Iruñeko gose grebaren ondoko egunetan, Espainiako Poliziak Segi erakundearen hamabi gazte atxilotu zituen. Garzon epaileak talde armatuko kide izatea leporatu die. Zein da Segiren balorazioa?
Garzonen beste operazio bat jasan dugu Segiko gazteok. Bere teorien arabera, ezker abertzalean edota bere inguruan mugitzen garen gazteak, ETA erakunde armatuaren laguntzaileak edo partaideak gara. Guk, ordea, gazteen eta gazte mugimenduaren defentsan lanean ari garela diogu. Bi alor aski dira lanean aritzeko: etxebizitzaren arloan -bere baldintzak hobetzeko- eta euskararen arloan, honen iraupena bermatzeko. Iparraldean bereziki, euskara hil zorian baitago.
Garzonek duela hiru urte hartu zuen errepresioaren eta kriminalizazioaren bidean jarraitzen du. Baina bere teoriek ez dute zilegitasunik ez sinesgarritasunik. Adibidez, Elorrion eta Iruñean atxilotutako sei gazteak ETAko kidetzat jo zituen eta horietako lau kanpoan daude jada. Azken atxiloketak, berriz, Aznarrek Europako presidentzia hartu duen garaian kokatu behar dira. Espainiako Gobernuak, estatuko justiziaren administrazioaren gainean pasa behar badu ere, errepresioaren azeleragailua sakatu du berriz ere. Finean, ETAren aurka jotzen duenean, euskaldun kutsu duen guztia ezabatu nahi du.
Gose grebaren garaian manifestu bat helarazi diozue Euskal Herriko herritar orori. Euskal herritar orori egiten zaizkion erasoak aipatu dituzue. Zer da Segirentzat euskal herritarra?
Euskal herritarra Euskal Herriko biztanlea da, Euskal Herrian bizi den oro. Herritar orori eraso egiten zaigula eta euskal herritar orori ez digutela Euskal Herrian bizitzeko erabakia hautatzen uzten aditzera eman nahi izan dugu. Une honetan, Euskal herritar orori ez zaio uzten bere etorkizuna bakean eta lasaiki anolatzen, horretan datza Euskal Herriko arazo politikoa. Eta berori autodeterminazio eskubidearen bitartez gauzatu behar da, hor dago giltza.
Testuinguru honetan nola moldatzen ari da Segi erakundea?
Duela bi urte Haika ilegalizatu zuten, 21 kide espetxeratu zituzten -eledunak eta guzti- euskal gazteon defentsan aritzeagatik eta ideia politiko bat defenditzeagatik. Segi sortu da, eta, Espainiako Gobernuak, berriz ere, lehenengo bidetik jarraitu nahi du. Guk, Iparraldean izanik, Frantziako Gobernuaren begiradapean izanda ere, gazteen antolaketa aitzina eraman nahi dugu. Frantziako Gobernuak ere gatazka politiko bat dagoela ezeztatu du beti, eta orpoz orpo lan egiten du gu kriminalizatzeko, gure jarduera edozein izanik ere. Nahikoa da, kasu, euskararen alde aritzea gure kontra jotzeko. Baina, Segi Euskal Herriko herri, hiri eta auzoetan antolatutako gazte mugimendu gisa bizi da, antolatzea zaila dela aitorturik ere.
n Garai zailak datoz orduan?
Datozen garaiak zailak izango dira, baina ez Segirentzat bakarrik, gazte mugimenduarentzat eta euskal herritar ororentzat ere bai. Guk, hala ere, funtzionatzen jarraituko dugu. Gazte mugimendu osoaren hurrengo erronka Elorrioko Topagunea da. Frantziako nahiz Espainiako Gobernuek Euskal Herria eraikitzeko 20.000 gazteren babesa dagoela ikusiko dute, eta horrek benetan mina emango die. Gainera, hori erakutsi beharrik gabe ere, mugimendu bat ezin da oztopatu ideia politikoengatik. Horrela segitzen badute, munduko kartzela handiena egin beharko dute gazte mugimendu guztia sartzeko. Hala ere, zailtasunak zailtasun, gazte mugimenduak segituko duela jakin behar dute, izen batekin edo besterekin, edota izenik gabe ere.
n Jarrai eta Gazteriak bateratu ondoren Haika sortu zen, oraingo Segi erakundea. Zer eskaini diozue euskal gazteriari harrezkero?
