Gizartea
Ingurumena
Politika
Ekonomia
Kultura
Euskara
Feminismoa
Hezkuntza
Nazioartea
Iritzia
ostirala 2025eko abuztuaren 29an
«Oraindik baditut etsaiak, pilotalekuak berdez pintatzera behartzeagatik»
Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas
Euskal eta erdal komunikabideetan aritu zara, eta bietan arrakasta lortu duzu. Euskal teleikuslea ezberdina al da?
Kopiatzearen alternatiba zein da?
Pilota eredu da, herri kirol bat "modako" bihurtu delako. Prozesu hori zerk eragin du?
Telebista sartzeak zer aldaketa eragin ditu pilotaren munduan?
Pilota biziegiak erabiltzen direla ere esaten da, espektakuluaren mesedetan.
Telebistan erretransmititzeak noraino eragin dezake kirol baten etorkizuna? Gaztela eta Leonen hasi zineten, eta urtebetera torneo bat antolatu da han.
Herri kirol guztiak izan daitezke telebisibo, edo ezaugarri batzuk behar dira?
Partidak erretransmititzea inprobisaziozko lana da. Erabat bat-batekoa da, edo zer heldu-leku dituzue?
Ordu eta erdi hori nola bizi duzue? Lasai patxadan ikusten ari zaretenaren inpresioa ematen duzue...
Zein da komentarista egokiagoa, pilotari izandakoa edo egun badena?
Ogetarekin bikote ederra osatzen zenuen. Nor zen Ogeta?
Pilotako oso esakera aberatsak erabiltzen dituzu...
Aurtengo Munduko Pilota Txapelketak zer esan handia eman du Euskal Selekzioa dela eta ez dela...
Ez dut uste Euskal Herriko publikoa oso ezberdina denik telebista kontutan. Gustatuko litzaiguke askotan diferentexeagoa izatea. Hemen badaude programa batzuk hobeki funtzionatzen dutenak, baina askotan pertsonak izaten dira beste batzuk baino hobeki sartzen direnak.
Dibertitzeko den telebista gehiena, zabor hutsa iruditzen zait niri. Zuzeneko emanaldiak, kirolak, horiek beti izango dira antzeko. Baina horietan ere nabaritzen dut "saldu behar" hori, audientzia erakartzeko pilotari edo futbolari baten beharra. Badirudi telebistak idoloak behar dituela. Oso telebista eskasa egiten ari garela uste dut, oro har.
ETB, berriz, kopiak egin eta egin ari da. Kopiatzeari ez zaio beldurrik eduki behar, baina funtzionatzen duen guztia kopiatu beharrik ez dago. Herri honetan sormen handia dago, eta sortzaile horiei telebistan bidea ireki behar zaie.
Dibertitzeko den telebista gehiena, zabor hutsa iruditzen zait niri. Zuzeneko emanaldiak, kirolak, horiek beti izango dira antzeko. Baina horietan ere nabaritzen dut "saldu behar" hori, audientzia erakartzeko pilotari edo futbolari baten beharra. Badirudi telebistak idoloak behar dituela. Oso telebista eskasa egiten ari garela uste dut, oro har.
ETB, berriz, kopiak egin eta egin ari da. Kopiatzeari ez zaio beldurrik eduki behar, baina funtzionatzen duen guztia kopiatu beharrik ez dago. Herri honetan sormen handia dago, eta sortzaile horiei telebistan bidea ireki behar zaie.
Kopiatzearen alternatiba zein da?
Guk gauzak horrela egin ditugu: "Ea, zer da hemen jendeak egiten duena? Eta hori interesatuko da telebistan?". Horrela sortu zuen Iñigo Urreagak "Brikomania"ren istorioa eta frogatu du jendeari interesatu egiten zaiola. Nik adarra jotzeko beti esaten diot jendeak "Brikomania" ikusten duela, betidanik gustatu zaigulako lanean besteak ikustea. Asmatu egin zuen, sukalde programarekin asmatu dugun bezala. Guk eskaintzen dugu dibertsioa, Karlos Argiñano bera oso dibertigarria delako, baina programa txukun baten bidez otorduak nola prestatu irakasten da, eta elikadurari buruzko heziketa ere eskaintzen saiatzen gara. Pilotan ere berdin, ezer ez dakienari gauzak erakutsiz. Baina gure produktora ere sartuko balitz dibertsio hutseko programak egitera (gaueko magazineak edo goizetako eztabaida-saio faltsuak), zulo berean sartuko ginateke, nola-hala audientzia lortu behar horretan.
