BA OTE DAKI INORK NOR DEN BURGESA?

  • Gizaki oro bizimodu hobe baten bila ibili ohi dela-eta, burges ukitua, askok arbuiatzen zuena, gizaki guztien ezaugarria ez ote den galdetzen zuten alean.

2001eko maiatzaren 20an
Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas
Langileen eguna oraindik gogoan zeukatelako, edota langile borrokak egunetik egunera gehiago ugaltzen ari zirelako, gauza da Marx eta honen irakaspenak zekartzatela kontura ZERUKO ARGIAren arduradunek asteroko gogoeta eskaintzerakoan. "Nor burgesa?", galdetzen zuten izenburutik. Izan ere, horixe baitzen gakoa!


DENAK ONAREN ETA HOBEAREN BILA

"Iñork ez dio, dakila, bere buruari gaitzik egiten. Ez-eta bere buruari bizia kendu dionak ere", baieztatzen zuten lehenik eta behin. Eta beren baieztapena zalantzan jar zezakeen norbait izan zitekeelakoan edo, esandakoari honakoa gehitzen zioten: "Bere ustetan -hau da, bere buruaz beste egindako pertsona horren iritziz- ez baitu egin ori bere kaltetan. Ark ere zerbait ona nahi du beretzat eta horregatik il du bere burua". Erabat ados egon gintezke iritzi horrekin (idazlantxo hau zirriborratzen ari den hau hala dago behintzat), baina Kaputxinoen ardurapean zegoen aldizkari baten editorialean agertzeko ausart samarra ere bazela ezin ukatu (Aita Santutik hasita, Eliza osoa aurka izango zutela pentsatzerik ere badago). Hala ere, beste bat zen beraiek hizpide zuten auzia: "Alderantziz esanda, denak onaren eta obearen billa gabiltzala. Ori dugu denek motorra: Gure obe-beharra. Zuzenetik edo zeharretik, denek ara iritxi nahi dugu".
Are gehiago ere gertatzen zen, Z. A.ren ustez behintzat: "Ola dijoa aurrera gizadia bere burua gaindituz urtetik urtera. Marx-ek liokena mundua -eta kosmosa zerbait- gero eskuragoiago ari zaio gertatzen gizonari; eta obeki esanda nahi ba-da, ari du egiten. Alde-aldera behintzat, ori ez dago ukatzerik".
Oso garbi zeukatela mezua, bederen, ez, ez dago ukatzerik, nahiz eta artikuluska hau izenpetzen duen honen buruarentzat mezua korapilotsuegia gertatu: pitorik ez diela ulertu, alegia. Inprenta arazoren bat, edo Pilar Iparragirreren adimen kamutsa ote hemen errudun? Auskalo! Dena den, eta irakurle argiaren mesedean, hor doa, testualki, editorial hartan eskaintzen zen mezuaren jarraia: "Komunismoaren aitak arrazoi du, gizonak burruka bat ari duela munduarekin esaten digunean. Eta egi da ere, burruka ortan gizona ari dela gallentzen, alde batera behintzat, berriro esanda. Munduaren sekretoak argitzen ari da gizona eta sekreto oien giltzak pillatzen dijoa, mundua bereago duelarik egunetik egunera eta etekin obea ateratzen diolarik. Eta munduarekiko burruka gozatu aiñean, eskuratzen baitoa lehenago eta etsaiago zuena, gizonaren biziera goxatuz doa. Nork uka dezake ori? Arazo berriak sortzen zaizkiola? Aurrerapenak bere kontribuzioa eskatzen duela? Bai. Eta zer?".


BERDINTASUN EZA

Ziurtasuna ziurtasun, bazen lainorik bestenaz hain argi antzematen zuten zeru horretan ere, antza. "Aberastasun oiek, ordea, ez dira berdin banatzen eta erosotasuna ere etzaie deneri berdin sortzen. Ori da benetan tamalgarria. Eta or horrela gertatzearen errua, mundu guziak daki, kapitalismoak du eta ortaz baliatzen direnak burgesak dira eta oiek ere mundu guziak daki zeintzuk diren".
Mundu guziak jakin? Hori usteko zuen! Ea gure aldizkariak zuzentzen zizkion galderei egoki erantzuteko gai zen! "Baiña, ote daki gero iñork nor den burgesa? Ote daki gero iñork nork alferrik galduko dituen besteek eskas dituztenak? Errez da emen besteri errua botatzen. Errez da esaten alako eta olako dira munduko pobrezari eusten diotenek eta ugariagotzen dutenek; baiña ahal duten guziek ondasunak pillatu ta pillatu ikusten diran bitartean, ez da errez asmatzen zein dan burgesa. Nork ez ditu ezagutzen bat eta bi baiño gehiago pobre izanak, egokiera izan dutenean aberastuak? Nork ez du ezagutzen langilleri eri lapurretan ari dan langillea? Besteri arria bota baiño lehen, bere buruari begiratu behar lioke bakoitzak eta ikusiko luke bera ere nola sartua dagon aberats izateko bidean, benetan izatera iritxi ez ba-da ere. Norbaitek esaten duena, aberats ez direnak ez dira nahi ez dutelako, ezin dutelako baizik. Ez-eta ere ahalegiñak egin ez dituztelako".
Beraz, bokazioz bada ere, denok burgesak!.

