EMAKUMEA LARRUGORRITAN


2002ko abenduaren 15ean

Aritz Gorrotxategik idazteko bokazioa du. Ez daki Euskal Herrian liburuetatik inor bizi daitekeen, baina litekeelakoan dago eta aurrera jotzeko asmoa du. Lau liburu zeharo ezberdin plazaratu ditu, dagoeneko: nobela beltzaren ukitu nabarmenak dituen "Kafkaren labankada", misterioz betea dagoen "Egurra Pinotxori" ipuin sorta, "Taxi bat Hamletentzat" poesia bilduma eta "Galtzontziloak autobusean zintzilik" bidaia kronika umoretsua. Horrez gain, Gipuzkoako Foru Aldundiak ematen dituen sorkuntza beka bat lortu du eta lan horrekin dabil buru-belarri. Adi, beraz, Aritz Gorrotxategi zalea bilakatu den irakurlea, bere hurrengo liburua XVIII. mendeko Zuberoan gertatzen den abentura eta intrigako nobela bat omen da-eta.

Liburu asko plazaratu dituzu oso epe laburrean. Nola lortzen da hori?
Asko izan dira, bai, baina ez pentsa urtebetean idatziak izan direnik. "Kafkaren labankada"k 2000. urtean eskuratu zuen Irun saria, baina 2001ean atera zen kalera. Hau da, liburu bat plazaratzen denerako urtebete edo gehiago pasa da, eta epe horretan beste zerbaitean aritzen zara.

Hondarribiko Udalak antolatzen duen narrazio laburren Sartaka sarian lehen, poesiako Bordari sarian lehen eta bigarren, Pasaiako narrazio laburren lehiaketan finalista bikoitza eta Deustuko Unibertsitatean Gurya Euskara taldeak 1999an antolaturiko ipuin lehiaketan lehena eta poesian bigarrena suertatu zinen. Sari mordoa irabazia zara, ez da hala?
Baina sari txikiak dira nireak. "Kafkaren labankada"rekin irabazia izan zen beste maila bateko lehena.

Noiz hasi zinen zu idazten?
Bederatzi bat urte izango nituen, afizio handia neukan. BBB ikasten ari nintzela ipuin bat izan nuen saritua. Gero, ordea -alfer samarra ere banaiz-, bizpahiru urte pasa nituen ezer egin gabe. Unibertsitatean hasi nintzen berriro, 22 edo 23 urte nituenean.

Jauzi egin dezagun Irun saria irabazi zuen "Kafkaren labankada" nobelara. Zer azalduko zeniguke hari buruz?
Batetik, niri betidanik gustatu izan zaidala nobela beltza, taberna giroa, eta hori guztia. Eta bestetik -"Egurra Pinotxori" lanean gutxiago, baina-, nire mundu literarioa filosofatzea gustukoa duten pertsonez osatua dagoela, bere buruari bizitzari buruzko galderak egitea gustuko duten horiez. Giro existentzialista baina umoretsu batean bizi direnak dira, umore horren bitartez bizitzari aurre egiten saiatzen direnak. Bada, "Kafkaren labankada"n gauza biak nahasten dira. Badago filosofatzea oso gustuko duen pertsonaia bat eta puntu umoretsuak dituena, eta gero baditu puntu serioago batzuk… Nobela, krimen moduko baten inguruan dago eraturik. Gauza zen, intriga bezalako genero bat hartu eta ea ematen zidan nik barruan neukan guztia botatzeko aukera. Eta baietz iruditu zitzaidan.

Zergatik kokatu zenuen zure nobela hori Lisboan?
Hasiera batean, intriga hiri ezberdinetan zegoen kokatua. Baina bertsio hori Alberdaniara bidali nuen, eta hangoek komentatu zidaten bazegoela han material on bat, baina beharbada komeni zela hau eta beste egitea eta ekintza osoa hiri batean kokatzea. Orduan, bigarren aldiz egin nuen nobela hori, eta bigarren aldi horretan onartu zidaten, baina bitartean Irun saria eraman zuen… Izan ere, beti bezala, erantzunak oso berandu iristen zaizkizu, eta Alberdaniatik erantzunik ez nuenez eta idazleak gauzak mugitu eta suertea probatu behar duela uste dudanez, Irun sarira aurkeztu nuen lana. Bidali, eta handik pare bat hilabetera jaso nuen Alberdaniako baiezkoa, baina... Zergatik Lisboa? Zortzi egun pasa nituen han oporretan neska-lagunarekin, "Trotamundos" gida bat lagun genuela ibili, ibili eta ibili, eta oso hiri polita iruditu zitzaidan. Soziologikoki ez dakit oso ondo ezagutuko dudan Lisboa, baina morfologia eta kaleen aldetik, bai behintzat. Eta genero beltzeko istorio bat kokatzeko oso leku ona zela pentsatu nuen. Gainera, liburuxka mordoa neukan eta hango literatura ere asko gustatu izan zait beti.

