GERRA AURREKO ARGIZARI, ARDO ETA ARRATOI HILTZAILEAK
Loidi eta Zulaika etxe donostiarra izan zen aitzindarietako bat. 1927. urtean lehen aldiz iragarrita zituen bere ardoak Zeruko ARGIAn. Gerra bitartean jarraitu zuen etxe honek irakurleei Ciudad Realetik ekarritako ardoa edateko gonbidapena luzatuz. Ondoren, 60ko hamarkadan ere, astero-astero kontratatu zuen Loidi eta Zulaikak bere iragarkia aldizkari honetan.
«Erne, itxas-gizonak...! Esnai, itxas-bidariak...! Begiratu onuntz guziok...! Gure itxasoaren zakarraldiak nor eztue beldurtzen? (...) Kantauri itxasoaren nasketak, osoro biurriak dira; zenbat ontzi ta zenbat ondasun iraultzen ote ditu bere urpera? (...) Ez al zendukete atsegin aundia artuko, ta atseden bide bat izango, itxasoan galduaren ondoren, arrek ostua, lurrean norbaitek kitto egingo ba-lizute? Ona ba, bazkun kitolari bat; itxasoan galduak kito egiten dituena, zein dan? La Polar. Bazkun kitolari ixilkakoa».
1930. urtean Aspaime etxea hasi zen Zeruko ARGIAn bere «garratxak» (pastilak) iragartzen. Horrela dio iragarkiaren zati batek:
«Aspaime garratxak beste ezagun guzien gañetik daude. Ezta egoki ta jakintsuagorik. Agorako goxoak. Sendagai urrintsu ta ariñen zumoa berak bakarrik dute. Eztira usteltzen».
Urte berean Transatlantica itsasuntzi konpainiak bere zerbitzuak aurkeztu zituen. Hego Ameriketarako bidaiak eskaintzen zituen gehienbat, baina Filipinak, Txina eta Japoniara ere joaten ziren bere untziak. Ohar garrantzitsuak aipatzen zituen iragarkian bertan, «Ontzi guzietan badira medikua ta kapelaua» kasu, eta eskaintza berezi bat ere bazuen: «Familia osoentzat eta joan-etorria egin ezkero, saria gutxiago».
Etxebarria Gasteizko oilotegiak 1931n bere ateak zabaldu bezain laster ekin zion publizitateari, «olloak ipiñitako arrautz guztiak arretarik aundienaz kidekatzen» zirela esanez.
«Luzera aundia emango diezu zere eliz-argizariei, argizari bereziak erosten badituzu. (...) Itxasoz bestealdera ere bigaltzen dira».
Hamarkada horretan bertan Sabadelleko Juan Romeu Voltáren semeak ere Zeruko ARGIAren izaera erlijiosoa –eta honen irakurle askorena– agerian utzi zuen «Artilezko eunak erlijiosoentzat» iragarriz:
«Praile ta Monjari eskatzen diegu, eskatu nai duten eun-gaiaren zatitxo bat bialtzeko aren. Eta zein margo ta zein neuritakoak edo zer zabaltasun eta loditasunekoak nai dituzten adierazteko».
Ez ziren denak, ordea, bizitza espiritualari zuzendutakoak eta praktikotasunak ere bazuen tokia Zeruko ARGIAren orrietan:
«Nogat arratoi-iltzeko, edozein sagu ta arratoi-mota ondatzeko biderik erosoena, lasterrena ta eragingarriena da. Paketa 50 zentimotan saltzen da».
«`Euzkadi' izena dun jaboya onena da!! Toki guztietan saltzen da».
Koldo Izagirrek bere «Euskararen Historia txikia Donostian» lanean, publizitateari atal oso bat eskainirik, «Argia»ko iragarki esanguratsuenak bilduak ditu. Nekazariari zuzendutako asterokoa zen «Argia» eta hemen ere izaera hori publizitatean islatzen zen:
«Azirik onenak etxe onetan saltzen dira!! Juan Mokoroa. (...) Atozte guztiok aziak garbitzeko makinak ikustera!!».
Izagirreren arabera Mokoroa izan zen euskarazko publizitatean irudia sartu zuen lehena. Nekazaritza gaiez gain, bestelakorik ere iragartzen zen asterokoan: optikak, sendagileak, liburudendak... Batzuk Sabino Aranaren irakaspenei jarraiki idazten zituzten iragarkiak eta, badaezpada, azalpenak ere eransten zituzten:
«Betaurrekoak, bizki ta ikus-leyarrak (kristalak): ikuspide edo bista guzietarakoak. Urrutikuskiñak (teleskopioak). Egurasti eta goraztiak (barometro ta termometroak). Marlari-ziskuak (dibujorako estutxeak)».
Gerra aurreko erdarazko egunkari nazionalistetan –«El Día», «El Pueblo Vasco»...– ere topatu zituen Izagirrek euskarazko iragarki bakan batzuk. Baina, ale urri horiek funtzio testimoniala jokatzen zuten, egunkarion «euskal orrietan» kokaturik.