KORONELAK
J.E, 1971-V-09
Greziako koronelak ospatu dute agintaritza artu zuten beren laugarren urtea. Aldizkari burgesak isillean pasa nahian bezala ez dute asko aipatu gertaera hau. Izan ere, beldurra baitago egiari kopeta erakusteko. Askoz errazago patxara faltso batean jarraitzea! (...) Grezia diktadura militar baten menpean arkitzen da. Ahalegiñak egin ditu koronel talde horrek propaganda eta diplomazi bidez egia hau izkutatzeko baina alferrik. Burua duan edonorrek ezin onartu lezake 1967gnean gertatutakoa. Greziaren egoera etzan ain gorria, Papandreu etzan ezkerreko gizon bat. Ezkerra bestalde etzegoen prestatua iraultza baterako. Ezkerra ahula zan. Erbestetik ere etzetorren erasorik. Egoera ekonomikoa ere etzen txarra. Sozial arazo gogorrik etzen azaltzen momentu artan behintzat. Beraz, klasiko ikuspen batean etzegon kondiziorik agintaritza faszista bat sortzeko, edo diktadura ezartzeko. Baina ala ere gauzak besterantziz gertatu ziran eskemaren egokitasuna puskatuaz. Zalantzarik ez dago burgesia aundiak ondo ikusi zuala aldakuntza baino gehiago Iparramerikarren laguntza izan zutela aitortu beharra dago (...).

URBASAKO ARTZAIAK ETA GAZTA
Astez aste, 1971-V-09 diote.
Izan ere, Palenzian lan egiten duen enpresa batek ardi-esnea litroa hamasei pezetatan erosten omen die. Ala, artzaiak orrekin nahikoa dutela, eta arriskuari ortzak erakutsiaz, esnea saldu eta kitto gelditzen dira.

ZEIN DA GOGOETALARI?
Gurutz Ansola, 1971-V-09
Herritar langille gazte batekin hizketatu berria dut langille eta gogoetalarien arteko arazoa. Goi-mailla batetan, aski garbi agertzen zitzaigun arazoa. Baiña hauzia lurreruntz eta gure herriruntz jeisten eta hurbiltzen hasi zenean, argitatik itzalera, eta, ondoren, ilunpetara jautsi giñan. Ez genekien pausoak nora zuzendu, eta itsumustuka genbiltzela, eten beharrean gertatu giñan hain gogozkoa genduen hizketaldia. Gogoeta egin nahi izan dut, neurekiko, illunean utzi genduen hauziaz. Langille bi eta gogoetalari bi giñan solasean. Langille biek, haatik, txit argiak eta pentsatzailleak dira, eta, nola ez, herri-ekintzetan asmoz eta jakitez dihardutenak. Egiazko gogoetalariak ez dauka beste biderik langilleariaren alde jakitatea eta ahalegiñak eskeintzea baizik. Gisa hontakoa zen, hauzitan genbilkigun arloa. (...) Gaurko gizarteak, estratejia osotua eskatzen dio sindikalismoari, lantegietako hauziez gaiñera ekonomiaren, kulturaren eta politikaren alor eta arlo guziak besarkatu behar bait ditu. Sindikalismoak, halere, nahiz erakunde politikoa ez izan, ez du politika ekintza baztertzen. Aitzitik, oro har, ez dago gaur egun sindikalistarik, aldi berean politiku ere ez denik. Kondizio hauetan, sindikalismoak eskeintzen dio gogoetalariari, herri-ekintzaren alde ahalegintzeko hauta dezakeen biderik egokienetarikoa. Langilleekin berekin ahaleginduko da, langilleen alde eta herriaren alde (...).


Azkenak
2025-07-23 | Patxi Saez Beloki
Euskara gara

Gu gara euskara. Euskara gure baitan bizi da. Guk biziarazten dugu. Euskara bizi dugu eta euskarak bizi gaitu. Guk elikatzen dugu eta gu elikatzen gaitu. Euskara gara. Euskara egiten dugunean euskarak egiten gaitu. Guk dugu, euskarak gaitu.

