EGUN BAT LUZ-EKO EUSKAL KOLONIAN

Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Goizeko 05:00etan jo du iratzargailuak larunbat goiz honetan. Gure protagonistari ederki kostatzen zaio egunero zortziak aldera esnatzea lanera joateko. Zer dela eta jaiki da neguko asteburu honetan hain goiz, irribartsu eta energiaz gainezka? Eskiatzera doa.

Seiak baino lehen kalean da jadanik. Oraindik hiruzpalau orduko bidea egin beharko du eskiatzen hasi baino lehen, baina eskiatzaile askok duen ohitura bitxia du honek ere: bidaia txandal eroso batekin egin beharrean, esnatu bezain laister jantzi ditu elurretako arropak. Etxeko ataritik irten eta 15 graduko tenperatura egiten du eskiatzailearen herrian, baina berak Ipar Polorako espedizio bateko partaidea dirudi, eskiak bizkar gainean dituela. Eszena are surrealistagoa da une horretan parrandatik bueltan datorren auzokideren bat topatuz gero.
Autoa, autobusa edo dena delakoa hartu eta hiru bat ordutan Luz-St-Sauveur herrira iritsi da. Bertan forfaita erosteko aukera du eta croissant pare bat eta ogia ere hartuko ditu. Behar izanez gero, eskiak alokatzeko tartea ere hartuko du, goian, estazioan, ez baitago horretarako aukerarik. Eta bertako langileari frantsesez «eski batzuk alokatzera nator» nola esango ote dion pentsatzen ari denean, bizkaieraz erantzungo dio hark.
Luz Ardideneko portuko bihurgune eta aldapak ditu zain ondoren. Bidean ohiko bi iruzkinak egin edo entzungo ditu: «Tourrean txirrindulariek hau igo behar dute, haiek bai meritua!» bata; eta bestea: «Begira, hemen dagoeneko elurra dago, eta iaz askoz ere altuago hasten zen, elur piloa dugu gioan zain!».
Aurreko urteetan eskiatzaileek goian zain zutena aparkaleku ondoko ikurriña zen, baina aurtengoan ez dago oraingoz haren arrastorik. Luz Ardideneko megafoniatik euskara entzun duela esaten duenik ere badago. Botak, eguzkitako krema, betaurrekoak, eskularruak eta bestelakoak janzten dituen bitartean eskiatzaileak Euskal Herriko matrikula mordoa ikusi du eta euskaraz ere entzuten da inguruan.

teleaulkian gora.

Eta iritsi da, azkenik, eskiak ipintzeko ordua. Baina maldan bera irrist egin baino lehen eskiatzaileak teleaulkia hartu beharko du eta horretarako ilaran zain egon. Eskiatzaileek dohain berezia dute bi metroko eskitzarrekin ilara jendetsuan kokatzeko. Nola da posible bestela hain metro koadro gutxitan horrenbeste eskiatzaile biltzea? Erdi-ingeniaria izan behar da espazioaren aprobetxamendu perfektu hori lortzeko. Hortaz, eskiatzaile hasiberri baldarra hurbiltzean, ondorioak katastrofikoak izan ohi dira.
Teleaulki luzea hartu du, azkenean, gure eskiatzaileak eta bere alboan eski estazioetako faunaren espezie bitxienetakoa du: erretzailea. Lehenik bastoiak hanka tartean helduko ditu eta eskularruak kendu. Hauek edozein modutan eutsiz, eskiatzeko txamarrak dituen ehunka poltsikoetan tabako bila hasiko da. Gauza bera egingo du txiskeroarekin. Eta ondoren lanik zailena egokituko zaio: zigarroa piztea. Haize izoztu eta gogorra saihesteko kontorsio sinestezinak burutuko ditu eta, azkenik, sudurretik zintzilik duen muki izoztua zigarro parera iritsi zaionean eta teleaulkia gora iristeko metro pare bat falta direnean, piztea lortuko du. Hala ere, espezie honek beti defendatuko du sutsuki teleaulkikoa dela zigarrorik onena.
Pistetan behera joan eta berehala beste espezie bat ageri da eskiatzailearen parean: snowboard egiten dutenak. Tarteka espezie honetako aleren bat topatuko du maldan behera bira eta saltoka. Baina snowlariak talde handi xamarretan bildu ohi dira eta orduak eta orduak eman ohi dituzte elurretan eserita (ziur ipurdi alde horretan garatu duten azal gogor eta lodia ikertzeko asmoa agertuko dutela laister adituek).


Arriskua!

