Gizartea
Ingurumena
Politika
Ekonomia
Kultura
Euskara
Feminismoa
Hezkuntza
Nazioartea
Iritzia
larunbata 2025eko ekainaren 28an
"IPARRALDEKO ARAZOA EZ DA BIOLENTZIA INMOBILISMOA BAIZIK"
- biltzar nagusia. Biltzarraren aurretik borroka armatuari buruzko beste bilkura garrantzitsu bat burutu zuen. ABko 'Txetx' eledun berriarekin aritu gara aro berri honen atarian.
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu
Miarritzen burutu zen estatuburuen goi-bileraren karietara gertatu ziren biolentziazko agerpenek biolentziari buruzko eztabaida piztu zuten ABren baitan. ABko zazpi kidek gertaerak salatu ez izana leporatu zioten ABko zuzendaritzari.
Zein da funtsezko eztabaida hori?
ABren baitan Iparraldea eta Hegoaldearen arteko harreman moldea eztabaidagai bizi-bizia da. Andde Saint Mariek eta Beñat Elizondok '(H) egozentrismoaz bi hitz, Iparraldetik' izenburuko artikulua esanguratsua izan da, ezta?
Eraikuntza nazionalaren abiapuntuan jarrita, Iparraldetik zeintzuk dira Hegoaldearen eta Iparraldearen arteko ezberdintasunak zure ustez?
Pirinio Atlantikoetako Alderdi Sozialistaren azken kongresuaren ondotik hauxe erran du Frantxua Maitia euskal sozialistak: 'ABk bortizkeria salatzen ez dueno ez dugu Urriaren 9ko Deian parte hartuko'.
Frantxua Maitia Euskal Departamenduaren aldekoa izanik, zein izan daiteke bere jarrera aitzinantzean? Heldu diren herriko bozken karietara, kasu?
Bere jarrera kontuan harturik zein izan behar da ABren jarrera zure ikusmoldetik?
Inmobilismoa aipatu duzu arestian. Testuinguru honetan, zer iritzi duzu IK-k Lur Berri kooperatibaren aurka egindako ekintzari buruz ELB sindikatuak egindako kritikaz.
RUNTA>ELBren eta IKren arteko ezberdintasunak Iparraldeko mundu aber-tzalean dagoen ezberdintasuna islatzen du, non bakoitzak bere ikusmoldea daukan borroka armatuaren ekimenaz eta egokitasunaz. Ez da gauza berria. ELB biolentziaren erabilpenaren aurka dago bere sorreraz geroztik, eta IK zenbait abagunetan borroka armatuaren erabilpena sustatzearen aldekoa da. Hori erranik, so egin dezagun gibelera. Ekintza armatu gabeko aro luze baten ondorengoa bizitzen ari gara berriz ere Iparraldean. Azken bizpairu urteotan garatu diren ekimen politikoek, mobilizazioek nahiz borroka molde baketsuek, goia jo dute. Beraz, ulergarria da biolentziaren berragertu izana. Izan ere, euskararen ofizializazioaren alde izan diren agerpenen ondotik eta Euskal Departamenduaren aldeko eskaera masiboen ondoren (hainbat hautetsien aldeko jarrera ezaguturik eta hiru ikerketa sozialetan agertu populazioaren gehiengoa ezaguturik), frantses agintari jakobinoen aldetik aldaketa niminoena ez izateak ulergarria egiten du IKren itzulera. Anartean, errebindikazio demokratiko hauei guztie muzin egin zaie. Honek populazioaren parte baten egonezina sortarazi du, eta itxura batez, belaunaldi gazte berriek duten inpresioa da entzunak izateko biolentziaren erabil-tzea besterik ez dela gelditzen. Iparraldeko gazterien baitakoa ukitu duen zerbait bada inpotentziazko sentimendu bat da, nire ustez. Hots, departamenduaren eskaera egin den bezala egin ondoren eta deus ez dela lortu ikusi izanak inpoten-tzia are handiago bat sortarazi du hainbat gazterengan, areago, Korsikan hainbat ekintza armatu egin ondotik korsikarrak Matignonen hartuak izan direla ikusita. Inpresioa dut borroka demokratikoa eta baketsuaren bidez ez zaigula Parisen entzuten, aitzitik, biolentziaren bidez errebindikazioak kontuan hartzen direla ematen du.
