MUSIKA GARAIKIDEA XXI. MENDEAN SARTZEKO
- Iruñeko Ganbara Abesbatzak etorkizunari heldu nahi dio. Berrogeita hamalau urteko historia oparoari segida emateko bitartekoak ipintzen hasia da. Xede nagusia koruaren profesionaltasuna erdiestea da, abesbatzaren biziraupena bermatu ahal izateko.
Hau guztia dela eta, Ganbara Abesbatzak plan estrategikoa abiarazi du profesionaltasuna helburu hartuta. Erronka zaila zalantzarik gabe, baina ezinbestekoa Iruñeko Ganbara Abesbatzako Luis Felipe Sarasa presidentearen irudiko: "Gerra ondoko Europan Morondo maisuak berezko marka eman zion ganbara talde txiki bati. Esan genezake Europa bere oinetara makurtu zela, hain zen handia musika gura, eta ez soilik abesbatzaren kalitatearengatik, baita koru gabezi handia zegoelako ere". Garai horretan koralak zenbait lehiaketatan parte hartu zuen eta Frantziako Lille hirikoa irabazi zuen. 186 abesbatzen artean gailendu zen, nazioartean ezagutzera emanez.
Ordutik, ia kontinente guztietan izan da Iruñeko taldea, bereziki Ameriketan eta Europan. "Egun, panorama musikala asko aldatu da, eskaintza handia da, batik bat Europa Ekialdetik datozen koruena, ia 'katxe'rik gabe etortzen baitira. Hortaz, koralari zigilu berezia ematen saiatzeko tenorea egokitu zaigu, mundu honetan aurrera egin ahal izateko", dio Sarasak.
Zein da bereizgarri hori? Musika garaikidea, abesbatzen artean gutxien jorratzen den alorra, agerian denez. Horrelaxe dio plangintza estrategikoak eta horretan ari da buru belarri Iruñeko Ganbara Abesbatza duela hiru urte, Koldo Pastor musikari iruinsemeak taldearen ardura hartu zuenetik. Alta, "koralak ez dio inoiz balioanitza izateari utziko, berpizkundeko musika zein barrokoa egin dezakegulako. Baina musika garaikidearen ildotik -bai ulertzeko, bai interpretatzeko oso zaila dena- leku bat aurkitu dezakegula uste dugu, beste talde batzuek egiten dutenetik bereiziz". Oso koru gutxi daude munduan musika garaikidea abesteko gai direnak, presidentearen ustez.
Horixe da hain zuzen, Plan Estrategikoan espezializazioak eskatzen duen lehen gauza: kalitate handiko ahotsak izatea. Hemezortzi-hemeretzi ahotsetako Ganbara taldea izaki, eta erdiak baino gehiagok kantu ikasketa unibertsitarioak burutu dituela kontuan harturik, eman beharreko lehendabiziko urratsa taldea sendotzea da, hau da, taldea elkartuta, desertziorik gabe, mantentzea. Beraz, kantariek alde egin ez dezaten ahalegindu behar dute. Sarasaren iritziz, logikaren barne dago bost urtez kantu ikasketak egin dituen pertsonak musika ogibide nahi izatea: "Une honetan lau pertsona dauzkagu Lizeoko korurako eta Koru Nazionalerako oposaketak egiten. Hemezortzi laguneko taldetik lau joaten badira, korala bi urtez besorik gabe uzten duzu".
Lauzpabost urteren buruan -plan estrategikoak jasotzen duen epea- jakinen da abiatutako ekimenaren emaitza. Epe luze-ertainerako hartutako konpromisoa zaila gertatuko zaiela badakite, baina koruaren lehendakariak ez du etsi nahi. "Ganbara Abesbatza Iruñeak eta Nafarroak duten lehen enbaxada kulturala da nazioartean. Gure Erresuma Zaharra eta Iruñea Zaharraren izena mundutik zehar gehien zabaldu duen erakundea da. Gainera gure oinarri kulturalen zati handi baten eramaile da, edonora joanda ere, gure lurraldeko musikak oso leku garrantzitsua duelako errepertorioan", amaitzen du Sarasak
Ordutik, abesbatzak ospe handiko jaialdietan parte hartu zuen eta baita munduko aretorik inportanteenetan kantatu ere. Hala nola, Pariseko Pleyel aretoan, Buenos Aireseko Colon antzokian, Bienako Konzerthausen, New York-eko Metropolitan Housen, Habanako Antzoki Nagusian, Florentziako Pergola aretoan, Amsterdamgo Concertgebowen...
Luis Morondok ospea eman zion abesbatzari, kalitatezko ahots taldea finkatuz. 1983an zendu zenean, Jose Luis Eslavak hartu zuen zuzendaritza artistikoa. Garai horretan, Finlandia, Israel, Cuba, Sobietar Errepublika Sozialisten Batasuna eta Estatu Batuetan barrena ibili zen Iruñeko Abesbatza Ganbara.
1994an, Maximo Olorizek Jose Luis Eslava ordezkatu zuen abesbatzaren aurrean eta berrikuntza sakonak bultzatu zituen, taldean ahots gazteak sartuz. Horrek koruaren estilo aldaketa ekarri zuen interpretazioari dagokionean. Nazioarteko jaialdi nahikotxo ezagutu zituen orduan ere taldeak: Miarritze, Nantua, Beneziako Udaberri Musikala, Madrilgo Arte Sakratuaren Jaialdia eta 1995 urtean Argentinan barrena egindako bira, besteak beste.