Pilota eredu da, herri kirol bat "modako" bihurtu delako. Prozesu hori zerk eragin du?
Pilotak azken urte luze-samarretan pauso ezberdinak eman ditu. Herri-kirola da, batez ere herritan jokatu den neurrian. Baina bestetik, oso kirol urbanoa ere izan da, aurreko mende hasieran pilota batez ere hiriburutan jokatzen baitzen. Urbano bihurtzeko prozesu horretan pilotari klabe batzuk ere izan dira. Ogeta bera Gasteizkoa zen eta hiriko jendea erakarri zuen frontoira. Beste pauso garrantzitsu bat izan zen telebistaren sarrera. Telebistarako oso kirol ikusgarria da, lege errazak ditu ez dakienak ere ulertzeko... baditu berezko baldintza batzuk arrakasta hori esplikatzen dutenak. Horrekin batera, arrakastan pilotari jakin batzuk garrantzia izan dute. Errioxan izan den leherketa azaltzeko Titin ezinbesteko izena da. Telebistaren apustua bera ere ondo atera da, eta gaur egun ditugun audientziak orain hamar urte ez genituen amestu ere egingo. Horrek zer esan nahi du? Urtetan pilotan jokatu duen jendeak ikusi egiten duela, eta jokatu ez duen jendea ere asko hurbiltzen ari zaigula, batez ere emakumezkoak. Hori azken urtetan nabarmena da. Emakume asko da telebistaren bidez pilotaren jarraitzaile. Pilota federazioak ahalegin handiagoa egin behar luke neskak bereganatzeko. Eta hori egin ez duen harren, jarraitzaile gisa emakumeak inkorporatu egin dira.
Telebista sartzeak zer aldaketa eragin ditu pilotaren munduan?
Oraindik baditut etsaiak zenbait tokitan, pilotalekuak berdez pintatzera behartu ditugulako. "Putasemetik" gorako denak esan dizkigute horregatik. Asegarce enpresari suertatu zitzaion beste erabaki zail askorekin batera hori ere hartu behar zen, eta telebistaren arduraduna nintzen aldetik, behartu egiten nituen. Federazioak ezetz esaten zigun, frontoia betidanik zuria izan dela eta ez zutela pintatuko. Gu ez ginen frontoi zurietara joaten. Azkenean amore eman eta pintatu egin zituzten. Gainera gezurra da, frontoiak ez dira beti zuriak izan. Bagenekien erabaki horrekin etsai asko irabaziko genituela, baina bestela ezinezkoa zen telebistaz ematea, pilotak telebistan kontrastea behar duelako. Frontoia berdez pintatzeak, pilota zuria behartzen zuen, eta pilota zuriarekin pilotariak ere erabat nahasi ziren, okerrago jokatzen zutela esaten zuten. Oso gerra gogorra izan zen.
Kamisetak ere izan du bere aldaketa. TVE 70eko hamarkada inguruan pilota finalen bat telebistaz ematen hasi zenean, kamiseta urdina jartzen zioten bati, bereizteko (zuri-beltzezkoa zen telebista, eta beltza ikusten zen kamiseta urdina). Gu hasi ginenean, pentsatu genuen egokiagoa zela (telebista koloretan zenez) nork bere kolorea kamisetan eramatea, gerrikoko kolorearekin bakarrik ez zelako bereizten. Era berean, arropa marka batzuk babesle bihurtu dira, eta kamisetetan egiten dute bere publizitatea. Oraindik aurreratzeko asko dugu, esaterako, pilotariek erabiltzen dituzten praketan. Gaur egun erabiltzen den material elastikoarekin, galtza horiek estilizatuagoak izan litezke (poltsikoak alferrikakoak dira, diru-zorrorik ez dute eramaten-eta!). Ez dakit noizbait praka motzekin aterako diren, zergatik ez? Entrenamendutan galtza motzekin jokatzen dute. Azken finean, zer bilatzen dugu? Erakargarritasuna.
