EUSKARAREN OFIZIALTASUNA EHE-REN IBILALDIAREN HELBURU
- Euskal Herrian Euskarazek Euskal Herri osoan euskarak hizkuntza ofiziala izan beharduela aldarrikatzeko martxa abiatu zuen. Baionan hasi zen apirilaren lehenean eta hilaren 15ean iritsiko da Bilbora. Martxa amaitzeko, manifestazio nazionala egingo da.
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Baionatik abiatu zen apirilaren 1ean ibilaldia eta Euskal Herriko hainbat herri zeharkatu du, Hendaia, Elizondo, Oiartzun, Trebiño eta Leioa, besteak beste, apirilaren 15ean Bilbora iritsi aurretik. Apirilaren 9an ibilaldia eten egin zen Iruñetik pasatzerakoan, Oinarriak-ek antolatutako jaialdian parte hartzeko. Ibilbideko herri guztietan, hizkuntza eskubideak urratzen diren hainbat eremu salatu dute: posta, administrazioa, komunikabideak, osasungintza, epaitegiak, irakaskuntza eta saltokiak, bereziki.
Tokian tokiko egoeraren arabera, arlo ezberdinak salatu dituzte. Zonalde euskaldunetan, esaterako, jende euskaldun asko egonik ere, administrazioarekin harremanak euskaraz izateko eskubidea ez dago inondik inora ziurtatuta. Honi jarraiki, osasun etxeak, epaitegiak eta lanbide heziketa zentroak, besteak beste, izan dira martxaren geltokiak. Zonalde erdaldunagoetan, aldiz, arazo nagusiena euskararen ezagutza urria denez, ikastetxeetara jo dute. Horiexek baitira, hain zuzen ere, euskararen transmisiorako ezinbesteko tresnak. EHEko kide Unai Break honen inguruan zera esan digu:
"Ofizialtasunak kontzeptu abstraktua ematen duen arren, ikusten dugu ofizialtasunik ez egotearen gauzapen praktikoa eguneroko bizitzan eta toki eta eremu errealetan ematen dela. Hargatik, eskubide horiek urratzen diren tokietara joan gara, aurrerapausoak eman daitezen eskatzera. Euskarari ofizialtasuna aitortzen zaion lekuetan, gure eskubideak zapaltzen dira egunero. Sendagileak, idazkariak... euskaldunak badira, ondo, bestela, jai dugu. Eta hori ofizialtasuna aitortzen den lekuetan, besteetan ez dago protestatzeko eskubiderik, hori ere ukatua zaigu".
"legeri horrek hizkuntza eskubide guztiak bermatu beharko lituzke. Egun, legeri ezberdinak daude eta bakoitzak bere ezaugarriak ditu. Egoera latzena Iparraldekoa da, Frantziako Konstituzioak ez du euskararen inolako aitorpenik egiten, eta beraz, hor eskubide guztiak ukatuta daude. Nafarroan zonifikazioarekin egoera berezi bat dugu, eskualde euskaldun eta mistoan eskubide batzuk onartzen dira, baina ez-euskaldunean ez da inolako eskubiderik onartzen. Araba, Bizkaia eta Gipuzkoan, Trebiño eta Turtziozeko salbuespenekin, koofizialtasuna dago, alabaina Hegoaldean beti ere euskara gazteleraren menpe dago. Eta euskaldunak beti bigarren mailako herritar gisa kontsideratuak gara. Ildo horretatik, ofizialtasuna izango litzateke euskararen normalkuntzan aurrera egiteko gutxieneko oinarria".
"borondate politiko baten ondorioz eman da; denboraz bete beharreko epe legala bete ez genuela argudiatu zuten, baina guk bete dugu epe hori. Borondate politiko berberak eraginda, Beratik Lesakarako oinezko ibilbidea ezin izan zen normaltasunez burutu. Hor euskararen aldeko aldarrikapen bat isilarazteko nahi bat dago".
