"HERRI PROIEKTU OSOA LANDU BEHAR DU AUTODETERMINAZIOAK"

  • Autodeterminazioaren Biltzarretako hiru kide bildu ditugu erakunde honen inguruan zerbait gehiago jakin guran. 1996an sortu ziren, 300-400 kide dira gaur egun eta beren helburua autodeterminazio eskubidea, besteak beste, desobedientzia zibilaren bidetik gizarteratzea da.

2000ko azaroaren 05ean
Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas
Baltasar Garzon epaileak ezagunago egin ditu Autodeterminazioaren Biltzarrak (ABK), taldeko kide den Patxi Azparren urriaren hasieran espetxeratu ondoren. Joxemi Zumalabe Fundazioa eta Bai Euskal Herriari ekimeneko beste zortzi kiderekin batera atxilotu zuten, guztiak "ETA-Ekinen agindupean desobedientzia zibila bultzatzeagatik". Azparren bera, Mikel Aznar, Sabino Ormazabal, Carlos Trenor eta Iñaki O'Shea espetxean dira egun.
ABK 1996an sortu zen, oraindik ere talde txikia izanik, beren izaera sustraitu dute esparru politiko abertzalean. Harrotasunez diote beren baitan kolore guztietako abertzaleak biltzen dituztela autodeterminazioaren inguruan.
Bilera zuten Gasteizen eta berau hasi aurretik bildu ditugu Txolo Landaluze 56 urteko loiutarra, Xabier Berruezo 48 urteko abokatu iruindarra eta Andoni Perez Cuadrado 73 urteko gasteiztarra. Elkarrizketa bukatuta, ABK-ko gainerako bilerakideak heldu dira, denak gazteak.

Zertan oinarritzen da Garzon Ekinek ABK kontrolatzen duela esateko?
XABIER BERRUEZO.
Funtsezko ezertan ez. Autoak dioenez, 1995ean ETA-KASek (gero ETA-Ekinek bereganatutako agindua), desobedientzia zibila bultzatzeko agindua eman zuen. Ondoren, jarraitzen du autoak, "ETAren menpeko koozuzendaritzan diharduen Ekinek, Joxemi Zumalabe Fundazioa eta ABKren bidez, ETAren desobedientzia proiektua ren dinamizatzea bere gain hartzen du". Autoak dioenez, Patxi Azparrenek Joxemi Zumalabe Fundazioaren "desobedientzia tailerrean" partehartzen duenez, eta -beti ere autoaren esanetan- Fundazio horretako kide batzuk Ekinekoak direnez, bada, ABK ETAren adar bat da. ETAren barne agiriren baten-edo, desobedientzia zibila bere helburuak lortzeko tresna gisa aipatzen omen da eta, beraz, bere ustez, Euskal Herrian desobedientzia zibila bultzatzen duen edonor ETAren kide edo kolaboratzaile da.

TXOLO LANDALUZE.
Duela gutxi iritzi artikulu batean zera irakurri nuen, arrazoi osoz: etakide batek gutunen batean esaten badu harrobia lantzeko Athleticek duen estrategia zoragarria dela eta politika hori euskal estrategiaren baitan dagoela, Athleticeko zuzendaritza osoa espetxera dezakete.

Zer lortu nahi duzue Baltasar Garzonen aurka iragarri duzuen kereila kriminalarekin?
X. B.
Oraindik ez dugu kereilarik jarri, zabaldu den moduan, abokatu talde bat bildu dugu zer bide jorratu aztertzeko. Lehenik, dena den, ABK kriminalizatu eta Patxi Azparrenen kartzelaratzea agintzen duen urriaren 7ko bere autoa atzera bota dezala eskatuko diogu.

T. L.
Argi utzi nahi dugu ez dugula ETArekin zerikusirik, desobedientzia erabateko legezko arma dela, eta Patxi ahalik eta azkarren kaleratu nahi dugu, Garzonek gaia alboratzen badu, hiru urtez espetxean jarrai dezake eta. Argi utzi nahi dugu Gandhik, Luther Kingek eta beste askok erabili izan dutela desobedientzia zibila estatuen aurka eta guk ere hori egingo dugula; horregatik errudunak bagara, guztiok kartzelaratu beharko gintuzkete. Abertzale den guztia ETArekin nahastu gura du Espainiako Gobernuak eta horretarako epaileak eta komunikabideak erabiltzen ditu.

