Gizartea
Ingurumena
Politika
Ekonomia
Kultura
Euskara
Feminismoa
Hezkuntza
Nazioartea
Iritzia
asteazkena 2025eko ekainaren 25ean
«ALDERDIEN LEGEAK INBOLUZIO POLITIKOA EKAR DEZAKE»
Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas
Eusko Alkartasuneko kide batekin mintzatzean, hirugarren bide politikoaren aukeraz galdetzeak tiratzen du, ordea. EAJ eta Batasunaren arteko espazio hori gauzagarria ikusten ote den galdetu diogu Onintza Lasari: «Bizi dugun gatazka politikoari irtenbide bat emateko espazio hori behar bezain beste ireki behar dela uste dut. Baina berau gauzatzeko, EAtik giza eskubideen premisatik abiatzen gara. Abertzale erradikalak bezain demokratikoak garen bitartean, bide horretan barrena lan egin daitekeela uste dugu. Bide horretatik lanean aritzea baikorra eta beharrezkoa da. Betiere, helburuak eta bideak zeintzuk diren argi planteatuz, bide demokratikoak alegia».
Aste honetan, urte bat betetzen da EAEko hauteskundeak burutu zirenetik. Zein da Eusko Jaurlaritzak daraman politikaz zure balorazioa?
Hauteskundeetara eraman zen programak bere bidea segitzen du, eta pixkanaka bada ere -oraindik ez dira lau urteak bete- pausuak ematen ari gara. Aurrekontuak onartzeaz gain, esate baterako, bakearen aldeko eta autogobernuari buruz monografiko bana burutu dugu Eusko Legebiltzarrean. Oraindik ere ikustear dago zer eman dezakeen honek guztiak.
Maiatzaren 13ko hauteskundeen garaipena gogoratzen bada ere, komeni da berauek burutu aurretiko egoera zein zen gogoratzea: hauteskundeak erreferendum moduko bat izan ziren, Euskadi eta Espainiaren arteko plebiszitu bat, nolabait. Orduan, horiek horrela, ekimenak aurrera eramaten ari dira. Herritarrei gehiago egitea gustatuko litzaiekeela? Jakina. Baina zoritxarrez, bizi dugun egoeran ezin da gauza gehiago egin; edo ondo egin, behintzat.
Maiatzaren 13ko hauteskundeen garaipena gogoratzen bada ere, komeni da berauek burutu aurretiko egoera zein zen gogoratzea: hauteskundeak erreferendum moduko bat izan ziren, Euskadi eta Espainiaren arteko plebiszitu bat, nolabait. Orduan, horiek horrela, ekimenak aurrera eramaten ari dira. Herritarrei gehiago egitea gustatuko litzaiekeela? Jakina. Baina zoritxarrez, bizi dugun egoeran ezin da gauza gehiago egin; edo ondo egin, behintzat.
Juan Jose Ibarretxek ez bide du autodeterminazioari buruzko erreferenduma egitea posible ikusten. Zuk erreferenduma edo kontsulta egiteko aukera ikusten duzu? Noiz eta nola planteatu beharko litzateke?
Nola ez dakit, baina planteatu beharra dagoela argi dago.
Legealdi honetan?
Baldintzak ematen direnean. Kontuan hartu behar dugu ez garela egoera normalizatu batean bizi. Ez gaude, alde batetik, zoritxarrez, biolentzia egoera batean bizi garelako, ezin dugu hori ahaztu. ETAren ekintzek herri honetako bizitza deformatzen dute erabat, hori horrela den bitartean zaila da kontsulta bat egitea. Beste aldetik, beste muturrean PP eta Espainiako Gobernua etengabeko erasoan ari zaizkigu egunero. Komunikabideen gehiegizko erabilera egiten dute egunero, Espainiako hedabideek burutzen duten manipulazioa erabateko da. Zentzu honetan, EAri ez zaio bere diskurtsoa ahalbidetzen uzten, gure mezua ez da garbiki iristen, gure proposamenak desitxuratuak eta okertuak azaltzen dira. Egoera sozial honetan ezin diegu gure mezua eta planteamendua garbi azaldu herritarrei, hitz batez, gure arrazoinamenduak agertu. Zaila da kontsulta bat egitea.
n Beraz, aukerarik ez kontsultarako?
