"NIREA NABILEN TOKI GUZTITAN BETI GERRAN IBILTZEA DA"

  • PERFILA. Loiolako Inazio izan zitekeen, hain oriotarra ez balitz: bien kasuan patroiak agintzen du beti, inoiz santu izan gabe. Estropada eremuen konkistatzaile, trapu batengatik botako lituzke baita itsas-mapetako muga guztiak ere. Ziabogarik azkarrena tabernako barra aurrean hartzen du, garagardo aparra oso trago txartzat duelako. Txanpa harrapatu arte trainerua uzten ez duen patroia, untzia hondoratzea baino nahiago du ixilik behar lukeen edozein kapitain popatik hartzera bidali. Gauzak pentsatu bezala esateko ausardia du, gatz askoko hizkera, eta egiak (gatzak bezalaxe) erre egiten ditu zauriak.
Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas
Zu banku finkoan eta mugikorrean, bietan ibilia zara. Zer ezberdintasun dago bi modalitateen artean?
Ezberdintasuna da finkoan ipurdia geldirik daramagula, eta mugikorrean, berriz, karroaren gainean. Banku mugikorrean indar gehiago egiten da hankekin, hankak luzatu eta bilduz ibiltzen dugulako ipurdia aurrera eta atzera, eta arraunaren ibilbidea luzeagoa da, hankak aprobetxatzen direlako. Gainera Joko Olinpikoetara joateko eta abar fisikoki prestatu beharra dago, baina bestalde, askoz ere teknikoagoa da finkoa, arraunari inklinazioa eskumuturrarekin eman behar baitzaio. Mugikorrean, berriz, arrauna kokalekuetan finkatzen da. Lehorrean jartzen diozu nahi duzun inklinazioa eta ondoren tira bakarrik egin behar zaio.

Kanpotik badirudi arrauna indar kontu hutsa dela...
Dirudiena baino gogorragoa da eta teknikoagoa ere bai, itsasoan olatuekin eta balantza batean egin beharra baitago arraunean. Oso kirol konpletoa da, gorputz osoarekin egiten da.

Beraz goi mailako kirolari zarete?
Arraunlariok elitekoek bezala entrenatzen dugu: jende asko 20:00-21:00etan etortzen da lanetik eta 23:00etan oraindik entrenatzen aritzen gara, eta urte osoan, azaroan hasi eta iraila bukatu arte... Gainera sakrifizio handia eskatzen du, ez dago parrandan eta nesketan ibiltzerik.

Nesketan ibiltzeak zer ikusi du bada?
Lehen neska gazteengatik goizeko 6:30etan elizara joaten ginen, eta orain ordu horretan neska bila tabernetara joan behar da!
Nik uste dut festa egin bai baina gauean lo egin behar duela. Eta parranda egin behar da egunez! Arratsaldeko 14:00tan hasita!

Arraunlari gazteei sakrifizio hori eskatzea ez al da gehitxo?
Benetako kirolaria bada, parranda ez egitea ez da arazo. Gaur egun parrandero asko dago kirolean ongi dabilena eta gaitasun fisikoak dituena, baina horiek ez dira kirolariak, horiek dira "golfoak".
Kirolaria da, nahiz eta azkena ibili entrenamenduak zaintzen dituena, saiatzen dena... Hori da benetako kirolaria.

Geroz eta marka hobeak egin eta eliteko kirol bihurtu ahala dopina ere sartuko da arraun mundura...
Askotan arraunlariek positibo ematen dute edozein jubilaturi eztula kentzeko botikan ematen zaion jarabearekin.
Egongo dira, (guk ez dakigu eta nik ez dut ulertzen), kokainarekin eta abar positibo ematen dutenak. Mila substantzia daude, batzuek sendatzekoak eta besteak errendimendua hobetzekoak, eta denek berdin ematen dute positibo. Baina nire ustez denbora asko baino lehen bereizi egingo dira dopinean.