Eta hau ez da ABren akatsa. Alderantziz, hartzen badugu ABren sorrrera ondotiko aldia -95-97 urteak- konstatazio bat agertzen zaigu. Urte haietan biolentzia ez zen erradikalizatu, alderantziz, ABren lana izan zen, besteak beste, presoen hurbiltzea edota kontseilarien arteko elkarlana suspertzea. ABren sorrerak ez zuen ekarri biolentzia lehertze bat, lehertze politiko eta baketsu bat baizik. Bost urteren ondotik, aldiz, Frantziako Estatuaren jarrerak ma-txinadaren eta biolentzia aldeko sentimendua indartu dezake. Eta hau dramatikoa da. Gero bakoitzak bere iritzia izanen du biolentziaz: borroka armatua soluzioa ote da? Aukerakoa al da? Zein garaian? Horiek guztiek bai ekartzen dutela eztabaida ABn.
Demoak taldearen partaidea zara. Ekintza ez biolentoaren aukera nola ikusten duzu Euskal Herrian?
Erabat legezkoak atzematen ditut ABko kide hauek goi-bilera salatzeko izan ziren istilu biolentoen aurka egin zituzten adierazpen publikoak. Beraz, ez dut zentzu horretan deus erraiterik. ABn jarrera pertsonal ezberdinak daude biolentzia jujatzeko unean, etikaren nahiz politikaren ikusmoldetik. Alta bada, militante hauek idatzi gutun publikoan akats bat izan zen, gutun honen bidez bertako politikaren andere-jauntxoek gertaerei buruz eman ziren informazioaren desitxuratze bat onetsi zutelako. Hots, gertatu ziren istiluak ABk eta EHk antolaturiko manifestazioarekin lotu zituzten eta gure manifestazioan ez zen inolako indarkeriarik izan. Alderantziz, manifestazioa era baketsu batez gara zedin neurri guztiak jarri genituen. Iparraldean biolen-tziaren gaiaren inguruan klima ezkor gisako bat sortzeko nahikeria dago. Giro honen bitartez politikaren jauntxoak eztabaida politikoa desbidera-tzen saiatzen ari dira fun-tsezko eztabaida baztertzeko.
Zein da funtsezko eztabaida hori?
Eztabaida hori andere-jauntxo hauek ezarri nahi duten inmobilismoari buruzkoa izan beharko litzateke. Iparraldean nagusiki garatzen ari den gehiengo baten eboluzi txikiena errefusatzen dute agintari hauek. Iparraldeko gehiengoaren borroka moldea baketsua dela agertu da azken bi urteotan. Alta, inmobilismoa ezarri nahi dute funtsezko eztabaida eta arazoa biolentzia dela agurdiatuz. Iparraldean, ordea, arazoa ez da biolentzia. Gu ez gara bizi indarkeriazko egoera iraunkorrean. Nahiz goi-bileraren karietara espresio biolentoak gertatu ziren, konparazione, ez ziren Daniel Dergiren -bere 70 eguneko gose greba kari- alde egin zen manifestazioan gertatu zirenak baino larriagoak. Kontua da, hemengo klase politiko kontserbadorea eta antieuskaldunaren aldetik arazoa biolentziaren baitan koka-tzeko nahikeria bat dagoela. Interesatzen zaien eztabaida inposatzen dute inmobilismo politikoa ezartzeko eta, aldi berean, populazioaren gehiengoak duen nahia saihesten dutelarik. Egun, okerrik handiena litzateke abertzaleak beren jukutrietan erortzea, gure lan politikoa baztertuz eta gure borroka behar den lekutik aldenduz. Aitzitik, Iparraldeko arazoa ez dela biolentzia inmobilismoa baizik erran behar dugu ozenki.
