AMAITZE HUTSA GARAIPEN BIHURTZEN DUEN RALLYA

  • helmugara iritsi ziren lehenengoz. Lasterketa baino gehiago, espedizioa da eurentzat Dakar-a. Juan Mari Indo izan dugu solaskide eta sailkapenaz kanpoko kontuez aritu gara.
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu
Duela bizpahiru aste amaitu zen Dakar-Kairo rally ezaguna eta dagoeneko itzali da mehatxuen, istripuen eta azken sailkapenen oihartzuna. Sailkapen horietako lehen postuetan ez zen Patxi Barberena ultzamarraren eta Juan Mari Indo aiarraren Mitsubishi Pajeroa ageri. Ezta beharrik ere. Garaipenerako leihatik at, bikote euskaldunak, beste askok bezala, Dakar ezberdin bat bizi du, amaitze hutsa helburu duen Dakar-a. Azkenean, helmugara iritsi den lehen euskal taldea izan da eurena eta autoen sailkapenean 69. postua lortu dute. Orotara 135 auto irten ziren Dakar-etik –kamioiak 60 inguru eta motorrak 240–.
Laugarren Dakar-a izan da hau Juan Mari Indorentzat. 1992an izan zuen bataioa. Camel Trophy-n ezagututako lagun katalan batzuk luzatu zioten eurekin kamioian joateko eskaintza. Dakar berezia izan zen hura, bereziki luzea, Parisen hasi eta Cape Town-en (Hego Afrika) amaitu zena. Azken egunean izandako istripu larriak (kamioia irauli zitzaien) helmugatik 150 kilometrora utzi zituen. Urtebeteko geldialdiaren ondoren 94an ekin zioten berriro. Urte hartan, kamioia lokatzetan sartu zuten Mauritania zeharkatzen ari zirela. «

Hiru egun eta 22 lagun behar izan genituen kamioia lohietik ateratzeko
».
Ondorengo urtetan ate joka ibili zen Indo, diru eta sponsor bila. Alferrik, baina. Patxi Barberena agertu zen arte bederen. Hark sponsorra lortzeko bidea bazuela aipatu zion. Esan eta egin. 99ko Dakar-ean –aurten bezala– Selene emakumezkoen barruko arroparen publizitatea eraman zuen erantsita euren autoak. Autoaren atzeko zubia hautsita zazpigarren etapan laga behar izan zuten lasterketa.


PRESTAKUNTZA.

Tankera eta zailtasun honetako proba batek aurretik prestakuntza handia eskatzen du, autoari dagokionez gehienbat. Parte hartzailearen mailaren araberakoa –eta aurrekontuaren araberakoa, noski– izaten da prestakuntza hori. Sailkapeneko hamar lehenengo postuetarako leihan sartu ohi direnak T3 moduko autoak, prototipoak, eraman ohi dituzte eta euren aurrekontua 500 milioi pezetaraino (20 milioi libera) igo daiteke –autoa bakarrik 300-400 milioi pezetara irits daiteke–. Baina auto mota desberdinak –gasolina, diesel-a, lau gurpiletako trakzioduna, bi gurpiletakoa, serie-ko autoak...– eta hauen araberako sailkapen bereziak daude. Sailkapen bakoitzean leihan dihardutenak beste 20 bat izan daitezke. Handik aurrera bukatzea helburu dutenak datoz –tartean euskal bikotea– eta, izan badira, prestakuntza minimorik gabe amaitzeko inolako aukerarik ez dutela jakinda ere bertara abiatzen direnak.
Serieko auto bat 4 milioi pezetagatik eskuratu daiteke eta ondoren beste bizpahiru milioi pezeta behar izaten ditu egokipenerako: segurtasun barrak, amortiguadoreak, eserleku bereziak... Gutxieneko aurrekontu horretatik gora nahi adina –edo ahal den neurrian– igo daiteke kopurua. Bestalde, auto prestatua alokatzeko aukera ere bada.
Autoa alde batera utzita, beste 7-8 milioi pezeta gutxienez beharrezkoak izaten dira. Inskripzioagatik soilik, parte hartzaile bakoitzak 1.700.000 pezeta inguru ordaindu behar izan du aurtengo edizioan. Pertsonen eta ibilgailuen garraioa eta janaria ordaintzen dira horrekin. Gasolina, aldiz, bakoitzak bere poltsikotik ordaindu behar du. Litroa hemen baino bost-sei aldiz gehiago ordaindu ohi da. Indok esan digunez «

