EZTABAIDATIK HASI ETA ERAGIN PRAKTIKORAKO BIDEAN

Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Luze eta zabal hitz egin zen joan den urte amaieran Leitzako topaketetan. Une honetan, jorratutako guztiaren lehen zirriborroak dituzte esku artean, bertan jardundako hizlariek egindako laburpenak. Informazioa biltzen eta egokitzen hasi dira dagoeneko eta uda partean edo irailean lana amaitu eta ondoren argitara ematea da euren asmoa.

Abenduko topaketetan lau eremu landu ziren: sozioekonomikoa, hezkuntza, komunikabideak (alboko koadroan azaldu duguna) eta kultura.
Sektore sozioekonomikoa lehenago ere neurri handian landutako gaia da, sindikalgintzatik batez ere. Emakumearen funtzio ekonomikoaz, lanaren banaketaz, pobreziaz... hitz egin zen eremu honen barruan, prekarietateari, osasunari eta kontsumoari ere arreta berezia eskainiz.
Hainbat datu deigarri ipini zen mahaigainean, besteak beste, 1995ean Espainiako Estatuko emakumeen %45,2 «jardunean» izanda ere, hauek lan errenta osoaren %18,6 besterik ez zutela jasotzen, edo Hego Euskal Herrian pobreziaren eragina laukoiztu egiten dela emakumea buru duten etxeetan (emakumearen pobrezi tasa %15ekoa da eta gizonena %4,5ekoa).
Hezkuntzaren gaia lehenago landua izan bada ere, eta sexismoa saihesteko ahaleginak ugarik izanik, oraindik hutsune handiak daudela ikusi zen, praktikan oraindik rol ezberdinak egokitzen zaizkiela neska eta mutikoei.
Hezkuntzaren eremu honetan diagnostiko orokorra egin eta erronka nagusiak zehazteaz gain, hainbat ikastetxe proiektu ezagutarazteko tailerrak burutu ziren.
Kulturako esparrua, aldiz, ordura arte landu gabeko eremua zen. Izaskun Guarrotxenak esan digunez, «arlo kulturalean ez dago ezertxo ere, ezta hausnarketarik oinarrizkoena ere». Esparru horretako jende asko biltzea ez zuten lortu gainera eta lan asko dago egiteko sektore honetan.
Finean, lau eremu nagusi horiek jorratuz emakumeak gizarte honetan bizi duen egoera sakon ezagutzea bilatzen zen, gizarte honen bitarteko ideologikoak (hezkuntza, kultura, komunikabideak) eta irizpide ekonomikoak ezagutzea, gero eremu horietan zer lan egin behar den zehazten hasteko.
Baina jardunaldiok iraun zuten hiru egunetan ez zituzten soilik lau zutabe horiek izan hizpide. Bestelako gaiei ere toki egin zitzaien tailer, hitzaldi zein mahainguruen bidez.
Besteak beste emakumeak legearen aurrean bizi duen egoeraz jardun zuten. Emakumea biktima denean legeak ez duela behar bezala babesten azpimarratu zuen Miren Ortubai, Arartekoaren bulegoko kideak. Mati Iturralde mediku eta preso ohiak aldiz emakumeak kartzelan pairatzen duen egoeraz jardun zuen.
Amatasunari buruzko mahainguru bat ere izan zen eta bertan gai honetan gizarteak erantzukizun handiagoa hartu behar duela azpimarratu zuten mahaikideek. Familiaren egituraketan baloreak aldatzeaz eta aitatasunaren garrantziaz ere jardun zuten mahainguru honetan.
Horretaz gain, emakume etorkinei buruzko mahaingurua, identitate sexualaren inguruko tailerra edo gazteriaren inguruko hainbat hitzaldi ere burutu ziren iragan abenduko asteburu hartan.
Orain han bildutako informazio guztia hedatzeko eta ezarritako oinarrietatik proiektu zehatzak sortzeko lana dator

Komunikabideak barrutik eta kanpotik
Topaketetan jorratutako eremuetako batek, komunikabideen esparruak, garrantzia handia du emakumeen egoeran. Alize Rodriguezen hitzetan, «hedabideak boterearen eskutan daude oro har eta, beraz, sistema patriarkala mantentzen laguntzen dute. Komunikabideen barne funtzionamendua eta euren informazio politika aldatuz, emakumeen aldeko eragin garrantzitsua izan dezakete».

