INGELESA-EUSKARA HIZTEGIA AUSTRALIATIK DATOR

  • Euskara geroz eta atzerritar gehiagok ikasten du munduan, baina ez dira asko izango Australian. Salbuespenen artean dugu Jon D. Patrick psikologo australiarra. Duela zortzi urte hasi zen euskara ikasten eta orain ingelesa-euskara hiztegi berezia ari da burutzen.

2001eko martxoaren 04an
Pangea proiektuko kideak kontinente guztietan zehar egiten ari garen bidaia honetan euskaldunekin harremanetan jartzen saiatzen ari gara. Ipar Amerikan dezente topatu genituen, baina Australian ez dira hainbeste. Queenslandera duela hamarkada batzuk azukre-kanaberetan lan egitera etorri ziren haietako batzuk eta gerora iritsitakoak Sidney eta Melbourneko Gure Txoko elkarteetan biltzen dira. Lehendik ere bagenekien, euskaldunez gain, Sidneyen euskaraz dakien australiar bat bizi zela, Jon D. Patrick, eta Gure Txokon topatu genuen. Euskal Herrian jaiotako bertako bazkide batzuek ez dute euskaraz jakingo, baina psikologo-informatikari honek bai ordea.
Jon D. Patrick psikologoa duela zortzi urte hasi zen euskara ikasten. Gaur egun, ongi egiten du euskaraz eta areago, berau aztertzen ari da. Ingelesa-euskara hiztegi berezi bat burutzen ere ari da CD-ROM formatuan. Hiztegiak gehien erabiltzen diren ahozko esaldiak jasoko ditu.
Melbournen jaioa, leku askotan bizi izan da Patrick: Euskal Herrian, Irlandan, EEBBetan, Erresuma Batuan, Zelanda Berrian eta Australia barruan Perthen. Psikologian doktoratu zen Monash Unibertsitatean eta masterra egin zuen Dublinen, baina informatika ere gertu izan du bere lanean eta Zelanda Berrian egon zen aurreneko sistema informatiko klaseak ematen lau urtez. Deakin Unibertsitateko irakasle laguna izan zen eta giza portaera aztertzeko informazio sistemak garatu zituen. Sistema hauek komertzializatu eta egokitu egin ziren telebista kateetan erabiltzeko, eta baita Australiako Kirol Institutoan eta kirol talde profesionaletan (futbol australiarrean, cricketean eta surfean, adibidez) aplikatzeko ere. Gaur egun Sydneyko Unibertsitatean bi ikerketa lerrotan ari da lanean: hizkuntza naturalen lan taldean eta multimedia sistemak bigarren hizkuntza ikasten ari direnekin aplikatzeko egitasmoan. Bere ikerketa lehen hezkuntzako eskoletan irakurtzen irakasteko ikasketa metodo baterako ari da aplikatzen.
Euskal Herrian lehen aldiz 1991n izan zen lana zela-eta, eta IXA taldekoek ingelesarekin laguntzeko eskatu zioten. Haiei entzun zien lehen aldiz euskaraz egiten. "Herria eta euskara gustatu egin zitzaizkidan, horregatik hasi nintzen euskara ikasten", azaldu digu. Bi, hiru, lau edo bost hilabeteko egonaldiak egin izan ditu Euskal Herrian. HABEren Donostiako euskaltegian, Lazkaoko Maizpiden, Foruako AEKren barnetegian, Zornotzako Aurten Bai euskaltegian, adiskideekin eta kalean ikasi du euskara.


