SOLDADUTZA BUKATU DA, GIZARTE ZERBITZUAK EZ
Hego Euskal Herrian ez dirudi aldaketa honen eragina honesbeste nozituko denik. Izan ere, gure gizartean intsumisioaren aldeko jarrera zabala izan da, bai gizabakanoen aldetik, bai elkarteen aldetik. Euskal GKE gehienek ez dute urte hauetan ia eragozlerik erabili. PSS (Gizarte Prestazio Ordezkoa) delakoaren aurka egon ziren hasiera-hasieratik, eta hartara, ez du ematen beren zerbitzuak ziurtatzeko arazo handirik izango dutenik aurrerantzean. Hainbat erakundetako bozeramalerekin hitz egin dugu, ia-ia guztiak iritzi berekoak dira.
Badago eragozleekin lan egin duen erakunde garrantzitsu bat: Gurutze Gorria. Gure inguruko eragozle gehienen zerbitzu-lekua izan da gaur egunera arte. Aldaketaren aiduru izaki, erakunde hau datorren urteko aldaketarako prestatu da azken bi urtetan. Gipuzkoako Gurutze Gorriaren lehendakari Enrique Samaniego ez da kezkaturik agidanez:«Gipuzkoan 4.000 inguru bolondres edo boluntario ditugu, horietatik 1.300 inguru mobiliza dezakegu edozein unetan. Iaz, hauetatik 387 eragozle ziren, aurten 128 baino ez. Hau da, hamar boluntarioetatik eragozle bat dago Gipuzkoan. Kopurua ez da handia. Gainera, beren zerbitzua burutzeko erraztasun guztiak eskaini izan dizkiegu eragozle hauei, bai lekuari bai egutegiari dagokionean. Behin zerbitzua bukatu ostean beraiek ere boluntario jarrai dezaten politika moduko bat landu dugu. Edozer gertatu ere, prestatuta gaude».
Enrique Samaniegok Pasaiako portura iristen diren polizoien kasua azaldu digu adibide gisara. Gurutze Gorrian ari diren eragozleak dira etorkin eta polizoiei hizkuntza erakusteaz arduratu direnak, baita hemengo errealitatean murgiltzen lagundu dituztenak:«Eragozle hauek maisuak dira. Unibertsitatean edo beste ikastetxetan jarduteaz gain, ordu batzuk pasatzen dituzte klaseak ematen gurekin. Gainera, zerbitzua bukatutakoan hauetakoren batek gurekin jarraitzea espero izaten dugu. Beraz, ez dut uste zerbitzu hori bertan behera geratuko denik».
Desagertuko ez den beste zereginetako bat larrialdien eta anbulantzien zerbi-tzua izango da. Gaur egun dauden larrialdietarako bost postuak (Deba Goiena, Elgoibar, Tolosa, Donostia eta Hondarribia) bere horretan mantenduko direla argitu digu Gurutze Gorriko lehendakariak. Boluntarioek -edota kasu batzuetan kontratatutako pertsonek- eragozleen lana burutzea izango da aldaketa bakarra.
Beste elkarte batzuek, aldiz, betebeharreko zerbitzu batzuk birplanteatu beharko dituztela ematen du. «Gizalde» elkartearen aldetik -bolondresen koordinaketarako zerbitzua- jaso dugun informazioaren arabera, Hego Euskal Herrian ordezko gizarte zerbitzuaren eragina aisialdiko taldeetan nabarituko da bereziki. Elikagai-bankuetan, musika-bandetan (Debako kasua azpimarratu digute) eta kirol federazioetan batez ere. Eremu honetako adibiderik argiena pilota federazioarena izan da. Roberto eragozle bezala aritutako lagun bat da. Bere kasua argigarria izan zaigu:"Ni pilotari amateurra izan naiz betidanik eta soldadutza Bizkaiko Pilota Federazioarentzat lanean betetzeko aukera izan nuen. Federazio honek pala erakustearen aldeko saiakuntza egitea erabaki zuen orain dela urte batzuk. Haur eta gaztetxoei modalitate horretan irakatsiko zieten pilotariak-edo behar zituzten hartara. Dozena bat mutil sartu ginen, eta, egia esan, lana ez zen batere gogorra, astean pare bat ordu ematen genuen gaztetxoei laguntzen. Federazioaren asmoa edo itxaropena eragozleok gero boluntario bihurtzea zen, baina ez da hori gertatu, ezagutzen dudan ia jende guztiak ekimena utzi du. Tamalgarria da, honen ondorioz palaz jokatzen ikasten ari zen hainbat gaztetxo bakarrik eta laguntzarik gabe geratu delako. Arrazoi bat edo beste dela-eta, gauzak horrela gertatu dira».
