«HORI DA ZINTZILIK DUGUN ERRONKA, PP INTEGRATZEA»


2002ko martxoaren 17an
Ekaina arte luzatu ez balitz, dagoeneko Bake Konferentziaren azken txanpan egongo ginateke. Luzatzeak konferentzia hobeto amaitzeko aukera emango du?
Denboran luzatzearen arrazoia PSE-EEri parte hartzeko aukera handiagoa ematea da eta horrez gain, gizarte bultzada eta babes ekonomiko handiagoa lortze aldetik ere aukerak zabaltzen dira. Lau mobilizazio egingo dira lau hiriburuetan eta, oro har, Bake Konferentziari amaiera indartsu, sendo eta ona emateko aukera zabaldu da. Aste Santutik ekaina arte parte hartze soziala, eztabaida soziala eta alderdien orrialdearen emaitzak -baldin badaude- ezagutzeko aukera izango dugu.

Alderdien orrialde horri dagokionez, une zailak eta blokeo egoerak izan ei dira. Orain arte, ondo gainditu al dira?
Elkarrizketa sakon guztietan bezala, dialektika logiko bat eman da. Hau da, jarrera positiboa egon da eta korapiloak eta eztabaidak ere bai. Moderatzaile taldea eta alderdien artean sortu da elkarlan, komunikazio eta eraikitze harreman bat eta gu pozik gaude alde horren abiadarekin. Ez dakit blokeo egoera esango nukeen, gehiago esango nuke une arinagoak eta geldoagoak. Oraingoz ongi doa eta ikusiko da azken emaitzak zein partaidetza eta sakontasuna duen.

PSOEren nolabaiteko onespen bat lortu duzue, sektore batzuen aldetik behintzat, eta esan liteke mundu sinboliko hori ordezkatuta dagoela Konferentzian. Eta PP?
Hori da oraindik zintzilik dugun esparrua eta erronka. PP da honetan konfiantzarik ez duen bakarra eta prozesuan zehar egin dugun bezala, amaierari begira saiatuko gara PPren parte hartze maila bat lortzen. Herri honetan indar sendo bat prozesu batetik kanpo geldituz gero, akordioak ez dira eraginkorrak eta, bistan da, PP-UPN herri honetako indar sendo bat da. Guk oraindik ez dugu amore eman.

Ez dirudi erraz duzuenik, ezta sinbolikoki ere.
Ezaguna da PPren eredua eta honek dituen mugak. Baina politika ñabarduren erresuma da, eta alderdi guztien artean bake prozesua bultzatzeko abiapuntu bateratua bilatze horretan, bilatuko genuke zerbait PP ere erakartzeko.

Bake Konferentzia hau eta 1995ean egin zenutenaren arteko zer desberdintasun ikusten duzu, oro har esanda?
Oraingo Bake Konferentzia mugatuagoa, zehatzagoa eta bizi dugun garaiarekiko egokiagoa da. Orain ez da letra handiz idatzitako irtenbide hori bilatzen, irtenbiderako printzipio eta bermeen elkar trukatze eta finkatze bat baizik. Bestetik, oraingoan indar politiko gehiagok parte hartzen du eta Nafarroako indarren parte hartze aldetik ere zabalagoa da. 1995ekoak elkarrizketa eta alderdi guztiak foro batean ikustearen islatze grafikoaren indarra izan zuen. Oraingoa, halaber, parte hartze sozial zabal eta sendoaren gainean oinarritu da, eta horrek zilegitasuna eta indarra ematen dio.

Udal hauteskundeei begira, PP eta PSOEko zerrendetan joateko eskaintza egin duzue. PPk gaizki hartu du proposamena eta PSOEk ongi. Eman al dizuete sozialistek erantzun zehatzagorik zerrenden osaketa dela-eta?
Egoera berezi eta larri baten aurrean Elkarrik bere ekarpena egiteko jarrera azaltzen du honekin. Beste egoera berezi eta larri batzuen aurrean ere berdin egin izan dugu. Hau nola gauzatuko den? Ez dakit, oraindik denbora asko falta da eta oraingoz eskaintza besterik ez dugu egin. Honek aurrera eginez gero, agian azterketa sakonagoa eskatuko luke, nola egin, agian beste talde batzuk sartu...