4.500 ESALDI ERABILIENAK BIDEOAN.

IXA taldeko bi kide Australiara eta Zelanda Berrira joan ziren lanera beraren bitartez eta elkarrekin egin dute lan. Maiz gazte euskaldunak hartzen ditu etxean eta Azkueren hiztegia identifikatzen eta euskarazko lexikoa aztertzen laguntzen diote. Morris ingelesa-euskara hiztegian ere ari da lanean. Hiztegi askorekin egiten du lan oinarrizko hitzak aurkitzeko. Azaroan egiten ari den lana, Donostian, kongresu batean aurkeztu zuen. "Datu-base bat egiten ari naiz, oraingoz hitzak prozesatzen ari naiz. Nire gramatika liburuarekin eta multimedia sistema digital batekin, euskara-ingelesa hiztegia ikasleentzat eta itzultzaileentzat baliagarria izatea espero dut", adierazi digu Patrickek.
Donostiako EHUrekin kolaboratu du datu-base hiztegiaren garapenean, hiztegi elektronikoen federazioaren sorreran, eta euskararen ordenagailu bidezko tratamenduaren ikerketan. CD-ROM-ean atera nahi du euskara-inglesa eta ingelesa-euskara hiztegia eta baita hiru liburutan ere. Halaber, ahozko euskara jasotzen duen bideo bat plazaratuko du, 4.500 euskal esaldi grabatu ditu eginkizun horretarako. Izan ere, proto-euskararen analisian ari da lanean informatikaren laguntzaz.
Sidneyn euskalduna izateak dituen zailtasunez hitz egin digu Patrickek: "Duela bi urte, Zelanda Berritik etorri nintzenean, Gure Txoko euskal elkartea ezagutu nuen eta tarteka bertan euskaldun batzuekin aritzen naiz euskaraz, baina gehienak bizkaitarrak dira eta beren euskalkia ulertzea zaila egiten zait". Euskararekiko maitasunak bultzatuta ikasi zuen hizkuntza, eta ahal duenean Euskal Herrira joaten da bertako jendea, musika, janaria, eta jaiak oso gustuko dituelako. Hiri eta herri dezente ezagutzen ditu eta Alkiza eta Usurbil gustatzen zaizkio batez ere. "Euskaldunak zoragarriak dira, bizitzaz disfrutatzen dute, ondo jan eta gogor lan egiten dute", adierazi digu psikoterapiaren praktikante honek.


Azkenak
Koopfabrika
Kooperatiba eraldatzaileen harrobia

Olatukoopek beste hainbat eragilerekin batera garatu duen proiektu nagusienetako bat KoopFabrika da, ekintzailetza soziala bultzatzeko helburuz 2017an sorturiko programa, eta gaur egun oraindik martxan dagoena.

Hasiera batean, lehenengo ideia izan zen ekonomia... [+]


2024-05-12 | Nerea Menor
Ghayath Almadhoun
"Alemania nagusitasun zuriaren piramidearen gailurrean dago, eta lehen holokaustoa ukatu zutenek orain Nakba ukatzen dute"

Ghayath Almadhoun-ekin hitz egin dugu Alemaniako zentsura sistemikoaz eta horren ondorioez. Siriako Damaskon 1979an jaiotako poeta palestinarra, Suediara joan zen bizitzera eta egun Berlinen bizi da. Bere poesiak, ia 30 hizkuntzatan itzulia, maitasuna, tokialdatzea eta nortasuna... [+]


2024-05-12 | Estitxu Eizagirre
Amillubiren festa maiatzaren 11n
Lurra taupaka hasiko da

Urola ibaiaren meandroan, Zestoako Iraeta auzoan daude Amilibia baserria eta bere lur emankorrak: 5 hektarea baso eta 4 hektarea laborantza lur. Laborantza ekologikoa sustatzen duen Biolur elkarteak baserria eta lurra kolektibizatu nahi ditu Amillubi proiektuaren bidez... [+]


Pastoral bat Iruñearendako

Herri-antzerki forma bat da pastorala. Sujet edo protagonista bat (hildakoa) hautatu eta bere bizia bertsotan ematen duena. Kantua ere presente dago emanaldian. Taula zuzendaria, taula gainean arituko diren arizaleak eta musikariak aritzen dira pastorala ematen den egunean... [+]


'Ekonomia eraldatzailea(k)' liburua
Ekonomiaren adjektibo guztiak

10. urteurrena kari, Olatukoopek bi liburuxka atondu ditu eta labean ditu jadanik, ekonomia eraldatzailearen eta kooperatibagintzaren ingurukoak biak ala biak. Alde batetik, herri-kooperatiben inguruko eskuorri edo gida bat kaleratuko dute, herri kooperatiba bat zer den... [+]


Eguneraketa berriak daude