ARRANTZAREN ETA TURISMOAREN ETORKIZUNA KOLOKAN


2003ko otsailaren 23an
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu
Berdelaren eta antxoaren arrantza aldien bezperetan gauden honetan, Euskal Herrian ere hasi gara Prestige petrolio ontzia Galiziako uretan hondoratu izanaren ondorio sozioekonomikoak ikusten eta nozitzen. Galipotak dagoeneko kutsatu ditu gure itsasoak eta kostak, bai eta itsas hondoak ere, eta litekeena da datozen hilabeteetan ere hona iristen segitzea. Prestige izeneko bonba hori desaktibatzen ez den bitartean eta Galiziako uretan hondoratua jarraitzen duen bitartean, hango galipotak datorren udan ere erasango dio turismoari. Litekeena da gure hondartzak, Muskizetik Biarritzera bitartekoak, uda osoan kutsaturik egotea, eta turismoa, noski, munduko beste zona kutsatu gabeetara bideratuko da. Iparraldeari, gehienbat udako turismotik bizi baita, larriki erasango lioke hondamendi horrek. Dagoeneko kantzelatzen hasiak dira datorren udarako erreserbatutako plazak, nahiz eta oraindik zenbait hilabete gelditzen diren uda parterako.

Euskal Herriko arrantzako sektorearen kanpaina nagusiak, hain zuzen ere, berdelarena, antxoarena eta hegaluzearena dira, eta baliteke krisi larri bati aurre egin behar izatea. Izan ere, espezie horien arrantzari dagokion sektoreak, itsasbazterreko arrantzak, Bizkaian eta Gipuzkoan bakarrik, 2.000 lagun baino gehiagori ematen die zuzeneko enplegua. Horri guztiari negozioen katea erantsi behar zaio: kontserba enpresak, arrandegiak, garraio enpresak eta abar. Euskal Herriko arrantza portuetan, ez dute isilean gordetzen beldur direla langabeziako egoera luze bat iritsiko ote den.


KUTSATZEARI UZTEN EZ DION GALIPOTA

Azken aste hauetan, arrantzale euskaldunek arrain kutxak zokoratu egin dituzte, poluzioaren kontrako barrerei eta galipota biltzeko balio duten lanabesei leku egiteko. Arrantzaleak jabetzen dira arrantzaren geroa jokoan dagoela beren kostetan, eta horregatik eman dute etsenplua "marea beltz" horri eusteko lanean eta ahaleginean, gure kostara iritsi aurretik. Geldiaraztea, ordea, ezinezkoa izan da, eta kopuru aski handietan iritsi da gure hondartza eta labarretara, guztiz kutsatuak uzteraino. Otsailaren erdialderako, jasoak zituzten bost mila tona inguru galipot. Larriena, ordea, ez da azken aste hauetan gertatu dena, baizik eta etorkizunean gertatzen segi lezakeena.
"Prestige petrolio ontziak Galiziako uretan hondoratua jarraitzen duen bitartean eta han bildua dagoena fuela -ofizialki aitortu dutenez, 70.000 tona- erabat kanporatzen ez duten artean, beti egongo gara marea gehiagoren peskizan, hil honetan, hurrengoan, udan eta, batek daki, beharbada zenbait urtetan". Horrela adierazi zion aldizkari honi Bermeoko arrantzale batek. Kezka handiz ikusten zuen etorkizuna, zeren arazoa ez baitago gure uren gainaldeko galipot orbanetan bakarrik, baina baita itsas hondoan gertatzen den guztian ere. Hain zuzen, itsas hondoan ere hauteman dituzte galipot poltsak, eta, itsas hondoa kutsatua baldin badago, arrainik ez da sartuko.


ESPEZIE MIGRATORIOEK IBILBIDEA ALDATUKO OTE?


Zaila baino zailagoa izan arren, baldin gure uren gainaldetik galipot orbanak desagertuko balira ere, zer gertatuko da berdelaren eta antxoaren hurre-hurreko arrantza aldiarekin? Gure solaskideak, arrantzale bermeotarrak, honela erantzun digu: "Itsasoa itxuraz garbi badago ere, beldur gara espezie migratorioek, hala nola antxoak edo berdelak, beharbada ibilbidea aldatu egingo dutela eta gure itsasertzetik urrundu egingo direla, poluzioa saihesteko. Ezinezkoa ez den egoera hori gertatuz gero, segi ote dezakegu itsasotik bizitzen, hain panorama hondagarriarekin?".

