HIRUGARRENEAN, IDAZKERA ARGIA JOMUGA
"Euskaldunon Egunkaria" kaleratzen hasi zenerako, bazuten oinarrizko arauak biltzen zituen orri sorta bat. Izan ere, hasi aurretik, ikastaro bat egin zen kazetariekin, idazterakoan sortzen diren oinarrizko arazoak eta idazten eskarmenturik ez duenak gauzak itzultzean egiten dituen huts tipikoak egokitu eta arrasto batzuk emateko. Dena dela, behin egunkaria martxan, hasierako paper sorta gehituz joan zen, oharrekin, erabakiekin eta gainerakoekin. Eta halako batean, hura guztia landu eta liburu moduan argitaratzeko mementoa iritsi zitzaiela erabaki zuten, interesgarri izan zitekeelakoan, bai "Euskaldunon Egunkaria"n erabiltzeko, bai kanpora begira ere. "Halaxe sortu zen gure lehen ‘Estilo Liburua’, 1992an. Funtsean, oinarrizko irizpideak ziren. Hizkuntza aldetik, gramatikako huts tipiko batzuen azterketa, zalantza hiztegi bat, izendegia, sigla zerrenda eta beste. 'Hiztegia' atalean, guk hartutako erabaki mordoxka agertzen zen, kalean zeuden hiztegiek eskaintzen zituzten aukeretatik bat hartuta. Izan ere, forma bat baino gehiagotan agertzen ziren hitzak, ‘Euskaldunon Egunkaria’n behintzat modu berean agertzeko asmoa genuen, eta gure arrisku eta guzti, ‘Hiztegi Batua’ren aurrekaria-edo egin genuen".
Hiru urte beranduago, bigarren «Estilo Liburua» kaleratu zuten: "Oker ez banago, Euskaltzaindiaren arau berri mordoska bat sartu zen: munduko izendegia, gramatikako beste arau mordoska bat ere bai…", esan digu Petrirenak. Horrez gain, hiztegian ere ordurako ba omen zen Euskaltzaindiak emandako zerrendaren bat, eta hori ere nabaritu omen zen beraienean. Nolanahi ere, "Euskaldunon Egunkaria"ren hiztegiak ez zituen bakarrik hitzen formetako zalantzak argitzen, erabilera txar askoren ordezko proposamenak ere egiten zituen. "Hasiera batetik, informazio asko agertu da gure hiztegian. Irakurtzen baldin bada goitik behera… Beno, badakigu inork ez duela hori egiten, baina kontsulta askoren erantzuna aurki daiteke bertan".
Eta bide bertsua jarraitu omen dute hirugarren "Estilo Liburua" egiterakoan ere. "Sei urte hauetan gehien landu duguna sintaxia izan da, erraztasuna eta argitasuna bilatu nahian. ‘Egunkaria’n bada 6-8 pertsonak osatutako talde bat, egunero testuak orrazten dituena. Lan handia egiten da hor. Beti ari gara esaldiak egokitzen, argitasuna bilatzen. Eta zuzenketa lan horretatik ere atera ditugu ondorio batzuk".
Ahalegin horren guztiaren ondorioa, Idazkuntza deitu atalean islatua dago, non idaztean ulermena errazten duten egiturak eta joskerak sartu dituzten. "Hori da, ziur aski, liburu honek duen ekarpenik handiena", dio Patxi Petrirenak.
Atal horretan, puntuazioa ere landu dute, oro har, gutxi puntuatzeko joera dagoela sumatu dutelako. "Eta gainera zenbaitek dio hainbeste puntuatzeak etena eta traba dakarrela. Hori ez da horrela. Zeinu guztiak erabiltzeak ez du irakurketa trabatzen, kontrakoa egiten du, irakurleak ez duelako egin behar izaten idazleak egin ez duen lana", gaineratu du liburuaren egileak.
