MENDEAREN BEGIA

  • Azken mendeko fotokazetaritzak eman dituen emaitza esanguratsuez bete dituzte Donostiako Boulevard 1 erakustokiko hiru solairuak. Kutxa eta EHIGEren eskutik eta urriaren lehena bitarte, argazkiz argazki ehun urteko ibilbidea egiteko parada izango du bisitariak.
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu
Duela bi urte, 1900etik 1935era bitarteko argazkiak izan ziren. Iaz, berriz, 1936-1970 arteko irudien txanda izan zen. Orain aurreko bi erakusketetan bildutakoei azken 30 urteko argazkiak erantsi eta "Fotokazetaritzaren mende oso bat" bildu dute duela hilabete gutxi Kutxak Donostiako Boulevardean zabaldu zuen areto berrian. Egungo nahiz iraganeko kazetari grafikoen 466 lan dira ikusgai orotara.
Argazkiez gain, garai ezberdinetako argazki kamarak eta hainbat egunkari eta aldizkari paratu dituzte bisitariak kontsulta ditzan. "Ilustration" aldizkari frantsesaren kasuan, Gerra Zibilak eztanda egin zueneko alea dago ikusgai; barruan, besteak beste, Irungo mugan jende andana korrika ihes egiten erakusten duen argazki ikusgarria dago. Carrero Blancok zuzentzen zuen "Mundo" aldizkariko 1945.eko zenbakiarekin batera, "Arriba" eta "Vértice" falangisten ale bana jaso dute. Alemania nazitik etorritako "Signal" ere hor dago. Bertako argitalpenik ere ez da falta: "Ere", "Zeruko Argia", "Euskadi sioux", "Garaia", "Punto y Hora"...
Argazki gehienak Kutxaren Fototekako fondoetatik atera dituzte Euskal Herriko Informatzaile Grafikoen Elkarteko (EHIGE) kideek. Gehienak diogu, hirugarren eta azken ataleko argazki batzuk EHIGEko kideek beraiek egindakoak direlako.

Errepublika, atalez atal. Goiko aretora jo eta bisitariak mende hasieratik Gerra Zibilera bitarteko irudiak izango ditu ikusgai. Gaika daude ordenaturik eta kirol irudi bitxiak paratu dituzte sarrera gisa: auto lasterketak Lasarteko zirkuitoan, txirrindulari probak Donostiako Boulevardean. Politika atalak garbi uzten du Errepublikako protagonistek Euskal Herrira egindako bisitaldietan bertako argazkilariak adi egoten zirela. Eta ez soilik politikariak hurbiltzen zirenean, pertsonaia famatu mordoa izan baitzen urte horietan Kontxako pasealekuan edo Iruñeko zezen plazan erretratatua. Uholde, istripu eta bestelakoek ere ez zieten gerra aurreko argazkilarien kamarei ihes egin.

Gerra eta ondorenak. Erakusketaren bigarren zatiari Eusko Jaurlaritzaren eta Agirre lehendakariaren irudiek ematen diete hasiera. Bitxikeria gisa, lehenengo Ertzaintzako kide "motorizatuen" irudi bat ere badago. Baina berehala dator gerra: Ormaiztegiko zubi suntsitua, Durangoko eliza atari bonbardatua eta, nola ez, Gernika.
Diktadura garaietan militarrak, elizgizonak, prozesioak... sarritan ageri dira argazkietan, protagonistek maiz eskua ondo gora dutela, badaezpada. Bisitariak Himmler Gestapoko burua ikus dezake Irungo geltokian edo Manuel Fraga gaztea Donostiako gazteluan.