Egoera horri gaineratu beharrekoa da nolako ondorioak izan litzakeen Euskal Herriko kontsumitzaileengan, ohituak baitaude arraina jaten. Gure itsasertzean arrantzan egitea posible izanda ere, kontsumitzaileak, etengabeko marea beltz hori ikusten dutela, fidatuko ote dira merkatuetan ikusten dutenaz, edota, aitzitik, arraina jateari utziko ote diote? Denborak esango du, baina antzeko esperientziek, hala nola oraindik orain gertatutako "behi zoroen" kasuak, bigarrena seinalatzen dute; alegia, kontsumitzaileek utzi egiten diotela susmopean dauden produktuak erosteari.
Lehenik eta behin, agidanez, huts egingo dute berehala izatekoak diren antxoaren eta berdelaren kanpainek, zeren arrantza debekatu egingo baitute, gure kostetan dagoen kutsaduragatik. Hori horrela bada, are gehiago larrituko da gure arrantzaleen egoera. Eta, horri gaineratzen badiogu datozen hilabeteetan debekatu egingo dutela hegaluze bila arrantzan aritzea, panorama are samingarriagoa izango da. Bestalde, arrantzaleek eta armadoreek arrantza ontzi berriak erosi dituzte Euskadiko flota berritzeko planaren barruan, Eusko Jaurlaritzaren subentzio plan baten laguntzaz, eta, hain zuzen, garaitsu honetan hasi behar dute horiek pagatzen. Nondik atera ahalko dute zorrak kitatuz joateko dirua, baldin beren kanpaina garrantzitsuenetan ezin badira arrantzan egitera atera?


20 MILIOI EUROTIK GORA GASTATUAK

Prestige ontziak Bizkaiko eta Gipuzkoako uretan eragin duen kutsadurak dirutza handiak gastarazi ditu. Orain arteko gastua, Eusko Jaurlaritzak emandako datuen arabera, 20 milioi euro ingurukoa izango da. 2002ko urtarrilaren 31 arte bakarrik, bederatzi milioi euro zeramatzaten gastatuak. Horri guztiari gehitu behar zaizkio otsailean fuela biltzeko aurreikusiak dituzten lau milioi euro (pertsonen eta ontzien aseguruak egiteko), eta antzeko kopuruak edo handiagoak gastatuko dira datozen hilabeteetan, Prestige ontziaren bonba desaktibatzen ez den bitartean. Ez dira gastu horietan sartzen Herrizaingoko helikopteroek zaintzen eta arakatzen egindako lanen gastuak, ez eta diputazioen eta udalen aparteko gastuak ere.
Nork hartuko du bere gain kostu ekonomiko hori? Eusko Jaurlaritzak, eskumenik ez baitu kosten arloan, baieztatzen du, kostu hori Eusko Jaurlaritzaren 2002ko eta 2003ko aurrekontuei egotziko badizkie ere, gero Espainiako Estatuko Gobernuari erreklamatuko dizkiola. Jaurlaritzak, gainera, erabaki du Galiziako epaitegi batean abiatutako auzian agertuko dela, arren eta hondoratzeari eta hondamendi ekologikoari dagozkion erantzukizunak ondoriozta eta ebatz daitezen, eta, horrez gain, gizartearen eta kolektibo afektatuen eskubide ekonomiko, sozial eta ingurumenezkoak defendatuko dituela

Euskal arrantza tokiak muga biologiko seguruen barruan al daude?
Orain urtebete arte, Azti Fundazioak arrantzako baliabideen egoeraz egin izan dituen analisiek emandako ondorioen arabera, Euskal Herriko arrantza toki gehienak muga biologiko seguruen barruan zeuden. Orain, ordea, Prestige ontziaren hondamendi ekologikoak gure itsas uretan eta gure itsas hondoetan horrelako kutsadura ekarri eta gero, manten ote liteke ondorio hori? Analisi horien arduradunak, jakina, egoera ebaluatzen eta dagozkion azterketak egiten ari dira.