Naturklima fundazioak kaleratutako Itsasoko eta kostako txostena-k argitara eman ditu klima aldaketa euskal kostaldean izaten ari den ondorioak: Bizkaiko Golkoko uren tenperatuta 0,22 gradu igo da hamarkada bakoitzean, 1981tik 2023ra, munduko uren tenperaturen batez besteko... [+]
Beste urte batez Los 40 Summer Live jaialdia ospatuko dute Zarautzen, eta horren kontra agertu dira herriko hainbat eragile, haien ustez, garrantzi handiagoa ematen zaiolako ekitaldi horri herriko jaiei baino: "Argi erakusten du gure herrian zeinentzat dauden erraztasunak... [+]
3.600 pertsona aurkeztu dira ertzain edo udaltzain izateko lan eskaintza publikoko deialdira, eta 2.800 hautagaiek ez dute proba psikosoziala edota atal teorikoa gainditu. Segurtasun sailburuak defendatu egin du Polizia izateko "exijentzia maila".
Zientzia-dibulgazioa saritzeko erreferentziazko sariak izan dira CAF-Elhuyarrekoak. Antolatzaileek 31. edizioa martxan zegoela etetea erabaki dute, "sariketa behar bezala egiteko baldintzarik ez dagoelako".
Boliviako ezkerreko militante historikoa da Nila Heredia, bi aldiz Evo Moralesen Osasun ministro izandakoa. Abuztuan hauteskunde orokorrak izango dituzte, eta herrialdearen egoera politikoa aztertu du elkarrizketa honetan.
Joan den astean aurkeztu ziren proiektuaren inguruko entzuketa prozesuaren emaitzak, eta Guggenheim Urdaibai egitearen kontrako iritziak gailendu ziren. Busturialdearen beharrei "arduraz" erantzutea exijitu die plataformak, eta proiektuaren inguruko informazio eta... [+]
Emakumea hilda aurkitu dute bere etxean. Senarrak, 85 urteko gizonak, emakumearen heriotzaren berri eman du, Polizia bertaratu denean diskurtso inkoherentea zuela ohartu eta atxilotu egin dute.
Euskararen normalizazioaren motorrak herri dinamikara bueltatu behar du aurrera egin nahi badugu
Bolo-bolo dabiltza gugandik zenbait kilometrotara gertatutako pogromoak, hamarkada luzetan −mendez mende− zilegituriko arrazismoa oinarri dutenak. Palestinan, Torre Pachecon eta Hernanin, arazoa antzekoegia da, intentsitate ezberdinez bada ere. Moroak dira behe-laino... [+]
Mainz (Alemania), 1454. Johannes Gutenbergek eskala handian inprimatutako lehen liburua argitaratu zuen, Berrogeita bi lerroko Biblia izenez ezagutzen dena. Gutenbergek ez zuen inprenta asmatu; dakigula, Txinan, 1040an, Bi Shengek asmatu zuen inprimatzeko lehen makina... [+]
Diskurtso erreakzionarioen gorakadaz ari gara azken urteetan. Dela migrazioei buruz, dela feminismoa, euskara eta abarri buruz. Testuinguru horretan, garrantzitsua iruditzen zait jarrera erreakzionarioak edota migrazioei buruzkoak aztertzeko ez gelditzea titularretan, eta gaiari... [+]
Euskararen balizko etorkizunari buruzko ikerketa bat ezagutzera eman da berriki, eta zalaparta eragin du bertan irudikatzen den paisaia beltzak. Asaldamendu hori auzitan jarriz abiatuko dut nire ekarpena. Zergatik da harrigarria datu hori? Zein mundutan bizi gara, gure egoeran... [+]
Liburuak hasi, utzi… begietatik garunera nagi doaz esaldiak, eta itzali ezin dudan tik-tak bat entzuten dut. Ikus-entzunezkoak pikatzen ari naiz.
Entzun dut burpee, eta Llados, eta body count, eta nahi duzulako zara pobrea, eta Milei, eta Thiel, eta unibertsitatea... [+]
Uda honetako erronka omen sare sozialetan: kaka egitea igerileku publikoetan. Ohikoak dira jokabide zikinak sare horietan, eta batzuek beren gorotz fisikoa libratzea, ororen begi-bistan eta eskura, honezkero gaina hartu digun zikinkeria digital erraldoia hezurmamitzea besterik... [+]