"HERRI PROIEKTU OSOA LANDU BEHAR DU AUTODETERMINAZIOAK"

  • Autodeterminazioaren Biltzarretako hiru kide bildu ditugu erakunde honen inguruan zerbait gehiago jakin guran. 1996an sortu ziren, 300-400 kide dira gaur egun eta beren helburua autodeterminazio eskubidea, besteak beste, desobedientzia zibilaren bidetik gizarteratzea da.

2000ko azaroaren 05ean
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Baltasar Garzon epaileak ezagunago egin ditu Autodeterminazioaren Biltzarrak (ABK), taldeko kide den Patxi Azparren urriaren hasieran espetxeratu ondoren. Joxemi Zumalabe Fundazioa eta Bai Euskal Herriari ekimeneko beste zortzi kiderekin batera atxilotu zuten, guztiak "ETA-Ekinen agindupean desobedientzia zibila bultzatzeagatik". Azparren bera, Mikel Aznar, Sabino Ormazabal, Carlos Trenor eta Iñaki O'Shea espetxean dira egun.
ABK 1996an sortu zen, oraindik ere talde txikia izanik, beren izaera sustraitu dute esparru politiko abertzalean. Harrotasunez diote beren baitan kolore guztietako abertzaleak biltzen dituztela autodeterminazioaren inguruan.
Bilera zuten Gasteizen eta berau hasi aurretik bildu ditugu Txolo Landaluze 56 urteko loiutarra, Xabier Berruezo 48 urteko abokatu iruindarra eta Andoni Perez Cuadrado 73 urteko gasteiztarra. Elkarrizketa bukatuta, ABK-ko gainerako bilerakideak heldu dira, denak gazteak.

Zertan oinarritzen da Garzon Ekinek ABK kontrolatzen duela esateko?
XABIER BERRUEZO.
Funtsezko ezertan ez. Autoak dioenez, 1995ean ETA-KASek (gero ETA-Ekinek bereganatutako agindua), desobedientzia zibila bultzatzeko agindua eman zuen. Ondoren, jarraitzen du autoak, "ETAren menpeko koozuzendaritzan diharduen Ekinek, Joxemi Zumalabe Fundazioa eta ABKren bidez, ETAren desobedientzia proiektua ren dinamizatzea bere gain hartzen du". Autoak dioenez, Patxi Azparrenek Joxemi Zumalabe Fundazioaren "desobedientzia tailerrean" partehartzen duenez, eta -beti ere autoaren esanetan- Fundazio horretako kide batzuk Ekinekoak direnez, bada, ABK ETAren adar bat da. ETAren barne agiriren baten-edo, desobedientzia zibila bere helburuak lortzeko tresna gisa aipatzen omen da eta, beraz, bere ustez, Euskal Herrian desobedientzia zibila bultzatzen duen edonor ETAren kide edo kolaboratzaile da.

TXOLO LANDALUZE.
Duela gutxi iritzi artikulu batean zera irakurri nuen, arrazoi osoz: etakide batek gutunen batean esaten badu harrobia lantzeko Athleticek duen estrategia zoragarria dela eta politika hori euskal estrategiaren baitan dagoela, Athleticeko zuzendaritza osoa espetxera dezakete.

Zer lortu nahi duzue Baltasar Garzonen aurka iragarri duzuen kereila kriminalarekin?
X. B.
Oraindik ez dugu kereilarik jarri, zabaldu den moduan, abokatu talde bat bildu dugu zer bide jorratu aztertzeko. Lehenik, dena den, ABK kriminalizatu eta Patxi Azparrenen kartzelaratzea agintzen duen urriaren 7ko bere autoa atzera bota dezala eskatuko diogu.

T. L.
Argi utzi nahi dugu ez dugula ETArekin zerikusirik, desobedientzia erabateko legezko arma dela, eta Patxi ahalik eta azkarren kaleratu nahi dugu, Garzonek gaia alboratzen badu, hiru urtez espetxean jarrai dezake eta. Argi utzi nahi dugu Gandhik, Luther Kingek eta beste askok erabili izan dutela desobedientzia zibila estatuen aurka eta guk ere hori egingo dugula; horregatik errudunak bagara, guztiok kartzelaratu beharko gintuzkete. Abertzale den guztia ETArekin nahastu gura du Espainiako Gobernuak eta horretarako epaileak eta komunikabideak erabiltzen ditu.

