Gizartea
Ingurumena
Politika
Ekonomia
Kultura
Euskara
Feminismoa
Hezkuntza
Nazioartea
Iritzia
larunbata 2024ko maiatzaren 11n
"DEPRESIO KASUAK EZ DIRA UGALDU, ARAZOA, GAIXOTASUNA MODAN JARRI DELADA"
- Alvaro Iruin Gipuzkoako Ospitale Psikiatrikoko gerentea da baina kargu horretara heldu baino lehen gaixoak ere tratatu izan ditu, beraz, depresioaren gai honetan bide luzea egina du, jende ugarik pentsatzen duen hainbat konturi bere mugak jartzeko bezain luzea.
Bere esaldi faboritoetako batek argi eta garbi uzten du depresioaren mitoa eta errealitatea ezberdintzeko duen asmoa: "Lehen pertsona askok maionesa emakumearen hilekoarekin moztu egiten zela esaten zigun moduan, orain mundu guztia deprimituta dagoela saldu digute eta noski, ez da horrela".
Zer da depresioa? Medikuntzan existitzen al da?
Existitu bai, baina gaixotasun bezala hiru modu ezberdinetan existitzen da: egoera depresibo arina, ertaina eta larria. Hori depresio hutsari dagokionez.
Horrez gain, beste gaixotasun batzuekin lotutako koadro depresiboak existitzen dira, hala nola psikosi maniako depresiboa (poz eta goibelaldi exageratuak tartekatzen dituena) edota beste batzuk.
Hasierakoei dagokienez, sintomen arabera itxuraldatu egiten dira, kasurik arinenetik (tristezia eta gauzetaz interesa galtzea) larrienetaraino (delirioak eta aluzinazioak).
Hauez guztiez gain, normaltasuna existitzen da, hau da, goibeltasun arrunta, depresioa ez dena, nahiz eta jendeak askotan depresio izena eman.
Horrez gain, beste gaixotasun batzuekin lotutako koadro depresiboak existitzen dira, hala nola psikosi maniako depresiboa (poz eta goibelaldi exageratuak tartekatzen dituena) edota beste batzuk.
Hasierakoei dagokienez, sintomen arabera itxuraldatu egiten dira, kasurik arinenetik (tristezia eta gauzetaz interesa galtzea) larrienetaraino (delirioak eta aluzinazioak).
Hauez guztiez gain, normaltasuna existitzen da, hau da, goibeltasun arrunta, depresioa ez dena, nahiz eta jendeak askotan depresio izena eman.
Zein irizpide erabiltzen dira, beraz, pertsona bat deprimitua dagoen ala ez erabakitzeko?
Munduko Osasunaren Erakundeak emandako arauak erabiltzen dira, CIE-10 delako eskuliburuan agertzen direnak. Honek depresioaren sintoma batzuk analizatzen ditu, batzuk nuklearrak ala oinarrizkoak (derrigorrez agerian geratu behar direnak) eta besteak bigarren mailakoak.
Esate baterako, norbera ezkor egon daiteke, elikadura eta loarekin arazoak izan (bigarren mailako sintomak) baina agian ez du galdu interesik bere gauzetan edo ez du pentsatu hau bukaera denik eta beraz, ez dago deprimituta.
Esate baterako, norbera ezkor egon daiteke, elikadura eta loarekin arazoak izan (bigarren mailako sintomak) baina agian ez du galdu interesik bere gauzetan edo ez du pentsatu hau bukaera denik eta beraz, ez dago deprimituta.
Zeintzuk dira, orduan, depresioaren sintomak?
Depresioak honako sintoma hauek erakusten ditu tipikoenen artean: gogo-aldarte depresiboa, zerbaitetaz interesa galtzea, gozatzeko gaitasuna galtzea eta neke handiagoa. Eta hauetako bik behintzat agertu egin behar dute; beraz, ez du balio ni triste egoteak, zeren batzuetan triste egon naiteke baina gauza batzuetaz gozatzen jarraitu, sendiaz, honetaz ala besteaz. Ez ditzagun beraz, sintomak eta gaixotasunak parekatu, bestela denok bihurtuko gara deprimituak-eta.
