INDIAKO HERRI MEDIKUNTZA BIOPIRATEN BELDUR DA


2003ko urtarrilaren 05ean
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Indiako herri jakintza liburutegi digital batean dokumentatzeko planak zenbait kritikoren protestak piztuarazi ditu, nahi gabe biopirateria lagundu dezakeelakoan. Internet eta bertan islatzen den informazioaren erabileraz hainbat polemika izan bada, Mendebaldeko herritarrok askotan pentsatu ez dugun ikuspuntu batetik kritikatu dituzte digitalizazioaren eta mundializazioaren ondorioak Indian.

Indiako ahots kritiko horien iritzian, atzerriko konpainia handiek erraz eskuratuko lukete herri txiroen jakintza tradizionala, farmaindustria eta informazio konpainia handi horiek produktu berriak garatuko lituzkete -botikak adibidez- eta bertako herritarrekin ez lituzkete beren onurak partikatuko.
Liburutegiaren aldekoek aldiz uste dute hori era irekian antolatzea dela kanpoko konpainiek patente bidez Indiako antzinako jakintza ustiatzeari bidea ixteko manera. Horrela lortuko luke Indiak, Ikerketa Industrial eta Zientifikoen Kontseiluko burua den Raghunath Mashelkar-ek dioenez, konpainia horiekin patente borroka latzetan ez sartzea. Bi jarreren arteko polemikari leku egin berri dio Hirugarren Munduko gaiei garrantzia berezia eskaintzen dien SciDev.Net zientzi guneak.

SENDAGAI AYURVEDIKOAK DIRU ITURRI.

Traditional Knowledge Digital Library (TKDL) proiektua aurrera badoa, senda belar eta landareen database egoki bat egongo da bai DVD formatuan eta bai Interneten. Eta bere bultzatzaileek diotenez, mugimendu honekin erdietsi nahi dute errotik moztea Indiako hainbat produkturen gainean patenteak izatea, hala nola basmati arroza, turmeric -edo kurkuma- edo neem delakoari buruzkoak.
Aipatu ditugun izen horiekin irakurle askok ez zuen askorik ulertuko, baina bai noizbait Ekialdeko sendabelarrekin edo zehatzago Ayurveda medizina edo terapiekin harremanen bat izan dutenek. Estatu Batuetan eta etorkin hinduek garrantzia duten lekuetan -Britainia Handian, kasurako- gero eta erabiliagoak baitira medikuntza alternatibora jotzen duten herritarren artean.
Proiektuarekiko kritiko direnen artean dago Devinder Sharma, New Delhiko Bioteknologia eta Janarien Segurtasunerako Forumeko lehendakaria. Bere ustez, indigenen herrialdeetako ezagutza -luzaz hizkuntza eta kulturazko hesiek babestu dutena- "orain farmaziako industriari plater digital batean eskainiko zaio oso erraz eskuratzeko moduan". Alor horretan gero eta diru gehiago jokatzen da, eta osasunbide alternatiboei lotutako komertzioetako produktuei pitin bat erreparatu beharrik ez dago horretaz jabetzeko.
Chennai hiriko M.D. Nair patente kontsultoreak ere zalantzak ditu liburutegi horrekin Indiako jakintza tradizionala babestu ahal izateaz, gaurkoz ez dago-eta hortik eratorritako ezein inbenturen patente eragozteko modurik. Honen ustez, TKDLk Indiari onuraren bat ekarriko dio bakarrik aldez aurretik konpainiekin adosten bada liburutegi horretako ezagutzaren gainean oinarritutako edozein inbenturen etekinak partikatzea. Bere ustez hori jadanik gertatzen ari da bioteknologiako zenbait alorretan, industriak eta estatuek sekuentzia genetikoak erabiltzeko royalty sistema adostu dutelako. Baina ez du uste biopirateria saihetsi ahal izango duenik TKDL honek.

HERRI JAKINTZAREN SOSAK NORENTZAKO?

