Nik futbola eta pilota probatuak nituen lehenago ere. Anaia bat dut, ni baino hamaika urte zaharragoa eta hari, berriz, inoiz ez zaizkio kirol horiek gustatu. Nahiago zituen kontaktuko kirol hauek. Kenpo-n hasi zen, eta gero, utzi zuenean, boxeoan. Baina oso denbora gutxi egin zuen boxeoan, urtebete eskas.
Garai hartan soldaduska egiten ari nintzen, eta soldaduskan jakina, ez genuen ezer egiten, beti jan eta lo. Pixka bat gizentzen hasiak ginen, alfertzen ere bai, eta beti galdetzen nion anaiari ea nolakoa zen mundu hori. Baina niri beldurra ere ematen zidan, ikusten bainuen tarteka anaia nola etortzen zen mutur handi xamarrarekin etxera. Beti gelditu zait irudi hori buruan.
Etorri nintzen behin gimnasiora, bakar bakarrik, eta entrenatzaileari esan nion ea entrenatzen hasi nintekeen. Hasi nintzen, gustatu egin zitzaidan eta gaur arte.

Aita pixka bat harritu egin zen. Beti pilotan eta futbolean ikusten ninduen, eta bat-batean boxeoan hasi nintzela esan nionean, zuri gelditu zen. Baina ondo hartu zuen. Amak ez, etxera muturra hazita iristen nintzenean, gaizki pasatzen zuen. Baina azkenerako onartu beharko, nik ez nuen uzteko asmorik-eta.

Lehendabizikoa ez da sekula ahazten. Hemeretzi urte nituen orduan. Xixonen izan zen, eta egun batetik bestera eman zidaten abisua. Hemengo beste mutil batek ez zuela joaterik, eta nik joan beharko nuela. Joan ginen, bada. Maletak egin, eta martxa, Xixonera.
Ringera igo aurretik nire entrenadoreari buruko mina nuela esatekotan egon nintzen. Zeharo harrituta bainengoen hango panorama ikusita. Jende dena builaka, aldageletan topatu nuen aurreko borrokaldiko mutila, bekaina irekita... eta esaten nuen: «Non sartu nauk ni!».
Ringera igo nintzenean, uste nuen mundua gainera eroriko zitzaidala! A zer nerbioak! Sekula ez bainuen halako esperientziarik izan. Neure buruari esaten nion: «Ezagutzen ez dudan mutil bat daukat aurrean, eta nik honekin mutur joka nola hasi behar dut bada!».
Pixka bat harrituta gelditzen zara zeure buruarekin ere; kaiola batean sartu eta eman, biak mutur joka hasi behar genuen. Une horretan ez nion jokabide horri zentzurik hartzen.
Gogoratzen naiz kristorenak eman genizkiola elkarri, bera ere hasiberria baitzen (ordurako bizpahiru borrokaldi eginak zituen baina). Biok sekulako egurrean aritu, eta azkenean borrokaldia baliogabetu ziguten. Eta pozik joan ginen etxera.
Baina gero ohitu egiten zara, gustatu egiten zaizu, eta ez da hainbesterako.

Egunero etortzen gara. Hasierako 15-20 minututan luzamenduak egiten ditugu, gorputza berotzeko. Gero, egun batean korrika egitera joaten gara mendira, ordu erdiz-edo. Jaitsi, gorputza berriz pixka bat berotu, eta zakuarekin aritzen gara, eskumuturrak berotzeko. Ondoren round batzuk egin, eta irakasleak eskularru batzuk janzten ditu. Eskularru horiek joaz ikasten dugu kolpea nola eman. Gero beste boxeolari batekin jarri eta borroka balitz bezala egiten dugu, baina gozo-gozo, ikasteko. Bukatzeko luzamenduak egiten ditugu berriz, abdominal eta flexio batzuk, eta dutxara. Bi ordu inguruko saioak izaten dira.