Nobela horretan Kafkari egiten diozu omenaldia. Horren arrazoia?
Nobela horren behin betiko bertsioa egiten ari nintzela, "Gaztelua" irakurri nuen kasualitatez. Eta Lisboak ere gaztelu oso famatu bat baduenez, literatur joko bat asmatzeko polita iruditu zitzaidan. Beno, azkenean arrazoia ez dakizu garbi. Batzuetan, klak! egiten dizula buruak eta bururatu egiten zaizula…

Irun saria jaso ondoren idatzi zenuen hurrengo liburua "Egurra Pinotxori" izan al zen?
Ez. Liburu horretan ageri diren ipuinak urtetan zehar pilatutakoak dira. Liburua bukatu eta gero hasi nintzen «La Torre» deritzan hiri bat asmatu eta istorio guztiak bertan kokatzen, ipuin bakoitza aurreko istorioarekin nolabaiteko harremanean jartzen.

Gero "Taxi bat Hamletentzat" poesia bilduma plazaratu zenuen. Poeta ere ba al zaitugu?
Beno, ni poesia idatziz hasi nintzen honetan. Gero narratibara jo eta pixka bat baztertu egin nuen poesiarena, baina beti idazten duzu zerbait. Gainera, "Taxi bat Hamletentzat" liburuan agertzen den poesia oso narratiboa da, gehienak istorio txikiak kontatzen dituzten poemak baitira. Hainbeste poesia idatzi eta gero, kitatu behar nuen zor bat zela iruditzen zitzaidan: nik ere poesia liburu bat atera behar nuela, nahiz eta neure burua poetatzat ez dudan. Titulua, berriz, desmitifikazio bat da. Ikastolan-eta, Hamleten mitoa dudarena bezala jotzen zen, baina Hamlet irakurri eta pixka bat hobeto ezagutu nuenean, gehiago ikusten nuen nik komunikazio arazo bat bezala berea, hasieratik baitaki zer gertatu den, baina obra osoa behar baitu erabaki bat hartzeko.

Iritsi gara zure orain arteko azken lanera, "Gantzontziloak autobusean zintzilik" liburura. Zer diozu hartaz?
Orain arte idatzi ditudanen aldean oso ezberdina da, egiazko gauza batean oinarritutako istorioa delako. Protagonistetako bat ni izan naiteke, eta beste protagonistak nire lagunak dira. Bidaia hartako pasadizoak gogoratzeko asmoarekin hasi nintzen hura idazten, baina gero, irakurtzerakoan, ohartu nintzen bazegoela han lan duin bat behintzat, eta orduan lagunengana jo nuen, haiek azaltzeko baimena eskatzera. Zentsore lana egiteko ere eskatu nien, liburu horren aurretik eta ondoren haien laguna izaten jarraitu nahi nuelako, jakina. Eman zidaten baimen hori, eta hasi nintzen lanean. Umore klabean idaztea erabaki nuen, baina ez nuen umore klabe erraz batean erori nahi, eta hori zen nire arriskua. Txiste errazik ere badago liburuan, baina umore garratz bat erabiltzen saiatu naiz behintzat, noiz edo noiz beltza eta besteetan oso sarkastikoa den umorea agertu nahi izan dut, nolakoak garen islatzeko orduan batez ere, zeren, nire ustez, euskaldunok oso pertsona erretxinak gara batzuetan. Nolanahi ere, nire lanean azaltzen diren pertsonaiek zenbait konplexu dauzkate, baina era berean zer edo zer ere badute buruan, eta azkenean halako sinpatia hartzen zaielakoan nago, beraien buruaz ere barre egiten badakitelako.

Zein da zure pertsonaia horien bertuterik handiena?
Onartzea ikasketak bukatu, lana egin, seme-alabak eduki katera bideratuta daudela, eta ez dutela kate horretara joan nahi, baina badakitela kate horretara joango direla. Horregatik, bidaia hori beraien arteko adiskidetasunari egiten dioten azken omenaldi moduko bat da.

