MANOLITO PLISTI-PLASTA ADOSEKO FAMILIA BERRIAN


1999ko abenduaren 12an
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu
Radio Nacionalen aritzeko jaio zen Manolito; baita berehala arrakasta lortu ere. Halaxe, bere tiradizoa hobeki baliatzeko, Carabancheleko mukizuak gazte literaturara egin zuen jauzi sona handia irabaziz, dagoeneko bost liburu argitaratu baitira. Astero gainera, gehigarri batean agertzen dira bere gorabeherak. Hori gutxi balitz, iaz film duina egin zuen Miguel Albadalejo zuzendariak, Elvira Lindoren beraren gidoi batean oinarrituta. Orain, antzerkira eramatea baino ez da falta pentsatu zuen Ados Teatroko Garbi Losadak.

«Jai daukat»
, esan zuen bere artean konpainia anitz lehia bizian zeudela bertsio teatralaren eskubideak nork eskuratuko jakitean. Zein baino zein ezagunagoa. Baina tira, saiatzeagatik ez da ezer galtzen. Elvirari deitzean, ezagutu nahi zuela bota zion Garbiri. Elkartu ahala, kimika ona somatu zuten elkarren artean. Orduan, Lindok bere senari kasu egin eta Ados Teatrori eskubideak ematea erabaki zuen, beste guztiak esku bete hortz utziz. Ados konpainiaz ongi hitz egin ziotela argudiatu zuen. Halaber, zerikusi handia izan du Manolitoren liburuek arrakasta gehien Madrilen ondotik Euskal Herrian izateak.


MANOLITOREN SEKRETUA.

Hitzontzi eta kontakatilua dugu Manolito. Baina, itxurak itxura, bizitzari buruzko gogoeta dakarkigute bere pasadizoek, umorea, ironia eta samurtasunez beteak; munduaren ikusmolde radiografikoa da berea, umeak nahiz helduak liluratzen dituena. Hain zuzen, hor dago 10 urteko ume honen xarma. Lindoren arabera, Manolitoren unibertsoa orainarekin baino helduok haurtzaroari buruzko ditugun oroitzapenekin egina dago. Hala, mundu guztiarentzako moduko antzezlana izatea du xede. Dena den, komedia zuria izanda ere, bide batez helduen mundua ikusmiran jartzen du, gure gizarteari begi kritikoez errepara diezaiogun; Carabanchelen bizitzeak horretarako parada ematen baitu.
Garbi Losadak prentsaurrean adierazi duenez, esketxak bata bestearen atzetik txirikordatu beharrean, hari nagusi bat nahi zuen. Hori da hain justu, lan hau taularatzerakoan izan duten zailtasun nagusia, Manolitoren menturak pasadizo laburrez baitaude osatuak. Beraz, taxuzko kontakizun bat atzeman behar zuten eta horren inguruan ordu eta erdiko istorio bateratua eraiki. Aitzakia, laugarren liburuko eszena hura izan da non La Sita maistrak klase osoa bakearen usoz jantziarazten duen kanta lehiaketa batean esku hartzeko. Lema haatik, ez da batere bakezalea: txikituko zaituztegu! Obran zehar, Manolitoren pentsamendu eta gertaerak abisatu gabe tartekatzen dira, hala nola: familia osoarentzako «Corte Ingles»era kimonoak erostera joango direnekoa, Yihadek betaurrekoak apurtzen dizkionekoa, karate egiten ari dela «Imbecil» anaiak aitona urrun-managailuarekin zafratzen duenekoa, klasekideek «pelota» deitzen diotenekoa, ikastetxera M.M iritsiko denekoa, maistrari kulero beltzak ote dituen galdetzen dionekoa, matematiketan «zero»a atera ondoren gurasoen zigorraren beldur ihesari emango dionekoa, eta abar.
Bere burutazioak biziarazteko, alde batetik bere ama, aita, aitona eta «Imbecil» anaia ditu lagun, baita La Luisa amaren bizilagun kuxkuxeroa ere. Bestetik, eskolako La Sita maistra mutxurdin ozpindua, eta bere klasekideak: etorkinen semea den Yihad, beti futbol atezainez jantzia doan Orejones, Susana kulero zikin eta M.M, Manolitoren neska eta defendatzaile sutsua bihurtuko dena. Baita psikologo argentinarra ere. Pertsonaia hauek guztiak gorpuzten sei antzezle aritzen dira. Konpainiako ohiko aktoreez gain (Koldo Losada, Mila Espiga, Jon Ezkurdia eta Nagore Aranburu), Iziar Suarez eta Juanlu Escudero fitxatu dituzte.
Martxora arteko bira bat lotu dute, besteak beste Valladolid, Oviedo, Kordoba, Palentzia, Zamora eta Leonera eramango dituena. Hurrengo emanaldiak Euskal Herrian, hilaren 15ean Bilbon eta Iruñean urtarrilaren 7 eta 8an izango ditugu. Euskarazko bertsioa halaber, prestatzen hasiak dira urtarrilean Getxon estreinatzeko