Kamisetak ere izan du bere aldaketa. TVE 70eko hamarkada inguruan pilota finalen bat telebistaz ematen hasi zenean, kamiseta urdina jartzen zioten bati, bereizteko (zuri-beltzezkoa zen telebista, eta beltza ikusten zen kamiseta urdina). Gu hasi ginenean, pentsatu genuen egokiagoa zela (telebista koloretan zenez) nork bere kolorea kamisetan eramatea, gerrikoko kolorearekin bakarrik ez zelako bereizten. Era berean, arropa marka batzuk babesle bihurtu dira, eta kamisetetan egiten dute bere publizitatea. Oraindik aurreratzeko asko dugu, esaterako, pilotariek erabiltzen dituzten praketan. Gaur egun erabiltzen den material elastikoarekin, galtza horiek estilizatuagoak izan litezke (poltsikoak alferrikakoak dira, diru-zorrorik ez dute eramaten-eta!). Ez dakit noizbait praka motzekin aterako diren, zergatik ez? Entrenamendutan galtza motzekin jokatzen dute. Azken finean, zer bilatzen dugu? Erakargarritasuna.
Pilota biziegiak erabiltzen direla ere esaten da, espektakuluaren mesedetan.
Bai, izan dira urte batzuk pilota bizi-xamarra erabili dena. Ez dakit, inertzia kontua ere izango zen, pilotari batzuei ere hobe zihoazkien pilota klase horiek, pilota motelxeagoekin batzuetan partidak oso astunak eta luzeak egiten baiziren. Jendeak martxa eta dinamika nahi du, ez da garai batzuetan bezala, frontoira joan eta lau ordu egoten. Orain ordu t'erdian aspertu egiten da jendea eta kito. Egungo kirol guztiek abiadura eskatzen dute, horren bila pilota bizituz joan da, eta seguru asko eskutik ihes egin digu. Baina azken bi hilabete inguruan nabarmen jaitsi da materiala, ez du hain bote altua eta pilotari klasikoari gehixeago laguntzen dio.
Telebistan erretransmititzeak noraino eragin dezake kirol baten etorkizuna? Gaztela eta Leonen hasi zineten, eta urtebetera torneo bat antolatu da han.
Han afizioa betidanik egon da, baina egia da hor belaunaldi galdu bat dagoela. 50 urtetik gorako jendeak jokatu du Gaztelan pilotan, frontoi txikiak herri gehienetan daude, baina geroztik tradizioa eten egin da. Errekuperatzen ari da, eta telebistaren bitartez pizten ari da.
Telebista eskaparate handiagoa da, eta gaur egun kirol profesionala antolatuta dagoen bezala, nahitaezkoa. Profesionalen diru-iturri nagusia, jendeaz aparte, publizitatea da. Eta publizitateak euskarri bat behar du, kasu honetan telebista. Alde horretatik pilotariek euren estatusa izugarri igo dute azken hamar urteotan. Telebistagatik ez balitz, orain hamar urteko iturriekin (sarrera eta apustuekin, alegia) pilotariek ez lukete laurdena ere irabaziko.
Telebista eskaparate handiagoa da, eta gaur egun kirol profesionala antolatuta dagoen bezala, nahitaezkoa. Profesionalen diru-iturri nagusia, jendeaz aparte, publizitatea da. Eta publizitateak euskarri bat behar du, kasu honetan telebista. Alde horretatik pilotariek euren estatusa izugarri igo dute azken hamar urteotan. Telebistagatik ez balitz, orain hamar urteko iturriekin (sarrera eta apustuekin, alegia) pilotariek ez lukete laurdena ere irabaziko.
Herri kirol guztiak izan daitezke telebisibo, edo ezaugarri batzuk behar dira?
Ez dakit denak diren. Batzuk badaude telebistak ongiegi tratatu ez dituenak. Baina pilotak baditu abantaila batzuk: gure unibertsoa txiki samarra izanda ere, pilota unibertsal samarra da. Euskal Herri osoa hartzen du, eta gainera inguru handi xamarra: Frantziako Estatuan, eta batez ere Espainiakoan. Horrez gain, mundu guztiak ulertzen du. Beste herri kirol batzuk ez dira hain zabalduak. Harri-jasotzaileen kasuan, esaterako, mundu guztian badago halako zerbait, baina nire herrian bertan hiru bakarrik izan dira (Perurena aita-semeak eta Saralegi). Naturak edo kapritxoak nahi izan du Leitzan hiru ateratzea, eta hirurak munduko onenak (horrelakoak gara gure herrian!). Baina ez dago halako tradiziorik Nafarroan, harri-jasotzaileena beti Gipuzkoa eta Bizkaia inguruko kontua izan da. Beste kirol batzuekin berdin. Orain gutxi ETBn ikusiak ditut Iparraldeko herri-joko batzuk. Orga-jokoa, edo lasto fardoak sokaz tenkatuta igotzearena... oso ikusgarriak dira, oso plastikoak, baina oso noizbehinkako ikuskizunak.
