Txoriak batu ditu berriz Zumeta eta Artze


2002ko azaroaren 17an
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu

JoxAnton Artze eta Jose Luis Zumeta, poeta eta margolaria, batu nahi izan ditu ARGIAk harpidedunei oparituko dien lan berri batean. Izan ere, euskal kulturan erreferentzialak bezain ezagunak diren bi pertsonaiak dira Durangoko Azokarako plazaratuko duen laminaren sortzaileak.

Artzeren «Txoria txori» poema ezaguna oinarri bezala hartuz, Zumetak txori baten marrazkia egin du ARGIArentzat bereziki. Bi elementuek osatutako lanak balio sinbolikoa du, izan ere, 1973an argitaratutako «Laino guzien azpitik... eta sasi guztien gainetik» izeneko liburuan egindako lanari nolabaiteko jarraipena ematen dio. Lan hartan Artzek idatzitako poemei (orduan «Harzabal» izenez sinatutakoak) gehitu zizkien Zumetak marrazkiak eta bi liburukietako azalak. Orduan bezala, oraingo laminan egin duen marrazkian ere, txoria da protagonista. Izan ere, liburu haiek eta Artzeren poema hartu ditu oinarritzat artistak. Ia hogeita hamar urte igaro dira ordea ordutik, eta txoriak, ordukoak eta oraingoak aldatu egin dira. Oraingoari, kolorea jarri dio Zumetak, eta azken urteotan landutako tekniken ondorioak nabari zaizkio. Gainera, «orduko txoriak ebakita zeuden, burua zuten alde batetik, hegoak bestetik... Oraingoan, txoria lotu eta collage baten modukoa sortu» duela aitortu digu Zumetak.

BALIO SINBOLIKOA.

ARGIArako egin duen txoria «arketipo» bat dela dio Zumetak, eta honen interpretazioak mota guztietakoak izan daitezke. Artzeren poemak berak ere izugarrizko balio sinbolikoa izan du euskal kulturan. Besteak beste, hainbeste aldiz musikatua izateak frogatzen ditu batzuei zein besteei poema honek barruan sorrarazitako sentsazioak. 1969an argitaratu zuen «Txoria Txori» poema lehen aldiz, «Isturitzetik Tolosan barru» izeneko liburuan. Eta ordutik, ez dela modaz pasa esan genezake. Marrazkiarekin bezala gertatzen da poemarekin. Ulertzeko mila era daudela, autoreak bat nabarmentzen duen arren: «Batez ere da ea maite duzun hori nahiago duzun zure ondoan mantendu ez dena izanik, edo nahiago duzun urrundu dadin dena izanik». Dena den, bakoitzak askatasunaz eta nortasunaz duen iritziaren arabera, interpretazio ezberdinak sor litezke: «Ama batek bere semearengatik, seme batek gurasoengatik, senar-emazteak elkarrengatik, lagun artetik, politikan murgilduta daudenetik.. edota heriotzetik» egin daitezke poemaren interpretazioak.

ELKARREKIN BERRIZ.

Usurbildarrak biak, Zumetak eta Artzek, bakoitzak bere atalean, eztabaidatu ezin den lekua irabazi dute euskal kulturan. Zumetak, esaterako, 1961ean egin zuen bere lehen bakarkako erakusketa eta ondoren hamaika lekutan paratu ditu bere lanak: Mexiko, Madril, Bartzelona, Donostia eta Gasteizen, besteak beste. «Gaur» taldearen sortzaileetako bat ere bada. Bere arrakastaren lekuko da hain zuzen, une honetan New Yorken lehen aldiz paratu duen bakarkako erakusketa. Bestalde, JoxAnton Artze «Ez dok Amairu» taldeko sortzaile izateaz gain, hainbat poema liburu plazaratu du eta Mikel Laboarekin ikusentzunezko ikustaldiak ere prestatu izan ditu. Bien lana batu du ARGIAk orain, lamina bakar batean

ARGIAk bakarrik
Lamina Durangoko Disko eta Liburuen Azokarako izango da kalean. Harpidedunek Azokako standean doan eskuratu ahal izango dute, beti ere, abenduak 1eko alean (hots, etxeetara azaroak 26 eta 29a bitartean iritsiko den horretan) izango den txartela eramaten badute. Horren truk eskuratuko baitute 30,5x40 cmko neurriak dituen tanto gadenezko 260 gramoko paperean inprimatutako lamina. Harpidedun ez direnek 12 euroren truk erosi ahal izango dute han bertan


Azkenak
NATOren eta Trumpen irizpideen aurka, Espainiaren aurrekontu militarra %5era igotzeari uko egin dio Sánchezek

Oraindik ez dago garbi noiz arte eutsiko dion bere erabakiari Pedro Sánchez Espainiako Gobernuko lehendakariak, baina korapilo handi samarra sortzen ari da NATOren barruan, honek aurrekontu militarra %5era igotzea arbuiatu ondoren.