Une honetan ez dut ikusten, baina komeni da berandu baino lehen egitea. Hala ere, gogora dezagun, autodeterminazioa herri honi dagokion eskubide bat dela. Beraz, kontsulta egiteko zein galdera egin behar den plantea daiteke, baina autodeterminazioari buruzko eztabaida antzua da. Eskubideak, dira edo ez dira. Kasu honetan, autodeterminazioa herri honen eskubidea da. Ez dugu eskubide hori noiz aitortuko zaigun zain egon beharrik.
ELAk bere proposamena egin du, eta autodeterminazioari buruzko galdeketa posible ikusten du epe laburrean. Gainera, ez du derrigorrezkoa ikusten distentsioa ematea.
Nik begi onez ikusten dut ELAren proposamena, oso balorazio ona egiten dut proposamenaz. Guk proposatzen duguna agertzen du, hau da, egungo marko juridikoak ez du gehiagorako ematen, eta aurrera egin behar dugu. Bide demokratikoak hobesten ditu, eta horretarako jendearen gehiengoaren babesa lortzeko pausuak emateko beharra aipatzen du. Hala ere, aurreko esperientzietatik ikasi behar dugu eta helburuak lortzeko pausuak nola eman ondo pentsatu beharko dugu. Ezin dugu, berriz ere, esaterako, kontsulta bat burutu, irudikerietan gelditzeko. Lizarra-Garaziko Akordioaren bidean ez genuen asmatu, eta ez genuke, berriz ere, halako kontsulta bat zapuzgarria izatea nahi.
Lizarra-Garaziko Akordioaz geroztiko aroa bigarren trantsizio gisa ulertzen al da zure ustez? Edo ez, prozesu hura eten egin zen eta kito?
Orain denari trantsizio esaten zaio, ez dakit egokia den. Egia da, Lizarra-Garaziko Akordioak herria ukitu zuela, jendeak aurrera egiteko modua ikusi zuen, esperantza bat piztu zitzaion. Ordea, aukera hura bat-batean zapuztean -erantzule zuzena ETA izan zelarik- jendea eta herria lekuz kanpo geratu zen, eskema hautsi zen, nolabait. Ezin dugu amore eman, hala ere. Ez dakit trantsizioa den, agian prozesu bat bezala ikusi beharko genuke, tunel baten barruan gaudela, argia beste muturrean dagoela eta argi hori topatzera irits gaitezkeela pentsatu.
Pausuak ematen ari dira horretarako?
EAEko azken hauteskundeetakoa berealdiko unea izan zen prozesu honetan. PP, PSE-EE eta Batasunaren gogoeta ekarri beharko lukete emaitza haiek. Gizarteak zer nahi duen ikusi behar dute: herrigintzari bai, bakeari bai, eta herri bezala gure eskubideak onartzeari ere bai. Inposiziorik ez, ez ETAren aldetik ez alderdi espainolisten aldetik. Eskema hori argitzen eta indartzen bada, aurrera egingo dugu prozesu honetan.
Artean, prozesua nahasia agertzen da. EAJk PSErengana hurbiltzearen alde egiten duen bitartean. Zuek, berriz, AB, Aralar, Zutik eta Batzarre aldera hurbiltzen ari zaretela ematen du.
Lehenbizi, zehazpen bat. EA ez da AB, Aralar, Zutik eta Batzarrerengana hurbildu. EAk betidanik defendatu izan ditu alderdi horiekin sinatu duen agiriaren printzipioak. Gu ez gara mugitu, gerturatu direnak besteak izan dira. Hori garrantzitsua da azpimarratzea. Izan ere, guk bere horretan mantentzen ditugu gure jarrerak, gu ez gara inorengana joan, ez ditugu gure tesiak aldatu. Oso pozik ikusten dugu beste talde batzuk gurekin bat egitea, pixkanaka bada ere.
n Zuk zeuk EAJrekin eta ezker abertzaleko taldeen artean aukeratu beharko bazenu, zeinen alde egingo zenuke?