ANDONI PEREZ CUADRADO.
Oraingoan horrela hasi dira, hurrengoan ikastolekin hasi daitezke, geroago euskaltegiekin... guztiak deabru horrela. Gure gazte garaietan erabili zituzten bitartekoak erabiltzen ari dira berriz.

Zer desobedientzia eredu bultzatzen du ABK-k eta aurrera begira zein eredu errotzea gustatuko litzaioke?
T. L.
Batetik hor dago intentsitate apaleko desobedientzia deitzen duguna: autoetako EH eranskina, gutunetako seilua buruz behera jartzea, diru bileteetan euskal errepublikaren zigilua jartzea... Horrelakoak asko egin ditugu. Baina gizarte zibila oso lasaia da eta beldur da kalte egin diezaiokeen edozeren aurrean; oraingoz, beraz, zirkulu txikitan eraman daiteke aurrera, zerbaitek indarra hartu arte, adibidez ENAk hartu duen moduan. Kanpaina 1997an saiatu ginen abian jartzen, gero Lizarrakoarekin geldiarazi egin zen 1998an eta 1999an Udalbiltzari proposatu genion. Etorkizunean zer egin ahal izango dugun? Gizarteak bereganatu ahal izango duena.

A. P. C.
Ni, adibidez, Espainiako NAN gabe bizi naiz. Legeak identifikatzeko beharra eskatzen du baina ez derrigorrez NAN horrekin, beste agiriren batek ere balio dezake. Indarrean dauden legeen hutsuneak baliatzea da kontua, eta hutsuneak egon badaude.

Autodeterminaziorako eskubidea: zein da eskubidearen subjektua? Nola bideratu beharko litzateke Euskal Herrian?
X. B.
Gaia oso korapilotsua da, ea sintesi txiki bat egiten dugun. Autodeterminazio eskubidea Nazio Batuen Erakundeetatik (NBE) dator eta horretaz ari denean, eskubide hori herriei dagokiela dio. Beraz, eskubide hori Euskal Herriari dagokio NBEren arabera. Orain, kontua da Euskal Herria zer den zehaztea: zer da, lurralde batzuk ala pertsonak? Pertsonak, zalantzarik gabe. Beraz, zehaztu behar da zein pertsonak bizi diren herri horretako lurraldeetan, eta horiek autodeterminazio eskubidearen subjektu lirateke. Eta nola jakin zein pertsona diren horiek, oinarri juridiko batekin? Nazioarteko araubideetan erabiltzen diren irizpideak erabiliz, eta gure kasuan irizpide hurbilenak dira espainiarrek edo frantsesek beren herritartasuna definitzeko beren kode zibilean erabiltzen dituztenak; bada, erabil ditzagun horiexek. Ez dago ezer asmatu beharrik, zuzenbidean dena asmatua dago.

Autodeterminazioaz ari gara beti. Gaia, ordea, ondo aztertu -saldu- al da adibidez azken 25 urteetan?
T.L.
80ko hamarkadan oso zaila zen herri honetako alderdiekin hortaz hitz egitea. Mutur batekoekin, gure aldarrikapenak jaistea zelako; beste muturrekoekin Mirandatik aurrera tankeak sartzea ekar zezakeelako. 90eko hasieran hasi ginen pentsatzen serioago autoderminazioaz, baina asko landu barik. Geroago, beste bultzada bat hartzen du ELAk Gernikan Estatutua agortua dagoela esan zuenean. Autodeterminazio prozesu batean, Quebecen bezala, proiektu alternatibo osoa eskaini behar da; hori ez da samurra eta hori da landu behar duguna.

Zer analisi egiten duzue Euskal Herrian egun bizi den egoeraz?
X. B.
Oso larria da. ETAren biolentziak eta kale borrokak 'suizidio politikora' daramate ezker abertzalea. EHren jarrera intrantsigenteak, halaber, Udalbiltza eta Lizarra-Garazi moduko nazio eta batasun ekimenak geldiarazten ditu. Horrek guztiak, euskal nortasun eta euskaldunon eskubideen lintxamendu mediatiko eta politikoa ahalbideratzen du. Tamalgarria da beren burua Euskal Herriko ordezkaritzat jotzen dutenek gutxieneko akordioetara iristeko erakusten duten gaitasun eza. Giza zein eskubide kolektiboen begirunean oinarritutako kontsentsuan sostengatuz bakarrik egin ahal izango dugu aurrera nazio eraikuntzan.