Zenbat diru irabazten du asko jota arraunlari batek?
Lurretik zigarro hautsak edo karakolak biltzen askoz ere gehiago irabaziko da arraunean baino. Lehengo urtean sari gehien irabazi zuena Orio edo izango zen, eta pentsatzen dut ez zirela iritsiko 400.000 pezeta irabaztera urte osoan ibili ondoren. Guk 200.000 pezeta irabazi genituen, 11 hilabetean entrenatuta, eta etxera joan ginen pozik, 500 milioi tokatu balitzaizkigu bezala!

Ez al dago profesional bihurtzerik?
Bai, baina horretarako arraunlariok agindu behar genuke, gaur egun "arraun munduko esklabuak" baikara. Gu, arraun munduan, ur gainean egoteko gara, erabili eta botatzen diren horietakoak gara, gehiago ez. Federazioan agintzen dutenak klubetako botoekin aukeratzen dira, eta arraunlariok ez dugu hitzik.

Nola antolatuko zenuke arraun mundua federazioarekin ez bada?
Federazioa ere beharrezkoa da, baina bere lanak egiteko.
Arraun mundua mugitzeko arraun elkarteen asoziazioa behar du, federaziotik aparte. Klubek agindu behar dute, klubak dira dirua bildu eta gastatzen dutenak, arraunlariak lortzen dituztenak... Gaur egun ikusi da pilotan, eskubaloian, saskibaloian, futbolean... asoziazioak daudela, federaziotik aparte. Hori egiten hasten den arte alferrik da, arraun munduak ez du funtzionatuko. Iruditzen zait urte asko baino lehen hori sortuko dela.

Federazioarekin ez zara ondoegi moldatzen...
Federazioan denetik dago. Nik badauzkat espainolekin gerrak, euskalduna naizelako gaizki begiratzen didate. Ni beti egon naiz zigortua, eta beti izango naiz arraunaren historian zigortua. Lehenago ere bi hilabetez ez jokatzeko zigorra jarri zidaten, eta bi hilabeteak Kontxako bigarren estropadan betetzen nituelako, zigorra egun bat luzatu zidaten, Kontxan parte hartzen ez uzteagatik; lapurretan egin edo baten bat hil banu baino okerrago. (Epaileak maneiatu egiten dira...).

Zein da arraunean egiteko sekretua?
Gutxi nekatu eta azkar ibiltzea, hori da lortzen zaila. Arraunerako behar da fisikoki indartsua den jendea, eta gero arraunean ongi erakutsi behar da, hor dago sekretua. Askotan ez dute indartsuenek irabazten, trainerua ongien eramaten duenak irabazten du. Jendeak uste duena baino askoz ere konplikatuagoa da. Arraun mundua da 1.100 kiloko mugimendua momentu oro, 200 kiloko traineru batean. Hori kontrolatzeko erabiliko nituzke nik ingenieroak!

Berrikuntzak nondik datoz?
Berrikuntzarik ez dator, agintzen dauzkagunak Francoren kantzontziloak baino antigualekoagoak direlako. Horiek ez dute ezer egingo, korronteari segika doaz. Beste indar bat behar du horiei bultzada pixka bat emateko. Beste kirol guztietan zerbait modernizatzen da, guk ez dugu ezer egiten.

Materialetan ere ez da ezer aldatu?
Beno, materialetan hobetu dugu zuntzarekin, arinagoa delako. Baina orain gabiltza 200 kiloko traineruekin, eta duela 60 urteko egurrezko traineruak orain bezain arinak eta azkarrak baziren. Arraun mota ere ez dugu aldatzen, ezta formaz ere...

Zergatik ez da ezer aldatzen, tradizioari eusteagatik edo?
Tradizioa zer da bada? "Cara al sol" zergatik ez dugu kantatzen? Tradizioarekin nora joan behar da? Hemen egin behar dena da hobetu!

Nola zaintzen duzue dieta?
Medikuak ari dira pastarekin eta arrozarekin...txinatar aurpegia jartzen ari zait niri ere, baina medikuek dakite. Eta bigarren platerean jaten ditugu oilasko bularrak, eta oilasko bular horiekin laster hasiko gara positibo ematen, oilaskoa den edo zer den ez zaio tankerarik ematen eta.

