BUKATU DA PAGOTXA


2001eko uztailaren 29an
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu
Espainiako Estatuko ekonomiarentzat aurreikusitako bilakaera laburbiltzeko esan genezake "moteltzea eta inflazioa" nagusituko direla 2001. urtean. Horixe bera dio BBVAko Azterketa Zerbitzuak ekonomia eta finantza gaien inguruan argitaratzen duen eta adituen artean oso ezaguna den «Situación» aldizkarian, ekaineko alean, aurreikuspen ekonomikoei buruzko txosten batean. Aldizkari horrek Espainiako Estatuko ekonomia kontuan harturik egiten ditu bere txostenak eta aurreikuspenak; beraz, euskal ekonomia ez da inolaz ere zehazten azterketa orokor horretan. Dena den, Euskal Autonomia Erkidegoko merkataritza ganberek, Confebaskeko patronalak eta Zubizarreta consulting-ak orain dela gutxi euskal lurraldeko ekonomi egoerari buruz argitaratu dituzten azterketetan ekonomiaren moteltze hori egiaztatu dute.

1996. urteaz geroztik goranzko hazkunde ekonomikoa eta beheranzko inflazioa nabarmendu dira, baina egoera izugarri aldatzen ari da 2000. urtearen erdialdetik hazkundeari dagokionez, eta urtebete lehenagotik BBVAk aurreikusitako inflazio joerari dagokionez. Ameriketako, Japoniako eta Alemaniako egoera ekonomikoa moteldu edo ahuldu egin da, eta ez dugu ahaztu behar herrialde horiek direla munduko gainerako ekonomiei benetan eragiten dietenak.


BPG BEHERA, INFLAZIOA GORA. 2001. urtean Barne Produktu Gordina (BPG) %2,8 haziko da, azkeneko bi urteetan izandako batez besteko hazkundea baino 0,33 puntu gutxiago, baina hazkunde potentzialetik gora egonik oraindik (%2,6koa izango dela jotzen da). Bestalde, inflazioak 2000. urtean baino 0.3 puntu gehiago izango ditu 2001. urtean, %3,7ko batez besteko tasa izanik. Horren ondorioz, Europako Monetaren Batasuna (EMB) osoan 2000 urtean 1,1 puntu izatetik 1,2 puntu izatera iritsiko da. «Situación» aldizkariak dioenez, jardueraren moteltze hori gorabehera, Espainiako Estatuaren ekonomiak EMBrekin bat egiteko prozesuari eutsiko dio.

2000. urtean Espainiako Estatuko ekonomiak %4 inguruko hazkunde-maila izan zuen BPGari dagokionez -euskal ekonomiak hamarrenen bat gehiago izan zuen-. Hala ere, iazko bigarren hiruhilekoaz geroztik, ekonomiaren moteltzea gero eta nabariagoa izan zen. Barne-gastua, bai kontsumoan eta bai inbertsioan, geldotzen hasi zen, bi urte lehenago hura bultzatu zuten faktoreak desagertu ahala. Alde horretatik oso kontuan hartzekoak dira egiazko interes tasen beherapena, euroaren balio galera, lehengaien "shock" positiboa eta soldaten neurritasuna, eta baita halaber 1999ko zerga aldakuntzak familien errenta baliagarriaren gainean izandako eragina ere. Euroaren balio-galerak bakarrik lortu du hazkundea "areagotzea", beste herrialde batzuetara gehiago esportatzen delako, nahiz eta aldi berean inflazioa handitu eta EMBren barruan salmentak gutxitu, Espainian benetako truke efektiboak euroaren esparruarekiko duen apreziazioagatik; hau da, lehiakortasuna etengabe galtzen ari delako.
Egoera hori kontuan izanik, apirila eta maiatza bitartean, Espainiako Gobernuak eta nazioarteko erakunde batzuek (ELGE eta FMI) Espainiako Estatuaren ekonomiari buruz sei hilabete lehenago eginda zeuzkaten aurreikuspenak eguneratu egin dituzte. Kasu guztietan 2001. urtean hazkunderako aurreikuspenak gutxitu egin dira. Europako Batzordean, esaterako, hiru hamarren gutxiago aurreikusi dituzte (%3,5etik %3,2ra) eta ELGEn, berriz, sei hamarren gutxiago (%3,5etik %2,9ra).
Egindako berrikuspen guztietan barne eskaeraren hazkunde beherakada (bai kontsumoan, bai inbertsioan) adierazten dute eta kanpo sektoreak hobera egingo duela espero dute. Horri dagokionez, uste izatekoa da ondasun eta zerbitzuen inportazioak gutxitzeak esportazioetan neurritasuna ekarriko duela. «Situación» aldizkariak gogorarazten digunez, BBVAk urtarrilean egina zeukan %3,2ko aurreikuspena berraztertu eta %2,8ra jaitsi zuen, inbertsioaren joerari buruz zituen itxaropenak zapuzten ari zirelako, batez ere ekipamenduen arloan eta etxeetako kontsumo gastuetan. Gehienbat ekipamendu ondasunetan izandako inportazio kopuruaren beherakadak, igurikapenen eta etxeetako gastuen adierazleen ahulaldiak, eta bestalde, inflazioaren gorakadak eta aurreko urteetako hazkundea bultzatu zuten faktoreak desagertu izanak 2001. urterako aurreikusitako moteltze hori areagotu zuten, ekonomiaren hazkunde potentzialetik goraxeago dagoen tasa batera iritsiz.