Partidak erretransmititzea inprobisaziozko lana da. Erabat bat-batekoa da, edo zer heldu-leku dituzue?
Edozein lanetan bezala, aurretik prestatu egin behar da. Badakigu zein pilotarik jokatuko duten, eta astean zehar pilotari horien gorabeherak errepasatu egin behar dira, eta aurretik egindako partida ikusi ere bai. Nik larunbatetako partidak bakarrik ikusiko banitu, nire inprobisazio lana askoz zailagoa litzateke. Aurretik prestaketa lan bat badago, beraz, baina erretransmisioa azkenean beti da inprobisazioa. Askotan gauzak hobeto ateratzen dira gutxi prestatuta joanda gainera! Gertatu izan zait, partida bat bereziki garrantzitsua delako mila daturekin joan, ordenagailu portatila ondoan jarrita, eta azkenean bazter guztiak nahastea!
Ordu eta erdi hori nola bizi duzue? Lasai patxadan ikusten ari zaretenaren inpresioa ematen duzue...
Hasieratik planteamendua horrela egin nuen. Horretarako deitu nuen Ogeta. Lehendik beste batzuekin froga egin nuen, baina Ogeta eta biok elkar oso ondo hartzen genuen: berak asko zekien, eta ni lagun, biok elkarrekin partida bat komentatzen ariko bagina bezala zen, mundu guztia entzuten ari zitzaigula jakinda ere. Eredu asko aztertu nituen, nola egiten ziren futbol erretransmisioak toki batean... Eta bestean, eta uste dut jendeak azkenean horixe nahi duela: gauzak esplikatzea, baina oso garbi esan gabe esplikatzen ari zarenik. Komentario hutsak egin, eta ikusleak jasoko du zure azalpena, oso tontoa ez bada. Hala ere jendea ez da konforme egoten: batzuk diote gu baten alde gaudela... Inoiz ez gara saiatu ere egin gure preferentziak ezkutatzen.
Zein da komentarista egokiagoa, pilotari izandakoa edo egun badena?
Pilotari ohia interesgarriagoa da komentarioak egiteko. Hasteko, gehiago daki. Pilotari gazteek erreparo handia izaten dute lagunen akatsik ez esateko, edo ezkutatzeko. Gu ere saiatzen gara ondo egindako gauzak esaten eta azpimarratzen, positiboki jokatzen. Baina batzuetan nahitaezkoa da, oso gaizki jokatzen ari bada. Pilotari izandakoak askeago sentitzen dira, azkarrak baldin badira. Izan ere pilotari izandako asko, oso erretxinduta egoten dira, eta ez dute askotan oso ikuspegi positiboa izaten.
Ogetarekin bikote ederra osatzen zenuen. Nor zen Ogeta?
Pertsona erakargarria zen oso, oso eskuzabala, eta mundu guztiarekin sinpatikoa. Bera hain pilotari ona izanik, pilotari ez hain onak ikusi arren, mundu guztiari aurkitzen zion zerbait ona aipatzeko. Asko sentitzen dut bere heriotza.
Pilotako oso esakera aberatsak erabiltzen dituzu...
Denbora dudanetan bisita egiten diot hemerotekari. Terminologia hori asko aldatu da denboran zehar, orain dela 50 urteko egunkarietan gaur erabiltzen ez diren lokuzioak-eta erabiltzen ziren. Saiatzen naiz interesgarriak iruditzen zaizkidanak eta nik neronek entzunda neuzkanak berreskuratzen. Oso tokian tokiko terminologia izaten da askotan, eta zerbait ezberdina entzuten diogunean jendeari, apuntatu egiten dugu. Arazoa horixe da: lokalismoz jositako hizkuntza dela pilotarena, eta beraz beti dago norbait kargu hartzen dizunik, "hori ez duk horrela esaten, horri halako esaten zaiok betitik!". Gertatzen dena da, nire terminologia guztia euskarazkoa dela. Eta egia da horietako batzuk gelditu egin direla gaztelaniazko hizkeran, eta erreparorik gabe erabiltzen ditugu gainera, "dejada al txoko" bezalakoak. Baina beste asko, erdaldunei entzun behar nola esan jakiteko. Euskarakadak ere alde egiten didate, batzutan ohartuta. Baina badakit gure entzuletako asko euskaldunak direla, eta beste askok, euskaldunak ez badira ere, euskara oso hurbilean dutela (etxean bertan). Logroño edo Zamorako entzuleek ere, nik uste onartua dutela pilotaren substratua euskarazkoa dela. Beraz, ez naute batere kezkatzen euskarakadek.
