EUSKAL BANKU ETA KUTXEN BILIOI ERDIKO ETEKINA
- Azken hilabeteotan euskal finantza entitateek, banku, aurrezki kutxa zein kooperatibek, 1999ko emaitzak aurkeztu dituzte euren batzar nagusietan. Guztiak %10 inguru hazi dira iazkoan eta etekin osoa bilioi erdi pezeten inguruan ibili da.
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Euskal finantza entitateen artean BBVA eta BBK dira azpimarragarri. Lehenak, Argentariaren fusioaren ondoren, 290.481 milioiko etekin gordina izan zuen eta bigarrenak 38.743 milioikoa. Hego Euskal Herriko lau Aurrezki Kutxek (BBK, Kutxa, Vital eta CAN), Euskadiko Kutxarekin batera, 3,5 bilioi pezetatik gorako baliabideak kudeatu zituzten 1999an (pentsio planen fondoak alde batera utzita). Honek garbi erakusten du Euskal Herriko Aurrezki Kutxen sistemak duen pisua. BBK eta Euskadiko Kutxakren kasuan, bakoitzak bilioi bat pezetatik gora kudeatu zituen.
Honakoak dira Hego Euskal Herrian egoitza duten bost bankuak: BBVA Bilbon; Bankoa eta Banco Guipuzcoano Donostian; BSCH taldeko Banco Vitoria Gasteizen; eta Banco Popular taldeko Banco Vasconia Iruñean. Euskal jatorriko banku hauez gain, noski, badira Euskal Herri osoan lanean diharduten beste banku espainiar eta europar batzuk.
Aurrezki kutxa eta kreditu kooperatibei dagokienez, ondorengoak dira: Euskadiko Kutxa Arrasaten; BBK Bilbon; Kutxa Donostian; Vital Kutxa Gasteizen; Nafarroako Aurrezki Kutxa (CAN) Iruñean; Baserritarren Kutxa, Bilbon; eta Caja Rural Navarra, Iruñean. Kasu honetan ere Estatu Espainiarreko beste hainbat entitatek ere dihardu Hego Euskal Herrian, Kataluniako La Caixa, Caixa de Galizia gailegoa edo Madrilgo Caja de Madrid kasu.
BBVA da merkatuko entitate garrantzitsuena, batetik Estatu osoan diharduelako eta bestetik hainbat fusiok eraman duelako egoera horretara: Banco Bilbao eta Banco Vizcayaren artekoa lehenik eta duela gutxi Argentariarekin buruturikoa ondoren. Nazioarteko bokazioa duen megabankua da dagoeneko BBVA. 89.235 langilerekin, bezeroen baliabideetan 40 bilioi pezetatik gora kudeatu zituen eta zerga aurretiko 290.481 milioi pezetako etekinak izan zituen. Telefonicarekin aliantza burutzeko eta Europa eta Hegoa Amerikan hedatzeko plan berriekin, BBVAk 2002 urterako 500.000 milioiko etekinak bereganatzea du helburu.
BBVAren barruan, bere kartera industrial izugarria azpimarratu behar da; aurreko hamarkadan 467.000 milioi pezetako etekina ekarri zion horrek. Neurri handian kontrolatzen dituen enpresen artean ondorengoak nabarmentzen dira: Telefónica (9,17%), Repsol (9,54%), Iberdrola (9,02%), Iberia (7,30%), Terra (3%), Sogecable (10,39%), Acerinox (14,18%), Metrovacesa (17,32%), Acesa (5,36%), Bodegas y Bebidas (39,28 %). Horri guztiari atzerriko bankuetan duen parte hartzea gehitu behar zaio: Italiako Banco Nationale del Laboro, Frantziako Credit Lionnais edo Marokoko Wafabank. Hego Amerikan ere bere eragina zabaldu du azken hilabeteotan eta dagoeneko liderra da bertako bankan.
