ERBESTEKO EUSKALDUNAK
- HABEren eskutik Euskal Herritik kanpo ematen diren helduentzako euskara eskolak sendotzeko plana abian da. Ikastaro hauetan 1.100 pertsonatik gora ari dira, erdia baino gehiago Amerikan. Planak irakasleen trebakuntzari arreta berezia eskainiko dio.
Jose Frantzisko Zinkunegik, HABEren teknikari eta egitasmo honen arduradunak, azaldu digunez, 2003 bitarteko plan hau funtsean 1990ean hasitakoaren 3. fasea litzateke, orain arte burutu diren irakasleen euskalduntze, trebakuntza eta eskolak ematen hasi ondorengo fasea alegia. Gainera, Hizkuntzen Urte Europarra 2001 izeneko egitasmoaren barnean kokatu beharko litzateke.
Bere garapenean teknologia berriek garrantzi handia izango dute; batetik, ikasle eta irakasleen arteko komunikazioa hobetzeko euskal etxeetan ezarriko den Habenet sarearen bidez; eta bestetik, Hezinet izeneko autoikaskuntzarako multimedia programaren bitartez. Azken hau ikasle-irakasleek bere kabuz hizkuntza maila hobetzeko erabili ahal izango dute.
Euskal Herritik kanpo, munduan zehar, 1.100 pertsonatik gora ari dira euskara ikasten helduentzako eskoletan, gehienak mundu osoan barreiaturik dauden 35 euskal etxeetan, 40 bat irakasleren laguntzarekin. Espainiako Estatuan, esaterako, Madril (200 ikasle), Bartzelona (100 inguru), Valladolid, Valentzia eta Mallorcako Palma-ren kasuak aipatu beharko lirateke. Europan, berriz, beste ehun bat lagun ari dira ikasketa prozesuan, Paris eta Londres izanik gunerik nagusienak.
Dena den, euskara eskola hauek jende gehien biltzen duten kontinentea Amerika da, 600dik gora ikaslerekin. Aipatzeko modukoak dira EEBBetan New York eta mendebaldeko (Idaho, Nevada...) euskal etxeen kasuak, eta baita Uruguai (125 ikasle), Txileko, Brasilgo eta Venezuelakoak ere. Baina denen gainetik Argentinako adibidea azpimarratu behar da, batetik plan honetan bera izan delako aitzindaria, eta bestetik, Ameriketako euskal etxe (eta beraz, azpiegitura) gehienak bertan daudelako.
Datuetan, dena den, ikasle eta irakasleen mugikortasun handia izan ohi da, kontuan hartu behar baita ez dela berdina euskara Euskal Herrian edo testuinguru erabat erdaldun eta arrotzean ikastea, eta oso gutxik lortzen dutela oinarrizko mailatik harantzago egitea. Espainiako Estatuan, esaterako, asko dira lan edo ikasketak direla-eta barreiaturik dauden euskaldunak, eta hauen beharrak ere ezberdinak dira, kanpoan hiruzpalau urte egin eta gero itzultzeko asmoa dutelako; ez da agurtzeko eta oinarrizko lau gauza esateko gai izan nahi duen argentinarraren kasua, itzuleran euskara normaltasunez erabiliko duen pertsona gaztearena baizik. Azken hauei euskalduntze prozesu osoa eskaini behar zaie.
Gazte horietako bat Luzia Mendez dugu, Montevideoko 19 urteko uruguaitarra, historia ikaslea, eta nahiz eta euskal jatorri zuzenik gabekoa izan, duela lau urte euskara ikasten hasi eta dagoeneko bederatzigarren urratsean Lazkaoko Maizpide barnetegira trebatzera etorri zaiguna. Azaldu digun moduan, euskal dantzak ikasten hasi zen Montevideoko Haize-Hegoa euskal etxean eta hortik euskara ikastera igaro zen, motibazio handiz gainera.
Beraren eta bere lagunen asmoa Montevideoko euskal etxeetan euskal kultura zabaltzea da, eta hor euskarak garrantzi handia duenez, beste lagun batekin bertan euskara klaseak ematen hasi da, Uruguaiko hiriburuko hiru euskal etxeetako bitan. Denetara bost talde dituzte, lehenengo urratsean 10 pertsonakoak eta hortik aurrera gutxiagokoak. Mendezek dioenez, "han euskara ikastea oso zaila eta luzea delako; ikasleen artean motibazioak era guztietakoak izan daitezke, eta adibidez, gazte asko musikak erakarrita etortzen zaizkigu, Negu Gorriak bezalako taldeen abestiak ulertu nahian esaterako"
Nire gorputza erortzen ari da. Ama kolapsatzen ari da nekeak jota. Nire lehengusuak egunero jokatzen du bizitza laguntza pixka baten truke. Gazako haurrak gure begien aurrean hiltzen ari dira eta ezin diegu lagundu.
