BI LETRAKO BIZKAIKO HERRIA...

  • Itzulpenak eta hizkuntz zerbitzuak eskaintzen dituen Luma enpresak izen bereko denbora-pasa eta hitz jokoen aldizkariaren lehen alea argitaratuko du egun gutxi barru. Hilabetero hitz gezidunak, hitz gurutzatuak, letra zopak, kontrapasak... izango dira 68 orrialdetan
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu
Gaur egun zakurrari ez diogu normalean or esaten. Baina hainbat euskal komunikabideetako denbora-pasak egiteko ohitura dutenek badakite garai batean horrela esaten zitzaiola. Badakite baita ere hiru letratako Gipuzkoako herriaz galdetuta, Aia ipini behar dutela eta Bizkaiko Ea ere ez zaie ezezagun. Izan ere 1991. urtean sortu zenetik, Luma enpresak ARGIA, «Euskaldunon Egunkaria», «Zabalik» eta hainbat aldizkarientzako denbora-pasak egin ditu. Baina Joxan Elosegi, Iñaki Agirresarobe eta Prexen Gastearenak aspaldi zuten denbora-pasen aldizkari berezi bat egiteko ideia. Elosegik berak eta Luis Manterolak «Enbido» izeneko aldizkariko bost zenbaki plazaratu zituzten 1987an.



68 orrialde hilabetero.

«Luma» aldizkari berria hilabetekaria izango da, urteko 12 zenbaki izango ditu beraz, horietako bi, uztailekoa eta abendukoa, bereziak. Bi hauek 100 orrialde izango dituzte eta gainerakoek 68. Hitz gezidunak, hitz gurutzatuak, hitz kateatuak, poema presoak, hieroglifikoak, letra zopak, zortziko txikian, zaldiko maldiko, goitibeherak, kontrapasak... Guztira 30 bat joko ezberdin eskainiko ditu «Luma»k. Ale bakoitzean 12 orrialde haurrei eskainiak izango dira.
Saltokietan 3 euro balioko du aldizkari bakoitzak eta harpidetuz gero, urteko 12 aleak 30 euroren truke jaso daitezke etxean.
Gai monografikoen inguruko zenbakiak prestatzeko asmoa ere badute (automozioa edo eraikuntza, esaterako), eta horietan hiztegitxo bat ere gehituko dute gaiaren inguruko lexikoa biltzen duena.

Zenbat salduko da?

Aldizkaria egiteko inguruko herrialdeetan egiten diren tankera honetako aldizkariak izan dituzte oinarri, Frantziakoak bereziki, euskaraz ez baitzegoen eredurik. Hortaz, zaila da jakiten nolako harrera izango duen merkatuan. Aurrekaririk ezean, azterketa zehatzik ezin egin. Hala ere, 6.000-8.000 ale saldu litezkeela uste dute. Egun gutxi barru 6.000 aleko tirada izango da kalean. Hasieran denak ez direla salduko pentsatzen dute aldizkariko arduradunek, apurka-apurka egingo dituztela harpideak. Izan ere, lehenik publikoak produktua ezagutu beharko du, eta berau ezagutaraztea, zabaltzea, izango da hemendik aurrerako lana. Urte amaierarako 3.000 harpidedun izatea da euren asmoa.
Lumako hiru kideek paperaren gainean eta eskuz prestatzen dituzte denbora-pasak, hots, buruz asmatzen dituzte. Paperean taula ipini eta hitz bat idazten dute, hitz horretatik abiatuta joaten dira taula pixkanaka osatzen. Gero, definizioak ipintzea besterik ez da geratzen.
Egun ez dago euskarazko programarik lan hori ordezkatuko duenik, baina horrek ez du esan nahi lumakoek teknologia berriei muzin egiten dietenik. Internet, esaterako, horrelako produktuentzako euskarri interesgarria da. Dagoeneko ARGIAk baditu Lumaren joko batzuk sarean eta teknologiak aukera zabaldu ahala eta «Luma» aldizkaria sendotzen hasten denean, euskarri horri helduko diote. Oraingoz euskarak hain beharrezkoa duen aisialdirako tresna berria paperean izango dute adin eta maila guztietako euskaldunek

Euskarazko denbora-pasen historia laburra
Euskarazko lehen joko idatziak 1883koak dira, «Euskal-Erria» aldizkarian argitartutakoak, hain zuzen. «Mutadi» edo «Isitza» zuten izena eta hieroglifikoen tankerakoak ziren. Gaur egun egin ohi den bezala, soluzioa edo «askantza» hurrengo alean argitaratzen zen. Lehen hitz gurutzatuak, aldiz, kartzelarekin dute lotura. Gerra Zibilaren ondorioz kartzelaratutako preso euskaldunek horrelako jokoak asmatzen ematen omen zuten denbora; 60ko hamarkadan hasi ziren halako denbora-pasa urri batzuk argitaratzen eta, geroago, 70ekoan jarduera honek indarra hartu zuen ZERUKO ARGIA eta «Anaitasuna» aldizkarietan. Hamarkada horretan bertan, 1977an «Deia» egunkaria gurutzegrama txiki bat argitaratzen hasi zen. 80ko hamarkadan aldiz, Luis Manterola eta Joxan Elosegik eman zioten bultzada jardun honi. Azken hamarkadan Luma enpresa izan da idatzizko komunikabideetan denbora-pasak prestatu dituena


Azkenak
“Inoizko euskal zinemarik indartsuena” izango da 73. Zinemaldian

Astelehenean jakinaraziko dituzte ordutegiak, eta hilaren 14an, igandean, jarriko dituzte salgai lehen egunetako sarrerak. 254 film egongo dira ikusgai, 56 herrialdetakoak.