Libian petrolioa dago; gasolinak, beraz, merkeago izan beharko luke. Bada, litroa 600 pezetan saldu digute, gero irabaziak Suitzako banku batean sartzeko
». Batzuentzat Dakar-a negozio ederra dela, alegia.
Aurrekontu handi hori arintzeko sponsor bila ibili ohi dira eta gaitza izaten omen da horiek lortzea. «

Azkenean lagunek edo ezagunek ematen dizute laguntza
». Nafarroako Selene enpresaren kasua da.
Dakar-a prestatzeko, beraz, elementu bat behar da nagusiki: dirua. Eta prestakuntza fisikoa? Malariaren aurkako neurriak hartzeaz gain, ezer berezirik ez.


USTE BAINO SAMURRAGOA.

Basamortua, beroa, egarria... Dakar-eko pilotuak izerditan, gose eta egarriak jota, sofritzen irudikatu ditu batek baino gehiagok. Baina ez omen da hainbesterako. Egia da Indo 7 kilo gutxiagorekin itzuli dela. Baina, janariarekin arazorik ez omen da. Gauez ederki jaten omen dute; egunez, ordea, nekez. «

Etapa barruan jateaz ez zara gogoratu ere egiten. Gero, etapa amaitu, autoa ondo dagoela ikusi eta lasaitu egiten zara. Orduan, jaten duzu lasai
» esan digu 51 urteko aiarrak. Berorik ere ez omen dute pasa; tenperaturak ez zuen egunez 25-28 gradutik gora egin. Autoan aire egokitua zuten, gainera. Dena den, istripu bat izan edo galduz gero, ura beharrezkoa izaten da eta aukera zuten bakoitzean, autoaren zirrikitu txikienean botila sartzen zuten. Rallyaren amaieran 18 litro ur atera zituzten autotik. Janari poltsa bereziak ere eskaintzen ditu antolakuntzak.
Segurtasun arazoak ere kontrolpean dituzte. Antolakuntzak GPS sistema eramatera behartzen ditu. Galduz gero, GPSak autoaren posizio zehatza adieraziko dio pilotuari. Larrialdietarako kutxa prezintatu bat ere eraman ohi dute.
Barberena eta Indok hirugarren egunean izan zuten istripua. Zortea izan zuten, ordea, asistentziako kamioiak iritsi eta arazo mekanikoa konpontzeko aukera izan baitzuten. Arazo handirik gabeko etapa laburra zena, 20 orduko odisea izan zen eurentzat. Gaixo ere egon da Juan Mari. 40 graduko sukarra, eztula... Zer harrapatu ote zuen Afrikako lurralde haietan? Ezertxo ere ez. Itzultzean ulertu zuen ia Euskal Herri osoa ohean izan duen gripe madarikatua baino ez zela.


HARREMANAK.

