EUSKAL LABORARIAK PAC ERREFORMATZEAREN KONTRA


2002ko irailaren 22an
Beste herrialde askotako laborariek bezalaxe, Euskal Herrikoek ere ez dakite geroan zer gertatuko zaien beren nekazaritza ustiapen familiarrei, eta oso kezkati dabiltza. Izan ere, baldin Europako Batzordeak Nekazaritza Politika Bateratuaren erreformaren proposamenean jaso dituen planteamenduak nabarmen aldatzen ez badira, litekeena da, buruhauste horiek direla kausa, egoera larriak eta mobilizazioak ikustea. Joan den uztailaren bukaeran proposatu zuten erreforma, oporren bezperan, eta hil honetatik aurrera, irailetik aurrera alegia, hasiko dira gorpuzten. Hain zuzen ere, Europako Batzordeak hil honetan egingo ditu publiko erreforma horren gaineko legegintzako lehen proiektuak, zeren, egutegiaren arabera, 2003ko Eguberrian aurkeztu behar baitzaie testua estatuei, onar edo bazter dezaten. Oraingoz, estatu guztiek ez dute berdin ebaluatu erreformaren proposamena. Espainia, Frantzia eta Austria aldatzearen kontra agertu dira; Alemaniak, aldiz, oso begi onez ikusi du.
Irailean, berebat, eta arrazoi horrexengatik, sindikatuak eta mugimendu sozialak Bruselan konferentzia bat egitekotan dira: landako bizimoduak bizirik iraun dezala aldarrikatu nahi dute. Azken batean, indarrak elkartu nahi dituzte, PAC egitamua erreformatzearen kontra borrokatzeko, prezio duinak erdiesteko, elikagaien produkzioa lehenesteko nahiz jardunbide hori Europako esparruan defendatzeko eta janarien kalitatea ziurtatzeko jarrerak sustatzeko. Bestela esanda, hala EHNE euskal sindikatuak, nola Bruselan bilduko diren beste batzuek, gizartearen eskakizunei erantzungo dieten politikak suspertu nahi dituzte, ez nazioarteko merkataritzaren agindukoak.

ZERGATIK ORAIN ERREFORMA?

Nolatan erabaki dute PAC orain erreformatzea? Bruselan, 1999. urtean hartu zuten epe ertainean PAC aldatzeko akordioa; Agenda 2000 onartu zutenean, hain zuzen. Batzuek uste zuten doitze soila izango zela, baina erreforma sakon samarra izango da, antza denez, eta, egia esan, oso koiuntura jakineko proposamena da gainera. Alde batetik, beste herrialde batzuk ere hasiko dira kide izaten 2004. urtean, eta, ondorioz, gora egingo dute nekazaritzako gastuek. Beste aldetik, Merkataritzako Munduko Erakundearen (MME) eskakizunak daude, zeinek sektore liberatuagoa eta babes gutxiagoko nekazaritza produkzio familiarra nahi baititu, nekazaritzako industria handien mesedetan. Horrelaxe da hori guztia, nahiz eta Amerikako Estatu Batuek, oso bestela, beren laborantzari laguntzeko neurri gehiago hartu duten.

Bruselako datuen arabera, eta betiere laguntza zuzenak nahiz landa garatzekoak kontuan hartuta, Europako Batasuna handitzeak honenbesteko kostua sortuko du nekazaritza sektorean: 1.240 milioi euro 2004. urtean, beste 3.200 milioi euro 2005ean eta ia beste 4.000 milioi euro 2006an. Kide berrientzako laguntza zuzenei dagokienez, pixkanaka pagatuko dituzte 2004tik 2013 bitartean. Alabaina, landaren garapena da lehentasunetako bat, eta, horretarako, baliabide gehiago behar da edo gastuak murriztu behar dira. Europako Batzordeak laborantzako ekoizleen kontura aurreztea hautatu du.


PAC EGITAMUAREN ARDATZAK.

Hiru ardatz nagusi ditu Europako Batzordeak estatu kideei egin dien PAC erreformatzeko proposamen ofizialak, hots, jada ospetsua den Fischler komisarioak zuzendu duen egitamuak: gastuetan aurreztea, laguntzak beste era batera banatzea eta ordainketak sinplifikatzea eta bereiztea.

