Gizartea
Ingurumena
Politika
Ekonomia
Kultura
Euskara
Feminismoa
Hezkuntza
Nazioartea
Iritzia
igandea 2025eko ekainaren 01ean
"PSE-EE-K IRABAZI DU EAJ-K GALDUTAKO ERDIALDEA"
- partehartzea erabakitzeke zuelarik elkarrizketatu genuen Gipuzkoako alderdi sozialistaren Manuel Huertas idazkari nagusia. Politikaren une hau mugarria dela adierazi digu.
Ibarretxe lehendakariari PSE-EEk jarritako zentzura mozioa, iraganaren eta geroaren arteko mugarria kontsidera al daiteke EAEko politikagintzan?
Ajuria Eneko Ituna eta Lizarrako Akordioa baliogabetuak geratu ostean, zein da EAJ, PSE eta PP alderdietatik hobekien kokatua dagoena hauteskundeei begira?
Ez duzu uste PP alderdia EAJ nahiz PSE baino hobekiago paraturik atera dela?
Lizarrako Akordioaren ostean, zuk aipatu alderdi demokraten arteko adostasun posible bat ikusten duzu?
Zein da aldaketa koalitatibo hori?
Zein da zentralitate politikoa hartu duena?
PSOEri PPren politikaren segimendua egitea leporatzen zaio, ordea.
PPren eta EAJren arteko polarizazioarekin lehendakari sozialista bat ikusten duzu?
Soluziobidean EAJrekin akordio batera irits daiteke PSE-EE?
Bitartean, ETAren su-eten bat emango balitz?
Aukera balitz PPrekin itundutako gobernu posible bat osa lezake PSE-EEk?
PPren sostengua izango lukeen lehendakaritza sozialista batek Konstituzioaren eta Estatuaren marko juridiko-politikoa eskainiko luke. Ez dirudi biolentzia egoera gainditzeko bidea denik.
Zein da orduan arazoa?
Artean, desobedientzia zibila praktikatzen duten kolektiboetako partaideak atxilotzen badira -ENA (Euskal Nortasun Agiria) erabiltzeagatik, kasu- ez dirudi gizartean dauden liskarrak gaindi daitezkeenik.
Ideiak kriminalizatzen ari direla irudi luke.
Eta horrek krispazio gehiago sortarazten badu?
Bai, hogei urteko autogobernuaren ostean oposizioko taldeek eskubide horren erabilpena egiten duten lehen aldia baita. Areago, eskubideaz haratago joanez, gobernu hau gutxiengoan geratu den unetik (EHren sostengu parlamentarioa joan bai-tzaio) zentsura mozioa aurkeztea betebehar bat da. Ibarretxek, ez oposizioaren konfiantza botorik eskatu, ez hauteskundeak buru-tzera deitu dituenez, estatutuaren ikuspuntu historikotik begiratuta, zentsura mozioak zedarri historiko bat markatu du; iraganaren eta geroaren arteko mugarria.
Mugarri hau Legebiltzarrerako hauteskunde kanpainaren abiapuntua izan daiteke?
Ez dut uste hauteskunde kanpainan gaudenik, edo ez genuke izan behar behintzat. Sozialistok gobernu honen gidaritza kolokan dagoela eta legeak egiteko gaitasunik ez duela ikusirik bere etapa amaitutzat jo dugu; gobernu honek ez baitu gobernatzen, administratu besterik ez du egiten. Ibarretxe lehendakariak hauteskundeetako eguna ezagutarazi dezala espero dugu orain.
Mugarri hau Legebiltzarrerako hauteskunde kanpainaren abiapuntua izan daiteke?
Ajuria Eneko Ituna eta Lizarrako Akordioa baliogabetuak geratu ostean, zein da EAJ, PSE eta PP alderdietatik hobekien kokatua dagoena hauteskundeei begira?
Bat bera ere ez. Alderdi demokratikoek beren lokarriak hausten dituztenean (Lizarrako Akordioaren medio haustuak, kasurako), funtsean demokrata ez dena ateratzen da irabazle, baita hobekien kokatua geratu ere. Biolentzia praktikatuz demokraten batasuna hausten duena ateratzen da irabazten beti. Kasuon, demokraten hausturaz indartua atera dena ETA da.
