MUSIKA GARAIKIDEA XXI. MENDEAN SARTZEKO
- Iruñeko Ganbara Abesbatzak etorkizunari heldu nahi dio. Berrogeita hamalau urteko historia oparoari segida emateko bitartekoak ipintzen hasia da. Xede nagusia koruaren profesionaltasuna erdiestea da, abesbatzaren biziraupena bermatu ahal izateko.
Hau guztia dela eta, Ganbara Abesbatzak plan estrategikoa abiarazi du profesionaltasuna helburu hartuta. Erronka zaila zalantzarik gabe, baina ezinbestekoa Iruñeko Ganbara Abesbatzako Luis Felipe Sarasa presidentearen irudiko: "Gerra ondoko Europan Morondo maisuak berezko marka eman zion ganbara talde txiki bati. Esan genezake Europa bere oinetara makurtu zela, hain zen handia musika gura, eta ez soilik abesbatzaren kalitatearengatik, baita koru gabezi handia zegoelako ere". Garai horretan koralak zenbait lehiaketatan parte hartu zuen eta Frantziako Lille hirikoa irabazi zuen. 186 abesbatzen artean gailendu zen, nazioartean ezagutzera emanez.
Ordutik, ia kontinente guztietan izan da Iruñeko taldea, bereziki Ameriketan eta Europan. "Egun, panorama musikala asko aldatu da, eskaintza handia da, batik bat Europa Ekialdetik datozen koruena, ia 'katxe'rik gabe etortzen baitira. Hortaz, koralari zigilu berezia ematen saiatzeko tenorea egokitu zaigu, mundu honetan aurrera egin ahal izateko", dio Sarasak.
Zein da bereizgarri hori? Musika garaikidea, abesbatzen artean gutxien jorratzen den alorra, agerian denez. Horrelaxe dio plangintza estrategikoak eta horretan ari da buru belarri Iruñeko Ganbara Abesbatza duela hiru urte, Koldo Pastor musikari iruinsemeak taldearen ardura hartu zuenetik. Alta, "koralak ez dio inoiz balioanitza izateari utziko, berpizkundeko musika zein barrokoa egin dezakegulako. Baina musika garaikidearen ildotik -bai ulertzeko, bai interpretatzeko oso zaila dena- leku bat aurkitu dezakegula uste dugu, beste talde batzuek egiten dutenetik bereiziz". Oso koru gutxi daude munduan musika garaikidea abesteko gai direnak, presidentearen ustez.
Horixe da hain zuzen, Plan Estrategikoan espezializazioak eskatzen duen lehen gauza: kalitate handiko ahotsak izatea. Hemezortzi-hemeretzi ahotsetako Ganbara taldea izaki, eta erdiak baino gehiagok kantu ikasketa unibertsitarioak burutu dituela kontuan harturik, eman beharreko lehendabiziko urratsa taldea sendotzea da, hau da, taldea elkartuta, desertziorik gabe, mantentzea. Beraz, kantariek alde egin ez dezaten ahalegindu behar dute. Sarasaren iritziz, logikaren barne dago bost urtez kantu ikasketak egin dituen pertsonak musika ogibide nahi izatea: "Une honetan lau pertsona dauzkagu Lizeoko korurako eta Koru Nazionalerako oposaketak egiten. Hemezortzi laguneko taldetik lau joaten badira, korala bi urtez besorik gabe uzten duzu".