Gastuetan aurrezteko, 1992. urtean hasitako politikarekin segitu nahi du Bruselak: %5eko murrizketa egin nahi du belar laboreen prezioetan, eta, horien artean, %27 gutxitu nahi du laguntza ale gogorreko garian edo Afrikakoa deritzanean. Era berean, beheratze handia proposatu du bazka onduen eta arrozen laguntzetan, eta hektareako 100 euroko ordaina soilik aurreikusi du fruitu lehorretan. Espainiako Estatuaren kasuan, urteko 500 milioi euro gutxiagoko sarrera etor daiteke proposamen horren arabera.
Europako Komisioak, laguntzen gutxitzea ez ezik, merkatua kontrolatzeko mekanismoen urritzea edo kentzea ere erdietsi nahi du, dagoeneko olioarekin eta laborearekin gertatzen den legez, prezioak merkatuak berak behera ditzan. Ildo horretan, laboreetako hileroko igoerak ere deuseztatu nahi ditu: arrozari dagokionez, interbentzioko prezioak gutxitzea eta biltegiratze pribatua ezartzea du jomuga. Europako Batasunak, bada, dena merkatuaren edo konkurrentziaren esku utzita lortu nahi du kostuen gutxitzea.
PAC egitamuaren erreforman, gaur egungo funtsak beste modu batera banatzea da bigarren ardatza. Iaz, 2001ean alegia, 43.000 milioi euroko kostu totala izan zuten programa horretan. Kopuru horretatik, 37.127 milioi euro eman zituzten laguntza zuzen gisa (lehen pilarea) eta 6.500 milioi euro landa garatzeko (bigarren pilarea). Oraingo proposamenean, Europako Batasunak urterik urte %3 gutxitu nahi dizkie laguntza zuzenak, eskulanagatiko hobariak barne direla, 5.000 eurotik gorako diru-sarrerak dituzten onuradunei. Zazpi urteren buruan, murrizpena %20ra iristea dute helburu eta kenketako funtsak landa garatzeko baliatzea. Horrenbestez, ustiapen bakoitzak 300.000 euro jasoko lituzke gehienez zuzeneko laguntza gisa.
Espainiako Estatuaren laguntzei gagozkiela -Hego Euskal Herrikoak ere hor kontatzen dira-, iaz 5.365 milioi euro heldu ziren laguntza zuzenetan eta 1.160 milioi euro landa garatzeko. Bada, oraingo proposamenaren arabera, landako nekazariek edo abeltzainek 1.200 milioi euroko murrizketa izango lukete patrikara zuzenean sartzen duten diruan. Hirugarrenik eta azkenik, laguntzak pagatzeko modua sinplifikatzea eta ordainketek produkzioarekin zerikusirik ez izatea proposatzen dute erreformaren testuan. Funtsean, ondoko hauxe dute xede: laguntza historikoetan oin harturik, ustiapen bakoitzari kantitate finko bat pagatzea.


ENPRESEN GOGOBETEKO PROPOSAMENA.

Ia Europa guztiko laborariek eta haien sindikatuek eta Europako Hegoaldeko estatu batzuek arbuiatu zuten zorrotzen PAC egitamua erreformatzeko proposamena. Era berean, Kontsumitzaileen Elkarteen Europako Bulegoko arduradunak ere etsi samarturik azaldu ziren, "erreforma behar bezalakoa ez delako". Aitzitik, Bruselako arduradunen nahiak gogobetegarri gertatu zitzaizkien industrialei, adierazi zutenaren arabera. Adibidez, Nekazaritzako Elikagaien Industrien EBko Konfederazioak iritzi hauxe kaleratu zuen: "Arreta handiagoa jarri dute merkatuan eta ingurumena errespetuz zaintzen duen produkzioan".

Euskal Herrira etorrita, Eusko Jaurlaritzak adierazi zuen politika aktiboei eutsiko diela, PAC egitamuaren erreformak sortutako baliabideen galera neutralizatzeko. Gobernuko sailburuaren hitzetan, Euskal Autonomia Erkidegoan %15 murriztuko lirateke Europako Batasunetik heltzen diren laguntzak, eta kantitate hori "onartezina" zela esan zuen. Batasuna alderdiaren ustez, Europako Batasunak nekazaritza liberalizatzeko eta ustiapen handien alde jokatzeko apustua egin du, eta, ondorioz, "ustiapen familiarrak bizkorrago desagertzeko balioko du". Horrela zioen bederen taldeko eurodiputatuak