Zein da egungo entrenamendu sistema?
Garai batean egiten zen egunero estropada bezala; atera eta segituan topera 20 minutuz arraunean egin eta erretira. Gaur egun 2 orduko entrenamenduak egiten ditugu.

Zer egiten du zu bezalako euskaldun batek Castron?
Nortasun agirian "Español" jartzen dit, eta ni jada espainola eginda nago zentzu guztietan... Zergak eta denak han ordaintzen ditugu, ezta? Mundu honetan alferrik daudenak nortasun agiri eta mugak dira. Karnetean askotan ez dakigu abizena ere autentikoa daukagun... Zenbat ote gabiltza faltsifikatuta! (Abizena aitarena, baina benetan haren semea garen jakin gabe...) Pertsona hobea egiten al du nortasun agiri batek, edo nongoa den esateak, edota koloreak?

Orion, Sestaon, Castron... Ez al da gogorra bizilekuz aldatzen ibiltzea?
Nire bizitza pasa dut ijituak bezala, familia eta txakurra atzetik ditudala... Baina ni leku guztietan egoten naiz gustura, toki txarrik ez da, norberak jakin behar du egokitzen eta nirea nabilen toki guztietan beti gerran ibiltzea da, jendeari buila eta errieta egin eta arraunean ahal den ondoen egitea. Hori da edozein tokitan egin dudana. Urrutitik ezagutzen naute denek: "Hori buila... hor zebilek!".

Zerekin egin duzu topo Castron?
Nik beti esaten dut Castro dela Estatu Batuak eta Mexikoko muga: Santanderrera joaten dira eta "vascos" deitzen diete, eta hemen berriz "espainolak"... Iruditzen zait Euskal Herriko eta Espainiako bandido guztiak han dabiltzala. Castron Euskal Herriko leku batzutan baino gehiago hitz egiten da euskaraz. Ni Kaikura 76an joan nintzen eta orduan euskaldun bat ere ez nuen aurkitzen Bilbon, eta gaurko egunean Castron euskaldunak topatzen ditut. Nire alaba txiki-txikia zela Zestaoko ikastolara joaten zen, eta erdarazko aurreneko hitzak ikastolan ikasi zituen. Eta gaurko egunean "estatu kolpea" emango bagenu Castron euskaldunek aginduko genuke... Nik esaten dut Euskal Herria dela eta haserretu egiten zaizkit... Han ere badaude fatxa autentikoak!

Zilegi al da kantabriarrek Euskal Ligan jokatzea?
Guk estropadako saria jarri, eta euskal traineruak joaten dira, bada, hara? "Liga Vasca"? Izena da gutxienekoa. Vasca-k antolatu duela? Bale. Baina hango sariak hemengoek ere irabazten dituzte. Indurainek Frantziako tourra irabazten zuen, ezta? Eta Atlhetic-ek zer jokatzen du, euskal ligan?

Oriotik joan eta Lasarte-Michelin kluba sortu zenuen, konpetentzia egiteko. Nola oroitzen duzu garai hura?
Ni Oriotik bidali egin ninduten, orduan ere bazter-nahastailea nintzen, eta aldamenean egin nuen kluba, nire auzoan, Ortzaika-n (Donostia aldera kilometro eta erdira dago). Gure aitonak pabilioi bat zeukan eta haren kontra jarri genuen kluba. Orduan hasi genuen gerra. Nik beti esan dut kontrarioa zenbat eta bertago eduki hobe dela. Kontrarioa bertan behar duzu, eta aurreneko portalean hobe, bestela lo hartzen duzu eta. Txarrena da familiak enfrentatzen direla, bestela ez da txarra herri berean bi klub edukitzea. Gero Kaikura joan nintzen, eta orduan Michelingo garrak pixka bat bukatu ziren.

Orion zer moduzko tratua duzu orain?
Ona. Badakit batzuek pena hartuko zutela alde egin nuelako, neroni ere ikaragarri kosta zitzaidan... nire bizitzako bi erabaki zailenak izan dira Zierbena laga eta Oriora etortzea eta gero Orio laga eta Castrora joatea. Behin lagunak eginez gero, oso momentu gogorrak dira. Nahiago nuen bidali izan banindute, niretzat errazagoa izango zen.