Aurtengo Munduko Pilota Txapelketak zer esan handia eman du Euskal Selekzioa dela eta ez dela...
Urte honetan eraso dezente datozkigu, eta uste dut Mundu Txapelketakoa ere hortxe kokatu behar dela. Nazioarteko Federazioak bazuen ahalmena Euskal Selekzioa onartzeko, baina ez dute nahi izan. Gainera ez dut ulertu zergatik jokatu den hain kaskagogor. Gauzak askoz ere samurrago egin zitezkeen, inor bortxatu gabe.
Bestalde, buelta pare bat eman behar zaizkio afizionatu mailan egiten den Munduko Txapeketa horri, gero eta zentzu gutxiago ikusten baitiot. Kasik atzerantz doaz, konpetizio mailan. Garai batean oso interesgarria izan zen euskaldunen diasporako jendea biltzeko, pilota eta euskal etxeak uztartzeko. Baina gaur egun ez du zentzurik Frantziako Federazioa eta Espainiakoaren arteko lehia izateak, ea nork irabazten dituen domina gehiago. Eta gero espezialitate batzuetan argentinar eta mexikarrak sartzen dira tartean, kubar interesgarriren bat ateratzen da, eta kito. Frontoi motzean gertatu direnak, ez dira aurkezteko moduko gauzak (22-0, 22-1...), hori ez da maila handiko lehiaren seinale. Ez du batere interesik, eta eskuzko profesionalentzat ez dakar prestigio berezirik munduko txapeldun izateak.
Bestalde, buelta pare bat eman behar zaizkio afizionatu mailan egiten den Munduko Txapeketa horri, gero eta zentzu gutxiago ikusten baitiot. Kasik atzerantz doaz, konpetizio mailan. Garai batean oso interesgarria izan zen euskaldunen diasporako jendea biltzeko, pilota eta euskal etxeak uztartzeko. Baina gaur egun ez du zentzurik Frantziako Federazioa eta Espainiakoaren arteko lehia izateak, ea nork irabazten dituen domina gehiago. Eta gero espezialitate batzuetan argentinar eta mexikarrak sartzen dira tartean, kubar interesgarriren bat ateratzen da, eta kito. Frontoi motzean gertatu direnak, ez dira aurkezteko moduko gauzak (22-0, 22-1...), hori ez da maila handiko lehiaren seinale. Ez du batere interesik, eta eskuzko profesionalentzat ez dakar prestigio berezirik munduko txapeldun izateak.
CURRICULUMA
- Jaio: Leitzan, 1955. urtean.
- Bizi: Donostian.
- Telebista aurkezlea.
- Hamar urterekin Arantzazura eraman zuten, eta bertan izan zituen irakasle, besteak beste, Gandiaga, Intxausti eta Pello Zabala.
- Donostiako EUTGn atera zuen Filosofia karrera. Garai haietan Hizkuntza Eskolan euskara klaseak ematen hasi zen. Soldadutzatik itzulita, sortu berria zen Ilazki euskaltegian jardun zuen klaseak ematen, hiru urtez.
- Irratian: Herri irratian hasi (1981 urtean) eta Euskadi Irratia sortu zenean, berea izan zen etxeetan entzun zen lehen ahotsa. Antena 3 irratiko Donostiako zuzendari ere izan zen.
- Telebistan: ETBko kirol departamenduko zuzendari izan zen, baita «Begirik kendu gabe» magazineko aurkezle ere. Tele5eko «Fronton» saioa aurkezten du 1992az geroztik. Asegarce enpresaren pilota programako zuzendaria da, Bainet ekoiztetxearen bidez.
- Bizi: Donostian.
- Telebista aurkezlea.
- Hamar urterekin Arantzazura eraman zuten, eta bertan izan zituen irakasle, besteak beste, Gandiaga, Intxausti eta Pello Zabala.
- Donostiako EUTGn atera zuen Filosofia karrera. Garai haietan Hizkuntza Eskolan euskara klaseak ematen hasi zen. Soldadutzatik itzulita, sortu berria zen Ilazki euskaltegian jardun zuen klaseak ematen, hiru urtez.