Gerra Zibilak, beste alor batzuetan bezala, etena ekarri zuen euskal prentsan eta, noski, euskarazko publizitatean. 50eko hamarkada arte iragarkiak ez ziren berriro euskaraz mintzatzen hasi. Ordutik egungo publizitate ereduetara euskal publizitateak ezagututako bilakaera ekarriko dugu orriotara datorren astean
Uztailak 8, 16 eta 21 izan dira greba egiteko ELA eta CCOO sindikatuek aukeratutako egunak. Kontsumorako Prezioen Indizea (KPI) eta soldatak parekatzea eta lanaldiak murriztea eskatzen dute.
Gero eta sarriagotan ikusten ditut nerabeak sufritzen. Irakasle naizenetik Bigarren Hezkuntzan, azken urteotan gero eta kasu bortitzagoen aurrean ikusi dut neure burua, eta hortxe batez ere hasten zaigu irakasleoi korapiloa. Nola lagundu nerabeari? Ikastetxean ordu asko... [+]
Langile batzordeak eta enpresak adostutako aurreakordioak 655tik 609ra murriztuko ditu kaleratzeak, gainerakoak birkokatuko dituzte. Astelehen arratsaldean jakin da langileen %78k babestu dutela akordioa. Nafarroako Gobernuak eta langile batzordeak etorkizunari begira,... [+]
Martxoaren 25ean Arabako Foru Aldundiak (AFA) eta Eusko Jaurlaritzak (EJ) prentsa-ohar bat atera zuten, hedabideetan nahiko zalaparta eragin zuena, Gobierno Vasco remite a la Ertzaintza dos piezas cerámicas del yacimiento de “Las Ermitas” por ver indicios de... [+]
Alde Zaharreko Ekimeneko Ana Sagastirekin hitz egin du Euskalerria Irratiak, bertako bizilagunek sanferminak nola bizi dituzten ezagutzeko. Bederatzi egunez eta 24 orduz soinua gehiegizkoa eta pixa usaina erabatekoa dela esan du. Jaia eta egunerokotasuna uztartzeko... [+]
Bai, eremu horren historia odoltsua da. Pena izan zen hainbeste jende hiltzea eta herri hori modu horretan kanporatua izatea, baina hainbestetan gertatu dira halakoak...! Gizakiok ez dugu erremediorik eta Historiak ez du atzera bueltarik. Egiten ari zirena gehiegizkoa zela... [+]
BDZ Israeli Boikota, Desinbertsioak eta Zigorrak mugimenduko (BDS nazioartean) ordezkaritza bat bildu berri da Donostiako Klasikoa antolatzen duen Oceta erakundeko arduradun batekin. Jakinarazi digu aurten, iaz ez bezala, lasterketara ez dela talde israeldarrik etorriko... [+]
Siriako armada Israelekin eta milizia drusoekin su-eten akordio batera iritsi bada ere, bi komunitateen arteko istiluek ez dute etenik Damasko hegoaldeko probintziako hiriburuan. Soldadu siriarrak As-Suwaydatik irten ondoren, Tel Avivek beduinoak bizi diren hainbat eremu... [+]
"Euskal Herriaren jazarpena elikatzen du Euskal Herriaren bakearen bidean egindako akordiotzat saldu duten honek", adierazi dute larunbatean Arrasaten eginiko prentsa agerraldian.
Igande arratsean ehunka herritarrek elkarretaratzea egin dute herriko plazan, "Poliziaren gehiegikeria" salatzeko. Azpeitiko Udalak udaltzainei elkartasuna adierazi die, eta, aldiz, Ertzaintzaren esku hartzea "gehiegizkoa" izan zela esan du.
Europar Batasuneko estatu kideen gehiengoak atzera bota du euskara, katalana eta galiziera EBn hizkuntza ofizialak izateko eskaera. Finantzazio eta arlo legalean hainbat "zalantza" dituztela plazaratu dute.
Agharas migratzaile imazighen elkartearen txosnan pertsona batek hainbat irain arrazista egin zituen. Erasoa salatzeko elkarretaratzea egin dute igandean Barakaldon.
Bilboko Konpartsak osatzen duten 27 taldeetatik hamahiruk erabaki dute AEBetako Coca-Cola multinazionalaren produktu guztiak kenduko dituztela haien txosnetatik, Israel palestinarren aurka egiten ari den genozidioaren konplize izatea leporatuta.
Gazako Osasun Ministerioaren arabera, Israelek 2023ko urrian zerrendaren aurkako oldarraldia gogortu zuenetik 86 palestinar hil dira gosez, horietatik 76 haurrak. Manifestazioak egin dituzte hainbat herrialde arabiarretan, Gazarako su-etena aldarrikatzeko eta palestinarrek... [+]
Berritu ala hil. Hori esaten diogu geure buruari. Ariketetatik ariketa gabeko alera, narraziotik gertuago, metaforarik gabe, zuzenago. Orain? Orain gehiago behar dugu. Narrazioago, ezmetaforatuago, ariketagabeago.
Pertsonaia bat sortuko dugu. Pertsona bat. Istorio batean... [+]