Idazketaz ari garela, zeintzuk ote dira kazetariok egiten ditugun akats ohikoenak? Bada, itzulpen txarretatik omen datoz gehienak, inguruan dauzkagun erdaren oihartzun asko irensten dugulako konturatu gabe, eta zenbait topiko txarren kalko gordin-gordinak idatzi: adibidez, ‘alderdi ezberdinen arteko bilera bat’, ‘alderdien arteko bilera bat’ esateko orduan; edo ‘zelaia baldintza onetan dago’, ‘zelaia ongi dago’ jarri beharrean… Gainera, gauzak esateko moduan ere egiten ei ditugu akatsak. "Eta horren guztiaren ondorioz, esaldi ordenamendu nahiko arraroak sortzen dira, nekez ulertzen direnak bukaerara ailegatu arte, eta irakurlea behartzen dutenak, ulertzekotan, puntu jakin batera ailegatu eta berriz atzera buelta egitera…", diosku Petrirenak. Bada, hutsune horiek guztiak saihesteko adina adibide dago "Estilo Liburua"n.
Izendegiari eta toponimiari dagozkion atalak ere eguneratu dituzte. Petrirenak dioenez, "Euskal Herrikoak lan handia eman du, baina mundukoa baino errazagoa izan da: azkeneko urtean berrituak izan diren izendegiak hartu ditugu -EAEkoa, Nafarroakoa, eta Euskaltzaindiak emandako Zuberoako eta Lapurdiko izendegi berritua-, guztiak batu eta ahalik eta informazio gehiena eman dugu. Badauka zer osatu oraindik ere, baina pozik gaude".
Lana egiten duenak espero du saririk, eta "Euskaldunon Egunkaria"koak ere irrikaz daude "Estilo Liburua"k nolako harrera izan duen jakiteko. "Oraindik ez dugu ezer jaso, ordea. Agian ikusteko denborarik izan ez dutelako, edo gauza berririk ez dela egongo pentsatu dutelako. Baina horrela balitz, oker daude, aski berritua eta osatua dago. Gu iritzien esperoan gaude, eta jakiteko gogoz gainera"
Adibideen bidez azaldu ditugu puntu guztiak, arau nahiz gomendio. Adibide horietan nahiz azalpenetan, Egunkarian egunero-egunero egiten dugun azterlanaren eta orrazketa lanaren ondorioak ageri dira. Ez genuke ahantzi nahi, hala ere, urte hauetan hainbat pertsona eta lantaldek egin duten ekarpena ere, hainbat arrasto eskaini baitizkigute idazkera argia eta zehatza (hitzetan nahiz joskeran) iristeko lagungarri direnak.
26 urtez euskal preso eta iheslariak etxeratzeko aldarria oholtza gainera eraman ondoren, Hatortxu Rock jaialdiak bere azken edizioa egingo du ostegunetik igandera bitartean, Lakuntzan (Nafarroa). Jaialdian bildutako dirua preso sein senideentzat dispertsioak zekarren zama... [+]
Askotan hitz egin izaten da (dugu) banketxeen inguruan, kritika askoren jo-puntuan jarriz behin baino gehiagotan. Inor gutxi ezagutzen dut banketxeei buruz zerbait txarra esan ez duenik… baina, era berean, inor gutxi ezagutzen dut banketxeen zerbitzurik erabiltzen ez... [+]
Zenbat min jasan dezake bihotz batek?
Zenbat aztarna sentitu dezake azkenengo bihotz-taupadara arte?
Jaiotzen garenetik, min desberdinak sentitzen ditugu. Desilusioak eta arazoak, gero eta helduago garenean, orduan eta jasanezinagoak bihurtzen dira.