- Irratian: Herri irratian hasi (1981 urtean) eta Euskadi Irratia sortu zenean, berea izan zen etxeetan entzun zen lehen ahotsa. Antena 3 irratiko Donostiako zuzendari ere izan zen.
- Telebistan: ETBko kirol departamenduko zuzendari izan zen, baita «Begirik kendu gabe» magazineko aurkezle ere. Tele5eko «Fronton» saioa aurkezten du 1992az geroztik. Asegarce enpresaren pilota programako zuzendaria da, Bainet ekoiztetxearen bidez.
Doinua: «14 heriotzenak»
Josetxo, telebistan
azaltzen zarena,
gauzak kontatuz hainbat
frontoitan barrena.
Zuri egin nahi dizut
galdera zuzena,
kontu zikina denez
maiz entzuten dena,
pilotan dena al da
ematen duena?
azaltzen zarena,
gauzak kontatuz hainbat
frontoitan barrena.
Zuri egin nahi dizut
galdera zuzena,
kontu zikina denez
maiz entzuten dena,
pilotan dena al da
ematen duena?
BIZITZAREN PASARTEA
1975. urtean nik 20 urte nituen. Hain justu, Francoren azken fusilamenduen egunean bete nituen. Bezpera gauean berandu samar oheratuko nintzen (garai hartan beste askotan bezala), eta goizean gogoan dut nola amak, zorionak eman aurretik, esan zidan: "Hil dituzte, fusilatu dituzte". Sekulan ez zait ahazten 20 urte bete nitueneko eguna, oso egun tristea izan zen irailaren 27 hura.
Irakurrienak
Matomo erabiliz
#1
Gorka Peñagarikano Goikoetxea
#2
Jenofa Berhokoirigoin
#4
Mikel Garcia Idiakez
#5
Azkenak
2025-08-29
Egiari Zor
Elkarbizitza demokratikoak begirunea eta neurritasun instituzionala eskatzen ditu
Abuztu honetan polemika berri bat piztu digute, beste behin, belarrondokoa ematea baino larriagoa izan dena. Azken hamabost urte baino gehiagoan, Glen Cree ekimenetik hasi, Estatu bortxaren biktimei aitortza legala emateko mekanismoen sorreratik segitu eta herri honetan ireki... [+]
2025-08-29
Xabier Letona Biteri
Caparrosoko Valle de Odieta makroetxaldea epaituko dute lurrak nitratoz kutsatu dituelakoan
Irailaren 2an izango da epaiketa Iruñeko Zigor Arloko 2. epaitegian, ustez 2021ean makroetxaldeak haren inguruko lurrak minden hondakinekin kutsatzeagatik. Sasoi hartan Valle de Odieta makroetxaldeko administrazio kontseiluan ari ziren bost pertsona epaituko dituzte.
2025-08-29
Montserrat Auzmendi del Solar
Maila altua
Fitxa: Musika Hamabostaldia. Gewandhausorchester Leipzig.
Zuzendaria: Andris Nelsons.
Bakarlaria: Isabelle Faust (biolina).
Egitaraua: Pärt, Dvorak eta Sibeliusen lanak.
Lekua: Kursaal Auditorioa.
Data: abuztuaren... [+]
2025-08-29
Onintza Irureta Azkune
Eskoletako euskalduntzea “arriskuan” ikusita, Aiaraldeko dozena bat ikastetxek konpromisoen dekalogoa adostu dute
Gordin esan dute Aiaraldeko ikastetxeok: euskalduntzea “arriskuan dago” eta ikastetxeek, bakarrik, ezin diote aurre egin “egoera larriari”. Autokritika egin, eta hamar konpromiso hartu dituzte, hezkuntza komunitateek praktikara eramatekoak. Era berean,... [+]
2025-08-29
Jon Fernández González
Atlantikoko korronte baten kolapsoa adituek uste baino gertagarriagoa da
Ikerketa batek ondorioztatu du adituek uste baino AMOC korrontearen kolapsoa egoteko aukera handiagoak daudela. Korrontean aldaketa handiek eta azkenengo kolapso batek euri tropikaletan eraldaketa handiak eragingo lituzke, Europan negu oso hotzak eta uda lehorrak izango... [+]
2025-08-29
Maria Ortega Zubiate
Gutxienez 23 hildako izan dira Errusiak Kieven egin duen aire erasoan
600 misil eta dronetik gora bota ditu Errusiak Ukrainako hiriburuaren aurka. Gerra hasi zenetik egindako aire eraso handienetakoa da. Zelenskik nazioarteari eskatu dio erantzun dezala, Putin Trumpekin bildu eta bi aste eskasera.