Keinu sinbolikoa mundu baterantz. Dinamika bat sor dezake honek, eta agian behartuko zaituzte giza eskubideak urratzen diren beste eremu batzuetan ere antzerakoak egitera.
Zalantzarik gabe, eta historian zehar egin izan dugu, bai Alternatiba Demokratikoaren ETAren bideo ospetsu harekin eta baita HBren Mahai Nazionala espetxeratu zutenean ere. Aurrerantzean mundu honetan ere halako egoerak sortuko balira, Elkarrik bere jarrera hitzetatik ekintzetara eramango luke.

Gai honekin lotuta dago udal hauteskundeetarako zerrenda bateratuak osatzea. Zer iritzi diozu proposamenari?
Elkarrin oraindik ez dugu horren inguruko hausnarketarik egin. Dena den, aukera politikorako askatasuna eta adierazpen askatasuna oinarrizkoak dira bai demokrazian, bai elkarrizketarako eta baita bake prozesurako ere. Edozein eratan, guk uste dugu irtenbideek denboran sostengarriak izan behar dutela eta ez bat-batekoak. Aztertu beharko litzateke hau sostengarria den ala ez.

Autodeterminazioaz asko hitz egiten da azken boladan. Zuek ere, besteak beste, horretaz jardun duten quebecdarrak ekarri dituzue Euskal Herrira. Autodeterminazioak, azken finean, gizarte batek erabakitzen duela adierazten du. Alderdiak lantzen ari diren orrialde horretan, gai horretara heltzeko kontsentsuak ari al dira zabaltzen?
Hori da erronka, baina kontsentsuak gaur egun seguruenik ez dira edukietan oinarrituko, printzipio eta prozeduretan baizik. Gure ustez, badago eremu komun bat Euskal Herrian, alderdi guztiek har dezaketena abiapuntu gisa, eta jakina, arazo politikoari heldu behar dio; hau da, gizarte anitz batek bere etorkizuna definitzeko unean zein printzipio eta zein prozeduretan oinarritzen den. Hor dago koxka.

Quebecdarrak eta irlandarrak ekarri dituzue Euskal Herrira. Zer ikas dezakegu Quebecetik eta zer Irlandatik?
Quebecetik ikas dezakeguna: bat, proiektu guztiak dira zilegiak; bi, demokraziak, zuzenbideak eta politikak baditu nahiko tresna, soberania, identitate eta hizkuntzaren inguruko gatazkei irtenbide positibo, dinamiko eta eraikitzaileak emateko; eta hiru, sakoneko banaketak dituzten gizarteek negoziazio iraunkorra ohitura gisa barneratu behar dute eta hori gero maila juridiko politikora eraman.

Eta Irlandatik?
Elkarrizketa, politika eta alderdi guztien arteko negoziazioak, sufrimendua alboratzeaz gain, borroka armatuak ematen ez dituen emaitzak eskaintzen ditu. Gatazka armatu batetik bake prozesu bat nola sortu, hori da Irlandaren eredua.

Bi eredu horietan, dena den, autodeterminazio eskubidearen nolabaiteko ezagutza onartu da, nahiz eta honi buruz ere irakurketa desberdinak dauden. Hemen oraindik, onarpen maila horietatik urruti gaudela dirudi.
Ez bere konstituzioan ez legedian, Kanadako Konstituzioak ez du autodeterminazio eskubidea zehazki onartzen. Kanadako Auzitegi Gorenaren ebazpen ospetsuan Konstituzioaren hainbat printzipio sakon aipatzen da eta egoera desblokeatzen laguntzen dute: federalismoa, demokrazia, gehiengoaren borondatea eta gutxiengoekiko begirunea, eta konstituzionalismoaren nagusitasuna. Beraz, Quebecen ez dute autodeterminazio eskubiderik aitortua legedian, baina autodeterminazioa gauzatzeko zenbait tresna dute, besteak beste, herri kontsultak egiteko ahalmena, eta herritarren gehiengoak banaketaren aldeko hautua eginez gero, Kanadak hori ahalbideratzeko negoziazio prozesu bat zabaldu beharko duela dio. Hemen, sarritan autodeterminazioaren ezagutza zehatzaren bila egon gara eta hemen ikusten da printzipio sakonen garapena beste era batzuetan ere egin daitekeela.