Lehenik, lurraldetasun mailako antolaketa, hitzetatik ekintzetara pasa gara. Euskal Herri bat dagoela diogu eta berau eraikitzeko, eskualdez eskualdeko herrien errealitatetik abiatuz, bertako arazoak bideratzeko lan tresnak eta borroka ekintzak antolatu ditugu. Euskal Herri mailan erakunde bakar batean funtzionatzea posible dela erakusten ari gara. Emaitzak hor daude eta areago ekarriko ditugu aurrerantzean. Bi estatuen aldetiko jarrera errepresiboa, gure lanarengatik duten ezinegonaren ondorioa besterik ez da.
n Oraingo oldartze egoeran eta indar korrelazioaren testuinguruan eraikuntza nazionala burutu daitekeela uste al duzu?
Zergatik ez litzateke burutu behar? Zergatik ezin ditugu pausuak eman ezker abertzalearen praktikaren bidez? Ezin ote da eraikuntza nazionalean benetan sinetsi, EAJ-EAk azkeneko hauteskundeetan (EAEn) irabazi ondoren, independentzia oihukatu ondoren? Benetako pausoak emateko prest zeudela sinesten badugu, eraikuntza nazionala burutu daiteke. Eraikuntza nazionalaren bidean ez da aurreratu, pausoak emateko prest omen zeudenek ez dutelako pausorik eman.
Hala ere, ezker abertzaleak eraikuntza nazionalaren giltza duela esaten duzue. Zein zentzuan?
Ezker abertzaleak giltza duela diogunean, gu jende guztiarekin lan egiteko prest gaudela diogu, gazte erakundeekin, gizarte eragile eta ezkerreko sektore guztiekin. Baina, eraikuntza nazionala aipatzen dugunean har dezatela kontuan guk Euskal Herria subjektu bezala hartzen dugula. Nazio eraikuntza ez da utopia bat, nazio eraikuntza eta lurraldetasuna txanpon bereko bi aurpegiak dira. Nazio eraikuntzan badago zer egina, ez baita ezer egin. Errealitate ezberdinak daude, Zuberoako errealitate latza, kasu. Bada, lagun dezagun Udalbiltzak daraman ekimena. Non dago Zuberoaren aldeko konpromisoa? Ezker abertzaleak ekimen hori aurrera badarama, zergatik besteek ez? Gazteok zeregin horretan ari garenean eta kriminalizatzen gaituztenean, eraikuntza nazionala oztopatu baino ez dute egin nahi.
Iraultzailetzat jotzen duzue zuen burua. Zer irauli nahi duzue, estatua edo gizartea?
Nik biak esango nuke. Estatuak, batetik, hizkuntz ereduak -irakaskuntzan lege propio bat ez izatea, kasu- edo lan merkatua inposatu egiten dizkigutelako. Bestetik, gizartea ere bai. Gizarteak jakin behar du gazte mugimendu bat dagoela Euskal Herriko 150 auzotan lanean. Gazteok ez gaude konforme dagoen egoera soziala nahiz politikoarekin, eta gizartea aldatu nahi dugu, gizarteak gure ahotsa entzutea nahi dugu. Eta hori ahal dugun tresna eta baliabideekin burutuko dugu.
n Iraultza gauzatzeko baldintzak ez dira ematen, itxura batez. Segikoek baldintzak ikusten dituzue nonbait?
Zer esango dizut, nire adinean eta zurean ilusioak ezberdinak izango dira. Guk sekulako ilusioarekin bizi dugu gazte mugimendua. Gauzak ez badira gure alde ere, badakigu baliabideak eta indarra ditugula, aldatzeko gogoa dugu, azkeneko zartako guztiak horregatik eman dizkigute. Zergatik? Bada, gazte mugimenduak alternatiba bat gauzatzeko indar nahikoa duela ikusten dutelako. Estatu bat irauli edo gizartea irauli, sekulako aldea dago horren inguruan, baina, estatuen hanka bat desorekatzea badago, gure ustez behintzat.
