"HAURRARI MUNDU IDILIKO BAT AURKEZTEA DA TXARRA"

  • gehienak ordea helduentzako. Duela gutxi haurrei zuzendutako sail berria abiatu du Antton Olariaga kolaboratzaile eta lagun zaharrarekin: Maxe. «Nire kuleroak» lehena kalean da.

2000ko martxoaren 05an
A

ntton Olariaga marrazkigilearekin egitasmo berria jarri duzu martxan. Nola sortu zen Maxe neskatilaren istorioak plazaratzeko ideia?
Maxeren lehendabiziko profil edo testuak 1991. urtetik daude nire ordenagailuan. Arazo askoren ondorioz, garai hartan, ideia albo batera utzi beharra izan nuen. Orain egin nahi izan dudana, orduan nuen asmo bera da, errealitatean dauden gauzen arteko topaketa. Normalean gauza guztiak ez dira uste ditugun bezalakoak. Maxe barne mundu handiko pertsona da, argazkiak ateratzea

hobby
bezala duena, eta ateratako argazkiekin harturiko ezustekoek bultzatzen dute «

gauzak ez dira nik uste nituen bezala
» esatera. Horrek beti eramango du nolabaiteko usteak izatera.

Noiz iritsi zen proiektu berri hori argitaratzeko erabakia?
Elkarlanean argitaletxean nire lagun min Mikel Murua hasi zen lanean, eta bazuen pertsonaia horren berri. Bera etengabe tematu zen, eta orain argitaratu badut, bere adore guztiari zor diot. Antton Olariaga ere nahiko libre zebilen ilustrazioak egin ahal izateko eta horretaz baliatu beharra zegoen.

Bien arteko adiskidetasuna aspaldikoa da...
30 urte dira elkar ezagutzen dugula. Bi elementuk elkartzen gaituzte: garai hartan ikastoletako lehendabiziko testugintza hasten da; bera marrazkilari gisa eta ni testugile gisa, bilera desberdinetan elkar ezagutu genuen, Bilbon. Adiskidetasun berri hori zela eta, beste marrazkilari batzuekin batera, komiki bat egitearen aukeran pentsatzen hasi ginen, horrela «Ipurbeltz» aldizkaria sortuz. Ordutik, nire lan gehienetan berak parte hartu izan du. Oraingoan ere berarekin lan egin nahi nuela aipatu nuen eta argitaletxeak onartu egin zuen. Aukera ona zen beraientzat biekin batera lan egin ahal izatea.

Desberdintasun asko dago helduentzako literatura eta haur literatura egitearen artean. Zer nola tratatu behar da haurra?
«Nire kuleroak» liburuan zortzi bat modu narratibo desberdin erabiltzen ditut, neskaren barne-egoerekin lotuta dihoazenak. Honez gain, azken urteotan erabili dudan beste elementu bat agertzen da, glosarioa, elementu kultural batzuetatik abiatu eta gogoeta pertsonal bat egiten duena.
Planteamendu literarioa berdina da, hau da, haur batentzat ari zarenean ere zehaztasun berdinarekin egin behar duzu lan, bere maila kognitiboa da aldatzen den gauza bakarra, era berezi batean kontuan eduki beharrekoa. Maila kognitiboa esaten dugunean gutxietsiz egiten dugu; haurrak gauza askotan gu baino aurreratuagoak daude, intuizioan, musika edo erritmo bisual eta grafikoa jasotzerako orduan, berezkotasunean... Beraz, esaldiak maila kognitiboan egokitzeak haurrak heldu batek ez dituen baldintzak dituela esan nahi du. Lan handiago bat egin behar da maila horretara heltzeko. Kasu horretan pedagogia oso gertu dagoela ikusten da. Literaturan pedagogia aintzakotzat hartu beharreko diziplina da, sarritan literatura beraren etsairik handienean bilakatzen bada ere. Haur literaturak dituen osagairik txarrenak politikoki zuzena deitutako hori eta pedagogiatik datozenak dira, erabat indargabetzen da ikuspegi osoa, erabat galerazten zaizkio gatazkak... Mundu idealizatu eta idiliko bat aurkezten zaio eta ez nator bat haurrei mundu sexista bat eskaini behar ez zaien ideiarekin. Mundu sexista batean bizi bagara hori da aurkeztu behar zaiona, baina modu kritiko batean; ez da ezer lortzen arazoak ezkutatuz. Euskal munduarekin gertatzen den antzekoa ematen da haur literaturan.

Aita izateak errazten al du lan hori?
Nolabaiteko hurbiltasuna izateak lagundu zaitzake, baina, azken finean, idazleak beti hurbiltasun horretatik ihes egin behar du, distantziatu, hurbilegi daukan elementu hori nolabait orokortzeko, egoera anitzagoa baita.

Maxe sailak jarraipen bat izango duela adierazi duzue. Zer da jarraipen horrekin lortu nahi dena?
Lau-sei liburu egitea pentsatua daukagu eta helburua errealitatearen eta ezustearen arteko mundu horretan pertsonaia borobiltzea da. Jarraipenak pertsonaia taxutzearen aukera dakar. Aspertzearen arriskua hor dago baita ere, horregatik oso garbi daukat kopuru horretatik aurrera ez didala ezer gehiago eskainiko, eta eskaintzen ez didan momentutik Maxe bukatu egingo da.

Erdaretara itzultzeko asmorik ba al duzue?
Hori ere pentsatu dugu. Bi aukera dauzkagu: alde batetik, Elkarlanean argitaletxeak estatuko beste hizkuntzetako argitaletxeekin daukan hitzarmena, eta bestetik, nire kabuz burutzea. Zailtasun erantsi bat ere badaukagu: glosarioak euskal munduan kokatuak daude kulturalki eta egokipen bat egin beharko litzateke.

Noiz iristen da idazle baten lana itzultzeko momentua?
Inoiz ez dut horretarako presarik izan. Guztiak merkatuarekin zerikusia dauka. Oso argi daukat zerbait itzultzearen premia baldin badago, ezin dela inongo tranparik egin, egin duzunaren ispilu izan beharko du.

Badirudi gaur egun euskal lanak itzultzeko halako presa orokor bat dagoela. Zer dela eta?
Argitaletxe handien fenomeno komertziala dago. Ez dakit zein den horren guztiaren azpian ezkutatzen den benetako arrazoia. Horrek estatu plurikultural batenganako geroz eta sentsibilitate handiagoa jaiotzen ari dela esan nahiko balu... Nahiko nuke


Irakurrienak
Matomo erabiliz
#2
#3
Olaia Salazar Urrutia
#4
#5
Barbara Miller
Azoka
Azkenak
Ei politikariak, “pope” akademikoek esaten badizuete, aktibatuko al zarete behingoz?

Behetik gorako komunikazioetan ez da erraza mezuen garrantzia transmititzea eta makinaria politikoa aktibatzea. Askotan, gure mezuak "belarri batetik sartu eta bestetik atera" egiten direla sentitzen dugu. Beraz, gaurkoan, nazioarteko ikertzaile ospetsu batzuek... [+]


Mundu mailako lapurra

Azeria kanido bat da, otso eta txakurren familiako haragijalea. Animalia zuhur, maltzur eta argiaren fama dauka, eta ez alferrik! Ez da indartsuena izango, baina beti moldatzen da han eta hemen, mokaduren bat lortzeko.


Eguneraketa berriak daude