EHNE: "Erreformak ustiapen familiarrak hondoratuko ditu»
Azken aste hauetan, Euskal Herriko EHNE sindikatuko arduradunek behin eta berriz gogor gaitzetsi dute PAC egitamuaren erreforma, uste baitute Bruselak industrializatu egin nahi duela laborantza eta amildegira bota nahi dituela ustiapen familiarrak. Beren iritziz, bestalde, Fischler komisarioaren proposamenak aurrera egiten badu, berriro gertatuko dira elikagaien arloko krisiak. Kontuak horrela, sindikatu hori, hil honetan zehar, behar adina foro sindikal eta sozialetan parte hartzen saiatuko da, gizartearen eskakizunen defentsan erantzun koordinatu bateratua emateko eta nazioarteko merkataritzaren interesei aurre egiteko.

EHNEko arduradunek diotenez, PAC egitamuaren erreformak laborantzaren industrializazioa indartuko du, ustiapen familiarrak hondoratuko ditu eta bazterrera utziko ditu gizartearen beharrak. Beren iritziz, nekazaritza produkzio familiarraren kontrako erasoa da bete-betean, eta gaineratu dute ezen indarrean dagoen PAC egitamuak dagoeneko aski jipoitua duela ekoizteko modu hori eta horrelako ustiapen ik gabe ezin direla bermatu, ez arriskurik gabeko elikagaiak, ez "ingurumenaren eta produkzioaren arteko oreka". Beren aburuz, PAC egitamua erreformatzeko proposamenak planteamendu demagogikoak ditu ezkutuan: elikagaien arloko eskandaluen gaineko egonezin soziala "baretzeko" aitzakian, neurriko erreforma sakona gauzatu nahi dute, eta aldaketak ondorio larriak izan ditzake nekazaritza sektorean, batik bat baserriko eta laborantzako produkzio familiarrean.
EHNEkoen iritziz, proposatu neurriek beste kate-begi bat eransten diote liberalizazioari; betiere, jakina, Merkataritzako Munduko Erakundearen esanera. "Prezioen murriztea eta produkzioa kontrolatzeko sistemen suntsitzea" dira, arduradunen esanetan, erreformaren oinarri. Horrez gainera, erreformaren ardatzak ere kritikatu dituzte, hau da, prezioen beheratzea eta laguntzen gutxitzea eta moldatzea. Alde horretatik, Fischler komisarioaren gidaritzapeko erreforman banaketa bidegabea proposatzen dela diote, zeren ekoizleen %20aren eskuetan geratuko bailitzateke laguntzen %80a.
EHNEko arduradunen hitzetan, nola aurrerantzean laguntzek ez bailukete produkzioarekin zerikusirik izango, behin diru laguntzak finkatuta, gerta liteke, nahiz eta halako edo honelako laborariak produkzioa gutxitu, laguntza berdina kobratzen jarraitzea, zeren lur-sailen arabera jasoko bailuke dirua, ez produkzioaren arabera. Horrela, "lehenaz gain, sendotu egingo litzateke laguntzen banaketa desegokia eta luzera desegin laborantza familiarra".
EHNE sindikatuko arduradunen ustez, PAC egitamuko merkatua erregularizatzeko neurriek, hots, prezioen beheratzeak, laguntzak produkziotik bereizteak eta modulazio dinamikoa gutxitzeak, ez dute balioko elikagaien arloko arazoak konpontzeko, ezta gizartearen eta produkzio familiarraren eskakizunei erantzuteko ere. Diotenez, merkatua erregulatzetik konpentsazio gabeko laguntza zuzenen gutxitzea segitzen da, laguntzak bereiztetik lur-sailen inguruko espekulazioa eta modulazioak pareko jotzen ditu laborantza familiarra eta industriala


Azkenak
EAEko euskaltegietan A2 mailan matrikulatzea oraingoaren laurdena kostako da

Datorren ikasturtetik aurrera, euskaltegietan A2 mailan matrikulatzen direnek orain arte bezala 310 euro ordaindu beharrean, 70 euro ordainduko dituzte. Maila gaindituz gero, ordaindutakoa itzuliko zaie ikasleei. 


Guardia Zibilak “hemendik fan egiteko” eskatuko dute ekainaren 14an Oñatin

Kuartela herrixantzat lelopean indar okupatzaileek Euskal Herritik irten behar dutela aldarrikatzen du Fan Hemendik taldeak.
 


