BESTE BALOI BAT LAPIKORA


2000ko otsailaren 13an
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Kirol gehiegi ematen duela leporatzen zaio ETB-1i. Pilota ia egunero eta futbola ere, ostiralean izan ezik. Ez zaie arrazoirik falta hori uste dutenei. Ez baita gaikako kate bat, orokorra eta euskarazko bakarra baizik. Asteburuan kirolak egundoko pisua du, larunbat nahiz igandean, eta astean zehar, programazioan kirol emankizun askotxo sartu izan dute ETB-1ean, gaueko programazioa («Gaur egun», «Bertatik bertara», «Goenkale» eta «Sorginen laratza») aztoratzeraino; futbola, pilota edo saskibaloia dela. Horretaz jabetuta, neurri hau hartu du ETBko zuzendaritzak. Bestetik, irizpide ekonomikoa erabili dute kirola bigarren katean ematen hasteko, futbolarekin egiten den inbertsioa errentagarria izan dadin, bai audientzia, bai publizitateari dagokienez.

«Sakonean aztertu eta gero hartu da erabaki hau, momentuz Errege Kopako sei partidak izango dira. Bestelako zurrumurruak etxeko sukaldekoak dira»
azaltzen digu Mikel Olazabal ETBko kiroletako buruak. Goi mailako futbola, pilota, txirrindularitza ETB-1ean ematen jarraituko dute.

«Telebistan konpetentziari erreparatzen diozu, oso bitarteko aldakorra delako. Gu lehiakorrak izaten saiatzen gara, gure buruari muzin egin gabe baina, hau da, badakigu ETB-1ek duen eta izango duen garrantzia euskararen normalkuntzan»
.
Uneotan, bi esklusiba nagusi ditu ETBk: futbol ligakoa eta Errege Kopako aipatu 6 kanporaketa. Pilotan berriz, urtean ehun partidatik gora ari da ematen, bi jaialdi, estelarrak, bigarren mailakoak, zesta, erremontea, eta abar. Saskibaloian, ACBko esklusiba Canal + eta Sportmania-k dutela, TAUren ligako 10 bat partida eman ditzakete. Saporta kopan, aukera handiagoa izanda ere, TAUkoek oso zail dute kanporaketan aurrera egiteko.

«Programazio irizpideak beraz, ezin dira epe erdira edo luzera egin, emaitzen arabera baino».

GUERREROREN USAINA

. Inork ezin dezake uka ETBk egin duen ekarpena euskara bultzatzen.

«1983tik hona, harrokeria litzateke sekulako lana egin dugula esatea. Guk behintzat, oso gustura bete dugu kirol esklusibak euskaraz burutzearen erronka»
. Horri lotua, tiradizoko film baten haria jarraitzeko ikusleak gutxieneko maila behar duen bitartean, kirola bezalako produktu esklusiboak euskaraz emanez gero, ez da beharrezkoa, narrazioa irudiaren osagarria baita.

«Orain erraza da, baina garai batean buruhauste franko izan genituen euskara kirolaren hizkuntza teknikora egokitzeko. Kazetariez gain, kirolari izandakoak ere trebatu dira. Nire irudipena agian ez dator bat Euskaltzaindiako kideek dutenarekin, baina tira, jendeari dagokio gure ekarpena ona, halamoduzkoa edo erdipurdikoa izan den esatea. Guk bitartean, hobetu nahian segituko dugu»
.
Kirol emanaldien egituran, nolabait esateko, kazetari bat egoten da narrazioaz arduratuta, bigarren bat elkarrizketak eta egiteko, eta aditu bat, kirolari ohia izaten dena (Genar Andrinua eta Juanan Larrañaga futbolean). Orobat, 1 Formulako emanaldietan, estudioan dauden bizpahiru adituek jasotzen diren irudien gaineko beren iritzia ematen dute. Txirrindularitzan ere, proba luzeak direnean, Euskal Herriko Itzulia edo Euskal Bizikletan kasu, solasaldi antzekoa izaten da.

«Emankizunetan euskara jasoa erabiltzeari garrantzia ematen diogu. Guretzat, euskaraz txukun samar moldatzea kirol jakin horretan aditua izatea bezain pisuzkoa da-eta»
. «

Adituak ezaguna eta erakargarria izan behar du, gainera. Aukerak hortaz, askoz murritzagoak dira»
diosku Olazabalek.