ABren baitan Iparraldea eta Hegoaldearen arteko harreman moldea eztabaidagai bizi-bizia da. Andde Saint Mariek eta Beñat Elizondok '(H) egozentrismoaz bi hitz, Iparraldetik' izenburuko artikulua esanguratsua izan da, ezta?
Gogoeta hori eraikuntza nazionalaren baitan kokatu behar da. Eztabaidarako ekarpen eraikigarriak diren proposamen kritikoak ongi etorriak dira. Beraz, bi militante hauek eginiko adierazpenak oso positiboak dira. Militante abertzaleen eztabaida funtsezkoa da eraikuntza nazionalaren zereginean, abertzaleontzako eraikuntza nazionala kontzeptu gakoa baita etorkizunean. Izan ere, ABko kideen ikuspuntutik eraikuntza nazionalaren bidetik baino ez dugu aitzina eginen herri gisara. Horrexegatik ABko biltzar nagusian aho batez bozkatu genuen eraikuntza nazionalari buruzko txostena.
Eraikuntza nazionalaren abiapuntuan jarrita, Iparraldetik zeintzuk dira Hegoaldearen eta Iparraldearen arteko ezberdintasunak zure ustez?
Iparraldeko esperientziatik Iparraldearen eta Hegoaldearen arteko desfase politikoa, kulturala, eta historikoa agertzen zaizkigu. Iparraldea, termino politikoetan, beste erritmo batean bizi da Hegoaldearekiko. Iparraldean dagoen antolakuntza maila ahula da Hegoaldekoarekikoan konparatuz. Beraz, desfase politiko hauek kontuan hartzea saihestezina da. Hortaz, begibistakoa da eraikuntza nazionala tokian tokiko beharren arabera gauzatu beharra daukagula; Hegoaldearen eta Iparraldearen beharrei egokitua. Leku bakoitza eta aldi bakoi-tzean dialektika bereziak garatu behar dira estrategia eta taktika burutzerakoan. Estrategia hauek ez dira bakarrak izan behar, eskualdeen araberakoak baizik.
Pirinio Atlantikoetako Alderdi Sozialistaren azken kongresuaren ondotik hauxe erran du Frantxua Maitia euskal sozialistak: 'ABk bortizkeria salatzen ez dueno ez dugu Urriaren 9ko Deian parte hartuko'.
Adierazpen hauek politikakeriaren eremuan kokatu behar dira, besterik ez. ABk ez baitu egundaino herri-biolentzia gaitzetsi. Aitzitik, nahiz Alderdi Sozialistarekin (PS) ezberdintasunak izan ditugun, zenbaitetan haiekin lan egin izan dugu bortizkeria kondenatu gabe. Berriz diot, errate baterako, ETAk Fernando Buesa hil zuen astean Daniel Dergiren aldeko manifestazioa egin genuen hemen Baiona Tipian. Daniel Dergirekiko ekimenak eta atxikimentuak izugarriak izan ziren. Egun hartan bilkura batean bildu ginen hainbat sozialistekin. Zertan aldatu da egoera harrezkeroztik? Sozialisten jarrera hau koiunturala dela pentsatu nahi dut, PSren barne eztabaidari lotua. Jean Espilondo eta Frantxua Maitiak ordezkatzen dituzten bi sektoreen arteko eztabaida gogorra baita. Zer nahi gisaz, erabat hipokritatzat jotzen dut jarrera hau. Sozialistak ez ziren GALek egin zituen hilketen aurka manifestatu sekula, ez dute sekula jarrera hartu eta atentatu haiek kondenatu, eta orain guri eskatzen digute biolentziarekiko jarrera hartzea. Zinez jarrera hipokrita da gero!
Frantxua Maitia Euskal Departamenduaren aldekoa izanik, zein izan daiteke bere jarrera aitzinantzean? Heldu diren herriko bozken karietara, kasu?