MANOLITO KAFEINARIK GABE

Ikusmin handia zegoen «premiere»n. Adosek goraipatzeko moduko ibilbidea baitarama. «Lamiak» antzezlan estimagarrian erakutsi zuena, «Desperrados» langabeziari buruzko obra freskoan berretsi zuten. Oraingoan, Manolito Gafotasen karamelu gozoa esku artean edukita, pentsatzekoa zen gozoki dastatuko zutela; baina gure irudiko, ez diote ahal zitzaion zuku guztia atera. Jakina, askoz erronka makurragoa da Manolitoren egokitzapenari lotzea aurrekoei baino. Ez hainbeste pasarteak ongi kateatzeari dagokionez, jendeak liburuekin konparaketa egingo duelako baizik. Eta hor, ez zaigu iruditzen Manolitoren izpiritua osorik jaso dutenik. Hain zuzen, pertsonaia literarioa ezagutzen duenari, agian deskafeinatu samarra egingo zaio antzezlana, baina ez makala delako, gertaera eta algarez josia baitago, liburuen nabardurak ilunpean geratzen direlako baizik. Esaterako, liburuan oso present dagoen Carabanchelgo giroa, hots, kartzela, autobusak, umeak, presoak, amak eta drogazaleak, obran zeharka baino ez dira aipatzen.
Era berean, liburuan, Manolitok zer gertatzen den baino, zerbaiten aurrean zer sentitzen duen kontatzen du. Ba, bere bakarrizketa horiek dira hain zuzen, obran lausotuak geratzen direnak, akaso erritmo biziak eraginda. Horren haritik, eszenaratzea abila da; arropez ziztu bizian aldatzen diren aktoreak bi eremutan mugitzen dira: ezkerrean Manolitoren etxea irudikatzen duena, eta eskolakoa bestea. Erdiko espazioan bistarazten diren proiekzioak halaber, lagungarri dira gertaldiak girotu eta haizea emateko.
Aktoreen antzezpen bikoitzari dagokionez, Mila Espiga, Jon Ezkurdia eta Juanlu Escudero txukun dabiltzala esan behar, helduen roletan bereziki umeenetan baino. Iziar Suarez ere fin dabil andereño eta bizilagunarena eginez. Koldo Losada Manolitoren azalean, haurren keinu eta mintzamoldean sinesgarri egon arren, kilika hori falta zaio pertsonaia biribilago egiteko. Aktore trebea izanik, bere esku dago erabateko bereganatze hori lortzea. Baina sinesgarriena, Nagore Aranburu dugu, zenbait unetan Koldori berari itzala egiteraino. Bere gorputz espresioa eta ahotsa modulatzeko ahalmena apartak dira.
Laburbilduz, erdizka asmatu arren, Manolito hau ez da hankamotz geratzen, erraz eta irri bat ezpainetan duzula ikusten da-eta. Helduentzako baino umeentzako moduko lana izanik ere, arrakasta erdietsiko du


Azkenak
Algortan izandako taldeko sexu-eraso baten ustezko egileetako bat atxilotzeko agindua eman dute