Dena dela, sintoma hauek egoera depresibo arin baten aurrean gaudela erakusten digute, ez tradizionalki psikiatriak depresio gisa ezagutu duenaren aurrean, sintoma psikotikoak, aluzinazioak, delirioak eta abar erakusten dituen "depresio handia" delakoaren aurrean, alegia.
Dena dela, sintoma hauek egoera depresibo arin baten aurrean gaudela erakusten digute, ez tradizionalki psikiatriak depresio gisa ezagutu duenaren aurrean, sintoma psikotikoak, aluzinazioak, delirioak eta abar erakusten dituen "depresio handia" delakoaren aurrean, alegia.
Gaixotasun honetan, bestalde, norainoko eragina dute gizarteak jartzen dizkigun lortu beharreko estereotipoek?
Arazoa ez da gizarteak estereotipo batzuk edo helburu batzuk markatu eta beraietara heltzen ez bazara deprimitu egingo zarela, baizik eta zuk zeuk zeure buruari helburu altuegiak jartzen badizkiozu, ekin eta ekin eta lortzen ez badituzu frustratu eta goibeltzeko -ez deprimitzeko- arriskua duzula. Baina beti zuk zeuk jarritako helburuak dira; gizarteak eragindakoak, bai, baina zuk zeuk iragazi eta finkatzen dituzunak, eta, dena den, hori guztia eragiletako bat besterik ez da, deprimitzeko beste asko behar direlako.
Azken finean, norberak bere helburuak jartzerakoan errealista izan behar du; gizartetik heltzen zaiona iragazi. Horretarako heziketa ezinbestekoa da -heziketa, ez hezkuntza-, eta horretan ekiteko familian eragin behar dugu batez ere: "Umeak etxean ez badu jaten bidal dezagun eskola-jantokira, bertan ikasiko du-eta", "hau ikastetxean egingo dute, ni ez naiz horretan sartuko". Jarrera eroso horretara gehiegitxo ohitu gara, eta inork ez du frogatu umeak eskolan hobeto jan ala hobeto portatuko direnik. Beraz, gizarteak saldu nahi digunarekiko bahea behar-beharrezkoa dugu.
Azken finean, norberak bere helburuak jartzerakoan errealista izan behar du; gizartetik heltzen zaiona iragazi. Horretarako heziketa ezinbestekoa da -heziketa, ez hezkuntza-, eta horretan ekiteko familian eragin behar dugu batez ere: "Umeak etxean ez badu jaten bidal dezagun eskola-jantokira, bertan ikasiko du-eta", "hau ikastetxean egingo dute, ni ez naiz horretan sartuko". Jarrera eroso horretara gehiegitxo ohitu gara, eta inork ez du frogatu umeak eskolan hobeto jan ala hobeto portatuko direnik. Beraz, gizarteak saldu nahi digunarekiko bahea behar-beharrezkoa dugu.
Egia da depresio kasuak ugaldu egin direla ala uste bat besterik ez da?
Tendentzia mantendu egiten da, egonkorra da. Hemen gertatzen dena zera da: orain bat-batean mundu guztia elikadura dela-eta gaixorik dago, mundu guztiak anorexia eta bulimiaz jo eta su hitz egiten du, hiru urte daramatzagu gai berberarekin, baina orain dela urte batzuk yuppiei buruz hitz egiten genuen, antsietateaz, estresaz eta abar, eta orain, dirudienez, denok deprimituta gaude...
Zikloka goaz. Zerbaitetaz hitz egiten dugu, txarto erabiltzen dugu, matxakatu egiten dugu eta gero, beste gai bati heltzen diogu. Estula duenari tuberkulosia duela esan behar ez zaion moduan, goibel dagoena ez dezagun konbentzitu deprimituta dagoela.
Zikloka goaz. Zerbaitetaz hitz egiten dugu, txarto erabiltzen dugu, matxakatu egiten dugu eta gero, beste gai bati heltzen diogu. Estula duenari tuberkulosia duela esan behar ez zaion moduan, goibel dagoena ez dezagun konbentzitu deprimituta dagoela.
