Aulesti, Lea ibarra. Murelaga zena
- Bost udalerrien artean Aulestira joko dugu, Iluntzar eta Bedartzandi mendiek mugatzen duten herrigunera. Hain zuzen, guztien artean, handiena eta populatuena da, 659 biztanle ditu, Lea ibarreko %34,8.
Aulesti elizatea da berez, egitura estu eta luzeko herrigunea, baina XVI. mendetik aurrera hiri balioa hartu zuen eliza eta jauregiek herriko plaza itxuratu zutenean eta udaletxea eraiki zenean.
Gaurko izen ofiziala Aulesti bada ere (1979. urtetik hona), Murelaga dugu elizatea eratu zeneko izena, egun Murla izenez ezagutzen den auzunean baitzegoen parrokia, hain zuzen ere, San Juan Burumoztua baselizan. Jendea ordea, Aulestin bizi zen eta beraz, San Juan Bataiatzailearen eliza eraiki ostean, 1640. urtean, parrokia bertara aldatu zen.
Herriaren garai ezberdinetan hain garrantzitsuak izan diren bi parrokiak bisitatuko ditugu orain.
Lehen, lo egin ezinez ibiltzen ziren haurrak ermita honetara ekartzen zituzten. Beharbada, San Juan bezperako loaren esaldiko sinesmenak eraginda. Egun honetako siestak urte guztirako loaldia ematen du.
Aipagarria da ermita honek duen 1918ko ordularia. Esaten denez, ermita honetan kristoren irudi handi bat egon zen, bai Andra Mariarena ere.
Koruko gainaldean, barrualdeko horman, harri zulo bat dago eta harri honek gizonaren ahotsa sendotu egiten duelako ustea dago.
136 oin dauzka luzeran eta 71 zabaleran. Oiz mendiko kararriaz egindako sei zutabe lodi ditu gangei eusteko eta hiru nabetan banatua dago. Elizaurrea berriz, harrizko dorre zabalak hartzen du, lodia eta sendoa.
Bost kanpai ditu eta batek Belen izena du. Trumoi eta ekaitz egunetan jotzen da, konjuruak egitean. Horrez gain, bazuen beste zeregin bat ere: emakumeren bat erditzeko zegoenean, une larri horiek ondo igarotzeko eta zetorrena osasunez etortzeko jotzen zen bertara.
Auzune bakoitzeko ermita bana eraiki bazuten, pentsa zenbatekoa den hauenganako debozioa. Halaber, herriko festa guztiak ere hauen inguruan ospatzen dira, San Juan, San Martin, Santa Eufemi eta Maria Madalena, besteak beste.
Herriko ermita guztiak ezagutzeko eta herriaz gain bere auzuneak ezagutzeko ibilbiderik aproposena proposatzen dizuegu.
Aulestiko plazan geratuko gara, San Juan Bataiatzailearen elizaren aurrean. Herrian gora abiatuko gara, San Blas ermitara heldu arte. Bertatik frontoi ondotik Gernikako bidea hartu eta Urriola auzorantz joko dugu.
Bide honi jarraituz, Maria Madalenaren ermitara heldu baino lehenago, eskuinaldean antzinako zubi txikitxo bat ikusiko dugu. Bistan den errekan, Lamin deiturikoan, lamiak agertzen zirela diote kondairek.
Maria Madalenaren ermitatik aurrera bidegurutzean, eskuinaldera joko dugu eta hortik Urriola auzunera. Bisita egin ostean, behealdeko eskuinaldeko bideari jarraituko gatzaizkio Zubero auzora doan bidezidorrera heldu arte. Auzo hau bisitatzeko ere tartetxoa hartuko dugu.
Zubero auzunetik San Lorentzora joko dugu eta bertatik Malats auzora eramango gaituen bidezidorra hartuko dugu. Malats auzoan zer ikusi ugari dugu: Salutregi baserri inguruan dagoen gurutzea (Anerreka gurutzea), San Martin ermita, Agerre baserria...
Auzo honetatik Urregarai eta Bedartzandi mendien artean dagoen zelaira joko dugu Agerre baserritik gora. Zelaian hainbat gauza dago ikusgai, horien artean, Santa Eufemi baseliza.
Ondoren berriro zelaira jaitsi eta Bedartzandira joko dugu. Bertatik, ibilbide handiko bidezidor sareko GR-38.1 bidezidorrari jarraituko gatzaizkio eta Lauzirika baserriaren ondoan (Markina) desbideratu egingo gara. PR BI-26 ibilbide txikiko bidezidorra hartuko dugu Goierri alderantz. Bertatik kalera jaitsiko gara.