Gizartearen eta herriaren abangoardian planteatzen duzue zuen borroka. Gehiengoa ez da zuen alde, baina ez duzue aintzakotzat hartzen.
Guk gehiengoa ez badugu kontuan hartzen ere, estatuek erabiltzen dituzten tresna guztiak ez dira ere baketsuak, ez Euskal Herriarentzat, ez euskal gazteriarentzat, ezta bereziki ezker abertzalearentzat ere. Hori erakutsi nahi diogu gizarteari.
Herri mugimenduaren bilakaeran desobedientzia zibilaren aldeko ekimenak sortzen ari dira. Iparraldean, Demoak, kasu. Zein da zure iritzia?
Desobedientzia zibila herri borrokaren zaku berean sartzen dugu guk. Bi estatuen kateak apurtu eta nazio eraikuntza nazionala antolatu nahi badugu, bi estatuekiko intsumitu egin behar dugu. Oraingo pareten gainean -edo pareta hauek hausten ez diren bitartean- ezin da teilatu bat eraiki. Pareta horiek desobedientzia zibilaren bidez (era baketsu batez) edo era zuzenago batez joz apurtu daitezke.
Bi borroka moldeak uztargarriak direla esan nahi duzu?
Nik Demoen jokamoldea guztiz ongi ikusten dut. Euskal Herriaren aldeko borrokak hamaika hanka dauzka, desobedientzia zibila bat da, borroka molde bat, gizarteari zein arazoak dauden erakusten dizkiona. Egun, Segiren ustez, Euskal Herrian dauden borroka guztiak uztargarriak dira.
Baina, biolentziaren erabilera eta desobedientzia zibilaren praktika ez direla uztargarriak entzuten da gero eta gehiago, kontrajarriak direla, alegia.
Zergatik kontrajarriak? Beren filosofiak ez dira kontrajarriak. Gure ustez, desobedientzia zibilaren alde lan egitea eta borroka armatuaren alde egitea gauza ezberdinak dira, jakina, baina azken hau zerbaitengatik dago: arazo politiko handi bat dagoelako. Batzuek armak hartzen dituzte arazoa gainditzeko eta beste batzuek modu baketsu batez jokatzen dute, baina ez dira kontrajarriak. Guretzat bi jokamoldeak iraultzaile eta independentzia zaleak dira. Hori da gure diskurtsoa eta hortik ez gara mugitzen.
Bestalde, nola baloratzen duzue Aberri Egunerako ABren eskaintza?
Eskaintza ezker abertzaleko sektore eta eragile ezberdinak batzeko bada, oso ongi. Nork ez du Aberri Eguna elkarrekin ospatu nahi Lizarra-Garaziko eszenatokira bidean? Baina, hor beste gako bat dago. AB Euskadiko Ezkerrak bete zuen paperan ikusten dugu, Elkarrik hartu duen paperan. Ezker abertzalea eta EAJren arteko gunerik ez dago, ABk jokatu nahi duen rol hori jokatzerik ez dago.
Lizarra-Garaziko Akordioaz geroztik, alta, aukera ezberdinak jalgi dira ezker abertzalearen baitan.
Ezker abertzaleak ez du bere norabidea eta estrategia aldatu. Aralar eta ABk, alabaina, hirugarren bidetik sartu nahi dute, baina hirugarren biderik ez dagoela aspaldi ikusi genuen.
Baina, Aralar eta AB ezker abertzalea dira, ezta?
Gure ustez, ABk eta Aralarrek ezker abertzaletik ezer gutxi daukate egun. Ezker abertzalearen diskurtsoa mantentzen dute, baina ez dute ezker abertzalearen lanketa praktikara eramaten. Beraiek zatikatu dute ezker abertzalea.
Giltza aipatu duzu. Gazte zaren aldetik, zein klabetan ikusten duzu giltza horren erabilpena?
ETAren Alternatiba Demokratikoaren klabean. Autodeterminazioaren eskubidea da giltza eta zutabe nagusia. Ordea, tamalgarria da, oraindik ere ezker abertzalearen prosamenen aurka bide errepresiboan segitzen dutela ikustea