Banco Guipuzcoanok, hedapen prozesuan murgilduta, zer esanik eman du azken asteotan Banco Sabadell-eko partizipazioa (%10) BBKren esku uzteagatik. Azken honek, gainontzeko euskal kutxekin batera Aguirre Gonzalezen bankuaren beste %10 bat kontrolatzen zuen lehenago. Bestalde, bere garaian Credit Agricole-rekin aliantza prozesua aurrera eraman zuen Bankoak, bere sukurtsaletan desinbertsio prozesua jarri du abian eta, modu horretan, Levanten kokatutakoak saldu zituen iaz. BSCH taldearen barruko Banco Vitoriak bere ibilbidea indartu egin du, Banestoren inguruko arazoek eragindako krisia gainditu ondoren (Banesto taldearen barruan baitzegoen lehenago). Azkenik, Banco Popular taldeko partaide den Banco Vasconiak ere hazten jarraitu du azken urteotan
Batzuen eta besteen adierazpen eta kontra-adierazpenen ondoren, ulertzekoa da arduradun politikoen definizio gabezia dela eta kutxen zuzendaritzek euren kezka agertu izana. Lerro hauek idazteko orduan, azken adierazpenak Jose Ignacio Berroeta BBKko lehendakariarenak izan dira. Berroetak BBKren jarrera fusioarekiko irekia dela eta izango dela berretsi zuen, baina egoera lehenbailehen argitzeko deia ere egin zuen. Agerian utzi zuen horrelako prozesuek oinarrizko gaietan adostasun zabala behar dutela. Hauteskundeen ondoren kutxa bakoitzaren gobernu organuak finkatuta, gaiari modu erabakiorrean heldu behar zitzaiola ere adierazi zuen. BBKko lehendakariarentzat zalantza giro hau oso arriskutsua da merkatuak estrategia garbiak soilik izaten baititu kontuan.
Vital arabarraren kasuan, Juan Maria Urdangarin lehendakariak ez du bere burua berrautatzeko aurkeztu. Hiru kutxen fusioan ez zuela ekarpenik egiterik esan zuen, epe ertainean proiektua gauzatu zitekeenik ez baitzuen sinesten. Hiru euskal entitateen bat egitean lanean hasteko data finkatzen ere ez zen ausartu Urdangarin. Fusiorako arazo handienak, hain zuzen, Araban daude, PPko arduradun politikoek dagoeneko jakitera eman baitute ez dutela EAEn kutxa bakarra nahi. Kutxa honen lehendakaritza abertzale baten eskutan egon zedin EHk EAJren kandidatura bultzatzea erabaki zuen. Erreportaje hau idazterakoan oraindik ez zen bozketa burutu. Eta data berean, Kutxaren Biltzar Nagusia oraindik burutu gabe izanik ere, ziurtzat jotzen da Fernando Spagnolo lehendakari berrautatua izango dena.
Egungo egitura politikoa kontuan hartuta, Nafarroako kutxen kasua oso bestelakoa da eta prozesua EAEko kutxen bidetik at eraman da aurrera. Bi kutxa nafarrek bat egin dute dagoeneko eta 2000ko urtarrilaren lehenetik batera dihardute Nafarroako Aurrezki Kutxa, CAN izenarekin. Dena den, egungo baldintza politikoek ezinezkoa egiten dute talde abertzaleek nahiko luketen Hego Euskal Herriko lau kutxen fusioa.
Hego Euskal Herriko lau kutxa hauek 80.000 milioi pezetako etekin garbiak lortu zituzten 1999an. Horietatik 65.000 milioi EAEko hiru kutxei dagozkie eta gainerakoak nafarrei. Bezero gordailuetan 2,5 bilioi pezetatik gora egin zuten; horietatik 2 bilioi EAEkoak dira eta geratzen den bilioi erdia gaur bateraturik dauden Nafarroako kutxena
Zer: Orquesta de la Comunitat Valenciana.
Zuzendaria: Mark Elder. Donostiako Orfeoia.
Zuzendaria: José Antonio Sáinz Alfaro.
Bakarlariak: Federica Lombardi (sopranoa), Paula Murrihy (mezzoa), Xabier Anduaga (tenorea), Will... [+]
Abuztuaren 29ko gaueko egitaraua bertan behera utzi dute, iazko jaietan gau horretan izan baitziren indarkeria kasuak: sumisio kimiko bidezko sexu erasoak eta borrokak "nabarmen" areagotu zirela azaldu du Amets Jauregizar herriko alkateak. Abuztuaren 28tik 31ra bitarte... [+]
Erabilera bakarreko plastikoen ekoizpenari eta erabilerari jarri nahi dizkiete mugak bereziki. Plastikoaren ekoizpena bikoiztu dute mende hasieratik, eta igoera horren arrazoia erabilera bakarreko plastikoak dira nagusiki.
