DENOK GARA POLIMERO
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Gure inguruan dugun ia guztia -metala eta zeramika bezalako materialak izan ezik- polimeroa da, bai, baina zerk bereizten du material hau beste batzuetatik eta zein da bere erabilpen praktikoa? Katedradun honek azaltzen digunez, molekula txikien batuketaz ezaugarri berezi batzuk dituzten makromolekula handiak bihurtu ahal izateak edonolako materialak sortzea ahalbidetzen du, plastiko ezberdinak bezalakoak. Hauek (polietilenoa, PVCa…), esaterako, polimero hutsei gehigarri batzuk bota ostean lortzen dira, funtzio zehatz batzuk bete ditzaten; izan ere, behar bakoitzaren arabera polimeroak eraldatu eta milaka funtzio izan ditzaketen milaka material ezberdin sor daitezke, substantzia hau edozein industriarentzat ezinbestekoa bihurtuz.
Adibide argi batekin hastearren, Issa A. Katime-ren taldeak ekoitzi dituen materialen artean ura kopuru oso handitan bil dezaketen hidrogelak ditugu (kontaktu lenteen materiala), hots, izen arrotza duen baina ume txikien oihaletan adibidez mirariak egiten dituen polimeroa. Puzgarrien moduan funtzionatzen du, gelatinaren itxura du eta material honek (uretan urtezina, malgua eta biguna) gramo bakoitzeko bi litro eta erdi likido bil dezake; eta haur oihaletarako balio badu pentsatzekoa da zer nolako balioa izan lezakeen lehorteak jasan behar izaten dituen nekazariaren eskuetan, are gehiago materialaren gramo horretan uraz gain lurrak behar dituen abonuak ere barnera daitezkeenean, lur bakoitzaren arabera pixkanaka isurtzen joango diren ongarriak alegia.
Azken ezaugarri honengatik, besteak beste, polimeroei "plastiko inteligenteak" deitu izan zaie, eta hein batean ez da gehiegi esatea. EHUn ikertzen ari diren beste erabilpenetako bat polimeroetan botikak sartzearena da, frogatu duten bezala jadanik barruan eta lege fisiko batzuen ondorioz botika hori pixkanaka-pixkanaka eta bakoitzaren beharraren arabera isurtzen delako, giza gorputzean duen eragina leunagoa baina jarraikorragoa bihurtzen delarik. Bukatu da sukar baten aurrean aspirina bat hartu eta handik ordu batzuetara beste bat hartu behar izatea; hemendik aurrera botikaren eragina egunetakoa edo astetakoa izango da, hots, pilula bat hartu eta arazoa ahaztu.
Aurrera eramaten ari diren beste ikerketa bide batek ingurugiroarekin du zerikusia. Honetan, gure ibaietan zoritxarrez hain arruntak diren kontrolatu gabeko isurketen aurrean eta hirietara iristen den ura edangarri bihurtzeko aipagarria da depuradorek betetzen duten lana, baina hauen funtzionamenduan ezinbestekoa da ura garbitu aurretik likidoari bere partikula solido guztiak kentzea, hau da, likidoa eta solidoa bereiztea, ondoren geratzen den likidoa tratatzeko. Gaur egun, flokulante izeneko substantzia polimeroak horixe egiteko gai dira, industriguneetatik datorren urari honen tanta batzuk botatzea edonolako metalak (kobrea, beruna, magnesioa…) bildu eta harrapatzeko nahikoa delako.
Esan dugun bezala, polimero naturalak edonon ditugu eta betidanik izan ditugu (antzinako egiptiarrek jadanik beren ezaugarrietako batzuk ezagutzen zituzten), baina polimero kontzeptua ez zen zientzian 1939 arte erabiltzen hasi, eta gaur egun ari da ikerketan eta industrian benetako garrantzia hartzen, gero eta gehiago gainera. Izan ere, material hauen erabilpen posibleek bukaezinak dirudite, eta laster atzamar eta esku artifizialak egiteko ere balioko dutela azaldu digute: material zehatzaren osaketaren arabera, deskarga elektriko txikiak eginez gero material hori txikitu edo handitzeko gai izan daiteke, hots, eskuekin edo atzamarrekin egiten dugun bezala posizio bat edo beste bat hartzeko gai. Harrigarria ematen du baina Issa A. Katimek argitu digunez laster egia izan daiteke.
Etorkizun horretara heldu aurretik, dena den, gaur egun ere lan erraldoia egin beharra dago, ikerketa bideak oso ugariak direlako eta kontuan hartu behar delako denak ez duela denerako balio; erabilpen zehatz bakoitzerako polimeroa era zehatz batera edo bestera tratatu edo eraldatu behar da. Zientzien Fakultateko material berrien taldean horretan ari dira, eta beren lanean Euskal Herriko eta kanpoko enpresen laguntza dute, hala nola, Miñaoko Parke Teknologikoko Leia, Beca Graphics inprimaketa materialen ekoizlea edota Acideka S.A. koagulatzaileen ekoizlea.