DESOBEDENTZIAREN BIDETIK, AUTODETERMINAZIOA HELBURU
Autodeterminazioaren Biltzarrak (ABK) mugimendu soziala 1996aren hasiera aldera sortu zen, lehenago ere autodeterminazioaren aldarrikapenaren inguruan ari ziren hiru talderen -Euskaria, Amaiur eta Abertzaleok- koordinadora gisa.
Esparru politiko abertzale osoko kideak ditu (ELA, LAB, EAJ, EA, HB...) eta bere helburua Euskal Herrian autodeterminazio eskubidea gauza dadin mugimendu sozial zabal bat eratzea da. Horretarako tresnak: elkarrizketa eta desobedientzia zibila, guztia bide baketsuetatik bideratua. Eta jarduna borobiltzeko -hau biziki azpimarratzen dute- taldearen independentzia, inongo alderdirekiko menpekotasun eza, "sinesgarritasuna izateko hori funtsezkoa baita".
Euskal Herrian autodeterminazio berba hitzetik hortzera badabil ere, beraiek jakitun dira ideia zehatz honen inguruan lan egitea zer den: dozenaka kide batzuekin hasi ziren eta gaur egun 300-400 bazkide dira. Bazkide hauek ordaindutakotik finantzatzen dute beren zeregina. Autodeterminazioaren inguruko ikerketa lanak bideratu dituzte, garrantzitsuenetakoa 97an alderdien esku utzi zuten burujabetzarako estatutuaren gidoia; lan honen baitan azpimarragarria da, besteak beste, munduan autodeterminazioaren eskubideak bizi dituen errealitate desberdinen ikerketa konparatiboa. Euskal Nortasun Agiria (ENA) bideratzeko ideia eta kanpaina ere beraiek abiarazi zuten, gaur egun ideia horren inguruan ekimen desberdinak badaude ere. Autoetan EH eranskina eramatearen ekimena ere, esate batera, beraiek bultzatu zuten.
Euskal Herriko herrialde bakoitzetik bi pertsonez osatutako batzorde batek gidatzen du koordinadora, ez dute 'liberaturik', eta Lizarra-Garaziko Akordioko batzorde iraunkorreko kide dira.


Azkenak
Errusiak baieztatu du Putin eta Trump datozen egunetan bilduko direla

Joan den astean Trumpek ohartarazi zion Putini hamar eguneko epean Ukrainarekin su-eten akordio bat sinatu ezean, zigor ekonomikoak ezarriko dizkiola. Zelenskik sare sozialetan adierazi du ezinbestekoa dela Errusiako presidentearekin bildu aurretik lehenbizi su-etena... [+]


Boubacar Diouf: “‘Manteroa’ izatea ez da delitua; bakean bizi nahi dugu, diskriminaziorik gabe”

Manteroekin Bat plataformak eta Mbolo Moye Doole elkarteak elkarretaratzea egin zuten astelehenean Bilbon, azken asteetan poliziak manteroen aurka eginiko eraso "arrazistak" salatzeko. Izan ere, Boubacar Diouf kale saltzailearen arabera, poliziaren jazarpena... [+]


Nafarroako suteak nekazaritzako makina batek sortu zituela baieztatu du gobernuak

338 hektarea erre ditu astearteko suteak. Nekazarien sindikatuak haserre agertu dira Nafarroako Gobernuak suteak saihesteko ezarritako murrizketekin. Asteazkenean beste sute bat piztu da Artaxoa eta Añorbe artean, baina hura ere kontrolpean dute suhiltzaileek.


ChatGPT psikologo bezala erabiltzearen arriskuez mintzatu da Mireia Centeno Gutierrez psikologo eta psikopedagogoa

Ohartarazi du ChatGPT lanketa emozional “sakonak” egiteko erabiltzea “arriskutsua” izan daitekeela ez duelako erabiltzailearen testuingurua ezagutzen eta “gehiago biktimizatu” dezakeelako.


‘Stabat mater’ borobila

Zer: Orquesta de la Comunitat Valenciana. 

Zuzendaria: Mark Elder. Donostiako Orfeoia. 

Zuzendaria: José Antonio Sáinz Alfaro.