Euskal Herriko itsasbazterreko arrantzaz den bezainbatean, espezie bakoitzaren egoera, Azti Fundazioak 2001. urtean egindako analisien arabera, honako hau zen:
Berdela: azken urteotako harrapaketek maximo historikoak errepresentatu dituzte. Populazioan kausa naturalengatik bariazioak gertatu badira ere, ez da arrantzarako murritzaldirik ezarri beharrik izan.
Antxoa: bizi laburreko espeziea denez gero, haren ugaritasuna arras gorabeheratsua izaten da, oso sentibera baita kausa naturaleko aldaketekin, zeinek arrantzako jardunak berak baino eragin handiagoa baitute populazioan. 2001eko datu zientifikoek erakusten dutenez, stockaren egoera dezente ona da. Azken bi urteak (2000-2001) onak izan dira harrapaketen kopuruari dagokionez. 2002. urtean, ordea, -datu hau aldizkari honetatik ematen dugu- lau milioi kilo harrapatu ziren, 2001eko 17 milioi kiloen aldean.
Txitxarroa: ustiapena aski altutzat jo badaiteke ere, dezente ona da stockaren egoera. Horri esker, berma daiteke arrantzako jarduna, baina komeni litzateke apur bat murriztea.
Sardina: errekuperazioko fasean dago. Espainiako eta Portugalgo estatuek arrantzako jarduna murriztu izana bat dator 2000. urtean egindako ebaluazioko kanpaina akustikoen emaitzekin.
Tunidoak: haien erakusgarri gailena hegaluzea da. 2000. urteko harrapaketak kaskarrak izan baziren ere (batez ere, ur sakonetan zeudelako izan zen, ezin iritsizkoak baitziren gure arrantza modu tradizionalerako, kanaberaren bidez), egoera ona da. Hala ere, litekeena da eskala handiko faktore klimatikoak haien portaerari erasaten aritzea.
Ondorio gisa -ziurtatzen zuen Azti Fundazioaren txostenak-, esan liteke itsasbazterreko flotaren xede diren ia espezie guztiak muga biologiko seguruen barruan daudela, nahiz eta nabarmena den stocken gestio efikaza egin beharra. Baditugu gestioaren hobetzea adierazten duten adibide oraintsukoak, hala nola antxoaren arrantza tokietakoa, zeinetan TAC analitikoak ezarri baitira (behin-behineko neurriak). Hegaluzearen harrapaketan ere oraindik orain ezarri da TAC neurria.
Gaur, 2003ko egun hauetan, Prestige ontziaren hondamendiak gure itsasertzera eta itsas hondoetara dakartzan ondorio ekologikoak ikusi eta gero, oraindik ere baliozkoak ote dira 2001. urteko ondorio horiek? Gaur-gaurkoz, ikuskizun dago, eta adituek argitu beharko dute, azterketa gehiago egin ahala


Azkenak
2025-07-23 | Euskal Irratiak
Battitta Boloki: «Kanakian deskolonizazio prozesu bat abiatu dute, eta bidean da»

Joan den astelehenean, Paris inguruko Bougival herrian izenpetu zen "oinarrizko akordioa", Kanakiaren etorkizun politikoari buruzko dokumentu garrantzitsua. Testuinguru honetan, Kanakiako Nazio Askapenerako Fronte Sozialistak bere lehen adierazpen ofiziala plazaratu... [+]


Pestizidak baimenduko lituzkeen legearen kontra 1,5 milioi sinadura batu dituzte Frantziako Estatuan

Duplomb Legeak hiru neonikotinoide baimenduko lituzkeela salatu du ELB sindikatuak. "Aberrazio zientifikoa, etikoa, ingurumenezkoa eta osasunekoa" dela salatu du legearen kontrako sinaduren biltzaileak. 


Sergio Ayucar: “BSHri oso merke atera zaio Eskirozko lantokia ixtea”

ELAk eta LABek ez dute lan batzordearen gehiengoak erdietsitako eta langileen gehiengoak onartutako aurreakordioa sinatu: "Ez da 1.000 familiarentzako irtenbiderik planteatzen. Finean, lanpostu askoren galera eta fabrikaren itxiera dakar", adierazi du LAB sindikatuko... [+]


Sare sozialetatik ihes egin duten gazteak: “Saturatuta bukatu nuen”

Gazteak dira, jaiotzetik aro digitala baino ez dute ezagutu, eta hiperkonexioaz eta estimulu jarioaz nekatuta/nazkatuta amaitu dute. Gutxiengoa dira, baina garbi dute sare sozialen zurrunbilotik ihes egitea hoberako izan dela: "Ez da alarmismo kontua, baina jakin behar dugu... [+]