Enpresa hauetako ikerle batzuk bertako ikasleak izandakoak dira, EHUko fakultate honetako lan egiteko modua ezagutzen dute eta noizbehinka lanean sortzen zaizkien arazo zehatzen konponbide eta laguntza bila ikasle garaian praktikak egin izan dituzten laborategietara itzultzen dira, hiru katedradunek eta zortzi bekadunek osatzen duten talde honengana alegia: "Pozik gaude elkarlan hau dela-eta, besteak beste gure lana unibertsitatean klaseak ematetik haratago doala eta gizarteari zerbitzua ematen diogula ikusten dugulako", bukau du Katime jaunak
Zerk lotzen ditu Galesko muino berdeak eta Patagoniako basamortu hotzak? Bada, hil nahi ez duen hizkuntza batek. Noelia Sánchez Jenkinsen arbasoak 1865ean lehorreratu ziren Patagonian (Argentina). Galesetik iritsi ziren, britainiarrek inposatutako zapalkuntzatik ihesean... [+]
Gipuzkoako enpresak hainbat kontratu sinatu ditu Israelgo industria militarrarekin, eta diru publikoa jasotzen du ibilgailu elektriko bat garatzeko, Espainiako Gobernuak finantzatutako proiektu baten bidez.
Ingalaterrako Massive Attack taldeak artisten arteko aliantza sustatu du, hasi berri diren artistei edo Israelen aldeko erakundeen zentsura pairatzen dutenei babesa emateko.
Espainiako Gobernuak Europako Batzordeari egindako eskaerari Euskal Herriko, Kataluniako eta Galiziako 28 unibertsitatek babesa eman diote. Salvador Illa Kataluniako Generalitateko presidenteak eta Imanol Pradales lehendakariak eskutitz bat sinatu dute eskaerari babesa... [+]
Bilera akigarria izan zuten asteazkenean Eskirozko BSHko lan batzordeko kideek eta multinazional alemaniarraren zuzendaritzako kideek: aurreakordioa lortu zuten UGT, CCOO, ATTIS eta Solidarik (17 ordezkaritik gehiengoa dute 12 kiderekin) eta ez dute mahai gainean jarritakoa... [+]
Gaztetape (Getaria) eta Muriola (Barrika) hondartzak 2050. urterako desager daitezke Greenpeaceren txostenaren arabera. Itzurun (Zumaia), Karraspio (Mendexa), Isuntza (Lekeitio) eta Azkorri (Getxo) hondartzek hedaduraren erdia gal dezakete.
Nafarroako Gobernuak espetxeetako osasun zerbitzuaren eskumena eskuratu zuenetik, baliabideak “indartu” dituzten arren, presoek nabarmendu dute ez diela sobera eragin egunerokoan.
Hezkuntza Sailak 2025-2026 ikasturtearen antolaketa bigarren hezkuntzako ikastetxe publikoetan ebazpena argitaratu du. Urteroko agiria da, uztail hasierakoa; ikasturte-hasierako ebazpena esaten diogu.
Aurtengoan, hauxe jasotzen du euskarazko bertsioak:... [+]
Artziniegako Udalak mezua zabaldu du gertatutakoa gaitzesteko eta elkartasuna adierazteko irainak jaso dituzten herritarrei.
Duela bi urte Aranzadi Zientzia Elkarteak neandertalek egindako harrizko tresna batzuk eta haiek jandako animalien hezurrak aurkitu zituzten San Adriango koban. Horrela jakin zuten neandertalek duela 40.000 urte koba hori erabili zutela. Aurten egin duten indusketa-kanpainan... [+]
WeTransferren baldintza berri gaiztoen aurrean, alternatibarik? Bai, pare bat, edo bien arteko konbinazioa. Enkriptazioa edo/eta Tori.eus zerbitzu euskalduna erabiltzea.
Georges Ibrahim Abdallah, Frantzian 40 urteko espetxealdia igaro ondoren kaleratuko dute. Palestinaren askatasunaren aldeko militantea, Libanoko Frakzio Armatu Iraultzailearen sortzailea izan zen, eta diplomazialari israeldar eta amerikar bana hiltzeaz akusatu zuten. Inoiz... [+]
Azken sei urteotan Piztu Donostia eragile sozialaren talde motorra osatu dugunoi txanda pasatzeko unea iritsi zaigu, mila gai eta beste mila fronte zabalik geratzen diren arren.
Duela sei urte Eneko Goiak, PSOEren laguntzarekin, osaturiko Donostiako Udalak bideratzen zuen... [+]