Bakarlariak: Federica Lombardi (sopranoa), Paula Murrihy (mezzoa), Xabier Anduaga (tenorea), Will... [+]


Bakioko jaietako gau bateko egitaraua bertan behera utzi dute, sexu erasoen eta borroken gorakadagatik

Abuztuaren 29ko gaueko egitaraua bertan behera utzi dute, iazko jaietan gau horretan izan baitziren indarkeria kasuak: sumisio kimiko bidezko sexu erasoak eta borrokak "nabarmen" areagotu zirela azaldu du Amets Jauregizar herriko alkateak. Abuztuaren 28tik 31ra bitarte... [+]


Plastikoaren kutsadura mugatzeko itun baten negoziaketan ari dira NBEko herrialdeak Genevan

Erabilera bakarreko plastikoen ekoizpenari eta erabilerari jarri nahi dizkiete mugak bereziki. Plastikoaren ekoizpena bikoiztu dute mende hasieratik, eta igoera horren arrazoia erabilera bakarreko plastikoak dira nagusiki.


600.000 milioi euro inbertitu ezean, %35eko muga zergak jarriko dizkio Trumpek Europako Batasunari

Von der Leyenek eta Trumpek akordioa lortu eta astebetera egin du mehatxua AEBetako presidenteak, Europako herrialdeek hitzartutakoa beteko ez dutela kezkatuta. Europako produktuei %15eko muga zergak ipintzeaz gain, Europako Batasunak AEBetan 600.000 milioi euro gehiago... [+]


Kontrolpean dute Nafarroako baso sutea, eta gobernuak suteak saihesteko neurriak hartu ditu

Suhiltzaileek kontrolpean dute Ibarbeibar ibarreko sutea, Eneritz, Muruzabal, Añorbe eta Obanos herrietan egondakoak hain zuzen ere. Nafarroako Gobernuak behin-behineko debekua ezarri dio nekazaritzan sua erabiltzen duen edo sor dezakeen makineriari. 


2025-08-05 | El Salto-Hordago
Plastikoak eragindako kutsadurak 1,3 bilioi euroko osasun gastuak eragiten ditu

The Lancet aldizkariak argitaratutako ikerketa batek eman du datua eta ohartarazi du plastikoaren ekoizpenak osasunean eragina duela bere ekoizpen prozesu osoan eta gazte zein helduei eragiten diela. Gehitu du 1950tik 200 aldiz biderkatu dela plastikoen ekoizpena.


Etxeko atxiloaldia ezarri diote Bolsonarori, 2023an estatu kolpe bat ematen saiatzeagatik

Brasilgo Auzitegi Gorenak eman du sententziaren berri, Bolsonaro oraindik Luiz Inazio da Silva Lula Brasilgo egungo presidentea pozoitu eta Alexandre de Moraes epailea hil nahi izateagatik epaitzen ari diren bitartean. Sare sozialik erabili ezin zuenean,... [+]


Bilboko Konpartsek “gustu guztientzako” 600 ekintzatik gora antolatu dituzte

Bilboko Konpartsen Federazioak 2025eko Aste Nagusirako prestatu duen egitaraua aurkeztu du Arriaga Plazan. Federazioak, konpartsek eta Jai Batzorde Mistoak 600 jarduera baino gehiago prestatu dituzte, "gustu guztientzako ekintzez betetako Aste Nagusiaz gozatzeko". 


2025-08-05 | Mikel Aramendi
Gero eta fede gutxiagorekin esanda: ‘No More Hibakusha!’

Hiroshima eta Nagasakiko masakre nuklearren 80. urtemuga heldu zaigu, eta inoiz baino eskasagoak dira itxaropentsu izateko inputak. Hala ere, No More Hibakusha! aldarrikatzen jarraitu beharko dugu... ordukoei ez ezik geure buruari zor diogulako.

Iazko Bakearen Nobel... [+]


Gaza osoa okupatzeko erabakia, atzeratuta

Israelgo lehen ministroa Segurtasun Kabinetearekin biltzekoa zen asteartean, "Gaza osorik okupatzeko planaz" eztabaidatzeko eta hori aurrera eramateko; baina atzeratu egin dute bilera. Israelgo armadaren buru Eyal Zamirrek, aldiz, Gazan diharduten lurreko soldaduei... [+]


Sendo eta dotore

Zer: Orquestra de la Comunitat Valenciana
Zuzendaria: Mark Elder
Bakarlaria: Nelson Goerner (pianoa)
Egitaraua: Txaikovsky eta Xostakovitxen lanak
Lekua: Kursaal Auditorioa, Donostia.
Data: abuztuaren 3a.

-------------------------

Orquestra de la Comunitat Valenciana... [+]


Eguneraketa berriak daude