Israel Gazan “inoiz ikusi ez den sufrimendua” eragiten ari dela salatu dute Mendebaldeko 28 estatuk, baina neurririk iragarri gabe

"Oinarrizko premiak bilatzen dituzten bitartean zibilak, haurrak barne, anker hiltzea" salatu dute. Gazan hamabost pertsona hil dira gosez azken 24 orduetan, eta AFP albiste agentziako kazetariek ohartarazi dute euren lankideak gosez hiltzen ari direla zerrendan,... [+]


Subflubiala Ez plataformak protesta zaratatsua egin du Bizkaiko Foru Aldundiaren aurrean

Subflubialaren behin betiko proiektua onartu zuenez Aldundiak pasa den astean, eta dozenaka pertsona batu dira proiektua gelditzea eskatzeko.


71 urteko espetxe zigorra ezarri diote Hondarribiko surf irakasle bati, 11 adin txikikori sexu abusuak egitea egotzita

2011tik 2021era bitarte egin zituen erasoak, klaseak eman bitartean. Gipuzkoako Lurralde Auzitegiak sexu abusuen delitu bakoitzeko lau urte eta hilabete bat eta hamabi urte bitarteko kartzela zigorra ezarri dio. Horrez gain, 40 urteko gizonak adin txikiko bakoitzari 3.000 eta... [+]


Frankismoko dokumentu klasifikatuak argitaratuko dituen legea onartu du Espainiako Gobernuak

Bide parlamentarioa egin beharko du orain. Lege testu honen arabera, 30 urteko epea ezarriko dute sekretuak desklasifikatzeko, eta 45 urtekoa "goi mailako" sekretuendako. Bakoitza hamabost urtez luza daiteke.


Espainiako Auzitegi Gorenak Loiolako kuartelari babes berezia ematen zion epaia bertan behera utzi du

2022an EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak ebatzi zuen kuartela Hirigintza Ondare Eraikia Babesteko Plan Berezian sartzea, Voxek jarritako helegite bat onartuta. Gorenak baliogabetu egin du epai hori, eta bidea ireki dio Donostiako Udalari eremu horretan 1.500-1.700 etxebizitza... [+]


Galizieraz egiteagatik eraso egin diote espainiar batzuek turismo-gida bati Galizian

Inguratu, iraindu eta besotik heldu eta bultzatu ere egin zutela salatu du Galiziako gida gazteak. Valladolidekoak dira sei pertsona galegofoboak.


Legazpiko Udala eta Sidenor kalte ordainak ordaintzera zigortu dituzte langile bat amiantoaren eraginpean jartzeagatik

Langileak amiantoak eragiten duen minbizi mota bat dauka eta 376.305 euroko kalte ordaina eman beharko diote, EAEko Auzitegi Gorenak zigorra berretsi baitu. 


Zabaltzen ari den morofobiaren azken adibidea, Gasteizen

Gasteizko hainbat auzotan ezarri dituzten “Moros fuera de España” kartel eta pegatinak ikertzen ari da Ertzaintza. Irun, Hernani, Barakaldo… Ez dira kasu isolatuak, eta “etorkinen kontura jarraitzaileak irabazi nahi dituen ideologia” ikusten du... [+]


Donostiako auzitegi batek ebatzi du zaharren egoitzako langile denek ez dutela euskarazko B2 maila eduki beharrik

Euskarazko B2 maila dutela ez ziurtatzeagatik Eibarko Egogain zaharren egoitzako lan eskaintza publikotik kanpo utzi zituzten bi langileen alde ebatzi du Donostiako Lehen Auzialdiko 3. Epaitegiak, CCOOk jakinarazi duenez. 2024ko urrian, Gonzalo Pérez Sanz epaileak... [+]


Jesus Maria Gomez Ezkerro preso iruindarra aske geratu da zigor osoa beteta

Jesus Maria Gomez Ezkerro 'Txutxo', 2001eko urtarrilean atxilotu zuten, 2021ean hirugarren gradua ezarri zioten, eta 2023ko otsailean baldintzapeko askatasuna eman zioten. 24 urte geroago aske geratu da. 


Eguneraketa berriak daude