Euskararik gabe ez gara, eta hori... [+]


Euskal gastronomia tradizionalaren Ja(ki)tea sariak banatu dituzte, “balioez beteta” eta erakundeak interpelatuta

Zazpigarren urtez, Adunako (Gipuzkoa) Zabala sagardotegian egin dute Ja(ki)tea sarien banaketa, euskal gastronomia tradizionala oinarri duten jatetxeen artekoa. Besteren artean, Getariako Kosta Aroak irabazi du bertako ekoizle onenaren saria, Tafallako Tubalek plater... [+]


Europako Batasuneko herrialde gehienek bat egiten dute migratzaileak deportatzeko neurriak gogortzearekin

Migratzaileak deportatzeko neurriez mintzatzeko, EB Europako Batasuna osatzen duten 27 estatuetako Barne eta Migrazio ministroak bildu dira asteartean, Kopenhagen. Ondorioztatu dute EBko herrialde gehienek babesten dutela etorkinak deportatzeko neurriak gogortzea... [+]


Iruñeko polizia-etxean hil zen Ndiayeren omenezko plaka kendu dutela salatu dute

“Badirudi memoria kolektibotik ezabatu nahi dutela hiriak bizi izan duen polizia-indarkeria arrazistaren ekintzarik latzena”, salatu dute. Bestalde, azken boladako diskurtso eta eraso arrazisten gorakadaren aurrean, elkarretaratzea deitu dute Irun eta Donostiako... [+]


Jaurlaritzak 606.000 esleipen publiko ikuskatu ditu, eta ez du Servinabarri lotutako bat bera ere aurkitu

Cerdán auziari loturiko Servinabar sozietatearekin eta Antxon Alonsoren beste hemeretzi enpresarekin kontratu publikorik izan ote den jakiteko aztertu ditu EAEko gobernuak azken hamar urteetako esleipenak. Antxon Alonsok Espainiako Senatuko talde politikoen galderak... [+]


Zigiluen artean elkar ulertu, alternatibak eraikitzeko

Hainbat zigilu elkarrizketan jartzea. Horixe izan da Udako Euskal Unibertsitateak (UEU) eta EHKOlektiboak Usurbilen antolatutako jardunaldien abiapuntua. Bertan elkartu dira: EHKO Berme Sistema Parte hartzailea, Ekolurra zigilu ekologiko ofiziala, Idoki Iparraldeko etxe... [+]


2025-07-23 | Tere Maldonado
Nire garuna ote naiz? (I)

Antza denez, dualista naiz, izan nahi ez dudan arren. Esaldia bukle bat da: izan nahi ez dudan zerbait naiz, orduan: nor da esaldian ezkutuan dagoen nia, dualista izan nahi ez duena? Edo, alderantziz, dualista dena da, hain zuzen, ni hori (izan nahi ez badu ere)? Nahaspila... [+]


Egia esan

Egia esan, ez dakit nola hasi zen, hedabideetan, kirolarien elkarrizketetan, egia esan errepikatzeko ohitura. Pilotariak, txirrindulariak, futbolariak… Aipamen hori egin ezean, gezurra esango zuten? Ebanjelioetako Benetan diotsuet imitatu nahia?

Hedabideetan ere agertu... [+]


Martxa eta burujabetzak

Madalenetan murgilduta gaudela irakurriko duzue askok artikulu hau, bestela ere pentsatu gure etorkizuneko egunerokoan, jai giro herrikoiak aurrez irudikatzen duen herria baita urte osorako desio dugun herri eredua, deskantsu pixka bat gehiagorekin, noski. Badira urte batzuk... [+]


2025-07-23 | Garazi Zabaleta
Aukera Natura
Kuartangoko lursaileko paisaia eraldatzen

Pandemia garaian erabaki zuten Bea Lopez de Suso Marinak eta Iker Gonzalez Dominguezek landa eremura bizitzera joatea. “Nolabait, orduan berpiztu zen aspalditik landa eremuan proiektu bat sortzeko genuen grina”, azaldu du Lopez de Susok. Kuartangora iritsi zen... [+]


Enborrik zulatzen ez duen okila

Euskal Herrian badugu inurrijale bat, baina ez da Ameriketan aurkitzen den ugaztun hori. Gurean hegazti bat da inurrijale amorratua dena, hainbeste gustatzen zaizkio inurriak ezen Debagoiena eta Debabarrenean inurrijale ere deitzen dioten. Eta hau, okil espezie bat da:... [+]


2025-07-23 | Jakoba Errekondo
Sagastien joeraren hipotesia

Etorri dira herriko jaiak. Gureak sanferminen atarikoak dira, uztailaren abiatzea. Eta aurten berrikuntza bat izan dute. Artisten herria da gurea, eta apain-apain janzten dute jaietarako, baina aurten, ustekabean, herriko kale nagusiko sarrerako sagarrondoak lorez jantzita hartu... [+]


Gorputz hotsak
“Angustia handia sortzen dit ezer ez ikustera iritsi ahal izateak”

Euskal dantzak, pilates, bilobekin egon, gurutzegramak egin eta beste zaletasun asko ditu Grego Idiakez Kortak (Ezkio-Itsaso, Gipuzkoa, 1950). 62 urterekin iktus bat izan zuen, eta ordutik, ezin ditu nahi beste gauza egin. Iktusaren ondorioz, begi baten ikusmena galdu du, eta... [+]


Eguneraketa berriak daude