Ez duzu uste PP alderdia EAJ nahiz PSE baino hobekiago paraturik atera dela?
Ez, inola ere ez. Instituzioen bitartez gauzatzen den gizartearen ordezkaritza -instituzioen berauen oinarria- eta bere funtsa den marko politiko-juridikoa zalantzan jartzen badira, bai instituzioak bai marko juridiko-politikoa moldatzen duten testuinguru soziala ere zalan-tzan jartzen da. Beraz, egoera honetatik hobekien paratua atera dena ETA izan da, berak baitarama iniziatiba. Hartara, lehenik eta behin, demokraten batasuna berreskuratu behar dugu, demokraziaren oinarrizko printzipioa dena. Demokraten haustura sekula iritsi behar ez zen Lizarra izeneko prozesuaren ondorioa da.
Lizarrako Akordioaren ostean, zuk aipatu alderdi demokraten arteko adostasun posible bat ikusten duzu?
Lizarrako Akordioaz geroztik gauza asko gertatu da. Aldaketa handiak izan dira gizarte honetan; okerreko aldaketak, jakina. Demokrazia lehen baino urriagoa da, hiltzeko arriskuan bizi garen pertsonak lehen baino gehiago baikara. Demokrazia falta honen aurrean aldaketa koantitatibo handirik emango ez den arren, aldaketa koalitatibo bat eman dela uste dut, eta aldaketa koalitatibo honek beste alderdi osaketak ekar ditzakeela.
Zein da aldaketa koalitatibo hori?
Aldaketa koalitatiboa da, esaterako, Lizarrako prozesuaren ondorioz EAJk herri honetako erdialde soziologikoa eta politikoa galdu izana. Egun, EAJ ez da beste edozein alderdi batekin gobernua osa dezakeen lehengo alderdi hura. Hori da datozen hauteskundeen aurrean eman den aldaketa koalitatibo garran-tzitsuena.
Zein da zentralitate politikoa hartu duena?
EAJk galdu duen erdialde politikoa PSE-EEk irabazi du. PPren eta EAJren arteko etengabeko konfrontazioa dagoen bitartean ez dugu Gasteiz eta Madrileko gobernuen artean ulertzeko posibilitaterik ikusten. Bi mutur horien arteko erdialdea edo zentralitatea hartzen ari dena alderdi sozialista da, eta alderdi guztiekin elkarrizketa bideratzeko ahalmena duen bakarra alderdi sozialista da.
PSOEri PPren politikaren segimendua egitea leporatzen zaio, ordea.
PP eta PSOE (gure izaera estatalistak direla-eta) ETAren jomugak dira. Konstituzioaren eta Gernikako Estatutuaren defentsan gaude, baita askatasuna eta giza-eskubideen defentsan ere. Puntu horietaraino bat gatoz, baina ez gehiago. Hortik aurrera, alderdi sozialista eta alderdi popularra Madrilen, Sevillan edota Valladoliden ezberdintzen diren beste ezberdintzen dira Euskadin. Gu ez gaude alderdi popularraren segimenduzko politika egiteko prest. PSE herri honetako historiaren lehen alderdia da, gobernu esperientziak izan ditugu eta badugu sostengu sozial sendo bat. XXXV. kongresuaren ostean alderdiaren krisi bat gainditu dugu. Beraz, herri honen aitzindaritza hartzeko gai gara eta Ajuria Eneko lehendakari berria hautatzerakoan aipatu dudan aldaketa koalitatiboa baliatu dezakegu. Gure xedea Ajuria-Enea da
PPren eta EAJren arteko polarizazioarekin lehendakari sozialista bat ikusten duzu?
Erdialde politiko-soziala hartzeak baditu bere abantailak eta bere eragozpenak. Muturren arteko konfrontazioa gero eta gehiago polarizatzen den heinean erdialdea gero eta txikiago bihurtzen da. Hori izan daiteke alde negatiboa. Hala ere, jendeak moderazioa nahi du eta ez konfrontaziorik, eta moderazioa alderdi sozialistak ordezkatzen du. Guk zentsura mozioarekin programa bat aurkeztu genuen, eta PPk ez. PPrekiko gure lehen diferentzia da ez dugula terrorismoaren arazoa hauteskundeetako etekin bihurtu nahi, PPk bai ordea. Popularrek alderdi sozialistaren kontura etekina atera zuten eta orain EAJren kontura atera nahi dute. Guk programa bat dugu herri honentzat. Planteamentu berri baterako aldaketa lasaia sinbolizatu nahi dugu. Sozialistok lehendakaritzarako asmoa izatea normala da eta berau gure eskaintzen bidez bereganatu behar dugu, modu baikor batez betiere. Gizarteko arazoak konpontzeko soluziobideak eskaini behar ditugu. Hauen artean terrorismoaren arazoa delarik.
