GOIERRI ETA TOLOSALDEKO HIZKEREN AZTERKETA LIBURUAN
Goierri eskualde zabala izanik, sartaldea eta sortaldea bereizi ditu filologo bizkaitarrak zenbait elementu aztertzeko. Aldaketa batzuk herriz herri ematen dira eta beste kasu batzuk Goierri osoan ematen dira eta baita Tolosaldean ere. Bi eskualde nagusi horien arteko hizkera-muga Alegia eta Legorreta artean kokatuko litzateke.
Araba Goierritik gertu egonda, Araba aldera jotzeko joera handia izan da goierritarren artean, batez ere sartaldean (Zegama, Idiazabal, Segura, Zerain). Eta harreman horrek nola edo hala eragina izan du hizkeran. Gaur egun oraindik ere eragin hori mantentzen dela uste du egileak, «norentzako» esan beharrean «norendako» erabiltzen baitute adibidez.
Dena ez da desberdin noski, Goierri eta Tolosaldeako hizkeren artean. Gauza komunak ere badaude. «Azken batean hizkera hauek gipuzkeraren ezaugarri indartsuak dituzte: ‘det’ esatea (eta ez ‘dut’ edo ‘dot’), ‘gera’ (ez ‘gara’)» .
Tolosako euskarak bere garbitasunagatik duen famaz galdetu diogu filologari eta hori mitoa izan arren, batez ere bere lanean aritutako adinekoek aipatu diotela dio. Bestalde lekukotasunak (idazleenak, Lekuona adibidez) bildu ditu. Eta agian horregatik izen on horregatik, tolosaldeko hizkeraren ezaugarri batzuk mantendu egin direla dio, eta mendebaldeko euskararen ezaugarri batzuk, aldiz, behera doazela.
Batuaren eraginaz ere galdetu diogu. «Askotan zonalde horietan batua ez dute oso arrotz ikusten. Batez ere gazteek. Batua hezurdura da, baina nahi bezala jantzi behar dugula iruditzen zait, gipuzkeraz edo bizkaieraz edo...» esan digu Hurtadok. Hala ere, batuak hizkera horietan duen eraginean ez da sartu gehiegi.
Filologo hau ez da geldirik egotekoa eta hurrengo lanean hasita dago. «Tolosan zentratuko naiz hurrengoan. Herri jakin bateko lana izango da edo gehienez inguru hurbilekoa (Izaskun, Ibarra, Belauntza). Gaur egungo hizkera jasoko dut, baina ahal dudana egin beharko dut» dio. Horretarako Tolosako Udalaren beka bat jasotzeko itxaropena du ikerleak.
Orain arte oso gauza gutxi dago Tolosako hizkeraz: Lekuonaren artikulua Tolosako VII. mendeurreneko liburuan eta Izagirrek BAP aldizkarian Tolosa, Ibarra eta Belauntzako baserritarrekin egindako elkarrizketa, 1967koa. Orain Irene Hurtadok urtebetean egingo duenarekin ederki osatuko da ikerketa hau
Duela astebete, bien arteko mugan Thailandiako eta Kanbodiako tropak elkarri eraso egiten hasi ziren, Frantziaren kolonizazio aldian jatorria duen gatazka berpiztuta. Bi herrialdeek "berehalako eta baldintzarik gabeko" su-etena ezartzea adostu dute astelehenean, 35... [+]
The Lancet aldizkari ezagunak iazko uztailean eginiko "aurreikuspen zuhurraren" ondoren, zuzenean eta zeharka Gazan hilda egon daitezkeen palestinarren kopurua eguneratu du Steven Donziger abokatu entzutetsu estatubatuarrak, The Lancet-en formula... [+]
Horrez gain, Europa behartu egin du gasa AEBei erostera, 750.000 milioi euro xahutu beharko ditu horretan datozen hiru urteotan; beste 600.000 milioi euro gehiago inbertitu beharko ditu han, "inbertsio estrategikoetan"; eta, "ehunka milioi euro", zehaztapen... [+]
Lau egunez Lakuntza milaka lagunez bete du Hatortxu Rockek. Aurtengo edizioak presoen aldeko jaialdiaren bideari amaiera eman dio. Hala ere, abenduak 27rako jaialdi berria iragarri dute: Aske.
Nire gorputza erortzen ari da. Ama kolapsatzen ari da nekeak jota. Nire lehengusuak egunero jokatzen du bizitza laguntza pixka baten truke. Gazako haurrak gure begien aurrean hiltzen ari dira eta ezin diegu lagundu.
GKSk eta Etxebizitza Sindikatuak salatu dute Ertzaintzak eta Gasteizko Udaltzaingoak gogor kargatu zutela "giro lasaian" egiten ari ziren ekimenaren aurka. Lau atxilotu, 11 identifikatu eta hamarnaka zauritu utzi zituzten Poliziaren esku hartzeari buruzko bestelako... [+]
"Pausa taktiko" gisa definitu ditu Israelek. Igandean hasi da eta 35 kamioi sartu dira Gazako zerrendara.
40 urte pasatxoko espetxealdiaren ostean, joan den ostiralean atera zuten espetxetik, eta segituan Libanora eraman, bere jaioterrira. Libanoko Frakzio Armatu Iraultzailearen sortzailea izan zen, eta diplomazialari israeldar eta amerikar bana hiltzeaz akusatu zuten. Inoiz ez... [+]
%37 genero- eta sexu-diskriminazio kasuekin loturik egon ziren, eta aporofobia %33 hazi zen. Gorroto-delituen intzidentzia tasarik altuena Nafarroan identifikatu zuten iaz.
Nafarroako Kutxa Fundazioari esker 41.000 euro bideratuko ditu Palestinara Salam Gaza Gobernuz Kanpoko Erakundeak, umezurtz geratu diren haurrei eskolak bermatzeko gutxienez beste urtebetez. Alor akademikoa eskaintzeaz gainera, babes psikologikoa eta laguntza emozionala... [+]
Irrintzi eta performance taldeak aste honetan egin ditu grabaketak Paul Urkijoren eta Mursegoren eta Aran Callejaren gidaritzapean, eta beste artista batzuekin elkarlanean, Ibon RG-rekin besteak beste. Sitgeseko zinema jaialdian estreinatuko dute pelikula, urrian.
1962ko udan, CNT Francisco Franco diktadorea hiltzen saiatu zen Donostian, ETAren laguntzarekin. Octavio Alberola anarkistak koordinatu zuen ekintza, baina huts egin zuten.
Sendabelarra oliotan beratzeaz ariko gara baina ukendurik egin gabe. Bai, arraroa dirudi baina sendabelar freskoak oliotan beratu, iragazi eta erle argizaria ipinita ukendua egiten ikasi duenari olioarekin beste era batera lan egitea badagoela esan nahi nioke. Oleato edo olio... [+]
Udan, Sargazoen itsasoan (Ipar Amerikako ekialdean) eme bakoitzak 2-3 milioi arrautza askatuko ditu. Baten batek bizirauterik badu, bi hilabeteren baitan ekialderantz igerian hasi eta urte erdi izaterako Azore uharteetara helduko da. Bertan elikatu eta haziko da, urtebeterekin,... [+]