Zergatik aldatzen duzu hainbeste klubez?
Beti esan dut nire ilusioa dela klub bat txarrenean hartu eta onenean lagatzea, bi-hiru urtean egon eta beste batera joatea. Bestela ez da ulertzen nola egin nuen alde Oriotik, garai hartan denak irabazten baitzituen, eta egitura sendoa zuen... Castrori bi urtez egon nintzaion ezetz eta ezetz esaten, eta haiek xaxatzen ninduten "baina hik esaten duk klub bat hartu eta goienean gustura lagako hukela"... Eta azkenean zauri hori ireki zidaten, eta hori izan zen Castrora joateko arrazoia.

Zer du Ortzaikak arraunaren kabi izateko? Hortik datorkizu zaletasuna?
Nik esaten dut Ortzaika beti Berlin Ekialdea izan dela Orion: alemaniarrak, baina alde demokratikokoak. Auzoan aitona arraunlaria genuen, aita ere bai: San Juandarra zen, eta gero Orion ere arraunean egin zuen; osabak ere bai, bestalde Uridentarrak... Auzoan lau etxe ginen eta denok arrauna ikusten genuen. Nik golfa ikusi banu golflaria izango nintzen, eta Ballesteros ez zen hain ona izango! Bizikletan ere ona nintzen baina itsasora joan behar izan nuen "txotxo". Txotxo ibilita denetik egin behar izaten da: patatak zuritu, platerak garbitu, enkarguak egin, masailekoak hartu... Denetik egin, baina diru askorik ordaintzen ez!
Lau urte egin nituen horrela, gero arraunean hasi eta estropadak irabazten hasi nintzen, Espainiako Txapelketak eta horrelakoak, eta orduan lehorrean gelditu-arazi ninduten elektrizista. Baina beti itsaso inguruan ibili gara gu, beti kresala azalean, beti gazituta!

Nola liteke oriotar bat ehiztari izatea?
Guk Ortzaikan etxea bidearen kontra genuen: alde batean errepide nagusia, eta bestean erreka. Sukaldetik akabatzen genituen zozoak eta gainerakoak, bide aldera tiro eginez. Hala ere normalean beste aldera, errekara jotzen genuen

BERTSOA
Doinua: Euskal Herritik aparte
Orio kastaz beterik
axeri zaharra gazterik
baleak ere Kortan mingainak
hainako ilerik!
Nahiz ta ez dugun usterik
"patriota" izaterik...
esan Kortari bandera ez dela
trapua besterik!

BERE HITZETAN
"(Zaletuei) ez zaie ajola arraunlaria kanpokoa ala herrikoa izan, etxeko trainerua ondo ibiltzea ajola zaie" Argia, 88-07-17
"Niri hortzak begiratzen hasi behar zaizkit, zaldiekin bezala. Estropadak egiten baditut ere, nire arraunlari lanak bukatuak daude" Euskaldunon Egunkaria, 99-09-01
"Orain badut Kontxan berriz irabazteko asmorik. Ez dakit zein taldetan izango den, baina Donostiako Bandera gehiago nahi ditut" Euskaldunon Egunkaria, 98-09-13
"Gazteen kasuan, oso ona izaten da bi arraunez hastea, bai teknika egokiagoa lortzen dutelako, eta baita garapen fisiko orekatua izateko ere. Asko dira, senior mailan, alde batean bakarrik ibiltzeagatik bizkarrezurrean arazoak dituzten arraunlariak" "Euskaldunak eta arrauna" liburuska
"Oriok arraun munduan duen historia ez du beste inork. Arrauneko Real Madrid da. Ona da irabazteko presio hori izatea" Euskaldunon Egunkaria, 99-09-01
"Arraunlariak gogo handia izan behar du, arraunketa oso kirol gogorra baita; nik esaten dut eroa behar duela" "Euskaldunak eta arrauna" liburuska

CURRICULUMA
Jaio:
Orion, 1949an.
Traineruetako arraunlari izana eta patroia.