Frantxua Maitiak Lizarra-Garaziko Akordioa satanizatu zuen, akordioaren izaera eraldatu zuen publikoki. Lizarra-Garazik gizarte eredu nazionalista bat inposatu nahi zuela zabaldu zuen ezker-eskuin. Guk berarekin izan bilkuretan Lizarra-Garaziko Adierazpena erabat demokratikoa zela azaldu genion. Akordio horrek Euskal Herrian dagoen gatazka politikoari, bide militarretik ez den beste irtenbide bat bilatzen duena adierazi genion. Frantxua Maitia gogaitzen duena ez da biolentzia, abertzaleen proiektua baizik.
Heldu diren bozkei begira Maitiak berak debekatu du sozialisten zerrendetan abertzaleak sartzea. PSrekin egin daitezkeen akordioak egiteko agiri bat sinatzea eskatu du. Berean erraiten denez, frantses integrazio nazionala ezin izanen da arriskuan jarri. Beraz, euskal proiektu subiranoa, Hegoaldeko proiektuarekin bat egin dezakeen Iparraldeko edozein proiektua (Europaren baitan Euskal Herriaren batasuna aldarrika dezakeena, kasu), baztertu behar dugula dio, baldin abertzaleok haiekin akordio bat hitzartuko badugu.
Heldu diren bozkei begira Maitiak berak debekatu du sozialisten zerrendetan abertzaleak sartzea. PSrekin egin daitezkeen akordioak egiteko agiri bat sinatzea eskatu du. Berean erraiten denez, frantses integrazio nazionala ezin izanen da arriskuan jarri. Beraz, euskal proiektu subiranoa, Hegoaldeko proiektuarekin bat egin dezakeen Iparraldeko edozein proiektua (Europaren baitan Euskal Herriaren batasuna aldarrika dezakeena, kasu), baztertu behar dugula dio, baldin abertzaleok haiekin akordio bat hitzartuko badugu.
Bere jarrera kontuan harturik zein izan behar da ABren jarrera zure ikusmoldetik?
Guk gizarte proiektu geurezko bat dugula jakin badaki Maitiak, hortaz, arazoak horrela planteatzea, hots, sozialistekin elkarrekin lan egitea debekatu nahi izatea bidegabekeria bat da. Nahiz epe luzera proiektu eta helburu oso ezberdinak ditugun, behin-behineko zereginetan -euskararen ofizializazioa edo Euskal Departamendua erdiesteko bidean- gure helburuekin bat ez datozen alderdiekin lan egin dezakegula uste dugu ABn. Guk ez dugu sektarismorik egin nahi, eta ez dugu eginen. Batzuek Errepublikaren baitan geratzea xede duten arren, guk ez dugu haiekin elkarrekin lan egiteko aukerak baztertuko. Euskal Herria eraikitzeko elkarguneak atzematen ditugun unetik prest gaude elkarrekin lan egiteko. Etorkizunak erranen du zein den proiektu egokiena; populazioaren gehiengoak erranen du hori. Guk ideien eremuan borrokatu nahi dugu gure gizarte proiektua eraikitzeko. Maitiaren jarrerak, eta orobat euskal sozialisten jarrerak, PSk perspektiba politikorik ez duela erakusten du. Abertzaleengandik aldentze hau lehen aipatu dugun inmobilismoan kokatu behar da. PSko joera honek suizidio politikorako bidean jartzen ditu Iparraldeko sozialistak. Alderdi honek ez badu bere perspektiba aldatzen jarrera erreakzionarioak hartzera behartzen ditu Iparraldeko oinarriko sozialista guztiak. Bozken aitzineko garaian gauza daitezkeen hitzarmen posibleak lehertaraztea frantses sozialisten aldetiko oker historiko bat izan daiteke.
Inmobilismoa aipatu duzu arestian. Testuinguru honetan, zer iritzi duzu IK-k Lur Berri kooperatibaren aurka egindako ekintzari buruz ELB sindikatuak egindako kritikaz.