Topaketetan burutu beharreko eztabaidarako eremu honetan lehenik hainbat ardatz ipini zen. Alde batetik gaia maila profesionalean aztertu behar zen: esparru honetan zernolako lan baldintzak zeuden, emakumeek zein kuota betetzen dituzten, zein postu hierarkikotan... datuak bildu eta errolda moduko bat osatu behar zen. Zentzu honetan deigarria da unibertsitatean, hedabideekin zerikusia duten ikasketetan, emakume gehiago matrikulatzen dela gizonak baino, baina gero horrek ez du islarik lan merkatuan.
Hortik abiatuta diskurtso informatiboa aztertzea zen hurrengo puntua eta horretarako, alde batetik, hedabideek erabiltzen duten hizkuntza eta, bestetik, edukietan emakumeei zenbat toki eskaintzen zaien eta nolako tratamendua jasotzen duten aztertu behar zen. Lehen ala bigarren mailako tratamendua ematen zaio emakumeari? Zenbat azaletan agertzen da? Zenbat lerro ematen zaizkio prentsan? Eta zenbat denbora irrati zein telebistan?
Maila profesionalean zein edukiei begira, Alize Rodriguezek dionez, «esparru publiko eta pribatuaren arteko dikotomia garbia da. Esparru publikoa, garrantzitsua dena, gizonari dagokio. Bitartean emakumea esparru pribatura, garrantzitsua ez denera mugatua dago».
Audientzia gisa ere emakumeek kontsumitzen dutenari erreparatuta, berriro ere dikotomia bera ageri dela azaldu du Rodriguezek: «Garai batean emakumeak gehienbat irratia kontsumitzen zuen, etxeko lanak egiten zituen bitartean. Orain kanpoan ere lan egiten du eta telebistara pasa da. Baina bertan beste emakume batzuek dituzten arazoetaz hitz egiten den programa horiek kontsumitzen ditu, berriz ere eremu pribatura joz. Ez zaigu informazioa eskaintzen, autoterapiak baizik».
Teknologia berrietaz ere hitz egin zen topaketetan eta emakumeak, gazteak batez ere, Interneten badaudela ondorioztatu zuten. Hori bai, kontsumitzaile eta erabiltzaile gisa nagusiki. «Begirada kritikoa falta zela ikusi genuen».
Gai hauen inguruan jardun zuten unibertsitate irakasle eta sektoreko profesionalekin eta hemendik aurrera ere hausnarketarako gai berriak mahaigaineratzeko asmoa dute. Konpromisoak hartzen hastea da helburua, baina horretarako lan handia dute aurretik. Alde batetik profesionalen disponibilitatearekin jokatu behar dute. Bestetik ez dute esku artean datu berririk. Azkeneko datuak Emakundek 1991-1992 inguruan plazaratutakoak dira eta horiek berritu beharra dago. Denbora eta baliabideak beharko dituzte horretarako. Hori lortuta, lan teorikoa osatu eta praktikara jo ahal izango da


Azkenak
Trekutz eguna

2023ko uztailean jaso genuen berria antzuolarrok. Irimon bi aerosorgailu erraldoi jartzeko proiektu bat aurrera eramateko eskaera jaso zuela Udalak. Hasieran zalantzak eta galderak: nor zegoen proiektuaren atzean? Zein zen proiektuaren benetako helburua? Zein izango... [+]


2025-09-10 | Estitxu Eizagirre
Onintza Enbeita eta Feli Madariaga
“Azokako mahaiaren bestaldetik desprezioa ikusten da, asko”

Emakumea eta lurra elkartzen dituen liburua idatzi du Onintza Enbeitak: Bizitza baten txatalak. Gure aurrekoen bizimodua jaso du, andre baten ahotan: "Baserria bere horretan, erromantizismorik gabe". Feli Madariaga (1932, Baldatika, Forua, Bizkaia) da andre hori, lurrari... [+]


Soldaten eta etxebizitzen prezioaren arteko amildegia, sekulan baino handiago Nafarroan

CaixaBank Researchek egindako ikerketak agerian eman du Nafarroako etxebizitza merkatuaren egoera. 2007-2008 arteko higiezinen burbuilaren garaian baino %3,7 garestiagoa dira etxebizitza eraiki berriak Nafarroan.