Rallyak mundu horretan dabilena ezagutzeko parada ematen du. Parte hartzaileen arteko harremanak onak izaten omen dira, oro har. Aurten, Goardia Zibil ekipoarekin topo egin du euskal bikoteak eta, distantzi geografikoa medio-edo, ondo moldatu omen dira. Solidaritatea omen da nagusi istripu edo arazoren bat denean. Baina, bertakoekin, afrikarrekin, ba al dute harremanik? Nahi baino gutxiago. Lasterketaren erritmoak ez die aukera handirik ematen. «

Gehienez, etapa hasieran, umeak hurbiltzen zaizkizu eskean, `cadeau, cadeau' esanez
».
Atentatu mehatxua eta lau eguneko geldialdi famatuaren inguruan galdetu diogu Juan Mari Indori –Nigeretik Libiara munduko hegazkin handienetan, Antonov errusiarretan eraman zituzten–: «

Gu gara hor terroristak. Haiek euren ohitura eta tradizioak dituzte. Herri batean sartu baino lehen haren inguruan itzuli bat eman behar da, toki batzuk sakratuak dira eta ezin da bertan sartu, beste batzutan tribuaren buruzagiaren onespena behar da... eta gu dena zapaltzera joaten gara zuzenean gure ibilgailuekin
».
Geldialdi horrek bestelako ondorioak ere izan zituen. Egoera txarrean zeuden ibilgailuak berriro prest uzteko aukera izan zen. Horregatik, inoiz baino jende gehiagok lortu du lasterketa amaitzea. Beste urtetan amaitzen zutenak %40-50 baziren, aurtengoan %70 iritsi da Kairoko helmugara. Antolaketak jende gutxiago espero zuen, azken etapatan eta ur eta janari faltan izan dira.
Dakar-eko burrunbatik hurrun, etxera eta bere dekoratzaile lanetara itzuli den honetan, hara itzultzeko asmorik ote duen galdetu diogu Juan Mari Indori. Ezetz erantzun digu, nahikoa duela eta beste proiektu batzuk dituela. Baina iaz ere gauza bera esan omen zuten eta, itzuli eta hilabetera, berriro hurrengoa prestatzen hasiak ziren


Azkenak
Javier Milei eta bere arreba eroskeria trama batekin erlazionatu dituzte filtraturiko audio batzuek

Argentinako hainbat hedabidek Desgaitasun Agentzia Nazionalaren buru den Diego Spagnuoloren audioak zabaldu dituzte. Argentinako Gobernuan eroskeria dagoela aitortu eta azaldu du horietan Spagnuolok, eta ustelkeria kasu horren buruetako bat Argentinako presidente Javier Mileiren... [+]


2025-08-28 | Gedar
Bere historian lehen aldiz, 110.000 milioi euroko kapitalizazioa gainditu du Iberdrolak

Europako energia-enpresarik handiena da jada, eta bi handienetako bat munduan.


Frantziako Gobernuaren aurka “guztia blokeatzeko” deia indartzen ari da

Irailaren 10a izanen dute protestarako lehen hitzordua. 2018 urteko Jaka Horien mugimenduaren segipen gisa ikusten dute anitzek deia, nahiz eta alderdi politikoak eta sindikatuak dinamikari lotu izanak ezberdintzen dituen biak. François Bayrouren austeritate politikaren... [+]


Udazken beroa Frantzian?

2025ean hazkunde ekonomiko txikia (%0,6) ez da gai izango langabezia-tasak %8ko muga gainditzea saihesteko; Zor Publikoak bi bilioi euro (BPGren %115) gainditzen ditu EK-k ezarritako %60aren oso gainetik, eta Gastu Publikoak estratosferan jarraitzen du.

Horri gehitu behar... [+]


Alemaniak derrigorrezko zerbitzu militarra “beharrezkoa” denean ezarriko lukeen lege proiektua onartu du

Europako azken urteetako joerari jarraiki, derrigorrezko zerbitzu militarraren harrabotsa Alemaniara heldu da: SDP Alemaniako Alderdi Sozialdemokrata buru duen Defentsa Ministerioak borondatezko soldadutza ezarriko lukeen lege proiektua onartu du, "beharrezkoa" denean... [+]


Nafarroako lau pilotari ijitori omenaldia egin diete Mañuetako pilotalekuan

Flamenco On Fire jaialdian ospatu dute ijito komunitatearen, flamenkoaren eta pilotaren arteko harremana. Iruñeko Alde Zaharreko Mañueta pilotalekuan antolatu dute jaialdia, eta bertan omenaldia egin diete lau pilotari ijitori.


