Gizartea
Ingurumena
Politika
Ekonomia
Kultura
Euskara
Feminismoa
Hezkuntza
Nazioartea
Iritzia
igandea 2024ko apirilaren 28an
"HERRI PROIEKTU OSOA LANDU BEHAR DU AUTODETERMINAZIOAK"
- Autodeterminazioaren Biltzarretako hiru kide bildu ditugu erakunde honen inguruan zerbait gehiago jakin guran. 1996an sortu ziren, 300-400 kide dira gaur egun eta beren helburua autodeterminazio eskubidea, besteak beste, desobedientzia zibilaren bidetik gizarteratzea da.
Baltasar Garzon epaileak ezagunago egin ditu Autodeterminazioaren Biltzarrak (ABK), taldeko kide den Patxi Azparren urriaren hasieran espetxeratu ondoren. Joxemi Zumalabe Fundazioa eta Bai Euskal Herriari ekimeneko beste zortzi kiderekin batera atxilotu zuten, guztiak "ETA-Ekinen agindupean desobedientzia zibila bultzatzeagatik". Azparren bera, Mikel Aznar, Sabino Ormazabal, Carlos Trenor eta Iñaki O'Shea espetxean dira egun.
ABK 1996an sortu zen, oraindik ere talde txikia izanik, beren izaera sustraitu dute esparru politiko abertzalean. Harrotasunez diote beren baitan kolore guztietako abertzaleak biltzen dituztela autodeterminazioaren inguruan.
Bilera zuten Gasteizen eta berau hasi aurretik bildu ditugu Txolo Landaluze 56 urteko loiutarra, Xabier Berruezo 48 urteko abokatu iruindarra eta Andoni Perez Cuadrado 73 urteko gasteiztarra. Elkarrizketa bukatuta, ABK-ko gainerako bilerakideak heldu dira, denak gazteak.
ABK 1996an sortu zen, oraindik ere talde txikia izanik, beren izaera sustraitu dute esparru politiko abertzalean. Harrotasunez diote beren baitan kolore guztietako abertzaleak biltzen dituztela autodeterminazioaren inguruan.
Bilera zuten Gasteizen eta berau hasi aurretik bildu ditugu Txolo Landaluze 56 urteko loiutarra, Xabier Berruezo 48 urteko abokatu iruindarra eta Andoni Perez Cuadrado 73 urteko gasteiztarra. Elkarrizketa bukatuta, ABK-ko gainerako bilerakideak heldu dira, denak gazteak.
Zertan oinarritzen da Garzon Ekinek ABK kontrolatzen duela esateko?
XABIER BERRUEZO.
Funtsezko ezertan ez. Autoak dioenez, 1995ean ETA-KASek (gero ETA-Ekinek bereganatutako agindua), desobedientzia zibila bultzatzeko agindua eman zuen. Ondoren, jarraitzen du autoak, "ETAren menpeko koozuzendaritzan diharduen Ekinek, Joxemi Zumalabe Fundazioa eta ABKren bidez, ETAren desobedientzia proiektua ren dinamizatzea bere gain hartzen du". Autoak dioenez, Patxi Azparrenek Joxemi Zumalabe Fundazioaren "desobedientzia tailerrean" partehartzen duenez, eta -beti ere autoaren esanetan- Fundazio horretako kide batzuk Ekinekoak direnez, bada, ABK ETAren adar bat da. ETAren barne agiriren baten-edo, desobedientzia zibila bere helburuak lortzeko tresna gisa aipatzen omen da eta, beraz, bere ustez, Euskal Herrian desobedientzia zibila bultzatzen duen edonor ETAren kide edo kolaboratzaile da.
TXOLO LANDALUZE.
Duela gutxi iritzi artikulu batean zera irakurri nuen, arrazoi osoz: etakide batek gutunen batean esaten badu harrobia lantzeko Athleticek duen estrategia zoragarria dela eta politika hori euskal estrategiaren baitan dagoela, Athleticeko zuzendaritza osoa espetxera dezakete.
Zer lortu nahi duzue Baltasar Garzonen aurka iragarri duzuen kereila kriminalarekin?
X. B.
Oraindik ez dugu kereilarik jarri, zabaldu den moduan, abokatu talde bat bildu dugu zer bide jorratu aztertzeko. Lehenik, dena den, ABK kriminalizatu eta Patxi Azparrenen kartzelaratzea agintzen duen urriaren 7ko bere autoa atzera bota dezala eskatuko diogu.
T. L.
Argi utzi nahi dugu ez dugula ETArekin zerikusirik, desobedientzia erabateko legezko arma dela, eta Patxi ahalik eta azkarren kaleratu nahi dugu, Garzonek gaia alboratzen badu, hiru urtez espetxean jarrai dezake eta. Argi utzi nahi dugu Gandhik, Luther Kingek eta beste askok erabili izan dutela desobedientzia zibila estatuen aurka eta guk ere hori egingo dugula; horregatik errudunak bagara, guztiok kartzelaratu beharko gintuzkete. Abertzale den guztia ETArekin nahastu gura du Espainiako Gobernuak eta horretarako epaileak eta komunikabideak erabiltzen ditu.