«Hori guztia lapikora bota eta gero dena ongi ateratzea ez da erraza, are gutxiago jakinda zuzenean aritzen direla. Eta ez pentsa, balizko aditu dexente baztertu dugu euren euskara maila nahikoa ez zelako. Nire ustez, gure oraingo adituek ezaugarri horiek bete ez ezik, ikuskizunari ere ekarpen bat egiten diote, euskaldungaiek erraz jarraitzeko moduan»
.
Gure ingurumarian zoritxarrez, kirolean ere gaztelera dugu jaun eta jabe. Ezin ahantzi hainbat tokitan, tabernak nahiz etxe partikularretan, ETB-1eko irudia atxiki arren, jendeak bolumena jaitsita eta gaztelerazko irratia piztuta ikusten dituela partidak. Horrek noski, egundoko eragina du euskaraz erdal maileguak erabiltzerakoan. Hartara, erdarakadak maiz entzuten dira, hala nola, «beste gol bat igo da markagailura», «korner berri bat», edota «Guerrerok usaina dauka area barruan».

«Gu saiatzen gara ahal den erdarakada gehien baztertzen; horretarako ETBko euskara sailekoak ditugu lagun, okerrak zuzendu eta esamolde berriak proposa diezazkiguten»
gehitzen du Olazabalek.


ERRUSIAR ESATARI XELEBREA.

Estatu mailako irratietan, estilo sutsua nagusitu da, Argentina edo Brasilgo esatarien etorriak kutsatua. Telebistan aldiz, ezberdina da. Telebistak berak markatzen du emisiorako estiloa eta, irratiak ez bezala, ez du hainbeste deskribatzen, ardatz nagusia irudia eta bertako giro soinua direlako.

«Narrazioaz arduratzen den kazetariak bera osagarri bat dela pentsatu behar du, nahiz eta saskibaloia edo futbolak atletismoak baino gehiago laguntzen duten tonu bizi batean jarduteko. Futbolean adibidez, plano orokor batean, baloia nork daraman esan behar du; ez ordea ezker edo eskuin hegaletik sartzen ari den, hori bistakoa da-eta»
.
Estiloaren kontua bestalde, aldatuz doa kultura batetik bestera. Mikel Olazabalek oso gogoan du Realak Minsk-eko Dinamoren kontra zuen norgehiagoka bat.

«Errusiar esatari bat ezagutu eta seko harrituta utzi ninduen. Bera hona etorri zen partida Bielorrusiarako zuzenean ematera, eta guk lagundu genion, eroso sentitu zedin. `Txuleta' moduko batzuk eta guzti egin nizkion. Emanaldia hasia zela, konturatu nintzen ez zuela fitsik ere esaten. Isilune luzeen ondoren, tarteka bi hitz botatzen zituen, eta hori zen dena. Korner bat zegoenean ere juxtu-juxtu esaten zuen. Hamaika ikusteko jaioak gara! Nik ondoezik edo bihotzekoak emanda zegoela uste nuen. Zurbil-zurbil zegoen, gainera. Kezkatuta, ea zerbait gertatzen zitzaion galdegin nion eta berak ezetz, lasai egoteko; hori, errusiar estiloa zela. Lasaitu ederra hartu nuen. Gero, Argentinara zoaz, eta sekulako hitzjarioa dutela ikusten duzu, eta gola denean, zer esanik ez, ordu erdiko oihua. Gu berriz, erdibidean gaudela esango nuke»

Azkenak
Asteburu honetan eginen da EHZ festibala, Arberatze-Zilhekoan

Fermin Muguruza afixan nagusi, Olaia Inziarte, Naxker, Xiberoots, Errobi, Kaskezur, Zetkin, Tapia eta Leturia eta beste hainbat musikari igoko dira oholtzara ekainaren 27, 28 eta 29an. Horrez gain, antolatu diren hitzaldietan, hala nola lurraren defentsaz, diskurtso eta... [+]


Udaltzaingoan arreta euskaraz bermatzeko gomendatu dio Arartekoak Erandioko Udalari

2024ko irailean, herritar batek salatu zuen Erandioko udaltzain batek arreta euskaraz ukatu eta jokabide hori behin baino gehiagotan errepikatu zela, baita telefonoz kexatu zenean ere. Salaketak erakusten duenez, hasiera batean, arreta eta dokumentazioa gaztelaniaz bakarrik eman... [+]


2025-06-24 | Gedar
“Gazteon erantzunari esker Durangoko Gaztetxeari eustea lortu dugu”