Soluziobidean EAJrekin akordio batera irits daiteke PSE-EE?
Legealdi honetan ez dago EAJ eta PSEren arteko akordio posiblerik. Inolako dudarik ez izateko zentzura mozioa jartzeko iniziatiba PSE-EEk hartu zuen, eta ez PPk. Oso ondo pentsatua dugu, erantzukizuna handia baita. Gobernu honekin ez dago gehiengoa gauzatzeko posibilitaterik.
Bitartean, ETAren su-eten bat emango balitz?
Hobe horrela balitz, baina ez dut ETAren beste su-eten baten posibilitatea ikusten, ezta EHren eta EAJren arteko akordio posiblerik ere. Ez dut uste EAJk Lizarrako bidea berrartzea pentsatzen duenik ere, hortik irtenbiderik ez dago-eta. Xabier Arzalluzek esan duenez, EAJk EHrekin edota ETArekin beste akordio bat egingo balu beste terminoetan eta berme gehiago izan beharko luke. Bitartean, hoberena da gizarteak hitz egin dezan.
Aukera balitz PPrekin itundutako gobernu posible bat osa lezake PSE-EEk?
Sozialistok ez dugu posibilitate hori baztertzen. Hau bezalako herri anitz batek gobernu anitz bat behar du. Herri honetako gobernuen aka-tsetako bat bazterketa izan da. Horregatik porrot egin dute beti. 1986an, EAJren zatiketa medio, lehen gobernu nazionalistak porrot egin zuen. 1990eko koalizio gobernuak, berriz, (EAJ, EA eta EErena) porrot egin zuen, eta berriki, beste gobernu nazionalista batek (EAJ, EA eta EHrena) porrot egin du hirugarrenez. Gure erronka moderazioaren eta aniztasunaren bidetik doa.
PPren sostengua izango lukeen lehendakaritza sozialista batek Konstituzioaren eta Estatuaren marko juridiko-politikoa eskainiko luke. Ez dirudi biolentzia egoera gainditzeko bidea denik.
Konstituzioaren eta Estatuaren bideetatik egoera alda daiteke. Legeak ez dira aldaezinak, baina legeak existitzen diren bitartean errespetatuak izan behar dira, areago gobernatzeko ardura dutenen aldetik. Ezin da estatutuak posibilita-tzen dituen instituzioetatik kanpo ibili marko juridiko-politikoa aldatzeko, alegia, beste instituzioak eratu nahi izatea, Udalbiltza, kasu. EAJ horretan aritu da. Aldaketak eman daitezke baina ezarritako bide demokratikoetatik. Estatutuaren aldaketa nahi duen gehiengo bat baldin badago (Xedapen Gehigarriaren bidez, kasu) emango da. Gu prest gaude negoziatzeko eta itunak gauzatzeko.
Zein da orduan arazoa?
Inoiz baino uste sendoago hauxe daukat: politika amaitzen da biolentzia hasten den unean. Biolentzia dagoen bitartean ezin da politikaz hitz egin. Biolentzia tartean dagoela arazo politikoak estaliak geratzen dira, arazoa biolentzia baita. Biolentzia amaitu ostean denetaz hitz egin daiteke, baldin eta demokraziaren arauak errespetatzen badira. Areago, biolentzia desagertu ostean are arazo politiko gehiago agertuko da eta beren konponbiderako adostasun zabal bat bilatu beharko dugu.
Artean, desobedientzia zibila praktikatzen duten kolektiboetako partaideak atxilotzen badira -ENA (Euskal Nortasun Agiria) erabiltzeagatik, kasu- ez dirudi gizartean dauden liskarrak gaindi daitezkeenik.
