta Europako hainbat agintarik. Ukrainako presidenteak adierazi du Trumpen eta Putinen arteko... [+]


50 maliar inguru ari dira kale egoeran bizitzen Gasteizen asilo eskaera ebazten duten bitartean

Ostegunean eman dituzte asilo eskaera tramitatzeko lehen txandak: bederatzik lortu dute, irailerako. Eusko Jaurlaritzak ebazpena arintzea, eta migiratzaileak ostatzeko zentroetara mugitzea eskatu dio Espainiako Gobernuari.


Alberto Alonso (Gogora): “Txiki eta Otaegi ez dira erreferente; indarkeria, beldurra eta terrorea erabili zuten”

Aurten Txiki eta Otaegi fusilatu zituztela 50 urteko beteko direnean, Alonsok adierazi du ETAko bi kideek ez zutela nahi Franco osteko gizarte demokratiko bat: "Diktaduraren aurka borrokatzen ziren, baina diktadurak erabilitako tresna berberekin".


Eguneraketa berriak daude