EHren Batasuna prozesuko Bateginez ponentziaren bozeramaileekin -Karlos Rodriguez eta Aurkene Astibia-jardun dugu beraien lanari buruz eta Batasuna prozesuaz. Rodriguezek 44 urte dauzka, Balmasedan jaioa, Bilbon bizi da, 10 urtez HBko Mahai Nazionaleko kidea izan da eta gaur egun aurrezki kutxa batean ari da lanean. Astibiak 38 urte ditu, Oreretakoa da, EHko legebiltzarkidea Gasteizen eta ikastola bateko irakasle.

Eragina badu baina nahiko modu subjektiboan, bakoitzak prozesu honi ematen dion garrantziaren arabera parte hartuko du ala ez. Errepresioak ere eragin handia du: Iparragirre Batasunako Gipuzkoako koordinatzailea atxilotu dute, Iñaki O'Sea Bizkaiko koordinatzailea, ponente garrantzitsua den Mikel Zuloaga... Horiek zuzenean eragiten duten eragileak dira. Beste zeharkako eragileen aurrean bi jarrera bereiziko nituzke: jarrera gai-tzen aurrean ostrukarena egiten dutenena, edo abagune gogorren aurrean egoera hau gainditzeko dauzkagun egiturak sendotzeko lanean dihardutena. Bakoitzak jakingo du zer egin behar duen.

Egoera asko gogortu da hastapenetik gaurdaino, baina ponentzia asko dago eztabaidagai eta orain arte prozesuan jende asko ari da parte hartzen.

Prozesua azaltzeko aurkezpenetan jendearen parte-hartzea oso handia izan zen eta ponentziak oraintsu hasi dira aurkezten, beraz, oraindik ez dago datu zehatzik; alde horretatik zerbait konparatzeko, oraingo fasea bukatu arte itxaron beharko genuke. Dena den, prozesua estrategikoa da eta koiuntura zehatzen gainetik aurrera atera behar dena.

Ez, beste ponentzia bat gehiago da. Sostengatu duen jendearen artean HBn esanguratsua edo publikoa den jendea dago, baina beste ponentzia batzuetan ere bai; ponentzia guztiak maila berean daude eta ez dut uste etiketarik jartzea ondo dagoenik, ez gureari ezta besteenei ere, prozesuaren ezaugarri nagusia batasuna da eta.

Une batean, beste ponentzia batzuetan bezala, Bateginez ponentziarekin bat egiten zuen jendea agertzea interesgarria zela ikusi genuen, baina hemen garrantzitsuena edukiak dira eta agerpen horrekin ez dugu etiketarik lortu nahi.

Txostenak aurkeztu ditugun talde guztiok adostuta daukagu ponentziak publikoki aurkezteko aukera. Guk beste batzuk egin dutena egin dugu, Bateginezeko edukiak publikoki azaltzea. Batasunan parte hartzen duen orok du txosten batekin bat egiteko eskubidea. Azken finean, demokratikotzat eta naturaltzat jotzen dugu Bateginezen aurkezpen publikoa.

Gure antolakuntza ereduan herria, hiruburua, eskualdea, herrialdea eta nazioa dira gune nagusiak eta bakoi-tzak bere batzarra du, horiek dira, beraz, erabakigune garrantzitsuenak. Erabat zabala den antolakuntza proposatzen dugu. Erabaki garrantzitsuenak hor hartuko lirateke eta hor herrialdeen presen-tzia indar handiz dago ziurtatuta. Oro har, gure ustez jendeari parte-hartzeko erraztasunak eman behar zaizkio eta horretarako herrietako edo auzoetako batzarrak dira gunerik garrantzitsuena.

Gure antolaketa eskema buruz behera jarritako piramidea da: batzarrak, eta zehazki herri batzarrak dira gorenean daudenak.

Guretzat kidearena figura berria da eta oraindik gehiago definitu behar da. Hori eztabaida prozesuan gehiago definituko delakoan gaude. Edozein modutan, guretzat, erabakietan ahalik eta herritar gehienen parte-hartzea bultzatzea da garrantzitsuena.

Ezker abertzalean, herritar batasunaren erabaki mailako eredua asanblearioa izan da orain arte. Orain eredu hori egokitu egin behar dela uste dugu, baina afiliazioaren eredu tradizionalean erori gabe. Hori nola egiten da? Zaila da, guk proposamen bat egin dugu eta gero guztion artean borobildu beharko dugu. Erreferendumen bidez-eta barne demokrazian sakontzeko modu bat izango litzateke kidearena.

Bai, baina zenbait osagai berrirekin, bai lurralde ikuspegia bai ikuspegi sektorialei dagokienez: erreferendumak, kidea, lan taldeak..

