«HASIERAN NORBERAK BERE INGURUAN BILATU BEHAR ZITUEN SOSAK»


2001eko urriaren 07an
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Nola sortu zen lehengo Kilometroak jaia? Nola bururatu zitzaizun horrelako egun bat antolatzeko aukera?
Lehendabiziko Kilometroak-ek, gaur egun bezala, behar bati erantzuten zion. Beasain eta inguruko herrietan, (Lazkao, Idiazabal, Zegama...) ikastetxe berri bat behar genuen. Alkartasuna Lizeoa aspalditik geneukan, baina Lizeo handiago bat behar genuen. Ikastolatik sortzen ari zen jende multzoak hurrengo pauso bat behar zuen-eta. Garai hartan dirua ateratzeko bideek (tonbolak, zozketak, tabernak,...) ematen zutena ematen zuten, baina ez zentro bat eraikitzeko adina. Orduan, 1969an EEBBetan ikasten ari nintzela ikusi nuen dirua biltzeko erabiltzen zuten sistema gogoratu nuen eta sistema hori hemen egitea proposatu nuen. Hasiera batean, zalantzak egon ziren, baina zorionez, Lizeoan zegoen batzordea, oso serioa, sendoa eta profesionala zen eta aztertu ondoren, ideia bezala hartu zuten. Gure helburua bihurtu zen, eta Ikastolen Elkarteari eskaini genion, nolabait hori urtean behin egingo zen zerbait izan zedin, ikastetxe berri bat eraikitzen laguntzeko.

EEBBetan ikusitako sistema horrek zein berezitasun zuen?
Norberak bere esponsorrak, bere babesleak bilatu behar zituen. Kilometroko hainbeste diru (5, 25, 1.000 pezeta...) ordainduko zuen babesleak. Denboraren poderioz hau dena galdu egin da. Hasiera hartan, norberak, bere inguruan bilatu behar zituen bere sosak eta kontzeptu horrek efektu biderkatzaile bat zuen. Hau da, egun kilometroetara 100.000 pertsona bagoaz, 100.000 partaide gara; beste sistema horrekin aldiz, 100.000 horiek bere inguruko beste hainbeste bilatzen dituzte. Orduan, partaidetza askoz ere handiagoa bihurtzen da sistema horrekin.

25 urte hauetan zer nolako bilakaera izan du Kilometroak zure ustez?
Helburua bera da: dirua ateratzea. Lizeoa eta Ikastolen Elkartearen artean adostu zen Kilometroak urtean behin egitea. Eta ikastola berri bat eraikitzen ari zen edo eraikiko zen herriari emango zitzaion antolatzeko aukera. Ikastola bakoitza bere kasa hau egiten hasten bazen, atomizatu egingo zela ikusi genuen.
Ikastolen Elkarteak dosifikatzen jakin izan du eta hori oso garrantzitsua izan da bere etorkizunerako. Kilometroentzat poza da hainbat seme edo anai-arreba izatea, (Ibilaldia, Nafarroa Oinez, Araba Euskaraz eta Herri Urrats…).
Helburua beraz berdina da, baina dirua lortzeko bidea egun ez da mantentzen. Esponsorizazioa askoz lan astunagoa da, baina nire ustez emaitza handiagoa lortzen da. Egun konzienteak gara dirua behar dela, baina... Kilometroak ez zen diseinatu bakarrik festa bat izateko. Han parte hartzen zuen bakoitzak, bere gorputzarekin esfortzu bat egingo zuen, izerdi tanta batzuk aterako zituen ikastolaren alde; ez bakarrik dirua emanez, baizik eta baita zerbait eginez ere…