Mentalizatzen ikasten dugu. Hasi berritan beti izaten da buru jate hori. Ni hiruzpalau egun lehenagotik hasten nintzen jada gutxiago jaten, gutxiago lo egiten, lanean beti jenio txarrean... tripak jaten egoten nintzen. Gero ohitu egiten gara, eta gure burua kontrolatzen ikasten dugu. Norberak ere badaki lasaiago hartu behar direla gauzak, ez da normala bestela!

Mementoko berotasun horretan ez da minik sentitzen. Borrokaldia gogor xamarra izan bada, hurrengo egunean sentitzen da mina. Hurrengo egunean hasten dira ubelduak eta hemengo eta hango minak. Orduan hasten gara gu aspirinak eta ukenduak hartzen!

Ez, dena ez da libre. Boxeoan beti gerritik gora jo behar da, eta beti aurkaria zuri begira dagoela. Ezin da bizkarretik jo, eta aurkariak ezin du inoiz bizkar eman, beti aurpegiz aurpegi egon behar dute biek.

Normalean hilabete lehenagotik esaten digute zeinen kontra borrokatuko dugun, bere historiala, zeinen kontra jokatu duen, zenbat borrokaldi irabazi dituen eta nola. Aztertzen dugu ea aurkaria ezkerra edo eskuina den, joa handia duen, edo dantzariagoa den (bueltaka ibiltzen dena)... Horren arabera prestatzen dugu borrokaldia.

Arriskutsuenak burukoak dira, kolpe asko jasoz gero, ondorioak betirako uzten dituztelako. Saiatzen gara buruan ahalik eta kolpe gutxien jasotzen. Gibeleko kolpeek-eta, mementoko mina sortu bai, baina ez dute ondoriorik uzten.

Nik ez dut kasu gehiegirik ezagutzen boxeoagatik horrela gelditu denik. Beste gauza batzuengatik gelditzen dira, ordea. Poli Diazek eta biok borrokaldi batean ezagutu genuen elkar, hemen, Illunben. Mutil hori beste mundu batean bizi da. Baina ez da boxeoagatik, beste gauza batzuengatik da. Pena da. Oso boxeolari ona zen, baina beste kontu txar batzuetan sartu zen eta halaxe bukatu du.

Bai, askotan. Borrokaldioro. Kolpe bat ondo ematen badigute, beti hankak dardarka jartzen zaizkigu. Aurkaria ondoan izanez gero, beti disimulatzen saiatzen gara eta heldu egiten diogu, edo bueltaka hasi. Baina borrokaldioro izaten ditugu zorabio une horiek. Bestela oso ona behar duzu izan, edo aurkaria oso txarra!
Sentsazioa kalimotxo asko hartu ondorengo berbera izaten da : ez dakizu non zauden, erdi mareatuta zaude, baina minik eta ezer ez da izaten.

Ez, berdin-berdin hartzen dugu kirol gisa. Gu ringera irteten garenean, gure lana egitera ateratzen gara, ahalik eta ondoen, eta ondoen aritzen denak irabazi dezala. Ringetik jaistean eskua eman eta kito.

Nonahi. Espainiako leku guztietatik eta kanpotik ere deitzen digute. Alemaniara joateko ere deitu zidaten baina ez nuen joan nahi izan, elkarren segidan borrokaldi asko eginak nituelako eta atseden hartzea komeni zitzaidalako.
Euskal Herrian, Gasteizen borrokaldi asko antolatzen dira, eta Bilbon ere bai. Gipuzkoan gutxixeago antolatzen dira. Orain dela zazpi bat urtera arte egiten ziren gehiago, baina zaletasuna pixka bat itzali egin zen. Boxeolari falta ere bazegoen orduan. Baina pixkanaka hasi da berriz ere suspertzen.

Antolatu nahi duenak asko arriskatu behar du, lehendabizi dirua bota behar duelako: boxeolariak ordaindu behar ditu, epaileak, bidaiak, hotelak… dirudun jendeak sartu behar du, bestela ez dago zer eginik. Gero jendea ikustera joaten bada ondo, baina ez bada joaten, dirua galtzen dute.