Autodeterminazioa dela eta, nahi den bezala garatu daiteke Irlandan eta Quebecen duten ahalmen maila. Dena den, zeharka besterik ez bada ere, kontua da badutela eskubide horrekiko ezagutza bat, eta hemen ezagutza maila horietatik oso urruti gaudela.
Bai, hemen urruti gaude, eta aztertu behar da hurbilpen hori nola egin daitekeen. Hori bakarrik egin daiteke demokrazian sakonduz eta giza eskubide guztiak errespetatuz, bai bizitzarena bai kolektiboena. Hori da erronka, hori juridikoki nola islatzen den eta gero nola gauzatzen den.

Ekaina hor dago, nahiko gertu, eta Elkarrik beti egiten du diskurtso positiboaren alde, baina bizi dugun egoera ikusita ez dirudi baikortasunerako tarte gehiegirik dagoenik. Edo bai?
Elkarriren aldetik baikortasunerako jarrera gure gizartearen ezaugarrietan oinarritzen da: parte hartzea, dinamismoa, mobilizazio ahalmena... Hor nahiko energia dago egoerari buelta emateko. Horrez gain, etorkizuna bera ere idatzi gabe dago, orrialde zuri bat da, eta errealitatea lantzen dugun arabera etorriko dira emaitzak. Horrela jarraitzea ez da jasangarria euskal gizartearentzat.

Aurreko hamarkadaren hasieran ere, Elkarri sortu zenean, egoera jasanezina zela aipatzen zen.
Gero eta jasanezinagoa da eta guk uste dugu bake prozesuaren beharrean gaudela eta hau ezin dela urteetan luzatu.

Bake Konferentziaren hasieratik aipatu izan duzue ekimen honek bake prozesuaren bidean urrats bat izan nahi duela. Emango al da urrats hori gizartea eta alderdi politikoei dagokienez?
Nik uste dut baietz, erronka da ea alderdi guztiekin emango den. Bat kanpoan utzita errazagoa da, baina gure erronka urrats hori alderdi guztiekin egitea da, bai Batasuna bai PP


Azkenak
Ostiralean hasi eta urte bukaera arte iraungo du Arestiren ekarria ezagutarazteko Bilboko egitarau oparoak

Euskaltzaindiak, EHUko Gabriel Aresti Katedrak, Gabriel Aresti kultura elkarteak eta Bilboko Koral Elkarteak elkarlanean antolatu dute egitaraua. Ostiral honetan, adibidez,  Bilboko Udalaren Txistularien Bandak Aitaren Etxea emanaldia joko du Euskaltzaindiaren... [+]


Energia berriztagarrien arloko kooperatiben europar federazioko Kontseilu Errektoreko kide bihurtu da Goiener

Rescoop.eu federazioko Kontseilu Errektorean sartu da Goiener kooperatiba, eta  "lorpen handitzat" jo du ardura berri hori. Iragan maiatzaren 22an Krakovian (Polonian) egindako Energia Komunitarioaren Foruman parte hartu ahal izan dute, eta une inportantea izan... [+]


GALen biktimei barkamena eskatu die Alonsok, Gogora Institutuko zuzendariak

Datorren irailaren 25ean 40 urte beteko dira GALek Baionako Monbar hotelean egindako atentatutik, non lau euskal errefuxiatu hil zituen. Horren karietara, Gogora Memoria, Elkarbizitza eta Giza Eskubideen Institutuak oroimen ekitaldi bat egingo du udazkenean.


Iruñeko espetxeko presoek tratu txarrak, birgizarteratzeko baliabide falta eta generoaren araberako desorekak sufritzen dituztela dio Salhaketak

Nafarroako espetxean dauden pertsonen bizi baldintzak aztertu ditu elkarteak. Ondorioztatu du Nafarroako Gobernua kartzelaren kudeaketaz arduratu beharko litzatekeela.