Herriaren behealde honetan, oraindik ere indartsu eta gogoz bagaude bederen, PR BI-26 bidezidorretik segituko dugu, Garaurre auzotik Masti baserrira igoz eta Iluntzar mendiaren magaletik Narea auzora joko dugu. Narean ere San Bizente baseliza aurkituko dugu. Goitia baserriko garaia ere inguruan dago. Hemendik Aulestira jaitsiko gara.
Aulestitik Murla deritzon ingurura joko dugu (Ibarrola auzora), San Juan Burumoztuaren baseliza dagoen lekura. Hemendik Usoagaraiko bideari jarraiki Garetxaga baserri ondoan dagoen San Pablo ermita aurkituko dugu. Bista ikusi ostean atzera egingo dugu.
Azkenik, San Anton ermita gelditzen zaigu, izen bereko auzoan, Lekeitioko errepidearen ezkerraldean.
Oiz menditik behera isuritzen diren errekak Gerrikatzeko San Migelen biltzen dira. Gerrikaitzeraino egiten duen bideari jarraiki, historian zehar erabili izan diren eraikuntza mota asko aurkituko ditugu. Ibaiaren indarra erabili izan baitzuten urteetan bertako baserritarrek errotak mugitzeko. Esate baterako, hainbat urtegi txiki ikus dezakegu (Urbai, Olatxo eta Goikolea) harlanduz eginak. Hauen alboan errota zaharrak (Elortza, Olatxu eta Agorrierrota) eta hauen inguruan estilo zaharreko baserriak, hala nola, Bartieta eta Arbatzei (ataripea arkitrabeduna dute) eta Garro (aterpea arku itxuran).
Bigarren aukera ez da horren gomendagarria baina bista paregabeaz goza dezakegu. Markinara iristean ezkerralderantz doan bidea hartu eta Lekoiz mendatea igaroz, zuzenean helduko gara Aulestira.
Biztanleak: 659
Euskaldunak: % 96
Azalera: 25, 2 km2
Dentsitatea: 26,1 bizt./km2
Jaiak:
San Bizente (urtarrilak 22)
San Blas (otsailak 3)
San Juan (ekainak 24)
Maria Magdalena (uztailak 23)
San Lorentzo (abuztuak 10)
San Juan Burumoztua (abuztuak 29)
Santa Eufemi (irailak 16)
San Martin (azaroak 11)
Jatorduan:
Errekondo jatetxea- Gernika ibilbidea.
Mariano jatetxea- Aulestia kalea.
Zarrabenta taberna-jatetxea- Aulestia kalea 34.
Jan eta lo egiteko:
Santa Eufemiko aterpetxea- Santa Eufemiko zelaian. 94- 627 90 06.
Udaletxea : 94- 627 90 06 / 94 627 91 27.
Botikina : 94- 627 91 39.
Aulestiko sendagilea:
Amaia Lavin: 94- 616 53 05.
Bankua, kutxazain automatikoa BBK :
Aulestia kalea 18. 94- 627 91 05.
Taxiak :
Alvaro Quintana: 630 60 47 02.
Inguruko zerbitzuak:
Teletaxia: 94- 410 21 21.
Lekeitioko taxi geltokia: 94- 684 08 59.
Markinako taxi geltokia: 94- 616 60 96.
MUNITIBAR
Jatorduan:
Lea erretegia- San Pedro kalea.
Basualdo jatetxea- Herriko plaza.
Jan eta lo egiteko:
Garro turismo baserria: San Migel auzoa 33.
% 94- 616 41 36.
Munitibarko sendagilea:
Jose Macias: 94- 616 40 46.
Botikina: 94- 616 53 05.
GIZABURUAGA
Oiniz jatetxea- Okamikako industrialdea z/g.
Jan eta lo egiteko:
Akuiola baserri turismoa- Laixier auzoa.
94- 684 12 13 / 616 14 90 44
Gizaburuagako sendagilea:
Amaia Lavin: 94- 616 53 05.
AMOROTO
Jatorduan:
Epermendi jatetxea- Ugaran auzoa z/g.
Ibaigane jatetxea- Ugaran auzoa z/g.
Klaudio jatetxea- Ugaran auzoa z/g.
Amorotoko sendagilea:
Aurora Altuna: 94- 684 24 57.
MENDEXA
Jatorduan:
Tontor jatetxea- Leagi kanpina.
Jan eta lo egiteko:
Endai kanpina- Lekeitio-Ondarroa, kostaldeko errepidea. 94- 684 24 69.
Leagi kanpina- Lekeitio-Mendexa errepidea.
94- 684 23 52 / 94 624 34 20.