Euskadiko Gazte Kontseilutik esan digutenez, egungo gizarte zerbitzuen egoera, orokorrean, ez da kezkatzeko modukoa. Esan bezala, euskal GKE gehienen politika ordezko gizarte zerbitzuaren eta eragozleak hartzearen aurkakoa izan da-eta. Espainiako Estatuan honen inguruan kezkatuago daude, eta dagoeneko Madrilgo Gobernuak honen inguruan figura berri bat asmatu nahi duela dirudi: bolondres zibilaren figura. Hau da, eragozleek orain arte egin duten lan berbera egiteagatik soldata bat jasoko duten «bolondres» berriak. Ekimen honek iritzi kontrajarriak eragin ditu eta jadanik gizatalde gehienak honen aurka agertu dira. Pentsatzekoa denez, Euskal Herrian ere ez du arrakasta handirik izango
PSS (Prestación Social Sustitutoria) edo Gizarte Prestazio Ordezkoaren desagertzeak modu ezberdin batez eragingo du erakunde sozialeetan. Lau erakundeetako batek modu oso ezezkor batez begiratzen dio etorkizunari. Euren ustez, eragozleen ordezkoak aurkitu ezean herritarrei eskaintzen zaien laguntza pertsonalizatua bertan behera geratu beharko da.
Kontzientzia eragozleen postuak hiru motakoak izan dira. Lehenak administrazioari atxikiak izan dira. Bigarrenak zerbitzu militarretik libratzeko xedez entitate zenbaitek sorturiko postuak dira. Postu edo betebehar mota hauek ez dira ezinbestekoak. Hirugarren multzo bateko entitateek (gehienak) arazoak izango dituzte ordea: elkarte edota talde solidarioak dira, modu desegokian bizi diren pertsonen alde dihardutenak.
GKE batzuen etorkizuna kolokan dago. Handiek aspaldi hartu zituzten neurriak krisiari aurre egiteko. Euskal Herriko Gurutze Gorriaren kasu berbera da Estatuko Cruz Rojarena. 632.000 kiderekin kontatzen du, hauetatik 140.000 bolondresak izaki. 5.000 baino ez dira kontzientzia eragozleak, eta berauek 900 lekune ezberdinetan kokatuak daude. «Caritas»ek ez dio ere etorkizunari estuki begiratzen. 57.000 bolondres ditu bere lerroetan eta 300 dira eragozleak. GKE txikiek bai ordea. Elikagaien Banku Fundazioak, esaterako, arazoak izanen ditu aurrerantzean. 600 bolondres arduratzen dira elikagaien antolaketaz. Bolondres gehienak jubilatuak dira eta arazo fisikoak dituzte. Elikagaien bilketa eta zama lanez 100 eragozle arduratu dira orain arte. Mundi Farmazilariak erakundean, besteak beste. Botika hondakinak gordetzeko zituzten zazpi biltegi probintzaletatik Kanariak eta Kataluniakoak baino ez zaizkie gelditzen. 200 eragozle izan ziren, baina eragozleen postuak murriztu dira, halaber.
GKE txikien egoera zinez larria da. Justizia Ministerioak bolondres zibil mota berri bat antolatu beharra aurreikusten du dagoeneko. Era eta modu guztietara, itxura denez, etorkizuneko laguntza sozialek sustapen neurri bereziak beharko dituzte. Beren kostua euro txanponarekin ordaindua izango da ezbairik gabe
Ostiral goizeko albisteak erreakzio ugari piztu ditu Israelen zein nazioartean. Aurka agertu dira Israelgo bahituen familiak eta NBE. Alemaniak, Israelen aliatu tradizionalak, armak saltzeari utziko diola jakinarazi du.
25,6 eguneko batez besteko itxaron zerrendak daude Osakidetzako Osasun Mentaleko Zentruetan. Larrialdi kasuetan, aldiz, 24 eta 72 ordu arteko itxaronaldiak daude.