Oso ona. Beti izaten da buila eta zarata, baina sekula ez da iskanbila txarrik sortzen ezergatik. Tronpeta eta ikurrinekin ere joaten dira, giro ederra egoten da.
Denetik biltzen da: gazte asko joaten da, eta zaharrak ere asko. Zaharren artean zaletu eta aditu asko dago

Ez da libre apustu egitea, pilotan-eta beste kiroletan bezala. Ameriketan bai, baina hemen sekula ez da legezkoa izan eta ez dela sekula izango iruditzen zait. Orain, lagunen artean mila duro edo afari bat jokatuko dute, giro hori beti izaten da.

Aurretik diru laguntza handia behar dute, toreroen "aitaponteko" moduko bat eduki. Hark erakusten du zer bide hartu, zein boxeolarirekin borrokatzea komeni zaien... Gu askotan ero-eroan joaten baikara. Borrokatu beharko ez genituzkeen borrokaldiak onartuz gero, oso gaizki buka genezake. Oraindik ez delako garaia, oso berde egon eta besteak kategoria gehixeago duelako... hobe da borrokaldiak boxeolari egiten zoazen heinean hartzea, garaia iristean.

Espainiako Estatuan, boxeolari profesional bat bizi liteke horretatik. Hilero borrokaldi bat eginez gero, jornala ateratzen da. Baina ez dezake dirurik egin. Poliki-poliki Europa mailan sartzen bada, eta hortik Amerikara joateko aukera ematen badiote, orduan bai, han milioi dezente jokatzen baitira.

Ez oso ona. Euskal Herrian gainera ez dago boxeolari asko. Gipuzkoan hiruzpalau bakarrik gaude, askoz gehiago ez. Bizkaian daude gehienak.
Jendeak ezagutu egiten du kirol hau, baina nik uste boxeolari falta dagoela; jendearen arreta pizteko, hemen boxeolari fin batek atera behar du. Boxeolaririk ez badago, ezin da zaletasunik piztu.
Paco Buenoren eskola honetara jende asko etortzen da. Baina jendeak bizpahiru egun egiten ditu hemen, eta segituan ospa egiten du. Ez dute astebete irauten. Ez dute sufritu nahi.
Hasieran oso gogorra baita kirol hau: sokasaltoan ikasi behar da, korrika joan mendira... sekulako jipoiak hartzen dira, fondoa hartzeko. Gu apustuak egiten ere aritzen gara, "horrek ez ditu hiru egun ere iraungo", "baietz lau egun iraun!" eta horrela. Itxuragatik, eta zer gogorekin hartzen duen ikusita, igartzen diozu bakoitzari.

Nik boxeoaren kontra dagoen jendeaz ez dut ezer esaten. Bakoitzak bere ikuspuntua du. Niretzat boxeoa, ez da borroka. Niretzat kirol bat da, beste edozein bezalakoa. Bestela ez nintzen honetan ariko. Jakina, kontaktuko kirol bat da. Min handia hartu dezakezu, eta gerora agian, ondorioak ere handiak izan daitezke.

Guri ez digute araurik jarri. Jende askok esaten dit: «Hik ezin duk jo, ze arauak horrela eta horrela zeudek». Baina ez dakit non dagoen hori idatzita. Profesionala naiz eta lehendabizi eman behar lidaketena da, paper batetan idatzita, zer arau ditudan. Inork ez dit ezer esan, eta ez dakit ezer kontu horri buruz.

Normalean boxeolariok ez dugu kanpoan iskanbilatan ibiltzeko gogorik izaten. Gimnasioan hainbeste aritzen gara! Egunero-egunero botatzen dugu estresa, beti mutur joka aspertzen gara... eta gero horixe falta dugu, kanpora joan eta mutur joka aritzea!

Konparazio ederra egin duzu oraintxe! Bakoitza bere garaian. Igeltsero lana oso gogorra da. Baina boxeoa ere, nahiz eta ordu gutxiago sartu egunean, dena eman behar duzun kirol bat da. Boxeoa gogorragoa dela esango nuke