Goierri eskualde zabala izanik, sartaldea eta sortaldea bereizi ditu filologo bizkaitarrak zenbait elementu aztertzeko. Aldaketa batzuk herriz herri ematen dira eta beste kasu batzuk Goierri osoan ematen dira eta baita Tolosaldean ere. Bi eskualde nagusi horien arteko hizkera-muga Alegia eta Legorreta artean kokatuko litzateke.
Araba Goierritik gertu egonda, Araba aldera jotzeko joera handia izan da goierritarren artean, batez ere sartaldean (Zegama, Idiazabal, Segura, Zerain). Eta harreman horrek nola edo hala eragina izan du hizkeran. Gaur egun oraindik ere eragin hori mantentzen dela uste du egileak, «norentzako» esan beharrean «norendako» erabiltzen baitute adibidez.
Dena ez da desberdin noski, Goierri eta Tolosaldeako hizkeren artean. Gauza komunak ere badaude. «Azken batean hizkera hauek gipuzkeraren ezaugarri indartsuak dituzte: ædetÆ esatea (eta ez ædutÆ edo ædotÆ), ægeraÆ (ez ægaraÆ)» .
Tolosako euskarak bere garbitasunagatik duen famaz galdetu diogu filologari eta hori mitoa izan arren, batez ere bere lanean aritutako adinekoek aipatu diotela dio. Bestalde lekukotasunak (idazleenak, Lekuona adibidez) bildu ditu. Eta agian horregatik izen on horregatik, tolosaldeko hizkeraren ezaugarri batzuk mantendu egin direla dio, eta mendebaldeko euskararen ezaugarri batzuk, aldiz, behera doazela.
Batuaren eraginaz ere galdetu diogu. «Askotan zonalde horietan batua ez dute oso arrotz ikusten. Batez ere gazteek. Batua hezurdura da, baina nahi bezala jantzi behar dugula iruditzen zait, gipuzkeraz edo bizkaieraz edo...» esan digu Hurtadok. Hala ere, batuak hizkera horietan duen eraginean ez da sartu gehiegi.
Filologo hau ez da geldirik egotekoa eta hurrengo lanean hasita dago. «Tolosan zentratuko naiz hurrengoan. Herri jakin bateko lana izango da edo gehienez inguru hurbilekoa (Izaskun, Ibarra, Belauntza). Gaur egungo hizkera jasoko dut, baina ahal dudana egin beharko dut» dio. Horretarako Tolosako Udalaren beka bat jasotzeko itxaropena du ikerleak.
Orain arte oso gauza gutxi dago Tolosako hizkeraz: Lekuonaren artikulua Tolosako VII. mendeurreneko liburuan eta Izagirrek BAP aldizkarian Tolosa, Ibarra eta Belauntzako baserritarrekin egindako elkarrizketa, 1967koa. Orain Irene Hurtadok urtebetean egingo duenarekin ederki osatuko da ikerketa hau
Informazio askea lantzen dugu ARGIAn, langileok gara proiektuaren jabeak eta gure informazioen atzean ez duzu sekula multinazionalik, bankurik edo alderdi politikorik topatuko. Gure ustez, burujabetza guztien oinarrian dago informazio burujabetza, ezagutzen dugunaren gainean pentsatzen eta erabakitzen dugu. Horregatik diogu kazetaritza independentea dela demokraziaren oinarrietako bat.
Aldizkaria paperean etxean edo e-postan PDFan jaso nahi duzu? Pozik hartuko zaitugu ARGIAko komunitatean. ARGIAkoa izateko, nahi eta ahal duzun ekarpena egin dezakezu, eta bueltan egoki ikusten duzuna eskatu. Indartu dezagun indartzen gaituena!
.jpg)
ARGIA-k eta Azpeitiako Elkar-ekin taldeak elkarlanean antolatuta "Faxismoa gaur eta hemen" hitzaldia eman zuen Hedoi Etxartek San Agustin Kultur Gunean. Hemen duzue hitzaldia osorik ikusgai.
Egurraren sektoreko enpresek jardunaldi bat antolatu zuten joan den ostiralean Hernanin, jarraitzen duten baso-kudeaketa ereduari euskarri zientifikoa eman nahian. Eta fundamentuzko ezer esan ez zen hitzaurrearen ondoren, saiatu ziren gure lurraldea gero eta sarriago estaltzen duten eukalipto espezieak inbaditzailek direla ukatzen. 20.000 inguru hektarea hartu dute eukaliptoek 2018an, eta gure lurraldeko harizti eta amezti guztiak baino azalera gehiago estaltzen dute dagoeneko.
Aspaldiko partez bisitatu dugu Xabierko gaztelua martxo hasieran. Ganbaraz ganbara, gurekin zetozen iparraldeko lagunei azaldu dizkiegu Xabierko Frantziskoren ibilerak, bere anaia Amaiurko gazteluaren defendatzaileetarik bat izan zela eta ohiko topikoak. Bapatean, burnizko hesiz itxitako kaperatxo batera heldu eta hara! Heriotzaren dantza! Oier Araolazaren bitartez izan nuen horma-irudi bitxi honen berri duela lau bat urte eta hemen zerbait idaztekotan geratu nintzen. Gaur arte! Tira...
Martxoaren 24an, igandea, bere buruaz beste egin du Oçalanen isolamendua salatzeko Medya Çınar preso politikoak, ANFn irakur daitekeenez. Mardin hiriko espetxean zeukaten eta 24 urte zituen.
2017ko azaroaren 13ean Koreako hainbat herri –tartean izena ematen diona– kaltetu zituen Pohang lurrikara bertan erregaiak fracking bidez erauzteko teknikak esperimentatzen dituen estazio geotermiko batek eragin zuela aitortu du herrialdeko gobernuak, gertakizuna ikertzeko izendatutako aditu taldea ondorio horretara iritsi denean.
Saharar errefuxiatuen kanpamenduetan jaio bazen ere, Fatimetu Zenan (1999) haurra zela iritsi zen Euskal Herrira; Bermeora, lehenik, eta Ikaztegietara, gero. Joan den martxoaren 8ko indar kolektiboa dario, oraindik, bere hitzei, eta feminismoa urte, herrialde, klase eta pertsona guztiengana iristeko modua aurkitu nahi du. Emakume sahararren nortasuna eta garrantzia plazaratzeko eguna antolatu dute bihar, herrian.
Allartean blogari txit handiari irakurri nion Txepetxek esan zuela militantzia “erotizantea” izan behar zuela, hau da, sormena eta gozamena dakarren militantzia, konpromisoarekin batera. Beste batean (non demontre? Tomas Villasanteri?) irakurri nuen herri mugimendu eraldatzaileak “hezeak” izan behar zirela.
Bego Zuza Hernanin (Gipuzkoa) jaio zen, 1960an. Bertan bizi da eta herriko gizarte mugimenduetan inplikatutako emakumea da. Zero Zabor taldeko kidea da. Argia aldizkariko lehendakaria da, baina ez dio karguari garrantzirik ematen. Ikusten dituen bidegabekeriei ematen die garrantzia gehiago. Halakoen aurrean, ez da hitz soiletan edo geldirik geratzen den horietakoa.
Beste urte bat, Ekozinemaldi berri bat, planetaren egoerari gainbegirada berri bat, eta aise nabari da hazkuntza infinitoaren makinak etenik gabe dirauela parean aurkitzen duen guztia birrintzen eta baliabide naturalak murrizten, hazkuntza kontsakratuaren eta kontsumo geldiezinaren erritmora. (Ikusi Ekozimenaldiaren egitaraua osorik).
