ERRUAREN ZAMA EZ DA BESTEENA BAKARRIK


2001eko uztailaren 01an
Antzerkira joaten garenean barre egiteko asmoz joaten gara askotan, baina gogoeta egiteko mediorik egokienetakoa ere bada. Kontatzen diguten istorioa entzun, asimilatu eta gure ondorioak ateratzen ditugu beste askotan. Horixe da Enzo Cormann dramaturgo frantsesaren «Sigue la tormenta» antzezlanarekin gertatzen dena.

Ekaitza hastear dago Ur taldearen «Sigue la tormenta» antzezlanaren hasieran. Nathan Goldring Berlineko Neue Bühne antzokiko zuzendaria Theo Steiner aktore ohiaren bizilekura joan da. 1996. urtea dugu eta Steiner antzerkitik eta bizitzatik aldendurik egon da hogei urtetan. Nathan Goldringek William Shakespeareren «Lear erregea» taularatzea du buruan eta Steinerrek erregearen papera joka dezan, jo du berarengana. Goldringek 15 urte zituenean, Steiner ikusi zuen antzoki batean eta liluratuta geratu zen. Goldring gazteak ez du bere nahia beteko ordea. Izan ere, Theo Steinerrentzat antzerkia bi ahoko arma baita.
Jose Tomek jokatzen du Nathan Goldring zuzendari gazte austriarraren papera. Theo Steinerren larrutan, aldiz, Walter Vidarte uruguaitarra sartu da. Tome Ur taldean aritu izan da haren sorreratik. Vidarterentzat Ur taldearekin lan egiten duen lehen aldia da.
Ez gaude ohituta «Sigue la tormenta» bezalako obra bat ikustera Ur taldearen eskutik. Izan ere, azken hamarkadan Shakespeareren antzezlanak taularatu ditu, «Sueño de una noche de verano», «Romeo y Julieta« eta «Trabajos de amor perdidos», hain zuzen. Obra hauekin arrakasta handia lortu du Ur taldeak Euskal Herrian nahiz atzerrian. Horren adierazgarri dira Espainiako Antzerki Sari Nazionala (1993), eta El Cairoko Nazioarteko Antzerki Jaialdian (1993) nahiz Habanako Arteen Jaialdian (1995) jasotako sariak. Aipatu ikuskizunak pertsonaia ugariko lanak ziren, akzio gehiago zegoen. Oraingo proposamena ezberdina da, obra garaikidea da eta testu antzerkia izaten jarraitzen badu ere, eszenografia xume batean, bi pertsonaia daude aurrez aurre eta hitza da nagusi.
Steinerrek badu arrazoirik «Lear erregea»ri uko egiteko. Hogeita bi urte zituela, II. Mundu Gerra betean, bere guraso musikariekin batera, Terezineko kontzentrazio esparrura eraman zuten. Esaten zutenez, Hitlerrek juduentzako hiri bat eraiki zuen Praga iparraldean gerraz babesteko: Terezin. Arte eta kulturako pertsonaia ugari deportatu zituzten hara, eta bertan kontzertu, antzezlan eta bestelako ekitaldi ugari egin ziren. Propaganda pelikula bat eta guzti filmatu zen: «Hitlerrek hiri bat oparitu die juduei». Bertan hasi zen Theo Steiner antzezten eta horrexek salbatu zuen heriotzetik. Terezinetik judu ugari, Steinerren gurasoak tartean, Auschwitzeko gas ganberetara eramanak izan ziren. Esparruko Karl Rahm komandantea liluratuta geratu zen Steiner «Lear erregea»-n Edgardoren paperean ikusi zuenean eta horrek heriotzetik libratu zuen.


EDERTASUNA ETA IZUGARRIKERIA.

Terezinetik alde egin zuenean, aktore lanetan jarraitu zuen Steinerrek. 1976an «Macbeth»en muntaian hartu zuen parte Vienan. Laugarren emanaldia egin ondoren, antzerkia uztea erabaki zuen. Egun hartan Rahm komandantearen bisita jaso zuen, egindako emanaldiagatik zoriontzeko. Eta gertakari hark antzerkia uztea eragin zion Steinerri. Errudun sentitzen zen eta sentimendu hura gogorregia zen berarentzat. Horrek dena uztea eragingo dio eta baserri batera joango da, bakarrik eta pintatzen emango ditu orduak.
Aurrez aurreko antzezlan honetan holokaustoa da hizpide eta ez da saihesten gizakiak historiaren atal ilunenetan duen erantzukizuna. Bai Goldring bai Steiner juduak dira, baina bi belaunaldi ezberdinetakoak eta euren bizipenak ezberdinak dira. Halaber, ikuskizunak antzerkiaz dihardu, zuzendari eta aktoreen gatazkaz, eta antzerkiaren beraren edertasun eta izugarrikeriaz. Hori guztia esaldi erabatekoez eta Tome eta Vidarteren aktuazio intentsoez lagunduta. Dena den, aktoreen indarra nolabait galduta ikusten da, gogoeta eginarazten digun arren, ikuslea hotz uzten duelako, ez dio barrua mugitzen. Lehen emanaldiak direlako izango da segur aski.
Estreinaldia Donostiako Antzoki Zaharrean izan zen ekainaren 14 eta 17a bitartean, eta ondoren Alcala de Henaresen izan da taldea. Irailean berriz ere ekingo diote birari eta Gasteizen, Iruñean eta Santurtzin izango da ikuskizun gogor eta sakon honetaz gozatzeko parada

«Holokaustoa egiteko gai den zibilizazioaz etengabe berpentsatu behar da»
Azken muntaiarako autore garaikide baten lana aukeratu duzue. Aurretik egin duzuenarekiko ezberdina da.