Tunisiak zer paper jokatzen du horren guztiaren erdian?
Gu han ekialdeko kostako pusketa txiki batean egon ginen, Sousa izeneko hirian. Oso gune turistikoa da. Eta gero, bidaia antolatu baten bidez ibilbide tipikora abiatu ginen: desertua, Kairouan, dromedarioen gainean igo… Erritmo turistikoaren zera hori ere kontatzen da liburuan, askotan bai baitirudi dena dela ikusi, argazkia atera -"ni hemen egon nintzen" ziurtatzeko- eta etxera etortzea. Nik argazki kamerarik ez dut eramaten, ez zait gustatzen, baina jende asko kamerak zintzilik eta argazkiak ateratzera doa; beno, aukera bat da, baina niri pertsonalki ez zait gustatzen.

Emakume tunisiarrari buruz ere mintzo zara zure lanean.
Zer edo zer. Beno, halako leku batera zoazenean beti dauzkazu lau ideia eginak: gameluak, emakumeak horrela bizi direla, hau eta beste. Eta egia da hirietan ez zirela emakume hain tapatuak ikusten, bizitza normalago bat daramatela sumatzen zela, kalean behintzat. Baina behin suerte txarra izan zuen autobuseko gidariak, eta multa bat jarri ziguten; eta horren ondorioz, halako nekazal herrixka batean geratu behar izan ginen, turistentzat prestatua ez zegoen leku batean; eta han bai ikusi genituela emakumeak tapatuak eta marratxo batekin jantzian: marra horren kolorearen arabera, ezkondua, alarguna edo ezkongaia zen emakume hori. Gertatzen dena da, zu hara ondo pasatzeko asmoarekin zoazela, eta xehetasun askori ez diezula jarraipen bat egiten. Baina begibistakoa da Tunisian emakumeak ez daukala bizitza publikorik: tabernetan ez daude, kalean oso gutxi… Diskoteketan ikusiko dituzu hango mutil gazteak, baina bertako emakumerik ez…

Erraza izan al zaizu liburu hau idaztea?
Erraza baino gehiago, dibertigarria izan da. Beldur nintzen, akaso, niri asko gustatzen zitzaizkidan pasadizoak han egon ez zen eta hango jendeak eta gauzak ezagutzen ez zituen irakurle bati ez ote zitzaizkion gustatuko. Lagunei uzten nizkien, eta barrez lehertzen ziren, baina esaten nuen: hau gure arteko gauza bat izan daiteke. Baina editoreari erakutsi eta berak ere gustuko zituela ikustean, aurrera egitea erabaki nuen


Azkenak
Inteligentzia Artifiziala
264 milioi euroren truke, Musken Grok adimen artifiziala Telegrameko erabiltzaileetan instalatuko da

Urtebetean Grok-ek Telegramen ibiltzeko aukera izango du, mezularitza enpresaren 1.000 milioi erabiltzailetan sartuko da eta horren truke 264 milioi dolar jasoko du. Pável Dúrov Telegrameko sortzaile eta jabeak baietsi du operazioa bere kanal ofizialean.


Tortura zantzuak izan arren, Raul Fuentesen kasua ez duela ikertu gogorarazi diote NBEtik Espainiari

1991n atxilotua izan zenean Espainiako Poliziak Bilboko Komisarian torturatu egin zuela salatu zuen Raul Fuentesek. Espainiako auzitegiek ez zuten salaketa aintzat hartu, besteak beste delitua preskribituta zegoelako. Orain, Nazio Batuen Erakundeko Torturaren Aurkako Batzordeak... [+]


2025-05-30 | Sustatu
Euskaraldiak Artazu herritik dakarkigun harribitxia

Sarean jarri dute "Belarribizi eta Ahoprest" laburmetraia, joan den igandean itxi zen 2025eko Euskaraldiaren aitzakiarekin Oskar Alegria zinegileak Artazu herrian udaberri honetan filmatu duen lana. Belarriprest eta ahobizi kontzeptuen gaineko... [+]


Jaurlaritzari “kezka” sortu dio EHUko Medikuntza Fakultateko euskarazko plaza berrien kopurua %60 murrizteak

EHUk, aldiz, azaldu du ezinezkoa dela hitz emandako 40 plaza berriak eskaintzea, ez baitute horretarako baliabiderik. Plaza berrien kopurua pixkanaka areagotzeko asmoa erakutsi du EHUk.


