Ez dut esango Koldo Izagirre promesa horietakoa denik, jakina (denok gara promesa, edo konforme gaude idazten dugunarekin?). Bai, ordea, bere literatur obraren on eta oparoak kontuan hartuta merezi duen neurrian baloratuta izan ez den idazlea dela.

Euskal literaturaren berrikusle lanetan (modu okerrean antologatzaile deitua) itzelezkoak egin ditu Izagirrek azken urteotan; XX. mendeko poesia kaierak ditugu horren erakusle bat. Antologatu lez, ordea, harrigarria izan da jaso duen begiramena. Eskasa, alegia. Adibidez, azken hamabost urteetan egin izan diren antologietan, poesiazkoak zein narratibazkoak, ez da aintzat hartua izan batzuetan, agertu ere ez dute egin maiz.
Kasuren batean gustu arazoa izango da, zertan dudarik egin. Baina kasu gehienetan sektarismo hutsagatik izan dela da nire ustea. Eta horrek egoera bitxi batera eraman gaitu, goiburuaren mezuarekin lotzera naramana: oraindik ere Koldo Izagirre deskubritzeko dagoen idazlea da.
Badakit Koldo bera ez dagoela nirekin konforme, hiperbaloratuta dagoela uste du berak. Nik arrapostu ematen diot berak aipatzen duen balorazio hori normalean ez dela poeta edo narradore moduan izaten, baizik eta itzultzaile eta aparatu kritiko sortzaile gisa: hitzaldiak, idazle ezagutu gabekoen argitaratzeak, antologiak, artikuluak, hitzaurreak. Askok eta askok desio luke Koldok egindako hitzaurrea norbere libururako.
Jirabuelta ugari eman izan zaizkio arrakastaren arrazoien gaiari. Euskal letretan, esango nuke -komunikabideen indar guztiahaldunaren gainetik- irakaskuntza dela giltzarria; neurri apalean (zirkuitu komertzial gatibu gisa) euskal literatura ia osoa ikastetxeen bitartez saltzen delako; neurri handiagoan, zirkuitu horretan zer sartzen den erabakitzen duten pope-en irizpideengatik. Irizpide horiek ezartzen dute, zer den transzendentea eta zer ez, zer goi mailakoa eta zer B seriekoa. Eta unibertsitateko jakintsuek ere sortzen dute, puxka handi batean, jendarteko iritzia.
Harrigarria da, halaber, amorrugarria esango nuke, Koldo Izagirreren obrari buruz hitz egiten denean, jendeak zein erraz jotzen duen, obrari berari izkin eginda, bestelako zertzelada, nola edo hala esatearren, pertsonaletara: bere zakartasunera edo purrustalari izaerara, politikoki idazle konprometitua omen delakora... Gaitz berberaren beste sintoma bat besterik ez da, horrelako «argudioak» obra deskalifikatzearren erabiltzearena.
Sekula ez dut oso ondo ulertu zein diren Koldok egindako bekatuak, sozialki eta literatur egile den aldetik halako estimu baxuan egoteko. Euskal literaturako jendeek noizbait aitortu behar lituzkete erabili ohi diren irizpide makartisten ajeak

Guillaume Apollinaire, nire gusturako, literaturaren Pablo Picasso da. Piccasok pinturan ekarri iraultza ekarri baitzuen literaturan, poesian bereziki. Bere surrealismoa maite dut, umorea eta transgresioa ekarri zituen poesiara, forman nahiz mezuan. Bai, biziki maite dut.

Ni neroni paisaia horren parte izaki, nire erantzuna oso baldintzatuta dago, ez naiz orojakilea, ez nago gailur batetik besteek zer egiten duten begira, ni ere langintza horretan inplikatua sentitzen naiz. Dena dela ere, esan dezagun gure literatura, gure paisaia bezalaxe, gailurrez eta ordokiez osatua dagoela.

Bai. Margoa hizpide hartuta ari garenez, bada, batzuetan natura hila izan da eta beste batzuetan etxe-barne bizia, Xabier Lizardik esaten zuen moduan. Beste zenbaitetan marinak izan dira, abstraktuak izan dira, denetik daukagu. «XX. Mendeko Poesia Kaierak» lana gogoan, XX. mendeko poesia gure kontzientzia dela esaten dut, XIX. mendean bertsolaritza izan zen bezala, hau da, euskalduntasuna bertsoen bitartez islatu zuena. XX. mendean, poesiaren bitartez, gure premia nagusiaren erantzun bila aritu izan ginen euskaldunok. Ez da gutxi. Gure literaturak badu corpus interesgarri bat.

Txiki!

Konfiantzak bidea emanda, beste galdera batekin erantzungo dizut: nire burua antologatu, hitzaurrea ipini, neuk idatzi eta abar egin eta argitaratu izan banu?, galdetuko zenidake zergatik antologatzaile eta antologatua aldi berean. Beno, tira, kontuan hartu behar duzu ni berrogei horietan nagoela. Alegia, ale bakoitzean nago, eta hori izugarrizko saria da niretzat eta hau ez dut zurikeriaz esaten, benetan diotsut.

Berrogei poeta handiren hitzaurrea egin dut, eta haiek antologiarekin ados daude, hainbat gauzari buruz idazteko parada izan dut eta onartu egiten dute nik egindako sarrera. Hori izugarrizko saria da, ni ere hor nago, haien artean. Nik uste dut poesiatxo lerroren bat ere egin dudala, haien poesiaren goratze horretan... Tira, ez dut nire burua horren eskasian sentitzen.

Ez naiz polemika zale. Baina uste dut gauza batzuk ezin direla isildu, esan behar direla, mingarriak baldin badira ere. Gure buruari begira beti gozo, euskararen onerako, edo zer esango duten dela-eta, halako estakuruak hartuta oso komodoa da isiltzea, baina uste dut luzera kalte egiten digula