Jolasa bukatzea... [+]
Orain dela 39 urte Hego Euskal Herriak, Kataluniak eta Kanaria uharteek ezetz esan zioten NATOri; duela 36 urte lehenengo intsumisoek euren burua aurkeztu zuten Gobernu Militarretan. Garai hartan Gerra Hotzaren izua hedatuta zegoen, blokeen arteko gatazka, gerra nuklear baten... [+]
Barau kolektiboak beti erdaraz izaten ziren, baraualdi bat euskara hutsean antolatzen hasi ginen arte. Irakurketa dramatizatuak taldean, abestu, dantzatu, arnasketa kontzientea, masaje trukaketa, Bergarako igerilekura jaistea, kanten liburuxka... eta pilota partiduak.
Aurten,... [+]
Uztailaren 12an akordioa sinatu zuten Kanakyko indar independentistek eta Frantziako Gobernuak Parisen. Negoziatzaile independentistek “akordio historikotzat” jo zuten. Alabaina, independentisten arteko hainbat taldek akordioari buruzko erreparoak agertu dituzte, eta... [+]
Kooperatibismo bat komunitateari begira: lurraldeetako beharrei erantzuteko ereduak zabaltzen jardunaldia izan zen ekainaren 19an eta 20an Usurbilen, Jakinek, Usurbilgo Udalak eta UEUk elkarlanean antolatuta. Praktika kooperatibo eraldatzaileen adibide gisa, besteak beste, [+]
Xenpelar Dokumentazio Zentroak dokumentazio bilketan sakontzeko aurrerapausoak eman ditu: Bertsozale Elkarteko egitasmoen bilketa prozesuak berrikusi dira eta tokian tokiko eragileekin harremanetan jarrita, eremu horretako jarduna aztertu eta hobekuntzak bideratu... [+]
Uztailak 8, 16 eta 21 izan dira greba egiteko ELA eta CCOO sindikatuek aukeratutako egunak. Kontsumorako Prezioen Indizea (KPI) eta soldatak parekatzea eta lanaldiak murriztea eskatzen dute.
Gero eta sarriagotan ikusten ditut nerabeak sufritzen. Irakasle naizenetik Bigarren Hezkuntzan, azken urteotan gero eta kasu bortitzagoen aurrean ikusi dut neure burua, eta hortxe batez ere hasten zaigu irakasleoi korapiloa. Nola lagundu nerabeari? Ikastetxean ordu asko... [+]
Langile batzordeak eta enpresak adostutako aurreakordioak 655tik 609ra murriztuko ditu kaleratzeak, gainerakoak birkokatuko dituzte. Astelehen arratsaldean jakin da langileen %78k babestu dutela akordioa. Nafarroako Gobernuak eta langile batzordeak etorkizunari begira,... [+]
Martxoaren 25ean Arabako Foru Aldundiak (AFA) eta Eusko Jaurlaritzak (EJ) prentsa-ohar bat atera zuten, hedabideetan nahiko zalaparta eragin zuena, Gobierno Vasco remite a la Ertzaintza dos piezas cerámicas del yacimiento de “Las Ermitas” por ver indicios de... [+]
Alde Zaharreko Ekimeneko Ana Sagastirekin hitz egin du Euskalerria Irratiak, bertako bizilagunek sanferminak nola bizi dituzten ezagutzeko. Bederatzi egunez eta 24 orduz soinua gehiegizkoa eta pixa usaina erabatekoa dela esan du. Jaia eta egunerokotasuna uztartzeko... [+]
Bai, eremu horren historia odoltsua da. Pena izan zen hainbeste jende hiltzea eta herri hori modu horretan kanporatua izatea, baina hainbestetan gertatu dira halakoak...! Gizakiok ez dugu erremediorik eta Historiak ez du atzera bueltarik. Egiten ari zirena gehiegizkoa zela... [+]
BDZ Israeli Boikota, Desinbertsioak eta Zigorrak mugimenduko (BDS nazioartean) ordezkaritza bat bildu berri da Donostiako Klasikoa antolatzen duen Oceta erakundeko arduradun batekin. Jakinarazi digu aurten, iaz ez bezala, lasterketara ez dela talde israeldarrik etorriko... [+]