RUNTA>ELBren eta IKren arteko ezberdintasunak Iparraldeko mundu aber-tzalean dagoen ezberdintasuna islatzen du, non bakoitzak bere ikusmoldea daukan borroka armatuaren ekimenaz eta egokitasunaz. Ez da gauza berria. ELB biolentziaren erabilpenaren aurka dago bere sorreraz geroztik, eta IK zenbait abagunetan borroka armatuaren erabilpena sustatzearen aldekoa da. Hori erranik, so egin dezagun gibelera. Ekintza armatu gabeko aro luze baten ondorengoa bizitzen ari gara berriz ere Iparraldean. Azken bizpairu urteotan garatu diren ekimen politikoek, mobilizazioek nahiz borroka molde baketsuek, goia jo dute. Beraz, ulergarria da biolentziaren berragertu izana. Izan ere, euskararen ofizializazioaren alde izan diren agerpenen ondotik eta Euskal Departamenduaren aldeko eskaera masiboen ondoren (hainbat hautetsien aldeko jarrera ezaguturik eta hiru ikerketa sozialetan agertu populazioaren gehiengoa ezaguturik), frantses agintari jakobinoen aldetik aldaketa niminoena ez izateak ulergarria egiten du IKren itzulera. Anartean, errebindikazio demokratiko hauei guztie muzin egin zaie. Honek populazioaren parte baten egonezina sortarazi du, eta itxura batez, belaunaldi gazte berriek duten inpresioa da entzunak izateko biolentziaren erabil-tzea besterik ez dela gelditzen. Iparraldeko gazterien baitakoa ukitu duen zerbait bada inpotentziazko sentimendu bat da, nire ustez. Hots, departamenduaren eskaera egin den bezala egin ondoren eta deus ez dela lortu ikusi izanak inpoten-tzia are handiago bat sortarazi du hainbat gazterengan, areago, Korsikan hainbat ekintza armatu egin ondotik korsikarrak Matignonen hartuak izan direla ikusita. Inpresioa dut borroka demokratikoa eta baketsuaren bidez ez zaigula Parisen entzuten, aitzitik, biolentziaren bidez errebindikazioak kontuan hartzen direla ematen du.
Eta hau ez da ABren akatsa. Alderantziz, hartzen badugu ABren sorrrera ondotiko aldia -95-97 urteak- konstatazio bat agertzen zaigu. Urte haietan biolentzia ez zen erradikalizatu, alderantziz, ABren lana izan zen, besteak beste, presoen hurbiltzea edota kontseilarien arteko elkarlana suspertzea. ABren sorrerak ez zuen ekarri biolentzia lehertze bat, lehertze politiko eta baketsu bat baizik. Bost urteren ondotik, aldiz, Frantziako Estatuaren jarrerak ma-txinadaren eta biolentzia aldeko sentimendua indartu dezake. Eta hau dramatikoa da. Gero bakoitzak bere iritzia izanen du biolentziaz: borroka armatua soluzioa ote da? Aukerakoa al da? Zein garaian? Horiek guztiek bai ekartzen dutela eztabaida ABn.
Demoak taldearen partaidea zara. Ekintza ez biolentoaren aukera nola ikusten duzu Euskal Herrian?
Demoak taldean ari garenok aburu eta ikusmolde ezberdinak ditugu. Demoak taldean badaude biolentziaren aurkakoak direnak eta dagoen defizita demokratikoaren aurkako borroka bat eraman nahi dutenak. Badaude, autodeterminazio eskubidea erdiesteko borroka armatua zilegi ikusten dutenak. Badugu denok amankomunean zerbait alabaina, etorkizuna biolentziarik gabe garatu nahi izatea. Bitarteko baketsu eta publikoak erabili eta garatu nahi ditugu. Alta, agintari jakobinoek bide horiek urratzea posible eta zilegi dela erakutsi behar dute, eta ez gazte hauei biolentzia kondena dezaten eskatu. Kondenatzearen dinamika ezdeusa baita. Batez ere, bide baketsu horiek oztopatu nahi dituzten politikoen eskakizuna bada, eta politiko hauek ez badituzte beste jokabide politikoak lantzen. Borroka armatuak praktikatzen duten militanteek ez dute maite hautatu duten bidea. Beraz, agintariek borondate bat erakutsi behar dute eta bide baketsuak gara daitezen utzi .