Proiektuaren aldekoek behin eta berriro diote beldur horiek debaldekoak direla, baina badaezpada eransten dute TKDL hori ez dutela konpainien esku utziko segurtasun mekanismo guztiak lotu artean, Jabego Intelektualaren Munduko Erakundearen garantien arabera.
Antzeko izena baina izaera ezberdina duen Jabego Intelektualaren Eskubideen Batzordeak -Londresen du egoitza honek- irailean eman du bere ebazpena eta Indiako kritikoenen argudio batzuei kasu egin diela dirudi. Beste zenbait arauren ondoren, etekinen partikatzeari buruz zera dio batzorde horrek: patente bat ezartzen duenak argi utzi behar duela erabiltzen dituen material genetikoen jatorri geografikoa eta elkarturik daraman ezagutza tradizionala, eta bermatu behar duela bai gai edo produktu baten lehen ezagutzaileak bere baimena ematen duela eta bai material horren etekinak zuzen partikatuko direla.
Liburutegi birtual horrek osatua egon behar zuen joan den irailerako, baina horrelako egitasmoetan askotan gertatzen den gisan -eta polemika honekin zerikusirik ez duten arrazoiengatik- berandutu egin da. Ingeles, gaztelera, aleman, frantses eta japonieraz -hindi hizkuntzaz gain- egongo da liburutegi hau, eta Nazioarteko Patente Sailkapen Sistemari lotuta egonen da.
Heldu den urterako berriz 35.000 Ayurbeda -belarretan oinarritutako medikuntza sistema antzinakoa- formulazio izanen da irakur gai sarean, eta jadanik lan guzti horren hiru laurdenak burututa daude.
Jadanik Mendebalde aberatsa Hirugarren Munduaren jakitateaz baliatzen ari da: ikusi besterik ez dago Indiako eta Txinako osagarri tradizionalek zernolako indarra hartu duten herrialde hauetan. Orain afera zera da: jakitate hau Mendebaldean era ezberdin batean etiketatu eta patentatu ondoren, irabaziak partikatu ez eta gainera Hirugarren Mundura ez ote den itzuliko... ordainduta, gainera

http://www.argia.eus/nethurbil helbidean, gai honi buruzko informazio gehiago eta Interneteko loturak.


Azkenak
2025-07-18 | Mara Altuna Díaz
Noelia Sánchez Jenkins, gales irakaslea Patagonian
“Galesak bizirik dirau Patagonian”

Zerk lotzen ditu Galesko muino berdeak eta Patagoniako basamortu hotzak? Bada, hil nahi ez duen hizkuntza batek. Noelia Sánchez Jenkinsen arbasoak 1865ean lehorreratu ziren Patagonian (Argentina). Galesetik iritsi ziren, britainiarrek inposatutako zapalkuntzatik ihesean... [+]


2025-07-18 | Gedar
SAPAri 2,3 milioi emango dizkio Espainiako Industria Ministerioak

Gipuzkoako enpresak hainbat kontratu sinatu ditu Israelgo industria militarrarekin, eta diru publikoa jasotzen du ibilgailu elektriko bat garatzeko, Espainiako Gobernuak finantzatutako proiektu baten bidez.


Massive Attack musika taldeak Gazaren aldeko musikarien aliantza sortu du

Ingalaterrako Massive Attack taldeak artisten arteko aliantza sustatu du, hasi berri diren artistei edo Israelen aldeko erakundeen zentsura pairatzen dutenei babesa emateko.


Euskara, katalana eta galiziera Europar Batasuneko hizkuntza ofizial gisa aitortzea babestu dute hainbat unibertsitatek

Espainiako Gobernuak Europako Batzordeari egindako eskaerari Euskal Herriko, Kataluniako eta Galiziako 28 unibertsitatek babesa eman diote. Salvador Illa Kataluniako Generalitateko presidenteak eta Imanol Pradales lehendakariak eskutitz bat sinatu dute eskaerari babesa... [+]


Aurreakordioa erdietsita, Eskirozko BSH enpresa abenduan itxiko dute

Bilera akigarria izan zuten asteazkenean Eskirozko BSHko lan batzordeko kideek eta multinazional alemaniarraren zuzendaritzako kideek: aurreakordioa lortu zuten UGT, CCOO, ATTIS eta Solidarik (17 ordezkaritik gehiengoa dute 12 kiderekin) eta ez dute mahai gainean jarritakoa... [+]


Bizkaia eta Gipuzkoako hainbat hondartza desagertzeko arriskuan daude

Gaztetape (Getaria) eta Muriola (Barrika) hondartzak 2050. urterako desager daitezke Greenpeaceren txostenaren arabera. Itzurun (Zumaia), Karraspio (Mendexa), Isuntza (Lekeitio) eta Azkorri (Getxo) hondartzek hedaduraren erdia gal dezakete.