Elkarte frankistak debekatuko dituen legea onartu du Espainiako Kongresuak

Espainiako Gobernua osatzen duten PSOEren eta Sumar alderdien arteko koalizioak aurkeztutako lege proposamena onartu dute Kongresuan ostegun goizean, frankismoaren apologia egiten duen edozein erakunde debekatuko edo legez kanpo utziko lukeena


Beste familia bat etxegabetu dute Iruñeko Alde Zaharreko Jarauta kalean

Ostiral goizaldean emakume bat eta bere semea etxegabetu dituzte Iruñeko Alde Zaharreko Jarauta kaleko 82. zenbakian. Espainiako Poliziaren laguntzarekin, epaitegiko segizio judiziala etxebizitzan sartu eta eta bizilagunak kanporatu dituzte.


2100. urtean herritarren %60 urak har ditzakeen eremuan biziko dira Eusko Jaurlaritzaren azterketaren arabera

Bero boladak ohikoagoak eta luzeagoak dira, azken bi mendeetan 20 zentimetrotan igo da itsas maila eta EAEko bataz besteko tenperatura 0,3 ºC igo da hamarkada bakoitzean.


Donostiako Gladys Eneako paumei emandako tratu txarrak salatu ditu Eguzki taldeak

Eguzki elkarte ekologistak salatu du Donostiako parkean gertatutakoa. Parkean bizi diren hainbat paumari lumak erauzi dizkiote, odoletan utzita. Beraz, erasoa izan dela ondorioztatu dute eta ez dela hegaztien lumaberritze prozesu naturala izan. Eguzki


Hamabost migratzaile bizi ziren kanpaleku bat hustu du Getxoko Udalak

Algortako Larrañazubi inguruan dago kanpalekua, eta Getxoko Udaltzainek hori husteari ekin diote ostegun goizean. Alkateak adierazi du han bizi ziren pertsonen "segurtasuna" bermatzeko eta "ingurune natural hori zaintzeko" desegin dutela. Getxoko EH Bilduren... [+]


Zizurren ikasleak komun eta aldageletan grabatzen zituen irakasleak 180 urteko zigorra jaso dezake

Zizur Nagusiko institutu batean 41 pertsona grabatu zituen eta haietako 30 bere ikasleak ziren. Argazki batzuk sare sozialak erabilita lortzen zituen eta adimen artifizialarekin aldaketak egiten zituen.


Jaurlaritzak babestu du Jerusalemgo kolonoentzat CAF egiten ari den tranbia

Beasaingo enpresaren akzioen %3ren jabe da Eusko Jaurlaritza, eta adierazi du CAFek nazioarteko legedia errespetatzen duela. BDZ Euskal Herriak gogorarazi dio gobernuak derrigortuta daudela okupazioa bultzatzen duten proiektuen aurka egitera.


Irungo ‘auzokide patruilen’ atzean, islamofobia, xenofobia eta erailketarako deiak

Maiatzaren 5ean “Lo Vimos en Irun” WhatsApp taldea sortu zenetik, 700 lagun baina gehiago bildu dira larunbatetan patruilak antolatzen dituen taldera. “Segurtasuna bermatzeko” eta “delituak prebenitzeko” aitzakien gibelean, gorrotoaren haztegi... [+]


2025-06-20 | Gedar
Basauriko Sidenorrek 1.207 tona altzairu bidali dizkio arma-ekoizle sionista bati

Egoitza nagusia Basaurin duen enpresak IMI Systemi egin dio bidalketa. Armagintzan bakarrik aritzen da Israelgo Estatuko konpainia hori.


Arabako Mahastiak sor-markari behin betiko itxi dio bidea Espainiako Auzitegi Gorenak

EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak ezetza eman zion ABRA Arabako Errioxako Upategien Elkarteak bultzatutako sor-markari. Elkarteak helegitea jarri zion ebazpenari, eta orain Espainiako Auzitegi Gorenak ezetza berretsi du.
 


Beskoitzen ikastola eraikitzeko lursaila eskuratu du Seaskak

Ikastola 2013an sortu zuten eta ondoko urtean jarri zuten prefabrikatu bat herriko etxearen lursail batean bertatik bideratzeko ikaskuntza. 2022an eraikin sendo bat eraikitzeko proiektua aurkeztu zuten, baina herriko kontseiluak ez zuen horrelakorik onartu. Gatazka gogorra egon... [+]


Eguneraketa berriak daude