2025-08-28 | Jon Aleman Astitz
Supremazismo espainiarren “kontsentsu linguistikoa”

Eskubide linguistikoen ikuspegi integratzaile baten eskaintza dugu gaurkoa.

Espainiako supremazismo linguistikoa osasuntsu eta bizkor ageri zaigu, “hooligan” samalda anitz baten babesaz eta komunikabide indartsuez sustatua. Azken aurreko lagina Santi Martinezena... [+]


2025-08-28 | Iñaki Lasa Nuin
Gure jaiak

Euskal Herri osoan —beste herrialdeetan bezalatsu— jairik ez da falta. Negu giroan ere asko badira ospatzen direnak, uda-garaian ez da festa gabeko egunik. Egun-argi luzeak eta gau epelak jendea etxe zuloetatik kanpora, kalera ateratzeko aproposak dira eta jai giroan... [+]


2025-08-28 | LAB sindikatua
38 urteko garraiolari bat hil da Erriberrin

LABek jakin ahal izan duenez, Iruñeko garraiolari bat hil da asteazken goizaldean Erriberrin, lanerako zerabilen kamioia bidetik atera eta irauli ostean.


Polizia “talde zaurgarri”?

Azken asteetan bolo-bolo dabil Poliziaren eta, zehatzago esanda, Ertzaintzaren gaineko eztabaida. Tamalez, eztabaida piztearen arrazoia ez dira horiek Euskal Herri Langilearen kontra erabiltzen dituzten biolentzia eta jazarpen sistematikoa. Horren ordez, Ertzaintzaren eta bere... [+]


Hainbat ekintzailek bidea moztu diote Israel-Premier Tech txirrindularitza taldeari Espainiako Itzulian, Gazako genozidioarengatik

Hainbat lagun errepidera atera dira Palestinako banderak eta Gazako genozidioaren aurkako mezuak eskuan, eta Israelgo taldeko txirrindularien taldekako asteazkeneko erlojupekoa oztopatu dute. Etaparen ondoren argitaratutako ohar batean, taldeak manifestarien "ekintza... [+]


Martxoaren 15 eta 22an iraganen dira Ipar Euskal Herriko udal hauteskundeak

Bozketa arauei dagokionez hainbat aldaketa bideratu zituen maiatzaren 21ean bozkaturiko legediak. Bozkatzeko prozedura argiturik, abuztuaren 27an eman du hauteskundeen agendaren berri Frantziako Gobernuaren bozeramaileak.


Gabriel Aresti omentzen arteak bateratuz

LAIDA ikerketa taldeak Bermeoko Arrantzaleen museoan abuztuaren 28 eta 29 antolatutako ikastaroan egingo duen hitzaldiaren sintesia da Arestiren ekarpen artistikoa nabarmentzea.


Estefi Etxebeste
“Mentalki ongi prestatzea dirudiena baino garrantzitsuagoa da harri-jasotzean”

Abuztuaren 9an errekor berria ezarri zuen Estefi Etxebestek (Ituren, Nafarroa, 2002) Sunbillako Ramon Latasa pilotalekuan. 100 kiloko harria 59 aldiz goratu zuen, eta 2014an Idoia Etxeberriak ezarritako 56 altxaldiak gailendu.


2025-08-27 | Patxi Azparren
Askapen prozesu heterokroniko, poliedriko eta “kuantikoa”

Artikulu honek badu testuinguru bat lerroburuaren gainetik, Hernaniko Udalean Kontxita Beitiak aurkeztutako Euskal Euskal Errepublikaren aldeko mozioa onartu ez izana. Harira!

Prozesu heterokronikoa

Kultura judeokristau, musulmana eta platonismoaren ustez, denbora aurrera... [+]


Eguneraketa berriak daude