Formatuari dagokionez aurrekoen antzekoa da, baina oraingoan beste erregistroak aztertu eta bilatu nahi izan ditugu. Ez da hain obra korala, handietakoa ez den autore garaikide bat hautatu dugu, hainbesteko bermea ez duena, eta beste antzezpen mota berri bat ezagutu nahi izan dugu, aktore helduago batekin, gure estiloarekin nahasteko eta elkarri kutsatzeko. Ez genuen lokartu nahi, sorkuntzak arriskuak hartzea behartzen du.

Ur eta Shakespeareren harremanak jarraitzen du dena den, «Lear erregea»k elkartzen ditu bi pertsonaiak.
Ur ez da inoiz Shakespeareren tragediekin ausartu. Bere azken garaiko tragediek, «Lear erregea» kasu, bizitzaren ezagupen handia eskatzen dute. Nik uste «Macbeth» edo «Lear erregea» bezalako obra gogorrei hurbiltzeko aitzakia inkontzientea izan dela, zuzen jo gabe. Autore garaikide baten bitartez inguratzea izan da. Beste begi batzuen bitartez bilatzea.

Antzezlanean antzerkiaz hitz egiten da, egia eta gezurraz. Holokausto judua da obraren oinarria, epe historiko hori aztertu nahi zenuten?
Sorkuntzan, antzerkian konkretuki, lan egiten duenak nekez saihes dezake gizakia. Norberak zein zibilizazioren parte den galdetzen dio bere buruari eta holokaustoa bezalako irrazionalitatea egiteko gai den zibilizazioaz etengabe berpentsatu behar dela iruditzen zait. Gainera garai hartan propagandak mundu guztia hartu zuen mendean. Elementu horiek erabiltzen ziren lehen aldia zen, egun menderatuta gaude erabat. Dena desitxuratu zen, gauzen ikuspegia manipulatu zen, eta min asko egin zen. Terezinen itxuraz gertatu zenak galdera bat eragiten du: noraino artea batzuetan izan daitekeen okerrenaren konplizea. Eta honetan aritzen garenontzat galdera ona da.

Taldekideek hausnarketarako beta hartu zenuten 1998an eta bakoitza bere aldetik ibili da lanean. Krisian al zeundeten?
Aldaketaren zentzuan bai, krisia zen. Denak ere pertsonalki eta profesionalki hazten ari ginen eta taldeak bakoitzaren nahiei eta ez bakarrik kolektiboaren abiadurari erantzungo zien irtenbideak arbitratu behar zituen. Jendea nekatua zegoen beti etxetik kanpo, biran eta zuzenean egoteaz eta hori higadura emozional eta estres handia da. Gauzak lasaiago hartzea planteatu zenean, nik kanpoan zuzentzea erabaki nuen.

Valle Inclanen obra bat egingo duzue.
Obra honen produkzioa eta biraren antolaketarekin bukatzean Valle Inclanen zein obra muntatuko dugun erabakiko dugu. Zalantzan gaude aktore askoko obra bat, aktore helduagoekin edo aktore gazteagoak dituen beste bat hartu. Asko interesatzen zaizkigun hiru edo lau obra ditugu mahai gainean l


Azkenak
Koopfabrika
Kooperatiba eraldatzaileen harrobia

Olatukoopek beste hainbat eragilerekin batera garatu duen proiektu nagusienetako bat KoopFabrika da, ekintzailetza soziala bultzatzeko helburuz 2017an sorturiko programa, eta gaur egun oraindik martxan dagoena.

Hasiera batean, lehenengo ideia izan zen ekonomia... [+]


2024-05-12 | Nerea Menor
Ghayath Almadhoun
"Alemania nagusitasun zuriaren piramidearen gailurrean dago, eta lehen holokaustoa ukatu zutenek orain Nakba ukatzen dute"

Ghayath Almadhoun-ekin hitz egin dugu Alemaniako zentsura sistemikoaz eta horren ondorioez. Siriako Damaskon 1979an jaiotako poeta palestinarra, Suediara joan zen bizitzera eta egun Berlinen bizi da. Bere poesiak, ia 30 hizkuntzatan itzulia, maitasuna, tokialdatzea eta nortasuna... [+]


2024-05-12 | Estitxu Eizagirre
Amillubiren festa maiatzaren 11n
Lurra taupaka hasiko da

Urola ibaiaren meandroan, Zestoako Iraeta auzoan daude Amilibia baserria eta bere lur emankorrak: 5 hektarea baso eta 4 hektarea laborantza lur. Laborantza ekologikoa sustatzen duen Biolur elkarteak baserria eta lurra kolektibizatu nahi ditu Amillubi proiektuaren bidez... [+]


Pastoral bat Iruñearendako

Herri-antzerki forma bat da pastorala. Sujet edo protagonista bat (hildakoa) hautatu eta bere bizia bertsotan ematen duena. Kantua ere presente dago emanaldian. Taula zuzendaria, taula gainean arituko diren arizaleak eta musikariak aritzen dira pastorala ematen den egunean... [+]


'Ekonomia eraldatzailea(k)' liburua
Ekonomiaren adjektibo guztiak

10. urteurrena kari, Olatukoopek bi liburuxka atondu ditu eta labean ditu jadanik, ekonomia eraldatzailearen eta kooperatibagintzaren ingurukoak biak ala biak. Alde batetik, herri-kooperatiben inguruko eskuorri edo gida bat kaleratuko dute, herri kooperatiba bat zer den... [+]


Eguneraketa berriak daude