Lau hilabete daramatzagu greba mugagabean, hitzarmen propio baten eta lan-baldintza duinen alde. Lau hilabeteko greba honetan, udaltzainek piketeetan bortizkeriaz zapaldu gaituzte, hirian jarraitzen gaituzten eta mobilizazio bakoitzean zelatatzen gaituzten polizia... [+]
Gipuzkoako Foru Aldundiak eta Donostiako Udalak Oñatiko Arantzazu egoitza eskaini dute maliar migratzaileentzat. Bertan geldituko dira Espainiako Gobernuak haien asilo eskariak ebazten dituen bitartean.
Mugimendu Feministak azaldu duenez, Fermin Muguruzaren kontzertuaren aurretik gertatu ziren erasoak. Horiez gain, beste hiru eraso zenbatu dituzte: hiru gizonak atxilotu ditu poliziak.
Ostiral goizaldean eman du erabakiaren berri Israelgo Gobernuak, hamar orduz luzatu den bilera baten ondoren. Dena den, okupazioa gauzatzeko, gobernu osoaren baiezkoa behar du Netanyahuk: igandean izan daiteke bilera. Segurtasun Kontseiluak, halaber, mugak jarri dizkio... [+]
Sorkuntzarako, gozamenerako eta aldarrikapenerako espazio moduan dute oholtza musikari askok, baina bere ingurumarietan katramilatzen dira sarri, eta espazio "bortitz" bihurtzen da hegemonikoak ez diren gorputz askorentzat. Presio estetikoa, egiteko modu deserosoak,... [+]
Lautadako mamua
Xabier Montoia
Elkar, 2024
112 orrialde
Eleberri labur honetan egileak XIX. mendeko Euskal Herrira garamatza, sekulako sona hartu zuen Juan Diaz de Garaio hiltzailea duela protagonista. Arabako landa guneko jendarte tradizional eta giro hotzean barneratzen... [+]
Joan den astean Trumpek ohartarazi zion Putini hamar eguneko epean Ukrainarekin su-eten akordio bat sinatu ezean, zigor ekonomikoak ezarriko dizkiola. Zelenskik sare sozialetan adierazi du ezinbestekoa dela Errusiako presidentearekin bildu aurretik lehenbizi su-etena... [+]
Manteroekin Bat plataformak eta Mbolo Moye Doole elkarteak elkarretaratzea egin zuten astelehenean Bilbon, azken asteetan poliziak manteroen aurka eginiko eraso "arrazistak" salatzeko. Izan ere, Boubacar Diouf kale saltzailearen arabera, poliziaren jazarpena... [+]
338 hektarea erre ditu astearteko suteak. Nekazarien sindikatuak haserre agertu dira Nafarroako Gobernuak suteak saihesteko ezarritako murrizketekin. Asteazkenean beste sute bat piztu da Artaxoa eta Añorbe artean, baina hura ere kontrolpean dute suhiltzaileek.
Ohartarazi du ChatGPT lanketa emozional “sakonak” egiteko erabiltzea “arriskutsua” izan daitekeela ez duelako erabiltzailearen testuingurua ezagutzen eta “gehiago biktimizatu” dezakeelako.
Urtebetetzeek eta urte aldaketek pilaketa bidezko eragina dute: alegia, banaka, gertatzen direnean, nik ez dut ezer sumatzen. Urtebetetzeetan, ondo xamar egin badut segundo batzuez olgatzen naiz (nire baitarako), nire garunaren zati batek ezin dio utzi zoriontzen dutenean... [+]
Apirilean argitaratu zuen Amorante frantsesa (Susa) Miren Agur Meabek (Lekeitio, 1962). Thriller ukitua du poemen bidez idatzitako nobela deigarriak eta, istorioa fikziozkoa den arren, badu idazlearen aurreko lanak markatu dituen kutsu autobiografikoaren arrastorik. Hortaz,... [+]
Zer: Orquesta de la Comunitat Valenciana.
Zuzendaria: Mark Elder. Donostiako Orfeoia.
Zuzendaria: José Antonio Sáinz Alfaro.
Bakarlariak: Federica Lombardi (sopranoa), Paula Murrihy (mezzoa), Xabier Anduaga (tenorea), Will... [+]