EUSKALKIEN ERABILERA ADMINISTRAZIOAN


2021eko uztailaren 19an
Euskalkia eta administrazinoa" izeneko jardunaldi interesgarriak izan dira Bilbon maiatzaren 10ean eta 11n Mendebalde elkarteak antolaturik. Hitzaldi gehienak izen bereko liburuan argitaratu dira.

Lehen egunean ondare historikoaz mintzatu ziren hizlari gehienak, XIX. mendera arteko administrazioko testuetako eta testu juridikoetako hizkera aztertu baitzuten: Manex Goienetxe, Jose Mari Satrustegi eta Txomin Peillen, hurrenez hurren, Lapurdiko eta Nafarroa Behereko, Nafarroako eta Zuberoako erakundeetako eta idazkietakoaz mintzatu ziren. Andres Urrutiak aurkeztu zuen XIX. mendean Bizkaiko administrazioan erabili euskara. Jexux Eizagirre antilinguaz mintzatu zen eta argitara emaniko txostenean, gipuzkeraz idatzitako bando ezagun bat ageri bada ere, administrazioko gipuzkerazko testuen azterketa falta zen.
Larunbatean egungo erabileraz mintzatu ziren Imanol Bilbao eta Anjel Lobera, bata, Bermeoko Udalaren erabileraz eta, bestea, aginteek hizkuntza gutxituen eretzean duten zereginaz eta, bereziki, Bizkaiko Foru Aldundiaren ekinaldiez. Lontzo Zugazagak, aldiz, Elizaren itzulpen-arloko jokabidea izan zuen aztergai.
Azkenik, mahainguruan bildu ziren Mari Jose Arrieta (HAEE/IVAP), Gorka Aurre (Hizkuntza Politikarako Sailordetza), Kontxi Gabantxo (UEMA), Juan Jose Larrea (EHU) eta Esther Urrutia (Deustuko Unibertsitatea) administrazioaren eta herritarren arteko loturaz aritu ziren. Ondoren, Txillardegi omendu zuen Mendebalde elkarteak.
Ostiraleko saioetan nagusiki XIX. mendera bitartekoak izan ziren mintzagai eta gainerakoetan azken urte hauetako eta egungo egoera aztertu zen. Tarte horretan ere badira dokumentuak eta garrantzi berezia du 1936ko urritik 1937ko ekainera bitartean argitaratu zen «Euzkadi'ko Agintaritzaren Egunerokoa»-k, hango hizkeratik eta euskalkien erabileratik ondorio interesgarriak atera daitezke eta.


EZTABAIDA.

Jardunaldietako eztabaida nagusia lehen saioaren amaieran piztu zen "Antilingua" izeneko txostenaren karietara. Eizagirre txostengileak euskara errazaren eta hizkera xehearen alde egin zuen eta administrazioko testuetan usu ageri den zenbait akats nabarmendu zuen. Urrutiak teknikotasun juridikoa ziurtatu behar dela adierazi zuen, ezin dela guztia xeheki formulatu, baizik eta hizkuntza birsortu behar dela zehaztasun juridikoa bermatuz eta ulergarritasuna ziurtatuz. Adituek elkarrekin lan egin eta ados jarri beharra aipatu zuten.

Eztabaida horretan suma zitekeen dokumentu eta testu guztiak ez direla mota berekoak, espresuki aipatu ez zen arren. Ildo horretatik, jardunaldietan aipatu ez zen baina hizkera berezituak edo espezialitate-arloetakoak ziurrenik hobekien sailkatu dituen Lothar Hoffmann-ek esanak hona ekartzea egoki dateke. Hoffmann-ek arlo berezituetako testuak sailkatzeko irizpideak lau direla adierazia du: abstrakzio-maila, hizkuntza-forma, eremua eta solaskideak. Hizkera berezituen ezaugarriak irizpide horien araberakoak dira. Bost hizkera-mota aurki daitezke eremuaren arabera: oinarrizko zientzia teorikoetako hizkerak, zientzia esperimentaletakoak, zientzia aplikatu eta teknikoetakoak, ekoizpen materialaren arlokoak eta kontsumoaren eremukoak. Zenbat eta eremu eta hizkera espezializatuagoa izan solaskideak ere hala izaten dira. Eremu horietako bakoitzean erabiltzen diren hizkuntz formei eta irizpideei dagokienez, Hoffmann-ek hauexek hartu zituen kontuan: batetik, sinbolo artifizialetan edo hizkuntza naturalean oinarritzea; bestetik, terminologia gehiago edo gutxiago erabiltzea eta, azkenik, sintaxi hertsiagoa edo askeagoa baliatzea. Terminologiaren erabilera eta sintaxi-mota eremuaren, abstrakzio-mailaren eta solaskideen araberakoak dira. Abstrakzio-maila altuena oinarrizko zientzia teorikoetako hizkeretan (esaterako, matematikaren hizkeran) dugu, sinbolo artifizialak eta terminologia erabiltzen dira eta hertsia da sintaxia; beste ertzean kontsumoaren eremuko testuak ditugu eta horietan sintaxia askea da eta termino gutxi erabiltzen dira.