Gaztetxearen aldeko manifestazio jendetsu bat egin zuten larunbatean Durangon, espazioaren irekieraren berri eman eta lau egunera. "Lehenengo gaua ere ez genuela bertan pasatuko esan ziguten, eta oraindik gaztetxean tinko jarraitzen dugu", aldarrikatu... [+]


2025-06-24 | Euskal Irratiak
Laida Mugika
“Espero dugu datorren urtean halakorik egin beharrik ez izatea, eta errektoretzak neurriak hartzea”

Errektoretzaren erantzun ezan, ehun bat irakaslek berriz eskainiko diete ikasleei ahozko froga euskaraz pasatzeko aukera. Guraso elkarteek ere bat egin dute ekimenarekin, errektoretzaren inplikazioa eskatuz.


Eskuin muturreko talde batek Donostiako ‘Jesusen Bihotza’-ren aldeko ekimena egin du

Donostiarra, defenda ezazu zurea leloarekin pankarta bat jarri dute, Jesusen Bihotza duen Espainiako bandera batekin batera.


Hazparneko etxebizitza agentzia bat okupatzeagatik epaituko dituzte zazpi lagun irailean

2024ko urtarrilean Arberoako Lurra eta Etxebizitza kolektiboak Hazparneko Puyo agentzia okupatu zuen. Ekainaren 20an elkarretaratzea egin zuten ekintzaileei babesa emateko.


2025-06-23 | Axier Lopez
asteko argazkia
Isolamendua

Israelek aldebakarrez eraso egin dio Irani eta 585 pertsona baino gehiago hil ditu, horietatik %90 zibilak. Nazioartean atxilotzeko agindua duen Benjamin Netanyahu gerra-kriminalak dio "eraso prebentiboa" izan dela, bere inguruan inork ez dezan eduki berak aspaldian... [+]


NATOrekiko kompromisoak gastu militarra %5era igo gabe betetzea adostu duela iragarri du Sánchezek

Igandean iragarri du akordioa Pedro Sánchez Espainiako presidenteak. Espainiak gastu militarrera BPGaren %2,1 bideratuko duela ziurtatu du.


Israelek beste 33 palestinar hil ditu Gazan, eta Mahmud Khali ikaslea aske utzi dute AEBetan

Israelek 33 palestinar hil ditu Gazan igandetik astelehenera bitartean, horietatik sei janari bila zihoazela. Israelgo armadak jakinarazi du Gazan bahituta zituzten hiru israeldarren gorpuak berreskuratu dituela. Bestetik, Mahmud Khali AEBetako Columbia Unibertsitateko ikaslea... [+]


2025-06-23 | Hala Bedi
Gasteizko Txosnek 2025eko programazio osoa argitaratu dute

Gasteizko Txosnek gaur aurkeztu dituzte ofizialki 2025eko Andre Mari Zuriaren jaietarako kartela eta musika zein kultur programazioa. Hirugarren urtez jarraian, Entxosnatu, etorri gugana! lelopean, gune autogestionatuak abuztuaren 4tik 9ra egongo da irekita, 40 kontzertu eta... [+]


“Ongi etorrien” auziko inputatuei bi urteko espetxe zigorra ezarri diete eta ez dira kartzelara joango

Antton López Ruiz Kubati, Kai Saez de Egilaz, Pipe San Epifanio, Haimar Altuna, Oihana Garmendia eta Oihana San Vicenteri 120 ongi etorri baino gehiago antolatzea eta terrorismoa goratzea leporatzen zien Espainiako Auzitegi Nazionalak. Auzipetuek, akusazio partikularrak eta... [+]


Ugatza Azazetan: kontserbazioa edo txikizioa?

Joan den igandean, ekainak 15, ugatzari buruzko artikulu interesgarria argitaratu zuen Rosa Canchok El Correo egunkarian. Azken urteotan hegazti sarraskijale adierazgarri honek Araban bizi duen itxaropen onaren egoeraz hitz egiten zen testuan. Arabako Foru Aldundiko Ingurumen... [+]


AEBak gerran zuzenean sartu ostean, Iranen “erregimen aldaketa” behar dela esan du Trumpek

Irango hiru gune nuklear nagusiei eraso egin ostean, Donald Trump AEBetako presidenteak "Iran berriz handi egiteko" erregimen aldaketa bat behar dela adierazi du sare sozialetan. NBEren Segurtasun Kontseiluak larrialdizko bilera egin du, eta Errusiak, Txinak eta... [+]


Eguneraketa berriak daude