Pistetan gora eta behera dabilela, espezie arriskutsuenarekin egingo du topo eskiatzaileak: suizidak, esperientziarik gabe ere pista beltz, malkartsu eta izoztuak hautatzen dituztenak. Hauen zeregin nagusiak beste espezie guztietan alarma sortzea eta erreskate taldeen soldata justifikatzea da. Baina espezie honen barruan bada azpimultzo interesgarri bat, suizida damutuena. Hauek ere pista zailenak aukeratzen dituzte, baina aldaparen erdian damutu egiten dira. Eskiatzaileak hantxe ikusiko ditu ez atzera, ez aurrera. Zortzi pista gehiago eginda eta ordu batzuk pasa ondoren pista berdina egitea erabakitzen badu ere, damutua hor egongo da, pare bat metro beherago gehienez, hankak dardarka dituela.
Eta bat-batean txizagura, eskiatzaile ororen amesgaiztoa. Lehenik eskiak utzi eta asfalto izoztuaren gainetik botatzar horiekin duintasunez ibiltzen saiatuko da. Zortzigarren aldiz irrist egin ondoren, minik hartu ez duela adierazten saiatuko da ingurukoei. Komunera iritsi eta eskiatzeko galtza gehienak peto modukoak izan ohi direla kontuan hartuta, txamarra, forro polarra eta beste hainbat geruza kendu beharko ditu galtzak jaitsi aurretik eta horiek guztiak non utzi ez duela konturatuko da berehala. Ez da, ez, txiza egiteko modurik erosoena.
Lasaitu ederra hartu eta berriro aulkia hartzean, ondoan beti azken modara doan eskiatzaile horietakoa egokitu zaio. Carving distiratsu berri-berriak dituen eskiatzaileak erdeinuz begiratu die Paquito Fernandez Ochoak domina bat irabazi zueneko garaikoak diren gure protagonistaren eskiei. «Hainbeste tontakeria eta ziur gero nik baino askoz okerrago eskiatzen duela» pentsatu du. Eta minutu batzuk geroago berak baino askoz hobeto eskiatzen duela ikusi du, kopetilun.



bazkalordua.

Sabela orroka hasi eta bazkaltzeko ordua dela gogorarazi digu. Batzuek, loteriako sari nagusia irabazi dutenek esaterako, estazioko kafetegiko bazkaria ordain dezakete. Gainera bertara gerturatzen direnek beste talde berezi bat ezagutzeko aukera izango dute: egun guztia kafetegiko terrazan eguzkitan ematen dutenak. Hauek inoiz jantzi al dute eski parea? Berdin dio, etxera bueltan harro luzituko baitute euren kolorea. Gainerakoek nonahi bazkalduko dute, autoan, arroka baten gainean... Euskaldunak erraz identifika daitezke bazkal orduan, ehunka tupperware eta zahatoa dituzten horiek dira.
Jantzietan ere bereiz daitezke euskaldunak: petatxu beltzdun txamarra gorriak daramatzate. Txamarrak urdinak, moreak, berdeak edo horiak ere izan daitezke, baina beti petatxu beltzekin. Era berean, hainbat eskiatzaile frantses ere bere jantziak salatuko du: begietan elurraren distirak baino min gehiago ematen duten txamarra loredunak eta kolore konbinaketa ezinezkoak dituzte gustuko.

Eskiatzea garestia da eta eskiatzaileak ilara luzeak, hotza eta nekea jasan behar izan ditu egunean zehar. Botatzar horiek eranztean eguneko unerik ederrena dela aitortu du gainera. Nork ukatuko du eskiatzeak masokismo punttu bat duenik?
Autoa hartu eta portuan behera doala betiko beste bi esaldi botako ditu: «Hurrengoan, auto ilara luze hauek saihesteko, zerbait hartzen geratuko gara kafetegian» da lehena; eta bestea: «Hemen nire herrian baino euskara gehiago entzuten da. Non egin behar da Luz UEMAn sartzeko eskaera?»


Azkenak
Trekutz eguna

2023ko uztailean jaso genuen berria antzuolarrok. Irimon bi aerosorgailu erraldoi jartzeko proiektu bat aurrera eramateko eskaera jaso zuela Udalak. Hasieran zalantzak eta galderak: nor zegoen proiektuaren atzean? Zein zen proiektuaren benetako helburua? Zein izango... [+]


2025-09-10 | Estitxu Eizagirre
Onintza Enbeita eta Feli Madariaga
“Azokako mahaiaren bestaldetik desprezioa ikusten da, asko”

Emakumea eta lurra elkartzen dituen liburua idatzi du Onintza Enbeitak: Bizitza baten txatalak. Gure aurrekoen bizimodua jaso du, andre baten ahotan: "Baserria bere horretan, erromantizismorik gabe". Feli Madariaga (1932, Baldatika, Forua, Bizkaia) da andre hori, lurrari... [+]


Soldaten eta etxebizitzen prezioaren arteko amildegia, sekulan baino handiago Nafarroan

CaixaBank Researchek egindako ikerketak agerian eman du Nafarroako etxebizitza merkatuaren egoera. 2007-2008 arteko higiezinen burbuilaren garaian baino %3,7 garestiagoa dira etxebizitza eraiki berriak Nafarroan.