Trantsiziotik hona. 70eko hamarkadako argazkietan Felipe Gonzalez, Txiki Benegas, Mario Onaindia... gazte ageri dira. Mayor Orejari ez zaio oraindik bizarra urdindu eta Odon Elorzak ilea du buruan.
Euskal kulturaren pizkundearen isla modura, Gaur taldeko kideen argazkiak ipini dituzte. Reala eta Athletic-eko jokalariak zelaira ikurriñarekin atera zireneko argazki ezaguna ere bertan da, Kursaal zaharra bota zutenekoa bezalaxe. Usurbilgo Sagardo Eguna, Ordiziako Feria, Donostiako Euskal Jaiak... ospakizunen argazkirik ez da falta, ezta bertsolaritzaren ingurukorik ere (Amurizak, oraindik bizarrik gabe, lehen txapela irabazi zuenekoa, kasu).
Politikaren esparruan, Txomin Iturbe atxilotu zutenekoa, Juan Carlos erregearen edota Aita Santuaren bisitaldia, Leitzarango autobiaren inaugurazioa, Lizarrako akordioa, Ardanza eta Ibarretxe lehendakariak... horien guztien irudiak daude ikusgai.
Everesteko hainbat euskal espedizio, Moneoren kuboak, Orfeoiaren mendeurrena,Irun eta Hondarribiako alardeak, Donostiako Zinemaldia, Indurain eta Olano Donostiako Alderdi Ederren... Amaitu da mendearen errepasoa eta Santa Agedako ospitale psikiatrikoko bi irudi ageri dira erremate gisa. Azken ehun urteko eromena islatzeko asmoz, agian .

"Orainaren begirada" Ordizian da egunotan
"Orainaren begirada" Ordizian da egunotan
Euskal Herriko Informatzaile Grafikoen Elkarteak beste argazki erakusketa bat du egunotan abian. Hilaren 28a bitarte Ordiziako Barrena Kultur Etxean dago ikusgai "Orainaren begirada" titulupean. Duela hilabete batzuk eman zitzaion hasiera erakusketa ibiltari honi eta hemendik aurrera ere Euskal Herriko beste hainbat tokietan izango da ikusgai. Orotara 40 egileren lanak bildu ditu EHIGEk erakusketan. Izen gehienak Euskal egunkari eta aldizkarietako argazkien alboan agertzen diren berberak dira: Edurne Koch, Ander Gillenea, Joxe Lacalle, Conny Beyreuther, Karlos Korbella... Euren eguneroko lanean jasotako irudiak dira egunotan Barrena Kultur Etxeko hormetan zintzilik daudenak eta, horregatik, gaiak anitzak dira: kirola, kultura, gerra, festa...
Gainera, EHIGEk gonbidapen berezia luzatu zien Juan Luis Goenaga margolariari eta Ricardo Ugarte eskultoreari. Horrela, bien argazkiak ere ikusgai dira.
Badira 40 egile horien artean, dagoeneko lanean jarduten ez dutenak. Hilik daude batzuk, beste batzuk kamera alboratu dute urte luzetan horretan jardun ondoren. Juantxo Egaña EHIGEko kidearen esanetan, "gaur egungo argazkilariek horien eragina jaso dugu eta horregatik nahi izan dugu haien lanak ere bertan egotea". Besteak beste, Pascual Marin-en "ofizialtasuna", Arturo Delgadoren haustura edota Sigfrido Kochen eredu estetikoak euren isla dute erakusketan.


Azkenak
Weleda kosmetikoen multinazionalak nazien kontzentrazio-esparruetan kolaboratu zuela kaleratu du ikerketa batek

Kosmetiko enpresak azalerako kremak hornitzen zituen Dachauko kontzentrazio esparrua. Naziek presoekin esperimentuak egiteko erabili zuten krema mota bat, eta 80 eta 90 preso artean hil ziren horren ondorioz. Enpresak ikerketa “independente eta osatua” jarri du... [+]


2025-09-11 | Xuban Zubiria
Hondartzan bainua hartzeko ordaindu egin behar

Italiako hainbat hiritan hondartzen eta itsasoaren izaera publikoa aldarrikatzeko mobilizazioak egin ditu udan Itsasoa Aske mugimenduak. Hondartzen erdia enpresa pribatuek kudeatzen dutenez, bainua hartzeko ordaindu beharra daukate herritarrek. Zonalde turistikoenetan ordainpeko... [+]


“Gasteiz Euskararen Hiria ekimena euskara erdigunean jartzeko eguna da”

Larunbat honetan Gasteiz Euskararen Hiria ekimenak hartuko du Gasteizko Andre Mari Zuriaren plaza. Goizean hasi eta gauera arte, “euskararen aldeko festa handia” izatea nahi dute euskalgintzako eragileek, kirol jarduerak, kultur emankizunak edo arratsaldeko... [+]


2025-09-11 | Usurbilgo Noaua
Giza katea igandean, erraustegia itxi eta Gipuzkoako hondakinen gaikako bilketa hobetzeko

Zubietako erraustegia itxi eta Gipuzkoako hondakinen gaikako bilketa hobetzea eskatzeko giza katea deitu du Errausketaren Aurkako Mugimenduak eragile gehiagoren babesarekin, azken urteotan bezalaxe, igandean, irailaren 14an Donostiako Kontxan.