ANDONI PEREZ CUADRADO.
Oraingoan horrela hasi dira, hurrengoan ikastolekin hasi daitezke, geroago euskaltegiekin... guztiak deabru horrela. Gure gazte garaietan erabili zituzten bitartekoak erabiltzen ari dira berriz.
Zer desobedientzia eredu bultzatzen du ABK-k eta aurrera begira zein eredu errotzea gustatuko litzaioke?
T. L.
Batetik hor dago intentsitate apaleko desobedientzia deitzen duguna: autoetako EH eranskina, gutunetako seilua buruz behera jartzea, diru bileteetan euskal errepublikaren zigilua jartzea... Horrelakoak asko egin ditugu. Baina gizarte zibila oso lasaia da eta beldur da kalte egin diezaiokeen edozeren aurrean; oraingoz, beraz, zirkulu txikitan eraman daiteke aurrera, zerbaitek indarra hartu arte, adibidez ENAk hartu duen moduan. Kanpaina 1997an saiatu ginen abian jartzen, gero Lizarrakoarekin geldiarazi egin zen 1998an eta 1999an Udalbiltzari proposatu genion. Etorkizunean zer egin ahal izango dugun? Gizarteak bereganatu ahal izango duena.
A. P. C.
Ni, adibidez, Espainiako NAN gabe bizi naiz. Legeak identifikatzeko beharra eskatzen du baina ez derrigorrez NAN horrekin, beste agiriren batek ere balio dezake. Indarrean dauden legeen hutsuneak baliatzea da kontua, eta hutsuneak egon badaude.
Autodeterminaziorako eskubidea: zein da eskubidearen subjektua? Nola bideratu beharko litzateke Euskal Herrian?
X. B.
Gaia oso korapilotsua da, ea sintesi txiki bat egiten dugun. Autodeterminazio eskubidea Nazio Batuen Erakundeetatik (NBE) dator eta horretaz ari denean, eskubide hori herriei dagokiela dio. Beraz, eskubide hori Euskal Herriari dagokio NBEren arabera. Orain, kontua da Euskal Herria zer den zehaztea: zer da, lurralde batzuk ala pertsonak? Pertsonak, zalantzarik gabe. Beraz, zehaztu behar da zein pertsonak bizi diren herri horretako lurraldeetan, eta horiek autodeterminazio eskubidearen subjektu lirateke. Eta nola jakin zein pertsona diren horiek, oinarri juridiko batekin? Nazioarteko araubideetan erabiltzen diren irizpideak erabiliz, eta gure kasuan irizpide hurbilenak dira espainiarrek edo frantsesek beren herritartasuna definitzeko beren kode zibilean erabiltzen dituztenak; bada, erabil ditzagun horiexek. Ez dago ezer asmatu beharrik, zuzenbidean dena asmatua dago.
Autodeterminazioaz ari gara beti. Gaia, ordea, ondo aztertu -saldu- al da adibidez azken 25 urteetan?
T.L.
80ko hamarkadan oso zaila zen herri honetako alderdiekin hortaz hitz egitea. Mutur batekoekin, gure aldarrikapenak jaistea zelako; beste muturrekoekin Mirandatik aurrera tankeak sartzea ekar zezakeelako. 90eko hasieran hasi ginen pentsatzen serioago autoderminazioaz, baina asko landu barik. Geroago, beste bultzada bat hartzen du ELAk Gernikan Estatutua agortua dagoela esan zuenean. Autodeterminazio prozesu batean, Quebecen bezala, proiektu alternatibo osoa eskaini behar da; hori ez da samurra eta hori da landu behar duguna.
Zer analisi egiten duzue Euskal Herrian egun bizi den egoeraz?
X. B.
Oso larria da. ETAren biolentziak eta kale borrokak 'suizidio politikora' daramate ezker abertzalea. EHren jarrera intrantsigenteak, halaber, Udalbiltza eta Lizarra-Garazi moduko nazio eta batasun ekimenak geldiarazten ditu. Horrek guztiak, euskal nortasun eta euskaldunon eskubideen lintxamendu mediatiko eta politikoa ahalbideratzen du. Tamalgarria da beren burua Euskal Herriko ordezkaritzat jotzen dutenek gutxieneko akordioetara iristeko erakusten duten gaitasun eza. Giza zein eskubide kolektiboen begirunean oinarritutako kontsentsuan sostengatuz bakarrik egin ahal izango dugu aurrera nazio eraikuntzan.