Nik alderdi independentista eta gure herria munduan herri bat izateko eskubidearen defentsa egiten duenaren alde egingo dut, betiere, hori lortzeko bide demokratikoak argi dituenarekin.
Hori EAJ al da?
Hori beraiek esan eta erakutsi behar dute. Nik ez dakit. Nik dakidana da, hori argi eta garbi jasotzen dela gure estatutuetan.
Beste aukera argiago ikusten duzu, agian?
Gauzak ez dira txuri edo beltz. Gu AB, Aralar, Zutik eta Batzarrerekin orain hasi gara lanean. Horrek ez du esan nahi beste alderdiekiko bideak itxiak daudenik akordioetara iristeko. Ahalik eta jende gehiagorekin batzea hobe bake prozesua indartzeko. Ekimen horretan ez dauden alderdiek atea irekita daukate, baina argi izanik zein bidean ari garen.
Eudelen mozioaren inguruan gertatu denaz zer iritzi duzu? Batasuna baztertzeko akordio bat al da, finean?
Zein da kontua? Testuak eta agiriak onartu behar al dira alderdi bat kanpoan ez uzteko edo alderdi bakoitzak gogoeta egin dezan? Hau da, inorekin konpontzen ez bazara, problema zu zarela pentsatu behar duzu. EAk Eudelek dioena defenditzen du. Batasunak bera baztertzeko asmoa dagoela dio. Baina ez da horrela. Agiria aniztasunaren defentsan egin da, giza eta bizitza eskubidearen urraketa pairatzen duenarekiko elkartasunean. Orduan, ETAren biolentzia agertzen da, baina baita torturaren salaketa edo eskubide guztien aldeko jarrera indartzea ere. Bere burua agirian kokatzen ez duenak bere arazoak ditu.
Baina, antza, arazoa testuen interpretazioan datza. Gauza bat dira hitzak eta erabilera beste bat. Testu horren arabera alkatetzak kenduko al zaizkio Batasunari?
Hori da kontua, testuaren interpretazioetan dago gakoa. Baina, dirudienez, alderdiek akordioak hartzen dituzte beren diskurtso politikoen alde egiteko, beren jarraitzaileak beren alde hurbiltzeko. Ez dugu ahaztu behar, oraingo agiria joan den otsailean burutu zen bileraren ondorengoa dela. Batasunak esaten du agiri honek berauek baztertzeko egina dela eta bere legez kanpo jartze horrekin lotzen du. Diskurtsoak, finean, alderdikerietan erortzen dira, Batasunaren nahiz PPren aldetik. Azken hauek sinatu bai, baina Alderdien Segurtasun bilerara ez dira joaten. Orduan, hemen bakoitzak bere erara agertzen du akordioa, hori da tristeena. Gauzak agiriak esaten duen araberakoak dira. Bakea, demokrazia eta aniztasunaren aldeko defentsa egiten duen agiri bat da. Bakoitzak ez du zergatik egin behar bere aldeko interpretazioa. Ez da etikoa
«Botere judiziala gobernuaren eskura pasatzen ari da, Francoren garai an bezala»
Espainiako Gobernuaren presidente Jose Maria Aznarrek helegite bat aurkeztu Auzitegi Konstituzionalean Eusko Jaurlaritzaren aurrekontuen aurka? Zein da zure balorazioa?
Bestalde, zer balorazio egiten duzu Alderdien Legeaz?
Normalizazio politikoa lortzetik urrun gaude, beraz?
Berriro ere, argi gelditu da zein den PPren eta Aznarren gobernuaren jokabidea. EAEko hauteskundeak irabazi eta Eusko Legebiltzarrean lanean hasi ginela urte bat bete ondoren, PPren eguneroko erronka Jaurlaritzaren zeregina oztopatzea da oraindik ere, herri honen gobernuaren lana Auzitegi Konstituzionalen aurrean zalantzan jarri behar badu ere. Ohituta gaude. Azken helegite hau Eusko Jaurlaritzari ahalik eta oztopo gehien jartzearen politika barruan kokatu behar da. PPk badaki aurrekontuak EAEko eta gure politikaren oinarria direla, PPk gure herria egoera zailean iraunarazi nahi du. Helegite hau elkarbizitza oztopatzeko aurkeztua da, egoera baketsu posible baterako bideak mozteko. Helegiteak sumina sortarazten du, komunikabideen baitan tentsioa eragiten du eta politikan dagoen soka tirabiratsua areago tenkatzen du.