BURUBELARRI BORROKAN
Donibane Garazin sortu zen. 35 urte ditu. "Enbata" aldizkarian idazten du Txetx ezizenez. Txetx baitu militante izena. Piztu taldearen sortzailea, bi urtez jardun zuen Piztun permanente gisa. Demoak taldearen ekintzetan ikusi dugu ardura eta usu. ABko eledunetako bat da azken biltzar nagusiaren ondoren. Baiona Tipian bizi da. Bozken kanpainan kausitu dugu lanean burubelarri.
Irakurrienak
Matomo erabiliz
#1
#2
Maddi Sarasua Laskarai
#3
Eneko Imaz Galparsoro
#4
Mikel Garcia Idiakez
#5
Azkenak
2025-06-27
Nagore Irazustabarrena Uranga
Fermin Leizaolaren mundu interesgarriak
Donostia, 1960. Fermin Leizaola 16 urteko gazteak San Telmo Museoan zegoen Aranzadi Zientzia Elkarteko idazkaritzara jo zuen, bertako Espeleologia Sailean aritzeko prest.
Ez zen San Telmora egiten zuen lehen bisita izan; 1975eko ekainean Zeruko Argia-rekin... [+]
2025-06-27
Maria Ortega Zubiate
Lurra eta konpromisoa ardatz, Bizkaiko hamar emakume baserritarren historia kaleratu dute
Maribi Ugarteburuk, EHNE Bizkaiaren enkarguz, herrialdeko hamar emakume baserritarren bizi historiak batu ditu Erein, Borrokatu, Bizi liburuan. Azken mende erdian Hego Euskal Herrian nekazaritzan eta abeltzaintzan izandako gertaerak bizi izan dituzten emakumeak dira protagonista.
2025-06-27
Hala Bedi
Agurain eta Legasako ArcelorMittal enpresako langileek greba mugagabeari ekingo diote uztailaren lehenetik aurrera
Zuzendaritzak aurkeztutako Enplegu-erregulazioko espedientea (EEE) atzera bota eta "irtenbide bat bilatzeko negoziaketak hasteko helburuz", Agurain eta Legasako ArcelorMittal enpresako langileek greba mugagabeari ekingo diote.
2025-06-27
Eneko Imaz Galparsoro
LGTBIQ+ Komunitatearen Nazioarteko Egunaren bezperan, “sexu askapena eta harrotasuna” aldarrikatu ditu EHGAMek
Argitaratutako oharrean, EHGAM Euskal Herriko Sexu Askapen Mugimenduak ohartarazi du "faxismoa eta ideia faxistak" zabaltzen ari direla mundu mailan, eta "erresistitzeko prest" daudela: "Beldurra baino askoz handiagoa da sentitzen dugun amorrua".
2025-06-27
Onintza Irureta Azkune
EHUn kitxuaz, komunitate indigenen erresistentzia aldarrikatzeko
María del Cielo Galindo Puyalek EHUn Master Amaierako Lana aurkeztu du ostegunean, ekainaren 26an. Galindok kitxuaz hitz egin du epaimahaiaren aurrean, Boliviako emakume indigena meatzarien parte-hartze politikoaz. Lana kitxuaz eta gaztelaniaz idatzi du, eta bere anaiak... [+]
2025-06-27
Montserrat Auzmendi del Solar
'Missa Solemnis'
Bihotzetik zeruraino
Beethovenen 'Missa Solemnis'
- Taldeak: Bilbao Orkestra Sinfonikoa (zuzendaria: Nuno Coelho), Bilbao Koral Elkartea (Enrique Azurza) eta Iruñeko Orfeoia (Igor Ijurra).