Mendexakua turismo baserria- Zelaia auzoa.
94- 624 31 08 / 639 02 13 22.
Mendexako sendagilea:
Aurora Altuna: 94- 684 28 01.
Zer: Biarritz Piano Festival. Amaierako errezitaldia. Benjamin Grosvenor, pianoa.
Egitaraua: Schumann eta Moussorgskyren lanak
Lekua: Biarritzeko ‘Espace Bellevue’.
Data: abuztuaren 8a.
-------------------------
Biarritz Piano Festival... [+]
AEBetako presidenteak Ukrainarekin su-eten akordio batera iristeko ezarritako epea amaituta, Alaskan bilduko dira Trump eta Putin ostiralean. Bloomberg hedabidearen arabera, Errusia eta AEBak gerra "izozteko" plan bat prestatzen ari dira, Moskuk orain arte Ukrainan... [+]
IB3 telebista publikoaren neurria "katalanaren aurkako erasotzat" jo dute katalanaren normalizazioaren aldeko zenbait eragilek, eta "berehalako zuzenketa" eskatu dute. Zuzendaritza aldaketa izan da berriki kate publikoan, PP eta VOXen botoei... [+]
Zer: Euskadiko Orkestra
Zuzendaria: Diego Martin-Etxebarria. Easo Abesbatza
Zuzendaria: Gorka Miranda
Bakarlariak: Arantza Ezenarro, Gillen Munguía, Marifé Nogales, Lucía Gómez, Juan Laborería, José Manuel Díaz, Darío Maya, Luken... [+]
Eusko Jaurlaritzako Industria, Trantsizio Energetiko eta Jasangarritasun sailak ingurumen baimena ukatu dio Piaspe egitasmoari, Statkraft enpresak Azpeitia, Zestoa eta Errezil artean eraiki nahi dituen errotek eta argindarra garraiatzeko azpiegiturek eragingo... [+]
Russell mendian gertatu da ezbeharra, amildegi batetik jausita. Gaztea Iruñekoa zen.
Suhiltzaileek itzaltze lanetan jarraitzen duten arren, egonkortu dute kontrolik gabeko sutea. Espainiako Gobernuak larrialdi aurreko faserako plana onartu du, autonomia erkidegoen eta Espainiako Gobernuaren arteko komunikazioa hobetzeko; dena den, larrialdien kudeaketa autonomia... [+]
Marijo Louis paristarra da sortzez, 1977an heldu zen Miarritzera Euskal Herriko borrokek erakarrita. Josetxo Otegi zizurkildarrak 1983an pasa zuen muga Gipuzkoatik Lapurdira, Poliziatik ihesi. AEK-ko irakasle eta ikasle zirela ezagutu zuten elkar. 1986an, GALen atentatuen,... [+]
Asteko albiste nagusietako bat izan da, zalantzarik gabe: ehuneko 50eko muga-zerga ezarri die Trump administrazioak Indiatik datozkien esportazioei. Brasilekin parekatuta, zerga estatubatuar astunenak pairatu beharko dituen ekonomia handia izango da, aldaketarik ezean,... [+]
Goizegi Hiltzeko
Ødei
Autoekoizpena, 2025
53 min.
Ulertzen nauten herrian ez da musika hau entzuten. Rap musikak akaso urte okerragoak izan ditu Euskal Herrian, baina oraindik ez da beste batzuen altuerara heldua. Denentzat ditu koplak Odei Barroso... [+]
Auzitegi Gorenak martxoan ebatzitakoari jarraiki, astelehenean irletatik penintsulako adin txikikoentzako zentroetara lekualdatuko dituzte zortzi asilo eskatzaile. Gobernuak adierazi du adin txikikoen babes sarean integratzeaz arduratuko den etorkinen %90 maliar jatorrikoak... [+]
Getariako txosnagunean eta Aian egin dute elkarretaratze isila. Jai batzordeak txosnak itxi zituen.
Gizona Bilorian (Araba) hil dute, ustezko hiltzailea atxilotu dute Añanan (Araba).
Hildako kazetarietako bat Anas al-Sharif da, palestinarren genozidioa zerrendatik kontatzen dutenen artean ezagunenetako bat. Al Jazeera hedabideak adierazi du Israel errudun dela Gazako sarraskia barnetik azaleratzen duten kazetariak nahita hiltzeagatik, eta horrela sarraskia... [+]
Larunbat gauean hasi zen sutea Zarrakaztelu eta Figerol lotzen dituen errepideko pinudi batean. Herritarrentzat arriskurik ez dago momentuz, gobernuak adierazi duenez. Gizakiek eragindako sutea dela jakinarazi du gobernuak.