Lauzpabost urteren buruan -plan estrategikoak jasotzen duen epea- jakinen da abiatutako ekimenaren emaitza. Epe luze-ertainerako hartutako konpromisoa zaila gertatuko zaiela badakite, baina koruaren lehendakariak ez du etsi nahi. "Ganbara Abesbatza Iruñeak eta Nafarroak duten lehen enbaxada kulturala da nazioartean. Gure Erresuma Zaharra eta Iruñea Zaharraren izena mundutik zehar gehien zabaldu duen erakundea da. Gainera gure oinarri kulturalen zati handi baten eramaile da, edonora joanda ere, gure lurraldeko musikak oso leku garrantzitsua duelako errepertorioan", amaitzen du Sarasak
Ordutik, abesbatzak ospe handiko jaialdietan parte hartu zuen eta baita munduko aretorik inportanteenetan kantatu ere. Hala nola, Pariseko Pleyel aretoan, Buenos Aireseko Colon antzokian, Bienako Konzerthausen, New York-eko Metropolitan Housen, Habanako Antzoki Nagusian, Florentziako Pergola aretoan, Amsterdamgo Concertgebowen...
Luis Morondok ospea eman zion abesbatzari, kalitatezko ahots taldea finkatuz. 1983an zendu zenean, Jose Luis Eslavak hartu zuen zuzendaritza artistikoa. Garai horretan, Finlandia, Israel, Cuba, Sobietar Errepublika Sozialisten Batasuna eta Estatu Batuetan barrena ibili zen Iruñeko Abesbatza Ganbara.
1994an, Maximo Olorizek Jose Luis Eslava ordezkatu zuen abesbatzaren aurrean eta berrikuntza sakonak bultzatu zituen, taldean ahots gazteak sartuz. Horrek koruaren estilo aldaketa ekarri zuen interpretazioari dagokionean. Nazioarteko jaialdi nahikotxo ezagutu zituen orduan ere taldeak: Miarritze, Nantua, Beneziako Udaberri Musikala, Madrilgo Arte Sakratuaren Jaialdia eta 1995 urtean Argentinan barrena egindako bira, besteak beste.
1998an, Koldo Pastor Arriazu musikari eta konpositore iruindarrari egokitu zitzaion abesbatzaren ardura. Ordutik eta gaur arte, musikarik banguardistenak lekua izan du abesbatzaren baitan, ezinbesteko bihurtuz koruaren errepertorioan. Luis Morondoren agindupean zegoenean jorratutako bideari atxiki zitzaion Koldo Pastor, sortzaileak Agustin Gonzalez Acilu, Tomás Marco, Leonardo Balada, Fernando Remacha edota Paul Armaren partiturak landu baitzituen bere garaian.
Koldo Pastor buru zelarik, abesbatzak Alacanteko Musika Garaikideko XIV. Nazioarteko Jaialdian parte hartu zuen, hala nola Torreviejako XIII. Topagune Koralean. Halaber, "El camino, campo de estrellas" suite-koralaren grabazioa azpimarratu beharko genuke, Carlos Etxeberria, Vicent Egea eta Koldo Pastorrek berak konposatutako hiru pieza biltzen dituena.
Duela bi urte kantu eskola abiatu zuten. María Eugenia Etxarren irakasleak hartu du honen ardura eta eskaera gero eta handiagoa da
Hernaniko San Joan jaietan magrebtarren kontrako eraso gehiagoren berri eman dute Hernaniko Txosna Batzordeak eta Amher SOS Arrazakeriak. Salatu dute herrian asteak daramatzatela "jarrera, gezur eta ekintza antolatu arrazistak" bizitzen, eta ohartarazi dute: "Hau... [+]
Donostia, 1960. Fermin Leizaola 16 urteko gazteak San Telmo Museoan zegoen Aranzadi Zientzia Elkarteko idazkaritzara jo zuen, bertako Espeleologia Sailean aritzeko prest.
Ez zen San Telmora egiten zuen lehen bisita izan; 1975eko ekainean Zeruko Argia-rekin... [+]
Maribi Ugarteburuk, EHNE Bizkaiaren enkarguz, herrialdeko hamar emakume baserritarren bizi historiak batu ditu Erein, Borrokatu, Bizi liburuan. Azken mende erdian Hego Euskal Herrian nekazaritzan eta abeltzaintzan izandako gertaerak bizi izan dituzten emakumeak dira protagonista.