Kidearen figura ez da hori berma-tzeko sortu, parte-hartze hori bermatzeko antolakuntza oso bat dago. Parte-hartzea herri eta auzo batzarretan bermatuko da, erreferendumean, beste mekanismo ba-tzuen bidez...

Z Erakunde berriaren ondasunik handiena militantea da, kideak sentitzen diren horien eguneroko lana, baina kidearen figurarekin barne demokrazian urrats bat gehiago eman daitekeela uste dugu. Hasieratik hainbeste ponentzia egoteak behartu gaitu hainbat eduki gehiegi ez garatzera, gero guztion artean bat hautatzean hori osatzeko eta edukiak trukatzeko aukera izango dugulako.

Aipatzen dugun baldintza bakarra diru kuota bat da, baina erakunde batean edo proiektu batean parte-hartzeko bere helburu eta estrategiekin nolabaiteko adostasun bat behar da. Hori bai, oso erakunde plurala izan behar du, orain arteko ezker abertzaleak izan dituen egiturekin konparatuz osagai berriak izango dituena, korronteena bezala, adibidez. Erakunde berriak nola funtzionatu behar duen definitzen da eta gero, eguneroko dinamiketan, jendeak erabakitzen du.

Hainbat daude, adibidez hau: guk zer Euskal Herri mota nahi dugu etorkizunean? Bada, gure erakundeak ere nahi dugun Euskal Herri horren ispilu izan behar du. Adibidez, Euskal Herri independente bat nahi dugu eta, beraz, gure helburua ahalik eta azkarren erakunde nazional bat sortzea da. Euskal Herri sozialista, federala, feminista, demokratikoa... gure baitan islatu behar ditugu; erakunde berria tresna izatea eta ez helburu, beste alderdietan bezala...

Aniztasuna gordetzearena ere gure ahalegin bizienetakoa da, beti anitza izan den ezker abertzalea biltzea, herri mugimenduekiko komunikazioa mantentzea eta lantzea...

Erakunde berriak izan behar dituen borroka tresnei buruz aritzean egiten da hausnarketa hori: borroka ideologikoa, instituzionala, herri borroka, desobedientzia... Guk gurea egin behar dugu eta hori da hor egin duguna. Jakina, beste borroka mota batzuk ere badira, eta bortizkeria mota desberdinak. Horien balorazioa subjetiboa da. Gu kezkatzen gaituena da Frantzia eta Espainiako Estatuek duten jarrera zatikatzaile eta inposatzailea, eta honek eragiten duen demokrazia eza, gatazka politikoa, tortura... Hori guztia denean garrantzitsuena, hori jorratzen dugu, pentsatuz hori konponduta indarkeria arazoak ere desagertuko direla, gure benetako obsesioa bortizkeria mota guztiak desagerraraztea da eta. Benetako eztabaida ez du borroka armatuaren inguruan izan behar, berau eragiten duten faktore estrategikoen inguruan baizik.

Lizarra-Garaziko Akordioaren edukia on-tzat ematen dugu eta gainera irtenbide demokratikoa hor dagoela azpimarratuz. Prozesu horretan EA eta bereziki EAJren jarrera nola aldatu ziren kritikatzen dugu. Batetik, Espainiatik etorri zen eraso uholdearen aurrean EAJ eta EA beldurtu egin ziren; bestetik, Estatutuaren egungo markoa sostengatzen duten instituzioak nazioaren bidean oztopo besterik ez direla ikusten dugu. Beldurtzeaz gain, EAJk eta EAk egungo markoa kolokan zegoela ikusi zuten eta beraiek dituzten interes asko dela medio, aldaketa egin zuten. Une zehatz garrantzitsu eta erabakigarri horretaz ari gara haien koldarkeriaz hitz egitean eta nazio eraikuntzaren aldeko benetako apusturik egiten ez dutela salatzean. Dena den, baldintzak sortu behar ditugu nazio eraikuntzan haiekin elkarlanean jarduteko, beti ere Lizarra-Garaziko norabidean.

Datorren erakundea egungoaren oso berdintsua balitz, guztion porrota litzateke. Sekulako ahalegina egiten ari gara eta datorren erakundeak oso desberdina izan beharko luke, kontuan hartuta, noski, hemen magia egiterik ez dagoela. Gure ezkerreko ikusmoldetik beti ari gara utopiaren atzean, eta honetan ere ahalegin hori egingo dugu.

Udaberrira begira erakunde berri, indartsu eta zabala aurreikusi nahi dugu. Gauza batzutan desberdina izango da eta besteetan beharbada berdintsua. Edozein modutan, prozesuak lasaia eta irekia izan behar du, horretarako behar den denbora hartuz. Kolore guztietako lorez jantzitako zelaia bezala ikusi nahi dugu erakunde berria udaberrian