Antolaketa lanak gogoratzen dituzu?
6 edo 8 hilabetezz inguru aritu ginen . Oso jende profesionala eta serioa zegoen. Plangintza orokorra ardura ezberdinetan banatu genuen. Eta astero bilerak egiten genituen. Nolabaiteko jaialdiak prestatzen hasi ginen eta hilean behin ekintza desberdinak egiten genituen, era guztietakoak. Ekintza berriak, asmakizun ederrak sortu ziren zentzu horretan.
Ni oso pozik jartzen naiz gauza berri bat dagoela entzuten dudan bakoitzean. Azken finean denok, herri bakoitza ari da bere aportazioa egiten. Eta hori zen Kilometroetako oinarrizko filosofietako bat. Ez genuen nahi hori leku batean geratzea, baizik eta ibiltaria izatea. Honela, norberak bere kreatibitatea, bere aportazioa, bere indarra bertan jarriko zuen. Horregatik ez dira bi Kilometro berdinak izan.
Oso abentura polita izan zen. Zerbait berria zen, oso ezezaguna, eta izugarrizko zalantzak zeuden, baina han jarri zen ilusioa erabatekoa izan zen. Zorionez, orduan markatu zen bidea irizpide izan da beste batzuk egiteko.
Dena dela nik askotan esan dut: Kilometroak egunero izan beharko luke, ea lortzen dugun euskaraz bizitzea.

25 urte pasa ondoren Kilometroak Beasaina itzuli da. Zein mezu eman nahiko zenuke?
Nik luza dezakedan mezua itxaropentsua besterik ez da. Nik eta ni bezalako hainbatek euskaraz bizi nahi dugu. Eta dudarik gabe, ikastolak aurrera segitu behar du hori posible egin ahal izateko. Baina ikastola bakarrik ez. Eskola publikoa ere bai eta pribatua ere bai eta bestea ere bai. Denak. Eta gero hori kaleratu eta gure eguneroko bizitzara eraman behar da: gure lantokietara, gure enpresetara, eta leku guztietara. Ez da lan erraza baino egin beharra daukagu


Azkenak
Langileen eskubideek okerrera jo dute azken hamarkadan, bereziki Europan eta Ameriketan

Nazioarteko Sindikatuen Konfederazioak (ITUC) urtero argitaratzen duen txostenak langileen eta sindikatuen egoera globala gero eta okerragoa dela adierazi du.
 


2025-06-19 | Axier Lopez
Banco Santanderrek armagintzan eta genozidioan duen parte-hartzea salatzeko ekintza egin dute Azpeitian

Azpeitiko Elkar-ekin taldeak protesta ekintza egin du asteazken gauean. 1.000 kilo obra-hondakin utzi dituzte bankuko sarreran, hildakoak irudikatzeko panpinak jarri eta porlanez zikindu dute egoitza.


Iruñeko eta Gasteizko gertakarien gaineko erantzukizuna aitor dezala eskatu diote Espainiako Gobernuari

78ko Sanferminak Gogoan plataformak eta Gasteizko Martxoak 3ko ekimenak bat egin dute espainiar estatuak gertakari latz horietan bere erantzukizuna onartu eta biktimen aitortza ofiziala egin dezan. 'Estatua Erantzule!' izena darama kanpainak.


Prostituzioa debekatzeko lege proposamena aurkeztuko du Espainiako Berdintasun ministroak irailean

Birritan saiatu da PSOE legea aurrera ateratzen. "Berriro ekingo diogu, beharra bertute bihurtu behar dela uste baitut. Benetan, unea dela uste dut", adierazi du Ana Redondo Berdintasun ministroak.


BVE talde parapolizialak gutxienez 40 lagun hil zituen 1975 eta 1983 artean, Iñaki Egañaren arabera

Iñaki Egaña historialak Impunes (Txalaparta, 2025) liburuan dio frankismoak talde parapolizialetara jo zuela errepresioa "itxurak mantenduta" ezartzen jarraitzeko, eta beren kideen "inpunitatea" azpimarratu du. Duela 50 urte sortua, bederatzi... [+]


Teresa Zavaleta 
“Euskararen bidez Euskal Herriko egoera politikoa ulertu nuen”

