Oi zer sustoa hartu behar zuen ZERUKO ARGIAren irakurleak 1971ko urriaren hastapen hartan. Aldizkaria ireki eta editorialera joz gero, hauxe irakurriko baitzuen, hitzez hitz eta letra larri pottoloz: "Paper zikin maltzur bat. ‘Ikastolak aurrera’". Hura ustekabea! Ikastolak aurrera egitearen aurka al zegoen, bada, euskal astekaria? Arazoa, ordea, gehiegi argitzen ez zen beste nonbaiten aurkitzen bide zen: ez dakigu nork ez dakigu non banatutako txosten batean… Espainolisten erasoa ote?

Halako izenburu sutsua jarriz gero, derrigor zuen-eta, ikastolen aldeko hitzekin hasten zuen editorialegileak berea: "Bai, aurrera doaz Ikastolak. Aldapa gora, izerdi askorekin, buruauste latzekin, baiña aurrera. Eta aurrera joango ere euskaldun guzion ahalegiñei esker. Eta aurrera besa-tiraka dijoan idi-parearen antzera".
Behin hemen, haatik, zer edo zer ezagutu beharrean zen editoriala egin zuena ere: alegia ikastolen mundua ez zela, kristauen jainkoa bezala, bat eta bakarra. Eta idi-parearenarekin jarraituz, ilustratzen zuen ordurako mundu guztiak jakingo zuen zera hura:
"Bi joera dituzte: bakoitza bere aldera egiten duena bata. Biek batera, aurrera, egiten duena bestea. Nahiz eskubiak tira bere aldera nahiz ezkerrak, bakarrak tiratzen badu, biek amiltzen dira. Joko ori onartu dutenez gero, bakoitzak bere aldera tira behar dio. Baiña aldi berean, biek batera, aurrera, egin behar dute. Aurrera ez egitera, toki berean gelditu eta bakoitzak bere aldera bakarrik astera, indartsuenaren esku legoke biek amiltzea. Ez dago beste biderik, edo biak aurrera bakarrik tira, lagunkiro, leial eta jator, edo bata bestearen aldera eta biurrikeriei eutsiz aurrera pausuak eman. Eta obea deritzagu bigarren bide au, besa-tiraka dijoazten idi-pareen joera au. Bestela oso erraz sartu bai ditezke, zuzenaren zuzenez, sekulan etxera irixten ez dan bidean".
Zertara ote zetorren hura guztia? Beno, lasai, pausoz pauso egiten omen da biderik luzeena ere:
"Baiña iñolaz ere ontzat ematen ez dugun jokabidea auxe da: euskal-nortasunarentzat ongarri litzaken guzia desegin nahi izatea. Izena zuen politiko talde baten txanda izango zen. Aldizkari batena edo liburu-xorta batena edo abeslari edo artista talde batena gero… Ikastolen txanda da gaur… Bihar beste zerbaitena… Begira nolako janari goxoz ezkutatutako garranga eskeintzen diguten: ‘Faszismoaren haurka - Kamarilla Klerikal eta razistaren aurka - Ikastola Herrikoi eta demokratiko baten alde’. Firma serio onekin eskeintzen dute gezur-ontzien azokara, beren bost orrialdeko jenero eskasa".

Nortzuk? Batek daki. Editorealean behintzat ez zen hori argitzen. Etsaiak ziren, dena den: "Zaharra da beren jokabidea: izena duen guzia berenganatu… edo morroi bezala erabili… edo kakeztu… Euskal-nortasuna duen guzia desegin. Bi indar-etsai dituzte une onetan beren asmoak betetzeko. Ikastolak artzen ari duten indarra eta erri-minez jokatzen duen eliz-alderdia. Min dute Ikastolak euskaldun izatearekin. Min eliz-alderdi aundi bat ere euskaldun agertzearekin. Euskal nortasuna indartzeak ematen diote min datorren bidetik datorrela. Ezin dute eraman Ikastolak indartzerik. Ikastolei indartzen laguntzerik. Orregatik erantsiko dizkie Ikastolei izan dezaketen gaitzik eta ajerik txarrenak".
Jai zuten, halere, zeren ikastoletan "Klerikalismoaren, razismoaren, faszismoaren, reakzionarismoaren eta diskriminazioaren gaitz kutsakor, ustel eta ilgarriak jota daude. Ez dugu gaitz oien aurka txertoa arturik daukatenik esaten, baiña bai gaitz oietan itotzeko arrixkurik gabe arkitzen direla".
Dena dela, editorialgileak izendatzen ez zituen etsai horiek "gauza bat iritxi nahi lukete: Ikastoletako indarrak nahastu, elkarrekin piakaiztu, elkarren aurka ipiñi. Gezurraren bidez sortutako saltsa eta zurrunbilloan Ikastolen gidaritza artu". Eta horren aurrean: "Ba da euskaldunok esnatzeko garaia. Tranpa berdiñean erortzen gera arlo guzietan. Guk ere ez dugu euskera utsik nahi. Eta badakite ongi aski. Berak ez dute nahi iñolaz ere euskal-nortasunik".
Eta amaitzeko, honako eskakizuna: "Fededun ala fedegabe (utz dezagun ori bakoitzaren aukeran) elkar gaitezen. Erriaren onerako, euskal eta langille arazoa gogoan ditugularik»