Bestalde, zer balorazio egiten duzu Alderdien Legeaz?
Itxura batez, Batasunaren ilegalizazioa gauzatzeko egina bada ere, lege proiektuak Alderdien Legea aldatzea du helburu nagusia. EAri lege berria oso arriskutsua iruditzen zaio, era faltsu batean gauzatzen ari dena. Hau da, lege horren kontra egiten baduzu Batasunaren alde zaudela dirudi, mamu horiek sortzen ari dira Madrildik. Legearen alde baldin bazaude, demokraziako partaide zara eta libre, nonbait. Legea oso arriskutsua da demokraziaren baloreen aurka baitoa zuzen-zuzen. Orain, alderdi bat legez kanpo uzteko asmoz egina bada ere, legeak aldebakarreko interpretazioa izan dezake. Lege hori horrela irakurrita, seguritate juridiko eza ekarriko du. Demokraziaren baloreetatik ikusita oso arriskutsua da, gainera, eta ez du ezertxo ere konpontzen.
Normalizazio politikoa lortzetik urrun gaude, beraz?
Bai, baina kontua ez da Batasuna bai edo ez. Balore demokratikoen aurka doan lege bat bezala ikusi behar da. Ez du ezer konponduko, aitzitik, are gehiago zailduko du egoera politikoa eta herri honen normalizazioa lortzetik urrunduko gaitu. Iragan garaietara itzultzen ari gara. Botere judiziala gobernuaren esku pasatzen ari da, Francoren garaian bezala. Bere gehiengo osoaren bidez izugarriak egiten ari da PP eta inboluzio politikoa ekar dezake. Halaber, ezin dugu Batasunak jokatzen duen biktimaren rolean erori eta haien jarreraren aurka ezin ezer esan
Tolosan jaioa 1972an. Bertan bizi da. Laskurainen ikastolan ikasitakoa. EHUko unibertsitatean (Leioan) zientzia politikoa eta soziologia egin zituen, azken urtea Italian bukatuz. EAko Batzorde Eragileko kidea, komunikazio arduraduna eta bozeramailea da. Gazte Abertzaleak-eko partaidea izana eta desobedientzia zibilaren aldekoa. EAk Eusko Legebiltzarrean kudeatzen dituen lau batzordeetan ari da legebiltzarkide hau.
Irakurrienak
Matomo erabiliz
#1
#2
Xalba Ramirez
|
Irutxuloko Hitza
#3
Rafael Poch
|
CTXT
#4
#5
Eneko Imaz Galparsoro
Azkenak
2025-06-25
Urko Apaolaza Avila
Ehunka herritar elkarretaratu dira Hernanin
San Joan gaueko eraso arrazisten kontra
Hernaniko Txosna Batzordeak azaldu duenez, gutxienez hiru eraso arrazista izan ziren herrian ekainaren 23ko gauean, eta horren harira zabaldutako “bulo eta gezur arrazistak” salatu ditu. Udalak ere adierazpen instituzionala onartu du gertaturikoa gaitzesteko. Amher... [+]
2025-06-25
Maria Ortega Zubiate
Sánchezen NATOko tratuak hautsak harrotu ditu zenbait estatu kideren artean
Asteazkenean bozkatuko dute NATOra bideratutako diru kopurua, eta Pedro Sánchez Espainiako presidenteak kuoten igoeran lortutako salbuespenak haserrea piztu du AEBetako eta Europako zenbait herrialdetako gobernuetan.
2025-06-25
Maria Ortega Zubiate
Galdakao-Usansoloko eta Gernika-Lumoko ospitaleetako “prekaritatea” salatu du ESK-k
Sindikatuak adierazi du bi ospitale horietan behin-behinekotasunean daudela langile gehienak, eta ordezkapenak ez direla bermatzen; ondorioz, langileen lan-karga areagotzen dela. Gehitu du larrialdi zerbitzuetan “gainkarga” dagoela.