Gure haurrak ere badira ekimenak mobilizazioa egingo du ekainaren 12an, Gasteizen

Rafah-ra doan nazioarteko martxarekin bat eginez, Gasteizen mobilizatzera deitu du plataformak, baita ikasgeletan ere. Palestinar haurrekiko elkartasun argazkiak ateratzeko eskatu du.


Bake Bideak eta Bakegileak bide amaierara iritsi dira

Aieteko Nazioarteko Bake Konferentzia 2011n egin zen Donostian eta ondoren sortu zen Bake Bideak, Ipar Euskal Herritik bake prozesua sustatzeko. Bakegileen zeregina ETA armagabetzeko ekinbide zibila antolatzea izan zen. Orain, desegingo direla iragarri dute bi ekimenek.


2025-06-06 | Gedar
EAEko kartzelariak greba egitera deitu ditu ELAk

Espetxeetako funtzionarioek lanuzte partzial bat egingo dute ekainaren 9tik 15era bitartean.


Idoia Asurmendi
Bihotzetik berriz pasatzea

IDOIA ASURMENDI
Non: Bilboko Kafe Antzokian.
Noiz: maiatzaren 29an.

----------------------------------------------------
 
Termometroak 30 gradutik gora markatzen ditu, uda giroa nagusi da eta Bilboko kaleak herritar aztoratuz beteta daude. Horrelako egun... [+]

Torturaren 21 biktima berri aitortu ditu Nafarroako Gobernuak

21 pertsona “giza eskubideen urraketen biktima” gisa aitortu dituzte ofizialki. Espainiako Estatuko funtzionarioek eta eskuin muturreko taldeek torturatutako pertsonak dira eta biolentzia horren lagin txikia baino ez direla dio Egiaren Garaia Da ekimenak.


111 Akademiak banatuko duen azken saria jaso du Miren Amurizak

Ostegunean banatu dute saria, Amasa-Villabonako Hika txakolindegian. Bertan jakinarazi dute 2024koa izan dela 111 Akademiak banatuko duen azken saria.


Non daude kaparrak?

Lorazainok bi hilabete baino gehiago daramatzagu greban, eta, horietan, udaltzaingoek indarrez zapaldu gaituzte piketeetan. Hirian zehar jarraitzen gaituzten sekretek jazartzen gaituzte, eta mobilizazio bakoitzean zelatatzen gaituzte. Enpresak ez gaitu aintzat hartzen, eskaintza... [+]


“Zaurgarritasun Indizea”, Jaurlaritzak nahi duena egiteko koartada

Nork sinesten du urtebetean Ordiziako errealitatea goitik behera aldatu dela eta desorekak desagertu direla?

Udaberriko oporren ataritan egunkarietan Begoña Pedrosak eman zigun titularra: Ordiziak ez du desorekei aurre egiteko plan berezirik behar... [+]


Ostiralean hasi eta urte bukaera arte iraungo du Arestiren ekarria ezagutarazteko Bilboko egitarau oparoak

Euskaltzaindiak, EHUko Gabriel Aresti Katedrak, Gabriel Aresti kultura elkarteak eta Bilboko Koral Elkarteak elkarlanean antolatu dute egitaraua. Ostiral honetan, adibidez,  Bilboko Udalaren Txistularien Bandak Aitaren Etxea emanaldia joko du Euskaltzaindiaren... [+]


GALen biktimei barkamena eskatu die Alonsok, Gogora Institutuko zuzendariak

Datorren irailaren 25ean 40 urte beteko dira GALek Baionako Monbar hotelean egindako atentatutik, non lau euskal errefuxiatu hil zituen. Horren karietara, Gogora Memoria, Elkarbizitza eta Giza Eskubideen Institutuak oroimen ekitaldi bat egingo du udazkenean.


Energia berriztagarrien arloko kooperatiben europar federazioko Kontseilu Errektoreko kide bihurtu da Goiener

Rescoop.eu federazioko Kontseilu Errektorean sartu da Goiener kooperatiba, eta  "lorpen handitzat" jo du ardura berri hori. Iragan maiatzaren 22an Krakovian (Polonian) egindako Energia Komunitarioaren Foruman parte hartu ahal izan dute, eta une inportantea izan... [+]


Eguneraketa berriak daude