Errusiako droneak Poloniako aire eremuan sartu direla salatu du Varsoviak

Hemeretzi errusiar dronek Poloniako muga zeharkatu dute, eta Poloniak leherrarazi egin ditu. Poloniako aire eremuari “inoiz egindako erasorik handiena” dela dio armadak.


Poliziarekin istiluak izan dira Baionan, “dena blokatzeko” egunean

Protesta eguna da gaur Ipar Euskal Herrian eta Frantzian, François Bayrou lehen ministro ohiak egindako aurrekontu proposamenen aurka altxatu dira gizarte eragileak. Goizean goizetik, Baionako sarrerako biribilgunea blokatzeari ekin diote. Jada hogei manifestari atxilotu... [+]


Frantziak lehen ministro berria du
Zein da Sébastien Lecornu? Antinuklearren etsaia, ehiztarien laguna, Macronen zale fidela

François Bayrouk dimisioa eman eta ordu gutxitara izendatu du Emmanuel Macron Frantziako presidenteak ordezkoa: Sébastien Lecornu izango da lehen ministro berria, aurretik Defentsa ministro izandakoa eta Macronen oso gertukoa. Oposizioa haserre mintzatu da, ezker zein... [+]


Zinemaldi Alternatiboak zinema sozialaren bidez ehunduko ditu Donostiako auzoak

17. edizio honetan hamar proiekzio antolatu ditu Donostiako Zinemaldi Alternatiboak, beste horrenbeste eragilerekin elkarlanean. Helburua, urterokoa: "Zinemaren bidez hausnarketa kritikoa sustatzea, hainbat gizarte-gai eta -gatazkari buruzko lanak proiektatuta eta... [+]


2025-09-10 | Ula Iruretagoiena
Lurraldea eta arkitektura
Udako postalak

Ikasturtearen hasiera, lankideekin, laneko deskantsuan, kafe baten inguruan, atzean utzitako hilabeteen oroimenak mahairatuz. Deskantsua paraje desberdinetan egin izanagatik ez ditugu alboratu gizarte gisa ibiltzen dugun garaia. Distantzia hartu eta geldiunean gaudenean gai gara... [+]


2025-09-10 | Iñaki Barcena
Parte izan, parte hartu eta parte eman

Ez dira gauza bera. Sistema demokratiko bat, edozein eskalan, parte-hartzailea ez bada ez da demokratikoa. Demos batek ez badu lehentasunik erabakiak hartzerakoan, demokrazia eredu hori hutsala da. Israelgo Estatuan hauteskundeak egiten dira, baina ariketa politiko horrek ez dio... [+]


2025-09-10 | Nekane Txapartegi
Zenbat arantza Arantzak

Arantzaren buruko loreek ez zuten arantzarik, Arantzaren bizitzak, ordea, asko. Emakume izatearekin batera, jaiotzetik batzuk. Besteak gaztetatik eransten joan zitzaizkion, komisarian torturak ezarriak, Burgosko prozesuan eta kartzelan, arantza horiek denak patriarkatuak... [+]


2025-09-10 | Imanol Epelde
Berriketa gutxi
Euskal. Jai.

Aste honetan, etxeko lanak jarriko dizkizuet. Hori gertatzen zaigu urte luzetan irakaskuntzan aritu garenoi: dena bihurtzen dugu arbel, etxeko lan eta ikas-egoera. Demagun euskal jai bat antolatu behar dugula herrian. Zer egitarau proposatuko dugu? Nola ospatu, dantzatu eta... [+]


Teknologia
Teknologia bizigarriak?

Teknologien azken joerengatik galdezka aritu da mastodon.eus-eko erabiltzaile bat, ezagutzen zuenak ez baitzion zirrararik eragiten. Zer pentsatua eman digu zenbaiti, eta jaso dituen erantzunak oso ezberdinak izan dira.

Nik adierazi diot teknologiek gizakion arteko... [+]


Desberdintasunen garrantzia nazioarteko politikan

Trumpen muga-zergen dantza da azken hilabeteetako berri nagusietako bat. Gerra komertziala eta ekonomikoa hedabideen eta analisten ahotan daude oraindik ere. Gehienetan, baina, herritarrei gauzak era oso sinplean azaltzen zaizkie, gutxi-asko esanez Etxe Zurian ero bat dagoela... [+]


Eguneraketa berriak daude