ANDONI PEREZ CUADRADO.
Oraingoan horrela hasi dira, hurrengoan ikastolekin hasi daitezke, geroago euskaltegiekin... guztiak deabru horrela. Gure gazte garaietan erabili zituzten bitartekoak erabiltzen ari dira berriz.

Zer desobedientzia eredu bultzatzen du ABK-k eta aurrera begira zein eredu errotzea gustatuko litzaioke?
T. L.
Batetik hor dago intentsitate apaleko desobedientzia deitzen duguna: autoetako EH eranskina, gutunetako seilua buruz behera jartzea, diru bileteetan euskal errepublikaren zigilua jartzea... Horrelakoak asko egin ditugu. Baina gizarte zibila oso lasaia da eta beldur da kalte egin diezaiokeen edozeren aurrean; oraingoz, beraz, zirkulu txikitan eraman daiteke aurrera, zerbaitek indarra hartu arte, adibidez ENAk hartu duen moduan. Kanpaina 1997an saiatu ginen abian jartzen, gero Lizarrakoarekin geldiarazi egin zen 1998an eta 1999an Udalbiltzari proposatu genion. Etorkizunean zer egin ahal izango dugun? Gizarteak bereganatu ahal izango duena.

A. P. C.
Ni, adibidez, Espainiako NAN gabe bizi naiz. Legeak identifikatzeko beharra eskatzen du baina ez derrigorrez NAN horrekin, beste agiriren batek ere balio dezake. Indarrean dauden legeen hutsuneak baliatzea da kontua, eta hutsuneak egon badaude.

Autodeterminaziorako eskubidea: zein da eskubidearen subjektua? Nola bideratu beharko litzateke Euskal Herrian?
X. B.
Gaia oso korapilotsua da, ea sintesi txiki bat egiten dugun. Autodeterminazio eskubidea Nazio Batuen Erakundeetatik (NBE) dator eta horretaz ari denean, eskubide hori herriei dagokiela dio. Beraz, eskubide hori Euskal Herriari dagokio NBEren arabera. Orain, kontua da Euskal Herria zer den zehaztea: zer da, lurralde batzuk ala pertsonak? Pertsonak, zalantzarik gabe. Beraz, zehaztu behar da zein pertsonak bizi diren herri horretako lurraldeetan, eta horiek autodeterminazio eskubidearen subjektu lirateke. Eta nola jakin zein pertsona diren horiek, oinarri juridiko batekin? Nazioarteko araubideetan erabiltzen diren irizpideak erabiliz, eta gure kasuan irizpide hurbilenak dira espainiarrek edo frantsesek beren herritartasuna definitzeko beren kode zibilean erabiltzen dituztenak; bada, erabil ditzagun horiexek. Ez dago ezer asmatu beharrik, zuzenbidean dena asmatua dago.

Autodeterminazioaz ari gara beti. Gaia, ordea, ondo aztertu -saldu- al da adibidez azken 25 urteetan?
T.L.
80ko hamarkadan oso zaila zen herri honetako alderdiekin hortaz hitz egitea. Mutur batekoekin, gure aldarrikapenak jaistea zelako; beste muturrekoekin Mirandatik aurrera tankeak sartzea ekar zezakeelako. 90eko hasieran hasi ginen pentsatzen serioago autoderminazioaz, baina asko landu barik. Geroago, beste bultzada bat hartzen du ELAk Gernikan Estatutua agortua dagoela esan zuenean. Autodeterminazio prozesu batean, Quebecen bezala, proiektu alternatibo osoa eskaini behar da; hori ez da samurra eta hori da landu behar duguna.

Zer analisi egiten duzue Euskal Herrian egun bizi den egoeraz?
X. B.
Oso larria da. ETAren biolentziak eta kale borrokak 'suizidio politikora' daramate ezker abertzalea. EHren jarrera intrantsigenteak, halaber, Udalbiltza eta Lizarra-Garazi moduko nazio eta batasun ekimenak geldiarazten ditu. Horrek guztiak, euskal nortasun eta euskaldunon eskubideen lintxamendu mediatiko eta politikoa ahalbideratzen du. Tamalgarria da beren burua Euskal Herriko ordezkaritzat jotzen dutenek gutxieneko akordioetara iristeko erakusten duten gaitasun eza. Giza zein eskubide kolektiboen begirunean oinarritutako kontsentsuan sostengatuz bakarrik egin ahal izango dugu aurrera nazio eraikuntzan.