2025-08-29
Joan Mari Beloki
Trump bake bila?
Abuztuaren 15ean Vladimir Putin eta Donald Trump Alaskan bildu ziren. Ofizialki, Ukrainako gerrari amaiera emateko bidean beste urratsen bat emateko. Baina Gazan milaka pertsona hiltzeko gupidarik ez duen politikariak serio esan al dezake penagarria eta tristea dela Ukrainan... [+]
Poligono eolikoak: oportunismo gutxiago eta plangintza demokratiko gehiago
Duela egun gutxi 6.000 alegazio baino gehiago aurkeztu dira Azantzan eta Sarbilen poligono eoliko berri bat eraikitzeko proiektuaren aurka. Antzeko beste proiektu batzuetan bezala, herritar eta talde antolatuen ahaleginari, antolaketari eta lanari esker egin da alegazioendako... [+]
2025-08-29
Xabier Letona Biteri
Nafarroako informazioaren arloko profesionalek Gazako kazetarien sarraskia salatu dute
Informazioaren arloko dozenaka profesional bildu dira ostegun arratsaldean Iruñeko Gazteluko Plazan, Gazan kazetari lanetan ari direnen aurka Israelgo armada egiten ari den sarraskia salatzeko.
2025-08-29
Juan Etxeberria Garmendia
Semaforo gorria
Artikulu bati zer nolako izenburua jarri ez da aise hautatzen, ezta? Hasiera batean, “euskaldun gezurti, tranpatiak” bezalako izenburua idazteko asmoa nuen, baina inor mintzeko gogorik ez dudanez, goikoari eutsi diot, ene gogoetaren muina hobeto ulertaraziko... [+]
2025-08-29
Maria Ortega Zubiate
Kai Nakaik, Marenek eta Olatz Salvadorrek gezurtatu egin dute Bilboko Udalak esandakoa: ez zien beste eszenatoki bat eskaini
Bilboko Udalak ostegunean adierazi du Abandoibarrako kontzertua bertan behera geratu eta gero, Plaza Biribileko agertokia eskaini ziela hiru artistei, baina ezezkoa eman zutela. Abeslariek bertsio hori ukatu eta zehaztu dute: bakarrik Kai Nakari eskaini zioten.
2025-08-29
Jon Fernández González
Bigarren aldiz moztu dute Espainiako Vuelta Israelen parte-hartzea salatzeko
Bigarren aldiz gelditu dute Katalunian Espainiako Vuelta Israel-Premier Tech taldearen parte-hartzea salatzeko. Hainbat pertsonak Palestinako banderak atera dituzte eta txirrindularien bidea oztopatu dute Oloten.
2025-08-29
Olaia L. Garaialde
“Bero jasangaitza” eta “arreta urria” salatu dute Nafarroako Ospitale Unibertsitarioan
Nafarroako Osasun Departamentuak iragarri du ospitaleko solairu gehienak klimatizatuko dituztela 2026 amaierarako. ARGIAk elkarrizketaturiko bi erizain laguntzaileek nabarmendu dute premiazkoa dela banako gelak, komun irisgarriak eta aire girotua izatea.
2025-08-29
Xabier Letona Biteri
Araba eta Nafarroa zeharkatzen zuten Forestaliaren bi autopista elektriko bertan behera geratu dira
Araba eta Nafarroa zeharkatu behar zituzten goi-tentsioko bi linea elektrikoren proiektuak ez dira gauzatuko. Espainiako Trantsizio Ekologikorako Ministerioak Aragoiko Tueste herrian Forestaliak egin behar zituen lau poligono eolikoen proiektuak artxibatu ditu.
2025-08-29
Euskal Irratiak
Maitena Chohobigarat
“Beharbada menopausia gehiago aipatu beharko genuke, aterabideak badirelako”
Baionako ospitalean unitate berritzaile bat ideki da: kardio-ginekologia unitatea, menopausian diren emazteei zuzendua. Gai hau, askotan tabu edo bazterrean utzia, osasun arazoak eragin ditzake bizitzako etapa horretan.
Eguneraketa berriak daude