Errusiako droneak Poloniako aire eremuan sartu direla salatu du Varsoviak

Hemeretzi errusiar dronek Poloniako muga zeharkatu dute, eta Poloniak leherrarazi egin ditu. Poloniako aire eremuari “inoiz egindako erasorik handiena” dela dio armadak.


Poliziarekin istiluak izan dira Baionan, “dena blokatzeko” egunean

Protesta eguna da gaur Ipar Euskal Herrian eta Frantzian, François Bayrou lehen ministro ohiak egindako aurrekontu proposamenen aurka altxatu dira gizarte eragileak. Goizean goizetik, Baionako sarrerako biribilgunea blokatzeari ekin diote. Jada hogei manifestari atxilotu... [+]


Frantziak lehen ministro berria du
Zein da Sébastien Lecornu? Antinuklearren etsaia, ehiztarien laguna, Macronen zale fidela

François Bayrouk dimisioa eman eta ordu gutxitara izendatu du Emmanuel Macron Frantziako presidenteak ordezkoa: Sébastien Lecornu izango da lehen ministro berria, aurretik Defentsa ministro izandakoa eta Macronen oso gertukoa. Oposizioa haserre mintzatu da, ezker zein... [+]


Zinemaldi Alternatiboak zinema sozialaren bidez ehunduko ditu Donostiako auzoak

17. edizio honetan hamar proiekzio antolatu ditu Donostiako Zinemaldi Alternatiboak, beste horrenbeste eragilerekin elkarlanean. Helburua, urterokoa: "Zinemaren bidez hausnarketa kritikoa sustatzea, hainbat gizarte-gai eta -gatazkari buruzko lanak proiektatuta eta... [+]


2025-09-10 | Ula Iruretagoiena
Lurraldea eta arkitektura
Udako postalak

Ikasturtearen hasiera, lankideekin, laneko deskantsuan, kafe baten inguruan, atzean utzitako hilabeteen oroimenak mahairatuz. Deskantsua paraje desberdinetan egin izanagatik ez ditugu alboratu gizarte gisa ibiltzen dugun garaia. Distantzia hartu eta geldiunean gaudenean gai gara... [+]


2025-09-10 | Iñaki Barcena
Parte izan, parte hartu eta parte eman

Ez dira gauza bera. Sistema demokratiko bat, edozein eskalan, parte-hartzailea ez bada ez da demokratikoa. Demos batek ez badu lehentasunik erabakiak hartzerakoan, demokrazia eredu hori hutsala da. Israelgo Estatuan hauteskundeak egiten dira, baina ariketa politiko horrek ez dio... [+]


2025-09-10 | Nekane Txapartegi
Zenbat arantza Arantzak

Arantzaren buruko loreek ez zuten arantzarik, Arantzaren bizitzak, ordea, asko. Emakume izatearekin batera, jaiotzetik batzuk. Besteak gaztetatik eransten joan zitzaizkion, komisarian torturak ezarriak, Burgosko prozesuan eta kartzelan, arantza horiek denak patriarkatuak... [+]


2025-09-10 | Imanol Epelde
Berriketa gutxi
Euskal. Jai.

Aste honetan, etxeko lanak jarriko dizkizuet. Hori gertatzen zaigu urte luzetan irakaskuntzan aritu garenoi: dena bihurtzen dugu arbel, etxeko lan eta ikas-egoera. Demagun euskal jai bat antolatu behar dugula herrian. Zer egitarau proposatuko dugu? Nola ospatu, dantzatu eta... [+]


Teknologia
Teknologia bizigarriak?

Teknologien azken joerengatik galdezka aritu da mastodon.eus-eko erabiltzaile bat, ezagutzen zuenak ez baitzion zirrararik eragiten. Zer pentsatua eman digu zenbaiti, eta jaso dituen erantzunak oso ezberdinak izan dira.

Nik adierazi diot teknologiek gizakion arteko... [+]


Desberdintasunen garrantzia nazioarteko politikan

Trumpen muga-zergen dantza da azken hilabeteetako berri nagusietako bat. Gerra komertziala eta ekonomikoa hedabideen eta analisten ahotan daude oraindik ere. Gehienetan, baina, herritarrei gauzak era oso sinplean azaltzen zaizkie, gutxi-asko esanez Etxe Zurian ero bat dagoela... [+]


Eguneraketa berriak daude