- Bakarlariak: Mira Alkhovik (sopranoa), Nerea Berraondo (mezzoa), Michael Porter (tenorea)... [+]
2025-06-27
Jon Fernández González
Baztango Udalak “euskal errepublikaren parte” dela erabaki du
Aurrez, Plentziak, Alkizak eta Gernikak euskal errepublikaren parte izatea erabaki zuten. Baztanekin, dagoeneko Euskal Herriko lau herriek hartu dute erabakia.
2025-06-27
Uxue Gutierrez Lorenzo
'Artxibo biluzia'
Memoria indibiduala, memoria kolektiboa eraikitzeko
Artxibo biluzia
Nor: Intza Alkain eta Javi Barandiaran (Metrokoadroka).
Non: Lemoako Kotxepin aretoan.
Noiz: ekainaren 2an.
-------------------------------------------------------
Lemoan independentzia eguna ospatzen ari dira. Kotxepin kultur etxearen alboan,... [+]
2025-06-27
Eneko Imaz Galparsoro
Adin txikikoak dituzten Gasteizko bi familia kale egoeran geratzeko arriskuan daude
Duela urtebetetik duen aldi baterako harrera proiektua eten diote familia bati, eta bestea joan den astean etxegabetu zuten, inolako jakinarazpenik jaso gabe. Auzoan Bizi etxebizitza sareak agerraldia egin du ostegunean Txagoko Komunitate Sarearekin eta Federico Baraibar... [+]
2025-06-27
Xuban Zubiria
Bretoiera eta Bretainiako kultura sustatzen zuen Breizh kooperatiba itxi dute
Bretainiako adierazpide musikal zein literarioen sustatzaile eta banatzaile nagusia izan da Breizh kooperatiba. Ia zazpi hamarkadetako ibilbidean ehunka egile bretainiarren lanak editatu eta ekoitzi ditu, horietako hainbat bretoieraz.
2025-06-27
Jon Fernández González
Frantziako Estatuak EEPn 100.000 euro gehiago inbertituko ditu, baina helburuetatik urrun
Maider Behotegi Euskararen Erakunde Publikoaren (EEP) lehendakariak inbertsio handitze guztiak berri onak direla adierazi zuen iaz. Hala ere, erakunde bakoitzak gutxienez 300.000 euro gehiago ipintzea "beharrezkoa" dela nabarmendu zuen, helburua 2050ean hiztun kopurua... [+]
2025-06-27
Maria Ortega Zubiate
Ed Rojas
“Trans legea onartu dute, baina zer gertatzen da identitate ez-bitarrekin?”
Tramite burokratikoetan murgilduta dago Ed Rojas. Kolonbian jaio eta bizi, 2022an Ikasketa Feministak eta Generokoak Masterra egin zuen EHUn. Baina titulua amaitu eta hiru urtera, ez du lortu bere izenean jasotzea. Arrazoia? 2022an ez-bitar markagailua jarri zuen bere... [+]
2025-06-27
Olaia L. Garaialde
Azken hamar urteetan %21 jaitsi dira iktus kasuak Nafarroan
2009tik 2023ra izandako iktus intzidentziak jaso ditu Nafarroako Osasun Publikoko eta Lan Osasuneko Institutuak. Iktusa izan duten nafarren %84k arrisku faktoreren bat zuen.
2025-06-27
Jenofa Berhokoirigoin
Espainiako Kongresuak gobernuari eskatu dio 78ko sanferminetako gertakariak “argitzeko” eta biktimei “aitortza” egiteko
1978ko sanferminetan gertatutako Poliziaren kargak argitzea, horiei buruzko dokumentuak desklasifikatzea eta gertakarietan hildako German Rodriguez biktima gisa aitortzea eskatzen diote Espainiako Gobernuari Kongresuak onarturiko dokumentuaren bidez.
2025-06-27
Elhuyar
Adimen naturala
Adimen artifizialak adimenari berari buruzko eztabaida berpiztu du: zer da adimena, zertan bereizten dira giza adimena eta adimen artifiziala deritzoguna, zer egitura dute oinarrian… Eztabaida horrekin batera, animalien garunen egiturari eta gaitasun kognitiboei buruz... [+]
Eguneraketa berriak daude