DESOBEDENTZIAREN BIDETIK, AUTODETERMINAZIOA HELBURU
Autodeterminazioaren Biltzarrak (ABK) mugimendu soziala 1996aren hasiera aldera sortu zen, lehenago ere autodeterminazioaren aldarrikapenaren inguruan ari ziren hiru talderen -Euskaria, Amaiur eta Abertzaleok- koordinadora gisa.
Esparru politiko abertzale osoko kideak ditu (ELA, LAB, EAJ, EA, HB...) eta bere helburua Euskal Herrian autodeterminazio eskubidea gauza dadin mugimendu sozial zabal bat eratzea da. Horretarako tresnak: elkarrizketa eta desobedientzia zibila, guztia bide baketsuetatik bideratua. Eta jarduna borobiltzeko -hau biziki azpimarratzen dute- taldearen independentzia, inongo alderdirekiko menpekotasun eza, "sinesgarritasuna izateko hori funtsezkoa baita".
Euskal Herrian autodeterminazio berba hitzetik hortzera badabil ere, beraiek jakitun dira ideia zehatz honen inguruan lan egitea zer den: dozenaka kide batzuekin hasi ziren eta gaur egun 300-400 bazkide dira. Bazkide hauek ordaindutakotik finantzatzen dute beren zeregina. Autodeterminazioaren inguruko ikerketa lanak bideratu dituzte, garrantzitsuenetakoa 97an alderdien esku utzi zuten burujabetzarako estatutuaren gidoia; lan honen baitan azpimarragarria da, besteak beste, munduan autodeterminazioaren eskubideak bizi dituen errealitate desberdinen ikerketa konparatiboa. Euskal Nortasun Agiria (ENA) bideratzeko ideia eta kanpaina ere beraiek abiarazi zuten, gaur egun ideia horren inguruan ekimen desberdinak badaude ere. Autoetan EH eranskina eramatearen ekimena ere, esate batera, beraiek bultzatu zuten.
Euskal Herriko herrialde bakoitzetik bi pertsonez osatutako batzorde batek gidatzen du koordinadora, ez dute 'liberaturik', eta Lizarra-Garaziko Akordioko batzorde iraunkorreko kide dira.


Azkenak
Amasa-Villabonako EH Bilduri erantzuna

Amasa-Villabonako EH Bilduk argitaratutako idatziaren harira, hainbat adierazpen egin nahiko genituzke. Lehenik eta behin, argi utzi nahi dugu larrialdi klimatikoari aurre egitearen urgentzia ukaezina dela, eta horregatik, krisi honekiko dugun kezkagatik beragatik jartzen dugula... [+]


Udal legearen kontrako epai euskarafoboa
Euskararen aurkako erasoa salatu dute berrehundik gora alkatek eta udal ordezkarik, eta hizkuntza bultzatzeko konpromisoa berretsi

Euskalgintzaren Kontseiluak deituta, Espainiako Auzitegi Gorenak joan den astean ebatzitako sententzia salatzeko prentsaurreko bateratua egin dute Bilbon. Sententzia "euskal gizartearen eta euskal erakundeen borondate demokratikoaren aurkako eraso zuzena" dela... [+]


Alonsotegiko Udalari dirua itzultzeko eskatu dio Bizkaiko Aldundiak, iruzurra egin zenetik hamairu urtera

Egun EH Bilduren esku dagoen udalak ia milioi bat euro itzuli beharko lioke foru erakundeari, duela hamairu urte, EAJ agintean zenean, diru-laguntza bat ez zelako behar bezala erabili, baizik eta iruzurra egiteko, EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak berretsi duenez. Eskaerak erabat... [+]


Ertzaintzaren 300 BMW ibilgailuen erosketan irregulartasun posibleak salatu zituen barne txosten batek

Eusko Jaurlaritzako Ogasuneko Kontrol Ekonomikoko Bulegoak barne txosten bat egin zuen Ertzaintzak jaso dituen 300 BMWen esleipen kontratuaren hainbat baldintza kritikatzeko. Ezarritako baldintzak zehatzegiak eta murriztaileegiak zirela salatu du ogasunak, eta horrek enpresa... [+]


Txosnetako “beto politikoaren” aurkako GKSren kanpaldiaren kontra oldartu eta lau pertsona atxilotu ditu Poliziak Gasteizen

Bi aste barru hasiko diren hiriko jaietan txosna jartzen utzi ez dietela salatzeko kanpaldia egin nahi zuten Gasteizko GKSk eta Etxebizitza Sindikatu Sozialistak, Andre Maria Zuriaren plazan. 20:30ak aldera, ertzainak oldartu egin dira kanpaldian zeudenen aurka, eta bi... [+]