Zuzenbidezko estatu batean desobedientzia zibilak ez dauka zentzurik. Kode zibilean desobendientzia zibila agertzen den unetik, epaileek legeen hauste posible aurrean ebatzi behar dute. Gainera, kasu honetan desobedientzia zibilak badu funts politiko bat. Hau da, helburua da euskal nortasun agiri bat ateratzea, eta gaur gaurkoz, hori ez du legeak baimentzen. Galindo epaileak arazo bat kendu nahi izan du bere gainetik, ez da sartu arazoaren muinan. Gazte batek ENAren bidez identifikatu du bere burua, baina nork atera du agiri hori? Horren atzean xede politiko bat dago, zuzenbidezko estatu demokratikoaren legalitatea haustea xede duena.
Ideiak kriminalizatzen ari direla irudi luke.
Ideia guztiak legezkoak dira baldin eta demokraziaren bideetatik defenditzen badira. Eusko Legebiltzarra da ordezkaritzarako erakunde nagusia. Hartu beharreko edozein neurri gehiengo batek hitzartua den legalitatetik pasa behar da. ENA legez kanpo dago. Nahasmendu gehiago sortzeko atera dute, eta logikoa da zuzenbidezko estatuaren legea aplikatzea kontzienteki desobeditzen dutenei.
Eta horrek krispazio gehiago sortarazten badu?
Krispazio gehiago sortaraziko du dagoeneko krispatuak daudenengan. Hain dira krispatuak ez dutela besteen bizia errespetatzen. Ezin naiteke bat etorri giza-eskubideak errespetatzen ez dituen mundu batetik datorren ekimen batekin. Pertsonarekiko oinarrizko errespetuak kontuan ez hartzeak baliogabe-tzen du mundu horrengandik etor daitekeen edozein ekimen.
ATUTXAREN HURRENGOA OTE?
Gipuzkoako PSE-EEko idazkari nagusia izatera iritsi zen orain bi urte. Parlamentarioa, foru ahalduna, zinegotzia eta hezkuntza kontseilariordea izana da. Legebiltzarreko lehendakaritzako mahaikidea da egun. Ajuria Eneako hurrengo apopiloa lehendakari sozialista bat izango delakoan dago. Bere kalkuluak beteko balira Atutxa jeltzalearen tokia har lezake, ausaz.
Irakurrienak
Matomo erabiliz
#1
264 milioi euroren truke, Musken Grok adimen artifiziala Telegrameko erabiltzaileetan instalatuko da
Xabier Letona Biteri
Xabier Letona Biteri
#2
Maia Muruaga
|
Gorka Peñagarikano Goikoetxea
#4
Unai Lomana Uribezubia
Azkenak
Inteligentzia Artifiziala
264 milioi euroren truke, Musken Grok adimen artifiziala Telegrameko erabiltzaileetan instalatuko da
Urtebetean Grok-ek Telegramen ibiltzeko aukera izango du, mezularitza enpresaren 1.000 milioi erabiltzailetan sartuko da eta horren truke 264 milioi dolar jasoko du. Pável Dúrov Telegrameko sortzaile eta jabeak baietsi du operazioa bere kanal ofizialean.
2025-05-30
Xabier Letona Biteri
Tortura zantzuak izan arren, Raul Fuentesen kasua ez duela ikertu gogorarazi diote NBEtik Espainiari
1991n atxilotua izan zenean Espainiako Poliziak Bilboko Komisarian torturatu egin zuela salatu zuen Raul Fuentesek. Espainiako auzitegiek ez zuten salaketa aintzat hartu, besteak beste delitua preskribituta zegoelako. Orain, Nazio Batuen Erakundeko Torturaren Aurkako Batzordeak... [+]
2025-05-30
Sustatu
Euskaraldiak Artazu herritik dakarkigun harribitxia
Sarean jarri dute "Belarribizi eta Ahoprest" laburmetraia, joan den igandean itxi zen 2025eko Euskaraldiaren aitzakiarekin Oskar Alegria zinegileak Artazu herrian udaberri honetan filmatu duen lana. Belarriprest eta ahobizi kontzeptuen gaineko... [+]
2025-05-30
Maria Ortega Zubiate
Jaurlaritzari “kezka” sortu dio EHUko Medikuntza Fakultateko euskarazko plaza berrien kopurua %60 murrizteak
EHUk, aldiz, azaldu du ezinezkoa dela hitz emandako 40 plaza berriak eskaintzea, ez baitute horretarako baliabiderik. Plaza berrien kopurua pixkanaka areagotzeko asmoa erakutsi du EHUk.