KONTSUMOA ETA INBERTSIOA GERO ETA GELDIAGO.

«Situación» aldizkarian argitaratutako txostenak dioenez, etxeetako kontsumoak eta errentak eta ekipamenduetako inbertsioak gero eta geldiago daude. 2001. urtean etxeetako amaierako kontsumo gastuak beheranzko joera izango du iazko urtearen erdialdean hartu zuen bideari jarraituz. Alde horretatik, 2000. urtean batez beste %4ko hazkundea izan zen eta 2001. urtean %2,9koa izango da, 1996. urteaz geroztik izan den hazkunderik txikiena. 2000. urtearen amaiera arte ekipamenduetako inbertsioak goranzko joerari eutsi bazion ere, 2001eko lehenengo hilabeteetan behera egin du nabarmen. Halaxe gertatu da industrietako ekoizpenean eta esportazioetan.

Industri Giroaren Indizearen arabera, industri enpresen igurikapenak ez dira batere onak, 2001. urtearen lehenengo seihilekoan eskabide zorroak izan duen beherakadaren ondorioz, batez ere barne eskabideen arloan, eta azken hauei dagokienez ekipamendu ondasunetan. Gauzak horrela, «Situación» aldizkariak ekipamenduetako inbertsioaren moteltzea aurreikusi eta 2001. urtean batez besteko hazkundea %0,5ekoa izango dela iragarri du. Ondasun eta zerbitzuen esportazioek 2,5 puntu gutxiago izango dituzte, %8,3ra iritsiz, munduko merkataritza gutxiago hazi delako (%6, 2000. urtean lau puntu gutxiago), eta Espainiako Estatuaren ekonomiak lehiakortasuna galdu duelako, EMBko herrialdeekiko duen inflazio-diferentziagatik. Bestalde, inportazioak ere gutxitu egingo dira, jarduera horien hazkunde txikiagoa dela-eta. Aurreikusten denez, 2001. urtean ondasun eta zerbitzuen inportazioak %7,7 igoko dira, 2000. urtean baino 3,4 puntu gutxiago beraz.
«Situación» aldizkariaren arabera, 2001. urteko lehen seihilekoan ondasunen kanpo merkataritzari buruz bildutako datuek argi erakusten dute lehen baino inportazio eta esportazio gutxiago izango direla. Kanporako ondasunen salmentek kapital-ondasunetan ere egin dute behera, 2000. urtearen amaiera arte izandako hazkunde azkarraren ondoren. Inportazioek ere joera bera erakusten dute, elikagaien erosketetan izan ezik.


ENPLEGUA ETA JARDUERA BEHERANTZ.

Biztanleria Aktiboaren Inkestak (BAI) emandako datuen arabera, "Espainiako ekonomiak" ez du enplegu netorik sortu 2000. urteko udaz gero. Enpleguaren hazkunderako urte arteko tasak ia bi puntu galdu ditu 2000. urtearen lehen seihilekoaren eta 2001. urteko lehen seihilekoaren artean: %4,7tik 2,8ra jaitsi da. Nekazaritzakoak ez diren jarduerak kontuan hartuz gero, tasa hori %5,4tik %2,8ra jaitsi da.