Trekutz eguna

2023ko uztailean jaso genuen berria antzuolarrok. Irimon bi aerosorgailu erraldoi jartzeko proiektu bat aurrera eramateko eskaera jaso zuela Udalak. Hasieran zalantzak eta galderak: nor zegoen proiektuaren atzean? Zein zen proiektuaren benetako helburua? Zein izango... [+]


2025-09-10 | Estitxu Eizagirre
Onintza Enbeita eta Feli Madariaga
“Azokako mahaiaren bestaldetik desprezioa ikusten da, asko”

Emakumea eta lurra elkartzen dituen liburua idatzi du Onintza Enbeitak: Bizitza baten txatalak. Gure aurrekoen bizimodua jaso du, andre baten ahotan: "Baserria bere horretan, erromantizismorik gabe". Feli Madariaga (1932, Baldatika, Forua, Bizkaia) da andre hori, lurrari... [+]


Soldaten eta etxebizitzen prezioaren arteko amildegia, sekulan baino handiago Nafarroan

CaixaBank Researchek egindako ikerketak agerian eman du Nafarroako etxebizitza merkatuaren egoera. 2007-2008 arteko higiezinen burbuilaren garaian baino %3,7 garestiagoa dira etxebizitza eraiki berriak Nafarroan.


Errusiako droneak Poloniako aire eremuan sartu direla salatu du Varsoviak

Hemeretzi errusiar dronek Poloniako muga zeharkatu dute, eta Poloniak leherrarazi egin ditu. Poloniako aire eremuari “inoiz egindako erasorik handiena” dela dio armadak.


Poliziarekin istiluak izan dira Baionan, “dena blokatzeko” egunean

Protesta eguna da gaur Ipar Euskal Herrian eta Frantzian, François Bayrou lehen ministro ohiak egindako aurrekontu proposamenen aurka altxatu dira gizarte eragileak. Goizean goizetik, Baionako sarrerako biribilgunea blokatzeari ekin diote. Jada hogei manifestari atxilotu... [+]


Frantziak lehen ministro berria du
Zein da Sébastien Lecornu? Antinuklearren etsaia, ehiztarien laguna, Macronen zale fidela

François Bayrouk dimisioa eman eta ordu gutxitara izendatu du Emmanuel Macron Frantziako presidenteak ordezkoa: Sébastien Lecornu izango da lehen ministro berria, aurretik Defentsa ministro izandakoa eta Macronen oso gertukoa. Oposizioa haserre mintzatu da, ezker zein... [+]


Zinemaldi Alternatiboak zinema sozialaren bidez ehunduko ditu Donostiako auzoak

17. edizio honetan hamar proiekzio antolatu ditu Donostiako Zinemaldi Alternatiboak, beste horrenbeste eragilerekin elkarlanean. Helburua, urterokoa: "Zinemaren bidez hausnarketa kritikoa sustatzea, hainbat gizarte-gai eta -gatazkari buruzko lanak proiektatuta eta... [+]


2025-09-10 | Iñaki Barcena
Parte izan, parte hartu eta parte eman

Ez dira gauza bera. Sistema demokratiko bat, edozein eskalan, parte-hartzailea ez bada ez da demokratikoa. Demos batek ez badu lehentasunik erabakiak hartzerakoan, demokrazia eredu hori hutsala da. Israelgo Estatuan hauteskundeak egiten dira, baina ariketa politiko horrek ez dio... [+]


2025-09-10 | Axier Lopez
Ausardia

Osasuna futbol taldeak bat egin berri du AHTren aldeko enpresarien plataformarekin. Baina, "kirola eta politika ez dira nahastu behar" 'koinatuen' esaldirik gogokoena Bilbon gertatutakoaz besterik ez dugu entzun. 23 hilabetez jarraian estatu genozida batek... [+]


Eguneraketa berriak daude