Lotsa sentitzen dut giza generoko kide izateagatik

Milaka pertsonak modu aktiboan parte hartu dute, eta hala jarraitzen dute, XXI. mendeko holokausto telebisatu handienaren aurka protestatzeko, eta pertsona horiei errespetu eta miresmen handiena zor diet. Baina, gizateriaren zoritxarrerako, askoz gehiago dira, egoerarekin... [+]


2025-07-24 | Nicolas Goñi
Europan, oraingo sinplifikazioaren izenean, biharko bizitzak kaltetuko dira

Jarduera ekonomikoak sinplifikatzeko eta lehiakortasuna indartzeko aitzakiarekin, Europa mailan baita Europar Batasuneko hainbat estatutan ere, klima, ingurunea eta giza osasuna kaltetuko dituzten legeak biderkatzen ari dira 2024tik, askotan interes pribatuen lobbyen eraginpean... [+]


Sektore publikoan gurasotasun baimena luzatu eta seme-alaba bakoitzeko diru laguntza handituko duela iragarri du Jaurlaritzak

Eusko Jaurlaritzaren Familia, Haur eta Nerabeen V. plana aurkeztu du Nerea Melgosa sailburuak asteazkenean. Hamazazpi "trakzio-neurri berritzaile" jaso ditu planak, baina ez dute zehaztu noiz jarriko diren indarrean.


CAFek giza eskubideak errespetatzen dituela “baieztatu” beharko du, Belgikako kontratu milioiduna eskuratzeko

Beasaingo enpresak 1.695 milioi euroko kontratua lortu du Belgikako SNCB-NMBS tren konpainia publikoarentzat 54.000 plaza dituzten bagoiak egiteko. Baina aurretik, belgikar konpainiak eskatu dio bere jarduerek nazioarteko zuzenbidea eta giza eskubideak errespetatzen dituztela... [+]


2025-07-24 | Gedar
Aurka kolektiboa
“Auzi politikoa da: zertarako egiten dugu musika?”

Musika-eszena antikomertzialean alea jartzeko asmoz sortu dute Aurka kolektiboa. Martin eta Katalin kideekin hitz egin dugu arlo horretako kolektiboen loraldiaz, musika politizatuaz eta musikaren potentzialitateez, industria musikalaz, makrojaialdiez eta beste.


Euskarafobia ari du beste behin Lizarrako Udalean

Lizarrako Udalak udarako antolatu dituen bost musika ikuskizunetan eta beste horrenbeste film emanaldietan bat bera ere ez da euskaraz izanen; datorren astean hasiko diren festen egitarauan haurrentzako ekitaldi bat dago euskaraz programatua, justu, erraldoi eta buruhandien... [+]


2025-07-24 | El Salto
Israelek Marwan Al-Hams doktorea bahitu du, Gazako kanpaina-ospitaleetako arduraduna

Abu Youssef Al-Najjar Ospitaleko zuzendari Marwan Al-Hams kanpainako ospitaleen arduraduna da eta Gazako Osasun Ministerioko bozeramailea. Uztailaren 21eko arratsaldean atxilotu dute Israelgo Indar Armatuek.


Guggenheim Urdaibai egitearen kontrako iritziak gailendu dira entzuketa prozesuan

Eusko Jaurlaritzak eta Bizkaiko Foru Aldundiak bultzatuta eta Agirre Lehendakaria Center erakundearen eta New Yorkeko Columbiako Unibertsitatearen gidaritzapean egindako entzuketa prozesuaren emaitzak aurkeztu dituzte uztailaren 23 honetan. Museoa eraikitzearekin sustatuko... [+]


Prep botika farmazietan eskuragarri jartzeko asmoa iragarri du Espainiako Osasun Ministerioak

GIBarekiko esposizio aurreko profilaxia da Prep botika. Alfonso Setiey Anitzak elkarteko lehendakariaren arabera, farmazietan eskuratzeak itxaron-zerrendak gutxitu ditzake. Alabaina, arriskuez ere ohartarazi du.


2025-07-24 | Estitxu Eizagirre
Beste itzalaldi bat saihesteko eta negozio elektrikoa berpizteko dekretuari ezezkoa eman dio Espainiako Kongresuak

7/2025 Errege Lege-Dekretua ekainaren 24an onartu zuen Espainiako Ministroen Kontseiluak baina atzera bota du Diputatuen Kongresuak, uztailaren 22an.


Eguneraketa berriak daude