DESOBEDENTZIAREN BIDETIK, AUTODETERMINAZIOA HELBURU
Autodeterminazioaren Biltzarrak (ABK) mugimendu soziala 1996aren hasiera aldera sortu zen, lehenago ere autodeterminazioaren aldarrikapenaren inguruan ari ziren hiru talderen -Euskaria, Amaiur eta Abertzaleok- koordinadora gisa.
Esparru politiko abertzale osoko kideak ditu (ELA, LAB, EAJ, EA, HB...) eta bere helburua Euskal Herrian autodeterminazio eskubidea gauza dadin mugimendu sozial zabal bat eratzea da. Horretarako tresnak: elkarrizketa eta desobedientzia zibila, guztia bide baketsuetatik bideratua. Eta jarduna borobiltzeko -hau biziki azpimarratzen dute- taldearen independentzia, inongo alderdirekiko menpekotasun eza, "sinesgarritasuna izateko hori funtsezkoa baita".
Euskal Herrian autodeterminazio berba hitzetik hortzera badabil ere, beraiek jakitun dira ideia zehatz honen inguruan lan egitea zer den: dozenaka kide batzuekin hasi ziren eta gaur egun 300-400 bazkide dira. Bazkide hauek ordaindutakotik finantzatzen dute beren zeregina. Autodeterminazioaren inguruko ikerketa lanak bideratu dituzte, garrantzitsuenetakoa 97an alderdien esku utzi zuten burujabetzarako estatutuaren gidoia; lan honen baitan azpimarragarria da, besteak beste, munduan autodeterminazioaren eskubideak bizi dituen errealitate desberdinen ikerketa konparatiboa. Euskal Nortasun Agiria (ENA) bideratzeko ideia eta kanpaina ere beraiek abiarazi zuten, gaur egun ideia horren inguruan ekimen desberdinak badaude ere. Autoetan EH eranskina eramatearen ekimena ere, esate batera, beraiek bultzatu zuten.
Euskal Herriko herrialde bakoitzetik bi pertsonez osatutako batzorde batek gidatzen du koordinadora, ez dute 'liberaturik', eta Lizarra-Garaziko Akordioko batzorde iraunkorreko kide dira.
Esparru politiko abertzale osoko kideak ditu (ELA, LAB, EAJ, EA, HB...) eta bere helburua Euskal Herrian autodeterminazio eskubidea gauza dadin mugimendu sozial zabal bat eratzea da. Horretarako tresnak: elkarrizketa eta desobedientzia zibila, guztia bide baketsuetatik bideratua. Eta jarduna borobiltzeko -hau biziki azpimarratzen dute- taldearen independentzia, inongo alderdirekiko menpekotasun eza, "sinesgarritasuna izateko hori funtsezkoa baita".
Euskal Herrian autodeterminazio berba hitzetik hortzera badabil ere, beraiek jakitun dira ideia zehatz honen inguruan lan egitea zer den: dozenaka kide batzuekin hasi ziren eta gaur egun 300-400 bazkide dira. Bazkide hauek ordaindutakotik finantzatzen dute beren zeregina. Autodeterminazioaren inguruko ikerketa lanak bideratu dituzte, garrantzitsuenetakoa 97an alderdien esku utzi zuten burujabetzarako estatutuaren gidoia; lan honen baitan azpimarragarria da, besteak beste, munduan autodeterminazioaren eskubideak bizi dituen errealitate desberdinen ikerketa konparatiboa. Euskal Nortasun Agiria (ENA) bideratzeko ideia eta kanpaina ere beraiek abiarazi zuten, gaur egun ideia horren inguruan ekimen desberdinak badaude ere. Autoetan EH eranskina eramatearen ekimena ere, esate batera, beraiek bultzatu zuten.
Euskal Herriko herrialde bakoitzetik bi pertsonez osatutako batzorde batek gidatzen du koordinadora, ez dute 'liberaturik', eta Lizarra-Garaziko Akordioko batzorde iraunkorreko kide dira.
Irakurrienak
Matomo erabiliz
#1
Ahoztar Zelaieta
#2
Olaia L. Garaialde
#3
June Fernández
|
Pikara Magazine
#4
Barbara Miller
#5
Jenofa Berhokoirigoin
Azkenak
Ei politikariak, “pope” akademikoek esaten badizuete, aktibatuko al zarete behingoz?
Behetik gorako komunikazioetan ez da erraza mezuen garrantzia transmititzea eta makinaria politikoa aktibatzea. Askotan, gure mezuak "belarri batetik sartu eta bestetik atera" egiten direla sentitzen dugu. Beraz, gaurkoan, nazioarteko ikertzaile ospetsu batzuek... [+]
2024-04-29
Egoitz Alkorta Miranda
Mundu mailako lapurra
Azeria kanido bat da, otso eta txakurren familiako haragijalea. Animalia zuhur, maltzur eta argiaren fama dauka, eta ez alferrik! Ez da indartsuena izango, baina beti moldatzen da han eta hemen, mokaduren bat lortzeko.
Eguneraketa berriak daude