Skiff
modalitatean hasi zen arraunean, eta 10 urtez jarraian izan zen Espainiako txapeldun.

Doble scull
eta lemazainik gabeko zortziko modalitateetan aritua.

80ko Moskuko Joko Olinpikoetan
parte hartu zuen, lemazain gabeko biko espezialitatean.

Arrauna banku finkoan:
6 Espainiako txapelketa (Kaiku eta Oriorekin), 7 Kontxako bandera (Orio, Kaiku eta Lasarte-Mitxelinekin). Ibilbidea: Orion hasi eta gero 11 urte eman zituen Lasarten, ondoren 12 Kaikun, 3 Zierbenan, ostera ere 7 Orion, eta hiru urte daramatza Castron.

BIZITZAREN PASARTEA
Lehen aldiz Italiara joan nintzenean Aita Santuarekin desengaino handia hartu nuen. Korrika joan nintzen Vaticanora, eta han ikusi nuenean hainbesterainoko diru pila, esan nuen: "hau ez dek guri Elizak esan ziguna, no?" Pobrea izan behar zela, lagundu egin behar zela... Eta han dagoen diru pilarekin Afrika dago salbatzea, egun batetik bestera! Hura gaurko egunean negozio bat da. Oraingo Aita Santuak egiten duena da herririk-herri ibili, pobreen dirua gastatu...
Niretzako etsenplua, "Calcutako Ama Teresa" izan da. Berak egiten zuen guri Elizak erakutsi ziguna. Neronek ez dut egiten hori, baina behintzat hori da etsenplua. Badira bere bidea jarraitzen dutenak: misioetan eta daudenak... Niretzako horiek dira gaur egungo Aita Santuak.

ARGAZKI ZAHARRA
Banku mugikorrean Kaikun zebilenekoa. Odol beroa izanagatik, bufanda eta galtzerdiekin ere aritu behar izan du.


Azkenak
Wagner birformulatua

Fitxa: Musika Hamabostaldia. Kursaal Zikloa. Espainiako Orkestra Nazionala.
Zuzendaria: David Afkham.
Egitaraua: Wagnerren ‘Der Ring ohne Worte’ (Lorin Maazelen moldaketa). Lekua: Kursaal Auditorioa.
Data: abuztuaren 22a.

---------------------------

Oraingo... [+]


Israelek Gazako Nasser ospitaleari eraso egin dio, eta gutxienez 20 pertsona hil ditu, tartean bost kazetari

Gazako osasun zentro nagusia bonbardatu du Israelek. Hildakoen artean bost kazetari daude, Reuters, AP, Al Jazeera eta NBCkoak. 


BEC ondoko ‘minipisuak’: 1.000 euro hilean eta 24 metro koadro, iruzurrean oinarrituta eta legearen gainetik

639 'minipisu' ari dira eraikitzen Barakaldon, BEC erakustazokaren aldamenean. Udal ordenantzak aginduta, hotel erabilera eman behar zaio espazio horri, baina "alokairu malgua" dela dio Be Casa-k. Egun batzuetako alokairuetatik hasi eta "hilabete batzuetarako... [+]


Festetako egitarauaren argazkia matxista dela salatu du Cascanteko emakumeen elkarteak

Candela emakumeen elkarteak eta PSNk eskatu dute argazkia kentzea eta udalak argitaratutako materialetan kontrol handiagoa egotea, ez egoteko estereotipo sexistarik.


Paul Laverty gidoilari britainiarra atxilotu dute Edinburgon, Gazako genozidioaren aurkako kamiseta eramateagatik

Poliziak Palestine Action ekintzaileen taldea babestea leporatzen dio, Erresuma Batuko Gobernuak uztailean erakunde terrorista izendatu zuena. Bizpahiru orduz atxilo egon ondoren aske geratu da, baina epailearen aurrean deklaratu beharko du irailaren 18an.