Bizikleta martxa burutu dute Elizondon, osasun sistema publiko duinaren alde

Berrehun lagun hurbildu dira  Baztango Osasun Plataformak deituriko elkarretaratzera eta bizikleta martxara.


Lan heriotzak salatzeko Jaurlaritzaren Bilboko ordezkaritza blokeatu du LABek

Aurreko astean lan istripuen ondorioz sei behargin hil zirela salatzeko, 60 bat lagunek Eusko Jaurlaritzak Bilbon duen egoitzako sarrera blokeatu dute. Ertzaintzak bertan zeuden pertsonak identifikatu ditu. LAB sindikatuaren zenbaketaren arabera, dagoeneko 26 dira aurten... [+]


2025-06-05 | Sustatu
42: txat adimentsu harrigarriena, Nafarroan sortua nonbait

Laboral Kutxa Katedrak eta Nafarroako Unibertsitate Publikoak (NUP) antolatu dute Arte eta Zientziaren I. lehiaketa (webgunea euskaraz ere badago, baina oso trakets). Artea, zientzia eta pentsamendu kritikoa uztartzen dituzten proiektuak nahi zituzten, eta zenbait aurkeztu... [+]


Foruzaingoak taser pistolak eraman ahal izatea onartu du Nafarroako Kontseiluak

Dagoeneko Guardia Zibilek eta zenbait herritako udaltzaingoek badute taser pistolak erabiltzeko eskumena Nafarroan, eta badirudi bide horretan hurrengoa Foruzaingoa izango dela: Nafarroako Kontseiluak Foruzaingoak taser pistolak eman ahal izatea "indarrean dagoen... [+]


Mario Lópezi ezarritako 13 urteko kartzela zigorra berretsi du EAEko Auzitegi Nagusiak

Bizkaiko Lurralde Auzitegiak hamahiru urte eta sei hilabeteko kartzela zigorra ezarri ostean, zigorra berretsi du EAEko Auzitegi Nagusiak. Lópezek helegitea aurkeztu zuen sententziaren aurka, haren errugabetasun presuntzioa eta defentsarako eskubidea urratu zirela... [+]


AEBetan sartzea debekatu edo mugatu die Trumpek hamabi herrialdetako pertsonei

"Atzerriko terroristengandik" babestea arrazoi bezala jarrita, Donald Trumpek dekretu bidez agindu du zazpi herrialdetako pertsona guztiei debekatzea AEBetara sarrera, eta beste bost herrialdetako herritarrei mugak jartzea. 


“Herri aktibazioa” bultzatu nahi du Gure Eskuk larunbateko mobilizazioarekin

Herri libre bat, Euskal Herriak erabaki lelopean, parte hartzera eta kaleak ikurrinaz betetzera dei egin du herri mugimenduak.


Jende andana bildu da Gasteizko Korda espazioaren desalojoaren aurkako manifestazioan

Ehunka lagun mobilizatu dira asteazken arratsaldean Gasteizko Alde Zaharreko kaleetan barrena, Korda espazioaren desalojoaren aurka. Manifestazio amaierako hitzartzean, goizeko desalojoan ertzainek buruan zauritu duten Kordako kidea jada etxean eta "ondo" dagoela... [+]


2025-06-05 | ARGIA
Sorzabalen absoluzioari helegitea jarri dio fiskalak, eta bere kontrako epaiketa errepikatzea eskatu du

Espainiako Auzitegi Goreneko Fiskaltzak, Iratxe Sorzabal atxiloturik egon zenean "tratu gizagabeak" eman zizkiotela aitortzen duen epaia baliogabetzea eskatu du, eta berriz epaitu dezatela nahi du, 1995ean Irunen jarritako lehergailu baten harira.


2025-06-05 | Gedar
Urteko lehen lauhilekoan, ia 2.000 emakumek salatu dute indarkeria matxista EAEn

Sexu-erasoak, bikotekideen edo bikotekide ohien erasoak eta bestelako senideek egindakoak hartu dituzte kontuan zenbaketan. Bizkaian, %29 egin dute gora salatutako sexu-erasoek.


Eguneraketa berriak daude