Argentinarra da, baina sustraiek errotzen dute. Euskararekin maiteminduta dago, 25 urterekin ikasten hasi zenetik. Arbasoetako batzuk Euskal Herrikoak zituen, Soraluzekoak eta Azagrakoak, eta bizpahiru urterekin hasi zen Arrecifeseko Euskal Etxera joaten; arbasoa sortzaileetako... [+]


PSNko idazkariorde Ramón Alzórrizen dimisioak ustelkeria eta krisi politikoa Euskal Herrian kokatu ditu

María Chivite Nafarroako Presidentearen "konfiantza galdu" duela eta, Ramón Alzórrizek PSNko idazkariorde nagusi eta Nafarroako Parlamentuko bozeramaile izateari utziko dio. Bere bikotekidea Servinabar enpresan lanean aritu zela publiko egin ostean eman du... [+]


Papax Fagoaga, mutil-dantzaria 1970eko hamarkadatik
“Ezin nuen ulertu emakumeok herriko bestetan ezin genuela mutil-dantzetan parte hartu, horregatik hasi nintzen dantzan”

Elkarrizketa ilustratzeko erabili dugun argazki nagusia 1970eko hamarkadan hartua da. Erratzuko plaza festetarako apainduta ageri da, ezpelez atonduriko ohiko eszenatokiarekin eta etxetik etxera zintzilik, dilindan dauden xingolekin. Urrunean bi soinulari agertzen dira, Maurizio... [+]


Faxismoaren aurka borrokan, munduan zein Euskal Herrian

Lanaren Ekonomia irratsaioan faxismoaren gorakada aztertu dugu, munduan eta Euskal Herrian gertatzen ari dena.


Aroztegiko Elkartasun Komiteak salatu du bi kidek jazarpenak eta irain matxistak jasan dituztela

Taldeko kideen aurkako eraso matxistak talde osoaren aurkako eraso gisa ulertzen dituela adierazi du Aroztegiko Elkartasun Komiteak. Komiteak salatu duenez, Aroztegiko epaiketara ikusle gisa sartu nahi zuen jendearen zerrendatik "Baztango mutil-dantzari talde... [+]


Aurten ere batxilergoko ahozkoa euskaraz pasatzeko aukera irekiko dute hainbat irakaslek

Ekainaren 23aren eta uztailaren 2aren artean iraganen da ahozko azterketa. Frantsesez pasa beharreko azterketa izanda, Seaskako, sail publikoko eta pribatuko irakasle batzuek publikoki jakitera eman dute euskaraz bideratzeko aukera eskainiko dietela ikasleei.


Umandi ikastolak 50 urte
Euskara, bizikidetza eta berrikuntza pedagogikoa ardatz

Gasteizko Umandi ikastola duela 50 urte sortu zuten hainbat familia aski ausartek –herri ekimena, orduan ere–, euskararen transmisioa ardatz hartuta. Mende erdia joan da, ikastola hazi egin da, belaunaldi berriak hezi ditu ez gutxi, komunitate baten erreferente ere... [+]


Bikotekidea mugikorretik kontrolatzea gazteen artean ohikoa dela frogatu du EHUren ikerketa batek

Maitasun erromantikoari lotuta, nerabe askok normalizatuta eta barneratuta du bikotekideak mugikorraren eta sare sozialen bidez kontrolatu nahi izatea. “Inportantea da ziberbiolentzia gisa identifikatzea, eta ez maitasun seinale gisa”, gogorarazi dute ikertzaileek.


Sexu erasoei lotutako zenbait epaitan bost gizon zigortu dituzte azken egunetan

Sexu erasoei lotutako epai ugari eman dira azken egunetan, eta bost gizon zigortu dituzte. Tuteran izandako bortxaketa batengatik, bi gizoni 9,5 urteko kartzela zigorra ezarri diete. Gasteizen gizon bati bost urteko kartzela zigorra ezarri diote emakume bat bortxatzeagatik... [+]


Eguneraketa berriak daude