EAEko merkataritza ganberek adierazi dutenez, "ekonomi hazkundea nabarmen moteldu da, orain hilabete batzuk uste genuen baino askoz neurri handiagoan". Moteltze hori hiru sektoreetan nabaritu da: industrian, eraikuntzan eta zerbitzuetan. Kanpo merkataritza ere egoera berean dago; izan ere, aurtengo lehen seihilekoan esportazioek %1,6ko hazkundea izan dute eta iaz, berriz, %11koa izan zuten. Turismo jarduera gutxitu egin da eta portuetako salgaien garraioak bilakaera txarra du; baita enplegu tasak ere.

Confesbaskek ere argi ikusi du ekonomia moteltzen ari dela. Horregatik, aurtengo hazkunde tasak sei hamarren gutxiago izango dituela aurreikusi du (%3,1). Bestalde inflazioaren gorakada ere nabarmendu du, haren ustez "azkar eta etengabe" ari baita gora egiten. Industri sektoreak ditu igurikapenik txarrenak, %3,9ko hazkundearekin. Horrek esan nahi du aurreikusitakoa baino 0,8 puntu gutxiago izango dituela. Zerbitzuek %2,2ko hazkundea izango dute, aurreikusitakoa baino zazpi hamarren gutxiago. Enplegua sortzeari dagokionez, Confebaskek uste du aurreikusitako 20.000 lanpostuetatik 15.000 besterik ez direla sortuko

DANIEL UDALAITZ

Alemania, Japonia eta Ameriketako ekonomiak krisian
Europan kezka handia sortu da ekonomia etengabe moteltzen ari delako; horren arrazoia bilatzerakoan kontuan hartu behar genuke munduko ekonomiaren eragile eta bultzatzaile indartsuenak diren Alemania, Japonia eta Ameriketako ekonomiak ere krisialdian daudela. Hirurogeiko hamarkadaz geroztik, eta neurri handi batean lehenengo petrolio-krisiaren eraginez, ez da horrelako egoerarik izan. Baina oraingo krisialdi hau ez da, 1998. urtekoa bezala, garabidean dauden herrialdeetan sortua (Asiako Hego-ekialdea, Errusia edo Hego Amerika) baizik eta herrialde garatuetan (Alemania, Japonia eta Estatu Batuak), eta azken horietatik aurrekoetara igaro da. Adituek diotenez, aurtengo lehen seihilekoan geldialdiak ekonomiaren moteltzea ekarri du eta aurreikuspenen arabera Japoniak bakarrik izango du atzeraldi nabari bat; nolanahi ere, esan liteke munduan beste asko ere bide beretik joan litezkela.

Azken 25 urtetan munduko hiru ekonomi eragile nagusiek -Alemania, Estatu Batuak eta Japonia- atzerakada nabarmena duten lehen aldia da. Hainbat erakundek egin dituzten aurreikuspenen arabera, 20 urtez jarraian %2,9ko hazkundea izan ondoren, aurten munduan ez da %2tik gorako hazkunderik lortuko. Munduko Merkataritza Erakundeak (OMC) aurreikusi duenez, aurten merkataritzako trukeek %3tik %5era bitarteko hazkundea baizik ez dute izango; 2000. urtean, aldiz, %13koa izan zuten.
Europari begira jarriz gero, Alemaniako ekonomiaren egoera oso kezkagarria da. Alemaniako Ekonomi Ikerketarako Institutuko Katja Rietzler ekonomialariak duela gutxi Berlinen adierazi duenez, "oraingo egoerak irauten badu, Alemaniako ekonomiaren moteltzeak oso ondorio larriak izan ditzake Europa osoan". Eta ez dugu ahaztu behar Alemaniako ekonomiak euroguneko BPGaren heren bat inguru hartzen duela


Azkenak
2025-07-21 | ARGIA
Euskararen aldeko ‘jauzi’ baten alde mobilizatu dira Maulen, Donapaleun eta Baionan

Igande goizean elkarretaratzeak egin dituzte Euskal Herrian Euskarazek deituta, Geldi euskara zapaltzea! lelopean.


2025-07-21 | ARGIA
Euskararentzat eta euskaldunentzat justizia aldarrikatu dute milaka herritarrek udaletxeen aurrean

UEMAk antolatuta egin dituzte kontzentrazioak larunbat eguerdian, Espainiako Auzitegi Gorenaren azken epai euskarafoboaren aurka eta euskararen alde. Euskara “benetan” babesteko “adostasun sendoak” eskatu ditu UEMAk, “euskarak eta euskaldunok... [+]


2025-07-20 | Garazi Zabaleta
Aukera Natura
Kuartangoko lursaileko paisaia eraldatzen