ADOSTASUN BEHARRA

. Administrazioaren eremuan eta arlo juridikoan idazten diren testuak hizkuntza naturalean oinarritzen dira, baina lexiko berezituak eta terminologiak testu-mota ezberdinetan -abstrakzio-mailaren, solas- kideen eta eremuaren arabera- izan dezaketen zama handiagoa edo txikiagoa da eta sintaxia, berriz, hertsiagoa edo askeagoa. Nolanahi ere, testuetan lexiko berezitua eta terminologia agertzeak ez dakar berez joskeran akatsak agertzea. Haatik, joskeran akatsik ez egin arren, hiztegian eta terminologian bada konpondu beharreko arazorik, badira -eta ez gutxi- ados jarriz erabaki beharreko terminoak. Igone Zabalak eta beste aditu batzuek diotenez, hizkera berezituetan eraginkortasunak, besteak beste, terminologia-mailako biunibokotasuna eskatzen du kontzeptuaren eta terminoaren artean, salbuespenak ugari direla jakin arren. Terminologiaren esparruan neologiak eta mailegatzeak izan behar duten lekua ere aintzat hartzekoa da, hizkuntza-normalizazioarekin zerikusi zuzena baitute, baina ezin ahantz daiteke euskalkien altxorra Peillenek jardunaldietan aipatu bezala


Azkenak
ANALISIA
Aznarrek lagundu diola Aitor Estebani?

Aitor Esteban izango da EAJko EBBko hurrengo lehendakaria eta jeltzaleek salduko dute horrela, zuzendaritza berrituta, buruzagitza berria prest dagoela alderdiaren berrikuntza prozesuarekin jarraitzeko.


Udaltzainen hizkuntza eskakizunen aurkako oldarraldia Donostian, Astigarragan eta Usurbilen

Donostiako Udalak 2024ko irailean helegitea jarri zuen, urte bereko urtarrilean epaileek bi udaltzainen B2 hizkuntza eskakizuna baliogabetu zutelako. EAEko Auzitegi Nagusiak helegitea ez du tramitera ere bideratuko, “kasaziorako interes objektiborik” ez dagoelako... [+]


“Mezu faxistak” zabaltzen dituen EHUko Arabako Campuseko irakaslea salatu du Ikamak

Gasteizko EHUko Farmazia Fakultateko irakasle batek sare sozialetan “mezu faxistak” zabaltzen dituela salatu du Ikama ikasle taldeak. Joan den irailean, EHUk Leioako Campuseko irakasle bat kanporatu zuen sare sozialetan zabaltzen zituen mezuengatik.


Raimundo el Canasterori babesa adierazi diote 230 musikarik, eta musikaren bidez boterea kritikatzea zilegi dela aldarrikatu dute

Belako, Chill Mafia, Eñaut Elorrieta, Fermin Muguruza, Ibil Bedi, J Martina, ØDEI, Olaia Inziarte, Nøgen eta Tatxers daude sinatzaileen artean. 237 musikariren zerrenda argitaratu dute.


'Itzal(iko) bagina'
Hemen gezurra nagusi

Itzal(iko) bagina
Taldea: Lokatz Loreak.
Aktoreak: Araitz Katarain, Janire Arrizabalaga eta Izaro Bilbao.
Zuzendaria: Iraitz Lizarraga.
Noiz: otsailaren 2an.
Non: Usurbilgo Sutegi aretoan.

-------------------------------------------------------
 
Bertsoa bertsolaritza,... [+]

Behe Bidasoako eraso faxistak eta Devenir Europeo

Eraso faxistak, xenofoboak edo homofoboak gero eta ugariagoak dira Euskal Herrian ere, eta kezka barreiatu da han-hemenka. Behe Bidasoa da eraso horiek pairatzen dituen eremuetakoa, eta hor, zehazki, eraso edota ekintza gehienak Devenir Europeo (Europaren bilakaera) izeneko... [+]


Argitaratu gabeko 36ko gerrako bideoak eskura jarri ditu Los Angelesko Unibertsitateak

Donostiako eta Gipuzkoako beste udalerrietako irudiak ikus daitezke unibertsitatearen webgunean.


2025-02-07 | Aiaraldea
Amurrioko Udal Gobernuari entregatu dizkiete Aiaraldea Komunikabidearen dirulaguntza berrezartzearen aldeko 1.700 herritar eta eragileen atxikimenduak

Komunikabideko hainbat langile eta bazkide bertaratu ziren duela astebete Amurrioko Udaleko plenora, dirulaguntza bigarren urtez ezabatu dela salatzeko. Txerra Molinuevo alkateak ez zuen inolako erantzunik eman.


Erorien Monumentuko sinbologia faxista duten elementuak kentzeko eta interpretazio zentroa sortzeko lege proposamena aurkeztu dute

PSN, EH Bildu eta Geroa Bai talde parlamentarien sinadurarekin aurkeztu da gaur eta onartua izateko babesa izango du.


2025-02-07 | Gedar
Txantreako Eunate ikastetxeko irakasle erasotzaileak alde egitea lortu dute ikasleek

Iruñerriko IAk azaldu duenez, irakasle horrek ikasleak sexualizatu eta bortxaketak justifikatu zituen. Aurreko ostiralean eserialdi bat egin zuten eta sinadura bilketa bat izan dute martxan, irakaslea botatzeko.


2025-02-07 | Uriola.eus
Bi gizonek eraso homofobikoa salatu dute Bilbon

Lauzpabost pertsonak osatutako talde batek jo egin zituzten baita irain homofoboak egin ere.


2025-02-07 | Euskal Irratiak
Ximun Fuchs
“Euskal irainak baitezpadakoak zaizkigu, elbarritu emozionalak ez gaitezen izan”

Le Tampographe Sardon enpresak salgai ezarria du 24 laidoko zigilu-kutxa. Sarean eskuragarri da. Ximun Fuchs aktoreak du hautaketa lana egin, irainak "lan tresna" baitira beretzat.


Aktibismoan osasun mentala zaintzeko zenbait tresna

Aktibisten ezinegonak bildu, eta horiek kolektiboki lantzeko gida bat sortu dute zenbait aktibistek. Besteak beste, estresa, beldurra, frustrazioa eta nekea landu dituzte.


Eguneraketa berriak daude