26 herrialde prest dira Ukrainan esku hartzeko, baina Putinek erantzun die helburutzat joko dituela

Emmanuel Macron Frantziako lehendakariak adierazi du 26 herrialde prest direla gerra amaitu ondoren Ukrainan indar militarra zabaltzeko, “lurrez, airez edo itsasoz” parte hartuz. Vladimir Putin buruzagi errusiarrak erantzun die ez duela horrelakorik onartuko, ez... [+]


Hizkuntza bat gutxiago munduan: azken caddo hiztuna hil da

Caddo hizkuntza gorde eta biziberritzeko ahaleginean ari den ekintzailea da Alaina Tahlate. AEBetako jatorrizko caddo herriko hizkuntza hori jario oneko hiztun bakarrarekin gelditua zen: Edmond Johnson, 95 urteko hiztunarekin. Tahlate gazteak aitortu zion estutasunez bizi zuela... [+]


Asimilazioaren kontrako topagune izanen da Izpegi irailaren 19 eta 20an

Izpegiko besten hirugarren edizioa ospatuko dute, Basaizea Baigorriko kultur elkarteak, Baztango Gazte Asanbladak eta Baigorriko zein Erratzuko gazteek elkarlanean prestaturik. Hitzaldiak, bazkaria, ibilaldia, kontzertuak... izanen dute zeregina.


Azpiegitu handiak
Osasunak bat egin du Nafarroako AHTren aldeko Plataformarekin

Osasuna futbol taldeak bat egin du Nafarroako Abiadura Handiaren aldeko plataformarekin, azken honek ostegun honetan jakinarazi duenez. UGT sindikatuak eta Eraikuntzaren Industrializatzearen Aldeko Nafarroako Klusterrak ere bai.


Bilboko etapa Palestinak “irabazi” zuela azpimarratu dute, eta protestan jarraitzera deitu

Palestinarekin Elkartasunak manifestazio nazionala antolatu du urriaren 4rako. Ostiral honetan Euskal Herriko 130 udaletxeren aurrean protestatzera deitu du Gernika-Palestina ekimenak.


2025-09-05 | Sustatu
Itzulbide jarri dute martxan Osakidetzan, euskarazko lan-hizkuntza eraginkorragoa izateko

Osakidetzak Itzulbide aurkeztu berri du. Itzultzaile neuronal bat da EAEko osasuneko profesionalentzat, euskaraz egiten diren kontsulta medikoetako informazioa gaztelaniara itzultzen duena. Euskara lan-hizkuntza eraginkorra izateko baliabide gehiago eskainiko dizkie... [+]


Ikasle nafarren %30ak ikasiko du aurten euskarazko D ereduan

Hiru urte bete dituzten 1.404 ikasle berri matrikulatu dituzte D edo B ereduetan, Nafarroan. Adin guztiak kontuan hartuz, 27.334 ikaslek ikasiko dute euskaraz. Matrikulen 67,8% ikastetxe publikoen sarean izan da.


Pantailen gehiegizko erabilera, desinformazioa eta indarkeria praktikak identifikatu ditu adingabeen artean Macsonrisas-ek

Ikasleek pantailekin duten harremana aztertu eta "Heziketa digitala LH eta DBH" izeneko txostenean jaso dituzte ondorioak Macsonrisas-eko kideek.


Kaleratze kolektiboa ezarri nahi dute Maderas de Llodion

Asteleheneko bileran helarazi zioten asmo hori enpresa batzordeari, eta irailaren 9rako deitu dute hurrengo bilera. Fabrikak 151 behargin ditu gaur egun, baina ez dute zehaztu zenbat kaleratuko lituzketen.  


Herriko dantzan parte hartzen ari ziren emakumeei eraso egin diete Errioxako Cervera herrian

Emakumeak dantzara atera eta gizonezko dantzariek oztopatu egin dituzte, bultza egin diete eta haien dantza eragozten saiatu dira. Beste batzuetan musikariak geldiarazi dituzte eta ikusleetako batzuk bizkarra eman diete emakume dantzariei. Ez da Baztan, ez Hondarribia edo Irun;... [+]


2025-09-05 | Gedar
Gaztetxea lortu dute Etxaurin

"Bailara eraldatzeko ezinbesteko tresnatzat" hartzen dute Gaztetxea, eta elkartasuna adierazi diete "borrokan dauden beste Gaztetxe guztiei".


“Hondarribiko alardearen bi aldeak parez pare jartzea da zilegitasun bera ematea zapaltzaileari eta zapalduari”

Hondarribiko udal gobernuaren “ausardia faltaz”, kontsentsua bilatzearen tranpaz eta “gatazkaren espiritua berpiztu” nahi duen alarde tradizionalaren aldeko elkarteaz mintzatu zaigu Uxoa Anduaga, Jaizkibel konpainia berdinzaleko kidea. “Ez dira... [+]


Eguneraketa berriak daude