1962ko udan, CNT Francisco Franco diktadorea hiltzen saiatu zen Donostian, ETAren laguntzarekin. Octavio Alberola anarkistak koordinatu zuen ekintza, baina huts egin zuten.
Irrintzi eta performance taldeak aste honetan egin ditu grabaketak Paul Urkijoren eta Mursegoren eta Aran Callejaren gidaritzapean, eta beste artista batzuekin elkarlanean, Ibon RG-rekin besteak beste. Sitgeseko zinema jaialdian estreinatuko dute pelikula, urrian.
%37 genero- eta sexu-diskriminazio kasuekin loturik egon ziren, eta aporofobia %33 hazi zen. Gorroto-delituen intzidentzia tasarik altuena Nafarroan identifikatu zuten iaz.
Nafarroako Kutxa Fundazioari esker 41.000 euro bideratuko ditu Palestinara Salam Gaza Gobernuz Kanpoko Erakundeak, umezurtz geratu diren haurrei eskolak bermatzeko gutxienez beste urtebetez. Alor akademikoa eskaintzeaz gainera, babes psikologikoa eta laguntza emozionala... [+]
GKSk eta Etxebizitza Sindikatuak salatu dute Ertzaintzak eta Gasteizko Udaltzaingoak gogor kargatu zutela "giro lasaian" egiten ari ziren ekimenaren aurka. Lau atxilotu, 11 identifikatu eta hamarnaka zauritu utzi zituzten Poliziaren esku hartzeari buruzko bestelako... [+]
40 urte pasatxoko espetxealdiaren ostean, joan den ostiralean atera zuten espetxetik, eta segituan Libanora eraman, bere jaioterrira. Libanoko Frakzio Armatu Iraultzailearen sortzailea izan zen, eta diplomazialari israeldar eta amerikar bana hiltzeaz akusatu zuten. Inoiz ez... [+]
"Pausa taktiko" gisa definitu ditu Israelek. Igandean hasi da eta 35 kamioi sartu dira Gazako zerrendara.
Sendabelarra oliotan beratzeaz ariko gara baina ukendurik egin gabe. Bai, arraroa dirudi baina sendabelar freskoak oliotan beratu, iragazi eta erle argizaria ipinita ukendua egiten ikasi duenari olioarekin beste era batera lan egitea badagoela esan nahi nioke. Oleato edo olio... [+]
Udan, Sargazoen itsasoan (Ipar Amerikako ekialdean) eme bakoitzak 2-3 milioi arrautza askatuko ditu. Baten batek bizirauterik badu, bi hilabeteren baitan ekialderantz igerian hasi eta urte erdi izaterako Azore uharteetara helduko da. Bertan elikatu eta haziko da, urtebeterekin,... [+]
Gabezia, pobrezia eta erromestasuna orokortu ziren. Euskal Herri atlantikoa harropuzkeriaren ur gaineko bitsetan bizi zen. Itsasoz haraindiko merkataritzak, arrantzak eta estraperloak gure iparralde osoko jendartea aberasten zuten. XVI-XVIII mendeak ziren. Meatzariak,... [+]
Urtero bezala, aurtengoan ere martxan dira Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan Udako Azoka Ekologikoak. Euskadiko Nekazaritza eta Elikadura Ekologikoaren Kontseiluak antolatzen ditu azokak, Gipuzkoako Biolurrekin, Bizkaiko Ekolurrekin eta Arabako Bionekazaritza elkarteekin batera... [+]
Ituren (Nafarroa), 1777. Erramun Joakin Sunbil (1755-1821) arotza Donamariako Joana Mari Ezpondarekin ezkondu zen. Ia 40 urte eman zituzten ezkonduta, Joana Mari 1806an hil zen arte. Eta tarte luze horretan, noizbait, Iturengo arotzak santu baten kobrezko estatua urtu omen zuen... [+]
Sasijakintsua, jakineza eta franco txikia: horiexek dira aurrekoan Gotzon Lobera jaunak, Bilboko kale batzuen izenak aldatzeko ekimenaren kariaz, Deia egunkarian zuzendu dizkidan epitetoak. Ez du nire izena aipatu, egia, baina neu izan naizenez urte eta erdi luzeko borrokan... [+]