1998an, Koldo Pastor Arriazu musikari eta konpositore iruindarrari egokitu zitzaion abesbatzaren ardura. Ordutik eta gaur arte, musikarik banguardistenak lekua izan du abesbatzaren baitan, ezinbesteko bihurtuz koruaren errepertorioan. Luis Morondoren agindupean zegoenean jorratutako bideari atxiki zitzaion Koldo Pastor, sortzaileak Agustin Gonzalez Acilu, Tomás Marco, Leonardo Balada, Fernando Remacha edota Paul Armaren partiturak landu baitzituen bere garaian.
Koldo Pastor buru zelarik, abesbatzak Alacanteko Musika Garaikideko XIV. Nazioarteko Jaialdian parte hartu zuen, hala nola Torreviejako XIII. Topagune Koralean. Halaber, "El camino, campo de estrellas" suite-koralaren grabazioa azpimarratu beharko genuke, Carlos Etxeberria, Vicent Egea eta Koldo Pastorrek berak konposatutako hiru pieza biltzen dituena.
Duela bi urte kantu eskola abiatu zuten. María Eugenia Etxarren irakasleak hartu du honen ardura eta eskaera gero eta handiagoa da
Bilboko Errekalde auzoko igerileku batean gertatu zen ezbeharra. Larrialdi zerbitzuek erreanimazio lanak egin zizkioten adin txikikoari, eta Gurutzetako ospitalera eraman zuten; hiru egunetara hil egin da.
Ostiralean Alaskan izango duten bileraren bezperan heldu da mehatxua. Friedrich Merz Alemaniako kantzillerrak deituta, gailur birtual bat egin dute asteazkenean Zelenskik, Trumpek eta Europako hainbat agintarik. Ukrainako presidenteak adierazi du Trumpen eta Putinen arteko... [+]
Ostegunean eman dituzte asilo eskaera tramitatzeko lehen txandak: bederatzik lortu dute, irailerako. Eusko Jaurlaritzak ebazpena arintzea, eta migiratzaileak ostatzeko zentroetara mugitzea eskatu dio Espainiako Gobernuari.
Aurten Txiki eta Otaegi fusilatu zituztela 50 urteko beteko direnean, Alonsok adierazi du ETAko bi kideek ez zutela nahi Franco osteko gizarte demokratiko bat: "Diktaduraren aurka borrokatzen ziren, baina diktadurak erabilitako tresna berberekin".
Bilboko Aste Nagusia pertsona autistentzat irisgarriagoa izateko zenbait gako dakartzate Oihan Iriarte Eletxigerrak eta Iker Boveda Martinek, euren esperientziatik.
Tenperatura igoera dago aurreikusita datozen egunetarako, eta, sute arriskuak ekiditeko, ostegun iluntzeko 20:00etatik aurrera debekatuta egongo da uzta lanak egitea. Aurretiaz ere neurriak hartuta zituen gobernuak, baina Zarrakazteluko sutea kontrolpean izanda, neurriak malgutu... [+]
Ezagutu dezakezu Euskal Herria gure txoko eder eta famatuenak bisitatuta, Instagramerako edo postal baterako argazkiak aterata zure buruari, kostaldeko paisaietan edo monumentu bisitatuenetan irri eginez. Baina ez duzu Euskal Herria guztiz ezagutuko. Horretarako, hobe zenuke... [+]
Ostiraletik aurrera ur murrizketak ezarriko dituzte Euskal Hirigune Elkargoak barne hartzen dituen eta alerta egoeran dauden 158 herritan, eta metereologia zerbitzuek abisu horia ezarri dute trumoien arriskuagatik. Hego Euskal Herrian, berriz, leku ugaritako termometroek 40... [+]
Bakoitzak 1.680 eguzki panel izango ditu, eta megawatt bateko potentzia. Enpresak hiru urteko epea izango du Muga eta Val izeneko instalazio fotovoltaikoak eraikitzeko.
Erresuma Batuko gobernuak proposatu du delituak dituzten migratzaileak berehalakotasunez deportatzea, ekainean onartutako legearen bide beretik. Lege horrek baimentzen du sententzien %30 beteta dutenak deportatzea; igandeko proposamenarekin ez dute zigorrik bete beharko... [+]
.JPG)
7 urteko umea oporretan zegoen Fuenmayorren (Errioxa). Logroñoko San Pedro ospitaletik Nafarroako ospitalera eraman zuten eta bertan hil zen.
Astelehenetik asteazkenera bitarte eginiko aire erasoetan gutxienez ehun palestinar hil ditu Israelek, horietatik gehienak Gaza hirian, hura osorik okupatzeko asmotan. Gazako Osasun Ministerioaren arabera, 2023ko urriaren 7az geroztik 227 lagun hil dira elikagai eskasiagatik... [+]
Txiki eta Otaegiren fusilamenduen 50. urteurrenaren harira jarritako olana kendu du Zarauzko Udalak. Sortuk salatu du udalak, EAJ eta PSE-EEk osatuta, "zaborra izango balitz bezala" tratatu zuela olana. Zenbait herritarrek berreskuratu eta Azken Portuko plazan ireki dute.
Zer: Biarritz Piano Festival. Amaierako errezitaldia. Benjamin Grosvenor, pianoa.
Egitaraua: Schumann eta Moussorgskyren lanak
Lekua: Biarritzeko ‘Espace Bellevue’.
Data: abuztuaren 8a.
-------------------------
Biarritz Piano Festival... [+]
Munduko hainbat txoko zeharkartzen dituzten ibaiek, bizirik dauden heinean, euren begirada propioa dute mundua bera ikusteko. Gizakiaren garapenaren testigu isilak dira: hirigintza, gerra, kutsadura, uholdeak... dituzte ikusmiran, baita euren bazterretan etengabe ernetzen diren... [+]