Iruñeko espetxeko osasun arreta “urria” dela salatu du Salhaketa Nafarroak

Nafarroako Gobernuak espetxeetako osasun zerbitzuaren eskumena eskuratu zuenetik, baliabideak “indartu” dituzten arren, presoek nabarmendu dute ez diela sobera eragin egunerokoan.


‘Eskumenlagoa’

Hezkuntza Sailak 2025-2026 ikasturtearen antolaketa bigarren hezkuntzako ikastetxe publikoetan ebazpena argitaratu du. Urteroko agiria da, uztail hasierakoa; ikasturte-hasierako ebazpena esaten diogu.

Aurtengoan, hauxe jasotzen du euskarazko bertsioak:... [+]


2025-07-18 | Aiaraldea
Gorrotozko delitu salaketa jarri dute Artziniegan eta Udalak “irain arrazistak” gaitzetsi ditu

Artziniegako Udalak mezua zabaldu du gertatutakoa gaitzesteko eta elkartasuna adierazteko irainak jaso dituzten herritarrei.


2025-07-18 | Elhuyar
Neandertalak San Adriango koban maiz ibili zirela berretsi dute, Aizkorrin

Duela bi urte Aranzadi Zientzia Elkarteak neandertalek egindako harrizko tresna batzuk eta haiek jandako animalien hezurrak aurkitu zituzten San Adriango koban. Horrela jakin zuten neandertalek duela 40.000 urte koba hori erabili zutela. Aurten egin duten indusketa-kanpainan... [+]


2025-07-18 | Sustatu
Fitxategi handien transferentziarako alternatibak (WeTransferrekoa ikusita)

WeTransferren baldintza berri gaiztoen aurrean, alternatibarik? Bai, pare bat, edo bien arteko konbinazioa. Enkriptazioa edo/eta Tori.eus zerbitzu euskalduna erabiltzea.


2025-07-17 | ARGIA
Europan espetxean denbora gehien daraman preso politikoa
40 urteren ostean Georges Abdallah askatuko dute uztailaren 25ean

Georges Ibrahim Abdallah, Frantzian 40 urteko espetxealdia igaro ondoren kaleratuko dute. Palestinaren askatasunaren aldeko militantea, Libanoko Frakzio Armatu Iraultzailearen sortzailea izan zen, eta diplomazialari israeldar eta amerikar bana hiltzeaz akusatu zuten. Inoiz... [+]


2025-07-17 | Piztu Donostia
Ez dakigu ahoa ixten

Azken sei urteotan Piztu Donostia eragile sozialaren talde motorra osatu dugunoi txanda pasatzeko unea iritsi zaigu, mila gai eta beste mila fronte zabalik geratzen diren arren.

Duela sei urte Eneko Goiak, PSOEren laguntzarekin, osaturiko Donostiako Udalak bideratzen zuen... [+]


2025-07-17 | Joan Mari Beloki
Ekialde Hurbila sutan

Ekainaren 13an hasi eta 24an amaitu zena “12 Egunetako Gerra” bezala ezagutuko da aurrerantzean. Gauza harrigarri batzuk gertatu ziren bertan, pentsaezinak ordura arte. Nahiz eta lerro hauek idaztean egun gutxi igaro diren bukatu zenetik, ondorio batzuk atera... [+]


Epai euskarafoboen gainetik, euskaraz jarraituko dutela jakinarazi eta protestara deitu du UEMAk

​UEMAren zuzendaritza batzordeko kideek hedabideen aurrean agerraldia egin dute ostegun eguerdian Zarautzen, Espainiako Auzitegi Gorenaren azken epai euskarafoboa salatzeko. Epaia "larria" dela adierazi dute, eta batez ere udalerri euskaldunei eta euskaraz aritzen... [+]


Eguneraketa berriak daude