2025-06-25
Maddi Sarasua Laskarai
Mizgin Ronak
“Turkierak hautsi zuen nire pertsona”
Egungo kurduerazko idazle esanguratsuenetakoa da Mizgin Ronak. Zortzi liburu ditu idatzita, bost eleberri eta hiru olerki liburu. 16 urte zituenean ihesera jo zuen, eta urte eta erdiren ondoren haren jaioterrian atxilotu zuten, Diyarbakirren. 1992an, 18 urte besterik ez zituela,... [+]
2025-06-25
June Fernández
Meloi saltzailea
Persepolis
Irango hiru gune nuklearrei eraso diete AEBek pasa den asteburuan. Donald Trump eta aiatolaren arteko pultsuan eta Netanyahuren rolean zentratu dira hedabideak albistea ematerakoan, ez ordea bertoko zein diasporako herritarren larritasunean: Teheranetik ihes egiteko bultzakada,... [+]
2025-06-25
Mikel Garcia Idiakez
“Irunen alarde gatazkarik ez dagoela diotenen asmoa da busti behar ez izatea”
2025-06-25
Gorka Peñagarikano Goikoetxea
EAEko Kultura Sistemaren Legea, Espainiako eskuinaren esku?
2025-06-25
Zigor Etxeburua Urbizu
Ezusteko bila
Madrilgo presidente Ayuso faxistak itsuskeria egin dio EAEko lehendakari Pradalesi, euskaraz aritu delarik, harrokeriaz, aldibereko itzulpen sistema erabiltzeari uko egin eta alde eginda. PPko senatari batek ere “txorradatzat” hartu du “hogei... [+]
2025-06-25
Castillo Suárez
Alferrikako bidaia
Lehengoan batera elkarrizketatu gintuzten Gonzalo Hermo poeta galiziarra eta neu. Kontatzen nion niri ere gustatuko litzaidakeela esatea nire aurrekoak marinelak izan zirela, baina nire familian denak dira galdatzaileak. Gainera, eremu industrial batean bizi naiz, itsasotik... [+]
2025-06-25
Itziar Moreno Martínez
Oporrik ez elkartasunari
Prekaritateak prekaritate, Euskal Herriko ezkerreko militanteak, oro har, ez gara txarto bizi. Udako oporrak dira horren adibide, asko baikara atseden plan bikaina dugunok; ikastaldi aroko gure ekologismoari, ordea, keroseno kiratsa dario. Zein baino zein hegaldi garestiagoak... [+]
2025-06-25
Asier Blas Mendoza
Israelek gerra hasi eta Mendebaldeak babestu
Wesley Clark AEBetako jeneralak azaldu zuen moduan, 2001eko plana zen bost urtetan zazpi herrialde hartzea: Afganistan, Irak, Somalia, Sudan, Libano, Siria eta Iran. Ez dira bost urte izan, baina denak, azkena Siria, erori dira, Iran izan ezik.
Iranek erasoak Sirian, Iraken... [+]
2025-06-25
Onintza Enbeita
Oihana Bartra. Bertsolaria
“Bertsolaritzan ere badago aurrerapenaren kontra dagoen korronte erreakzionarioa”
Lau urtero hiru txapelketa jokatzen ari da Oihana Bartra Arenas azken hogei urteetan. Bertsolaritza lehia baino gehiago dela jakitun da, baina lehia uzteak ekar lezakeen amildegiak beldurra ematen dio.
2025-06-25
Urko Apaolaza Avila
Ey, ey... Turismo kolonialaren bonba lehertu duela bad Bunnyk
Reggaetonarekin eta antzekoekin, musika estilo bat ez ezik, Puerto Ricok beste ideia bat zabaldu du mundu osora: turistifikazioaren eta iragan kolonialaren artean dagoen lotura estua. Milioika jarraitzaile dituen Bad Bunny artista da mezu horren bozgorailu. Azken diskoan Jorell... [+]
Eguneraketa berriak daude