Pandemia garaian erabaki zuten Bea Lopez de Suso Marinak eta Iker Gonzalez Dominguezek landa eremura bizitzera joatea. “Nolabait, orduan berpiztu zen aspalditik landa eremuan proiektu bat sortzeko genuen grina”, azaldu du Lopez de Susok. Kuartangora iritsi zen... [+]


2025-07-20 | Jakoba Errekondo
Sagastien joeraren hipotesia

Etorri dira herriko jaiak. Gureak sanferminen atarikoak dira, uztailaren abiatzea. Eta aurten berrikuntza bat izan dute. Artisten herria da gurea, eta apain-apain janzten dute jaietarako, baina aurten, ustekabean, herriko kale nagusiko sarrerako sagarrondoak lorez jantzita hartu... [+]


Enborrik zulatzen ez duen okila

Euskal Herrian badugu inurrijale bat, baina ez da Ameriketan aurkitzen den ugaztun hori. Gurean hegazti bat da inurrijale amorratua dena, hainbeste gustatzen zaizkio inurriak ezen Debagoiena eta Debabarrenean inurrijale ere deitzen dioten. Eta hau, okil espezie bat da:... [+]


Zigiluen artean elkar ulertu, alternatibak eraikitzeko

Hainbat zigilu elkarrizketan jartzea. Horixe izan da Udako Euskal Unibertsitateak (UEU) eta EHKOlektiboak Usurbilen antolatutako jardunaldien abiapuntua. Bertan elkartu dira: EHKO Berme Sistema Parte hartzailea, Ekolurra zigilu ekologiko ofiziala, Idoki Iparraldeko etxe... [+]


2025-07-18 | Mara Altuna Díaz
Noelia Sánchez Jenkins, gales irakaslea Patagonian
“Galesak bizirik dirau Patagonian”

Zerk lotzen ditu Galesko muino berdeak eta Patagoniako basamortu hotzak? Bada, hil nahi ez duen hizkuntza batek. Noelia Sánchez Jenkinsen arbasoak 1865ean lehorreratu ziren Patagonian (Argentina). Galesetik iritsi ziren, britainiarrek inposatutako zapalkuntzatik ihesean... [+]


2025-07-18 | Gedar
SAPAri 2,3 milioi emango dizkio Espainiako Industria Ministerioak

Gipuzkoako enpresak hainbat kontratu sinatu ditu Israelgo industria militarrarekin, eta diru publikoa jasotzen du ibilgailu elektriko bat garatzeko, Espainiako Gobernuak finantzatutako proiektu baten bidez.


Massive Attack musika taldeak Gazaren aldeko musikarien aliantza sortu du

Ingalaterrako Massive Attack taldeak artisten arteko aliantza sustatu du, hasi berri diren artistei edo Israelen aldeko erakundeen zentsura pairatzen dutenei babesa emateko.


Euskara, katalana eta galiziera Europar Batasuneko hizkuntza ofizial gisa aitortzea babestu dute hainbat unibertsitatek

Espainiako Gobernuak Europako Batzordeari egindako eskaerari Euskal Herriko, Kataluniako eta Galiziako 28 unibertsitatek babesa eman diote. Salvador Illa Kataluniako Generalitateko presidenteak eta Imanol Pradales lehendakariak eskutitz bat sinatu dute eskaerari babesa... [+]


Aurreakordioa erdietsita, Eskirozko BSH enpresa abenduan itxiko dute

Bilera akigarria izan zuten asteazkenean Eskirozko BSHko lan batzordeko kideek eta multinazional alemaniarraren zuzendaritzako kideek: aurreakordioa lortu zuten UGT, CCOO, ATTIS eta Solidarik (17 ordezkaritik gehiengoa dute 12 kiderekin) eta ez dute mahai gainean jarritakoa... [+]


Bizkaia eta Gipuzkoako hainbat hondartza desagertzeko arriskuan daude

Gaztetape (Getaria) eta Muriola (Barrika) hondartzak 2050. urterako desager daitezke Greenpeaceren txostenaren arabera. Itzurun (Zumaia), Karraspio (Mendexa), Isuntza (Lekeitio) eta Azkorri (Getxo) hondartzek hedaduraren erdia gal dezakete.


Iruñeko espetxeko osasun arreta “urria” dela salatu du Salhaketa Nafarroak

Nafarroako Gobernuak espetxeetako osasun zerbitzuaren eskumena eskuratu zuenetik, baliabideak “indartu” dituzten arren, presoek nabarmendu dute ez diela sobera eragin egunerokoan.


Eguneraketa berriak daude