Zein prozedimendu jarraitzen da gaixoa izan daitekeena medikuarengana doanetik aurrera?
Horrelakoetaz normalean oheburuko medikua konturatzen da, baina bada zuzenean ospitale psikiatrikora datorrenik ere, bere bidez ala familiak, epaileak, Ertzaintzak ala bestelakoek aginduta. Prozesu arruntari jarraikiz, medikuak sintoma horiek gaixotasun bati dagozkion ala ez baloratu beharko du, eta gainera, berak trata dezakeen ala espezialistarengana bidali behar duen. Hortik aurrera tratamendua hasten da, milaka forma har dezakeen tratamendua, beti ere pertsonari egokitua delako.
Nahiz eta tratamendua gaixoari egokitua izan, badago depresioaren inguruko euskal plan orokorra dei daitekeen zerbait?
Maila horretan, Euskal Autonomia Erkidegoan Osakidetzaren Osasun-Plana dugu, 2001ean bukatuko dena. Bertan atal bat osasun mentalari buruz da, oheburuko medikuekin izan beharreko harremanak eta abar, kasuak prebenitu eta tratatu asmoz. Orain, berriz, prestatzen ari diren planean helburua koadro depresiboen inguruko azpiatala sartzea da
Irakurrienak
Matomo erabiliz
#1
Lander Arbelaitz Mitxelena
#2
#3
Euskal Irratiak
#5
Asier Blas Mendoza
#6
Euskalerria irratia
|
Miren Mindegia
Azkenak
2024-05-12
Urko Apaolaza Avila
Koopfabrika
Kooperatiba eraldatzaileen harrobia
Olatukoopek beste hainbat eragilerekin batera garatu duen proiektu nagusienetako bat KoopFabrika da, ekintzailetza soziala bultzatzeko helburuz 2017an sorturiko programa, eta gaur egun oraindik martxan dagoena.
Hasiera batean, lehenengo ideia izan zen ekonomia... [+]
2024-05-12
Nerea Menor
Ghayath Almadhoun
"Alemania nagusitasun zuriaren piramidearen gailurrean dago, eta lehen holokaustoa ukatu zutenek orain Nakba ukatzen dute"
Ghayath Almadhoun-ekin hitz egin dugu Alemaniako zentsura sistemikoaz eta horren ondorioez. Siriako Damaskon 1979an jaiotako poeta palestinarra, Suediara joan zen bizitzera eta egun Berlinen bizi da. Bere poesiak, ia 30 hizkuntzatan itzulia, maitasuna, tokialdatzea eta nortasuna... [+]
2024-05-12
Estitxu Eizagirre
Amillubiren festa maiatzaren 11n
Lurra taupaka hasiko da
Urola ibaiaren meandroan, Zestoako Iraeta auzoan daude Amilibia baserria eta bere lur emankorrak: 5 hektarea baso eta 4 hektarea laborantza lur. Laborantza ekologikoa sustatzen duen Biolur elkarteak baserria eta lurra kolektibizatu nahi ditu Amillubi proiektuaren bidez... [+]
2024-05-12
Amets Aranguren Arrieta
Pastoral bat Iruñearendako
Herri-antzerki forma bat da pastorala. Sujet edo protagonista bat (hildakoa) hautatu eta bere bizia bertsotan ematen duena. Kantua ere presente dago emanaldian. Taula zuzendaria, taula gainean arituko diren arizaleak eta musikariak aritzen dira pastorala ematen den egunean... [+]
2024-05-12
Urko Apaolaza Avila
'Ekonomia eraldatzailea(k)' liburua
Ekonomiaren adjektibo guztiak
10. urteurrena kari, Olatukoopek bi liburuxka atondu ditu eta labean ditu jadanik, ekonomia eraldatzailearen eta kooperatibagintzaren ingurukoak biak ala biak. Alde batetik, herri-kooperatiben inguruko eskuorri edo gida bat kaleratuko dute, herri kooperatiba bat zer den... [+]
Eguneraketa berriak daude