Von der Leyenek eta Trumpek akordioa lortu eta astebetera egin du mehatxua AEBetako presidenteak, Europako herrialdeek hitzartutakoa beteko ez dutela kezkatuta. Europako produktuei %15eko muga zergak ipintzeaz gain, Europako Batasunak AEBetan 600.000 milioi euro gehiago... [+]
Suhiltzaileek kontrolpean dute Ibarbeibar ibarreko sutea, Eneritz, Muruzabal, Añorbe eta Obanos herrietan egondakoak hain zuzen ere. Nafarroako Gobernuak behin-behineko debekua ezarri dio nekazaritzan sua erabiltzen duen edo sor dezakeen makineriari.
The Lancet aldizkariak argitaratutako ikerketa batek eman du datua eta ohartarazi du plastikoaren ekoizpenak osasunean eragina duela bere ekoizpen prozesu osoan eta gazte zein helduei eragiten diela. Gehitu du 1950tik 200 aldiz biderkatu dela plastikoen ekoizpena.
Brasilgo Auzitegi Gorenak eman du sententziaren berri, Bolsonaro oraindik Luiz Inazio da Silva Lula Brasilgo egungo presidentea pozoitu eta Alexandre de Moraes epailea hil nahi izateagatik epaitzen ari diren bitartean. Sare sozialik erabili ezin zuenean,... [+]
Bilboko Konpartsen Federazioak 2025eko Aste Nagusirako prestatu duen egitaraua aurkeztu du Arriaga Plazan. Federazioak, konpartsek eta Jai Batzorde Mistoak 600 jarduera baino gehiago prestatu dituzte, "gustu guztientzako ekintzez betetako Aste Nagusiaz gozatzeko".
Hiroshima eta Nagasakiko masakre nuklearren 80. urtemuga heldu zaigu, eta inoiz baino eskasagoak dira itxaropentsu izateko inputak. Hala ere, No More Hibakusha! aldarrikatzen jarraitu beharko dugu... ordukoei ez ezik geure buruari zor diogulako.
Israelgo lehen ministroa Segurtasun Kabinetearekin biltzekoa zen asteartean, "Gaza osorik okupatzeko planaz" eztabaidatzeko eta hori aurrera eramateko; baina atzeratu egin dute bilera. Israelgo armadaren buru Eyal Zamirrek, aldiz, Gazan diharduten lurreko soldaduei... [+]
Zer: Orquestra de la Comunitat Valenciana
Zuzendaria: Mark Elder
Bakarlaria: Nelson Goerner (pianoa)
Egitaraua: Txaikovsky eta Xostakovitxen lanak
Lekua: Kursaal Auditorioa, Donostia.
Data: abuztuaren 3a.
-------------------------
Orquestra de la Comunitat Valenciana... [+]
Pablo Gonzalez Polonian atxilotu zuten 2022an espioitza leporatuta. 2024ko abuztuan aske utzi zuten baina ez zuten bere prozesua itxi. Orain, prozesua berriz ireki eta epaileek 2025eko udazkenean epaitu nahi dute Gonzalez.
Bigarren aldiz da El Salvadorko presidente Bukele, konstituzioak legegintzaldi bat baino gehiagoz presidente izatea debekatzen badu ere. Orain, konstituzioa aldatu eta nahi beste aldiz hautatu dezakete presidentea.
Gasteizen igandean eginiko agerraldian, Txosnak. Gureak, denonak dinamikako kideek gaitzetsi dute txosnak ez direla enpresen gisara tratatu behar: "Gure ospakizunak edukiz hustu nahi dituztenen kontra, konpromisoaren, aniztasunaren eta autogestioaren alde egiten... [+]
Urtero legez, hitzordua izan dute igandean Sare eta Etxerat elkarteek Hego Euskal Herriko 11 hondartzatan. Euskal preso, iheslari eta deportatuak etxeratzearen aldeko aldarriak egin dituzte.