Ipar Euskal Herrian hiru herritarretik bi autonomia handiagoren alde daude

IFOP institutuak eginiko ikerketa ezaguratarazi du Eskualde eta Herri Solidarioen Federazioak Korsikan, eta ondorioztatu dute Frantziako Estatuan biztanleen erdiak nahiko lukeela bere eskualdeak autonomia handiagoa izatea.


Sexu heziketan formatuko dituzte irakasleak, Nafarroako hamabi ikastetxetan abiaturiko proiektu pilotuan

Bost sexologoren formazioa jasoko dute Nafarroako hamabi ikastetxetako irakasleek: sexualitatea ikasleekin lantzeko edukiak eta proposamen pedagogikoak eskainiko dizkiete. Skolae programaren segida izango da, nolabait.


Reem Dandan, Gazarako Mugimendu Globala
“Gure herrian genozidioaren konplizeak badaude, gure erantzukizuna da horiek salatzea”

Global Sumud Flotillak deituta, dozenaka ontzi itsasoz ahaleginduko dira Israelek ezarritako blokeoa hausten. Ekimenera mundu osoko aktibistak batu dira, tartean lau euskal herritar. Deialdiari babesa adierazteko, Gazarako Mugimendu Globaleko Euskal Herriko delegazioak hainbat... [+]


2025-08-26 | Mikel Aramendi
ANALISIA
Gogoratzeko moduko porrota, Taiwango gobernuarena

Logikoena zen, uztailaren 26ko lehen zaplazteko argiaren ondoren. Baina abuztuaren 23ko bigarrenak ihesbide politiko ia guztiak itxi dizkio Lairen gobernu taiwandarrari. “Gogorarazpen bozketan” beren hautetsi-tasuna gal zezaketen oposizioko Kuomintageko zazpi... [+]


2025-08-26 | Josu Iraeta
Euskara, oldartu zaitez

Euskarak urte luzeetan ezaguturiko zapalkuntzaren ondorio larriak, frankismoaren errepresio itogarriak, baita gure hizkuntzarekiko erakutsi zuen jarrera erasokorrak ere, piztu zituzten herri honen euskaldungoaren kontzientzia eta oldarra. Eguneroko esperientziaren egoera larriak... [+]


Gazara abiatuko da Global Sumud Flotilla, Euskal Herriko ordezkaritzarekin

Ontzidia abuztuaren 31n irtengo da Bartzelonatik. Euskal Herriko lau kide joango dira bertan, munduko beste 40 herrialdeetako solidarioekin batera. 


Meatzaldea eta Ezkerraldea ez dira zuen zabortegiak

A zer zortea gurea! Inork nahi ez duen edozein industria-proiekturentzako puntu bero gogokoena gara gu! Ezkerraldea eta Meatzaldea, beti prest beste leku batzuetan gogaitzen duen guztia beso zabalik hartzeko. Petronor? Ederto. Lindane-hobi bat? Aurrera. Dorre elektrikoak gure... [+]


Inoiz izan ez zen osasun ituna: aukera galdua Osakidetzarentzat

Duela gutxi Eusko Jaurlaritzak bultzatutako "Euskadiko Osasun Ituna" izenekoaren porrota ez da anekdota politiko soil bat, ezta osasun-kudeaketan unean-uneko estropezu bat ere. EAEko osasunaren ikuspegi kolektibo, inklusibo eta benetan publiko bat galtzea politika... [+]


Irakasle plazen %17 hutsik geratu dira Nafarroako Bigarren Hezkuntzan eta Lanbide Heziketan

473 plaza eskaini dituzte eta 84 ez dira bete. Lehen Hezkuntzan, aldiz, ia lanpostu guztiak bete dira.


AEBetako Defentsako inteligentzia zerbitzuko burua kaleratu dute, Iranen aurkako erasoetan Trumpi aurre egin ostean

Jeffrey Kruse buru zen Defentsa Departamentuko inteligentzia zerbitzuek eginiko txosten baten arabera, AEBek Irango gune nuklearrei eginiko erasoek ez zuten Teheranen gaitasun nuklearra "guztiz suntsitu", bizpahiru hilabetez atzeratu baizik. Trumpek, ordea, adierazi zuen... [+]


Eguneraketa berriak daude