Donostiako Guardetxearen aldeko osoko bilkurako protestan gazte bat atxilotu du Udaltzaingoak

Tentsio uneak bizi ahal izan dira ostegun eguerdian Donostiako Udaletxeko udal batzar aretoan.


AEBek proposatutako su-eten akordioa “aztertzen” ari da Hamas

Proposamenak “hilketek eta goseteak” bere horretan jarraitzea bermatuko duela salatu du Hamasek, baina gehitu du zer erantzun aztertzen ari dela. Israelek proposamena onartu duela jakinarazi dute AEBek.


2025-05-30 | ARGIA
Gizon batek 13 urteko alaba hil du eta bere buruaz beste egin du ondoren, Bilbon

Bilbon, Larraskitu auzoan, familiaren etxean gertatu da. Eztabaida bortitz baten ondoren emakumeak etxetik ihes egin du eta Udaltzaingoari deitu dio. Udaltzainek alabaren eta aitaren gorpuak aurkitu dituzte etxean. Emakumea ospitalera eraman dute zaurien ondorioz.


Herrietako farmaziak despopulatzearen kontrako tresna izan daitezkeela uste du COFNAk

Nafarroako Farmazialarien Elkargo Ofizialak (COFNA) eta Nafarroako Gobernuko Lurralde Kohesiorako Sailak programa bat abiatu dute landa eremuko jendeak behar bezala hartzeko medikazioa.


Bunkerretik ihes egiteko manifestua

Heriotzak Eduardo du izena

  • Egilea: Formol konpainia (eta Ander Lipusen manifestua)
  • Non: Modelo Aretoan, Zarautzen, Literaturia jaialdia
  • Noiz: Maiatzaren 23an.

-------------------------------------------------------------

Bunker batean garatzen da antzezlana... [+]


2025-05-30 | ARGIA
Kerik gabeko eremu gehiago ezarri nahi ditu Espainiako Gobernuak: markesinak, campusak, terrazak...

Espainiako Osasun Ministerioa kerik gabeko eremu berriak ezarriko lituzkeen lege aurreproiektua eratzen ari da eta Hego Euskal Herriko lau lurraldeetan izango luke eragina. Eremu berri horien artean, tabernetako terrazak, unibertsitateetako campusak edo autobus-markesinak ageri... [+]


Bizkaiko Aldundiak Jaurlaritzaren ardurapean utzi du Bilboko itsasadarraren azpiko metroaren lotura egiteko aukera

Bilboko itsasadarraren ertz biak lotzeko ibilgailuentzako tunelaren proiektuagaz batera, Areeta eta Sestao lotuko zituen anezka-tren bat ere iragarri zuen Bizkaiko Foru Aldundiak 2022an. Orain, proiektua gauzatzeko ardura Eusko Jaurlaritzaren mendeko Euskal Trenbide Sareari... [+]


Atxondon hildako langilea “diru-gosearen” biktima izan dela salatu du AHT Gelditu!-k

AHT Gelditu elkartearen esanetan, AHTren obretan asteartean izandako heriotza bezalakoen atzean "esklabotza-baldintzak" eta "tratu arrazista umiliagarri eta iraingarriak" baino ez daude. Atxondoko Udalak gertatutakoa ikertu eta argitzeko eskatu du. AHTko obretan... [+]


2025-05-29 | ARGIA
Segregazioa hezkuntza
Ikastolen Elkartea: “Matrikulazioren kudeaketak ez du segregazioa bukatzeko balio”

Euskal hezkuntza sisteman haur zaurgarriak ondo integratzeko dekretua egin zuen Eusko Jaurlaritza Hezkuntza Sailak 2023ko maiatzean eta gaur haren balorazio oso kritikoa egiten du Ikastolen elkarteak: hark ez du balio izan segregazioa amaitzeko. Hainbat proposamen ere egin... [+]


CAF Palestinan eraikitzen ari den trenbidearen bigarren fasea hasi izana salatu dute

Okupatutako Jerusalemgo Ekintza Nazional eta Zibileko batzordeak jakinarazi du trenaren bigarren fasearen hasiera, eta gaitzetsi egin du kokalekuen arteko komunikazioa indartzea duelako helburu. Zisjordanian 22 kokaleku berri ezarriko dituela adierazi du Israelek.  


Eguneraketa berriak daude