Zuzendaritzak aurkeztutako Enplegu-erregulazioko espedientea (EEE) atzera bota eta "irtenbide bat bilatzeko negoziaketak hasteko helburuz", Agurain eta Legasako ArcelorMittal enpresako langileek greba mugagabeari ekingo diote.
Argitaratutako oharrean, EHGAM Euskal Herriko Sexu Askapen Mugimenduak ohartarazi du "faxismoa eta ideia faxistak" zabaltzen ari direla mundu mailan, eta "erresistitzeko prest" daudela: "Beldurra baino askoz handiagoa da sentitzen dugun amorrua".
María del Cielo Galindo Puyalek EHUn Master Amaierako Lana aurkeztu du ostegunean, ekainaren 26an. Galindok kitxuaz hitz egin du epaimahaiaren aurrean, Boliviako emakume indigena meatzarien parte-hartze politikoaz. Lana kitxuaz eta gaztelaniaz idatzi du, eta bere anaiak... [+]
Beethovenen 'Missa Solemnis'
- Taldeak: Bilbao Orkestra Sinfonikoa (zuzendaria: Nuno Coelho), Bilbao Koral Elkartea (Enrique Azurza) eta Iruñeko Orfeoia (Igor Ijurra).
- Bakarlariak: Mira Alkhovik (sopranoa), Nerea Berraondo (mezzoa), Michael Porter (tenorea)... [+]
Aurrez, Plentziak, Alkizak eta Gernikak euskal errepublikaren parte izatea erabaki zuten. Baztanekin, dagoeneko Euskal Herriko lau herriek hartu dute erabakia.
Artxibo biluzia
Nor: Intza Alkain eta Javi Barandiaran (Metrokoadroka).
Non: Lemoako Kotxepin aretoan.
Noiz: ekainaren 2an.
-------------------------------------------------------
Lemoan independentzia eguna ospatzen ari dira. Kotxepin kultur etxearen alboan,... [+]
Duela urtebetetik duen aldi baterako harrera proiektua eten diote familia bati, eta bestea joan den astean etxegabetu zuten, inolako jakinarazpenik jaso gabe. Auzoan Bizi etxebizitza sareak agerraldia egin du ostegunean Txagoko Komunitate Sarearekin eta Federico Baraibar... [+]
Bretainiako adierazpide musikal zein literarioen sustatzaile eta banatzaile nagusia izan da Breizh kooperatiba. Ia zazpi hamarkadetako ibilbidean ehunka egile bretainiarren lanak editatu eta ekoitzi ditu, horietako hainbat bretoieraz.
Maider Behotegi Euskararen Erakunde Publikoaren (EEP) lehendakariak inbertsio handitze guztiak berri onak direla adierazi zuen iaz. Hala ere, erakunde bakoitzak gutxienez 300.000 euro gehiago ipintzea "beharrezkoa" dela nabarmendu zuen, helburua 2050ean hiztun kopurua... [+]
Tramite burokratikoetan murgilduta dago Ed Rojas. Kolonbian jaio eta bizi, 2022an Ikasketa Feministak eta Generokoak Masterra egin zuen EHUn. Baina titulua amaitu eta hiru urtera, ez du lortu bere izenean jasotzea. Arrazoia? 2022an ez-bitar markagailua jarri zuen bere... [+]
2009tik 2023ra izandako iktus intzidentziak jaso ditu Nafarroako Osasun Publikoko eta Lan Osasuneko Institutuak. Iktusa izan duten nafarren %84k arrisku faktoreren bat zuen.
1978ko sanferminetan gertatutako Poliziaren kargak argitzea, horiei buruzko dokumentuak desklasifikatzea eta gertakarietan hildako German Rodriguez biktima gisa aitortzea eskatzen diote Espainiako Gobernuari Kongresuak onarturiko dokumentuaren bidez.