Donostiako Guardetxearen aldeko osoko bilkurako protestan gazte bat atxilotu du Udaltzaingoak
Tentsio uneak bizi ahal izan dira ostegun eguerdian Donostiako Udaletxeko udal batzar aretoan.
2025-05-30
Maria Ortega Zubiate
AEBek proposatutako su-eten akordioa “aztertzen” ari da Hamas
Proposamenak “hilketek eta goseteak” bere horretan jarraitzea bermatuko duela salatu du Hamasek, baina gehitu du zer erantzun aztertzen ari dela. Israelek proposamena onartu duela jakinarazi dute AEBek.
2025-05-30
ARGIA
Gizon batek 13 urteko alaba hil du eta bere buruaz beste egin du ondoren, Bilbon
Bilbon, Larraskitu auzoan, familiaren etxean gertatu da. Eztabaida bortitz baten ondoren emakumeak etxetik ihes egin du eta Udaltzaingoari deitu dio. Udaltzainek alabaren eta aitaren gorpuak aurkitu dituzte etxean. Emakumea ospitalera eraman dute zaurien ondorioz.
2025-05-30
Olaia L. Garaialde
Herrietako farmaziak despopulatzearen kontrako tresna izan daitezkeela uste du COFNAk
Nafarroako Farmazialarien Elkargo Ofizialak (COFNA) eta Nafarroako Gobernuko Lurralde Kohesiorako Sailak programa bat abiatu dute landa eremuko jendeak behar bezala hartzeko medikazioa.
2025-05-30
Gorka Peñagarikano Goikoetxea
Bunkerretik ihes egiteko manifestua
Heriotzak Eduardo du izena
- Egilea: Formol konpainia (eta Ander Lipusen manifestua)
- Non: Modelo Aretoan, Zarautzen, Literaturia jaialdia
- Noiz: Maiatzaren 23an.
-------------------------------------------------------------
Bunker batean garatzen da antzezlana... [+]
2025-05-30
ARGIA
Kerik gabeko eremu gehiago ezarri nahi ditu Espainiako Gobernuak: markesinak, campusak, terrazak...
Espainiako Osasun Ministerioa kerik gabeko eremu berriak ezarriko lituzkeen lege aurreproiektua eratzen ari da eta Hego Euskal Herriko lau lurraldeetan izango luke eragina. Eremu berri horien artean, tabernetako terrazak, unibertsitateetako campusak edo autobus-markesinak ageri... [+]
Bizkaiko Aldundiak Jaurlaritzaren ardurapean utzi du Bilboko itsasadarraren azpiko metroaren lotura egiteko aukera
Bilboko itsasadarraren ertz biak lotzeko ibilgailuentzako tunelaren proiektuagaz batera, Areeta eta Sestao lotuko zituen anezka-tren bat ere iragarri zuen Bizkaiko Foru Aldundiak 2022an. Orain, proiektua gauzatzeko ardura Eusko Jaurlaritzaren mendeko Euskal Trenbide Sareari... [+]
2025-05-30
Urko Apaolaza Avila
Atxondon hildako langilea “diru-gosearen” biktima izan dela salatu du AHT Gelditu!-k
AHT Gelditu elkartearen esanetan, AHTren obretan asteartean izandako heriotza bezalakoen atzean "esklabotza-baldintzak" eta "tratu arrazista umiliagarri eta iraingarriak" baino ez daude. Atxondoko Udalak gertatutakoa ikertu eta argitzeko eskatu du. AHTko obretan... [+]
2025-05-29
ARGIA
Segregazioa hezkuntza
Ikastolen Elkartea: “Matrikulazioren kudeaketak ez du segregazioa bukatzeko balio”
Euskal hezkuntza sisteman haur zaurgarriak ondo integratzeko dekretua egin zuen Eusko Jaurlaritza Hezkuntza Sailak 2023ko maiatzean eta gaur haren balorazio oso kritikoa egiten du Ikastolen elkarteak: hark ez du balio izan segregazioa amaitzeko. Hainbat proposamen ere egin... [+]
Eguneraketa berriak daude