Getxoko 3. Instrukzio Epaitegiak atxilotze-agindua eman du 2023ko urrian Algortan jazotako talde sexu-eraso batean ustez parte hartu zuen egileetako baten aurka. Kasua sexu-eraso larri gisa sailkatu du magistratuak eta poliziari eskatu dio, gaztea aurkitzen dutenean, epaitegira... [+]


Sudango paramilitarrek asteburuan 300 zibil hil dituztela salatu dute, eta krisi humanitarioa areagotzen ari da

Giza eskubideen aldeko Sudango abokatu talde baten arabera, Sudan mendebaldeko hainbat herrixkari eraso egin zieten larunbatean eta igandean, eta zibilak tiroz hil edota bizirik erre zituzten, etxeetan giltzapetuta. UNICEFek salatu du Ipar Darfurgo 40.000 haur artatu zituztela... [+]


Delinkuentzia eta segurtasun eza, migratzaileak jipoitzeko aitzakia faltsuak

Jazarpen arrazistak eztanda egin du Espainiako Torre Pacheco herrian, Euskal Herrian ere ezagun zaizkigun diskurtsoak hauspotuta: immigrazioa lotzea delinkuentziaren, sexu-erasoen eta segurtasun faltaren gorakadari. Baina datuek frogatzen dute gezurra direla gorroto diskurtso... [+]


Israelen okupazioaren aurkako neurriak adosteko goi bilera egiten ari dira Bogotan

Hagako Taldeak deituta, Kolonbiak eta Hego afrikak antolatu dute gailurra. Herrialdeetako ordezkariez gain, Francesca Albanese Palestinar Lurraldeentzako NBEren errelatorea ere Bogotan da, eta Israelekin harreman oro etetea exijitu die. EBk adierazi du Netanyahuri bere aire... [+]


1.385 euroko gutxieneko soldata: Jaurlaritzaren azterketaren bi hutsune eta alde on bat

Eusko Jaurlaritzako Ekonomia, Lan eta Enplegu sailburu Mikel Torresek asteazken honetan aurkeztu du EAErako gutxieneko soldataren inguruan egindako azterketa, eta 1.385 eurorainoko kopurua jarri du erreferentzia moduan, "aurreikuspen baikorrenean". ELA eta LAB... [+]


Pentsiodunen Mugimendua omenduko dute Donostiako Piratek

Abuztuaren 9tik 17ra izango da Piraten Aste Nagusia, eta aurten "Auzolanari tiraka!" ariko direla adierazi dute. Abordatzea abuztuaren 11n izango da, eta Piraten Egun "berezia", hilaren 15ean.


2025-07-16 | Ahotsa.info
“Munduko festarik onenak” herriak erabakitzen duenean amaitzen dira

Bederatzi egun eta gau luzeren ostean, Iruñeak normaltasunera itzuli nahi du Sanferminak ixten dituen azken ekitaldiarekin: Villavesako entzierroa, non gaizki tratatzen den gauza bakarra parte hartzaileen gibela eta osasuna baita. Ekitaldi herrikoi honen ondoren hasten da... [+]


Espektakuluen tranpa

Semea futbol talde batean jolasten da eta, kurtso amaieran jokatutako hamaika torneoren artean, Athletic Cup-era gonbidatu dute bere ekipoa aurten. Txapelketak laurehun talde eta 5.000 futbolari inguru batu ditu; haur eta nerabe, senideak eta lagunak kontatu gabe. Itzelezko... [+]


Laranja-paperetan marraztutako boikotak

Cervera de la Marenda (Ipar Katalunia), 1906. Herriko emakume garraiatzaileak lan baldintza eskasen aurka altxa ziren. Espainiako eta Frantziako estatuetako trenbideen zabalera desberdinak eraginda, garraiatzaileek Mediterraneoko kostaldetik zetozen zitrikoak tren batzuetatik... [+]


2025-07-16 | Karmelo Landa
Zenbait traba eta bide bat

Gauzak ez dira horrela, baina horrelaxe daude, bai. Euskal erreferente politiko ofizialak Espainiara eta Frantziara begira daude Euskal Herrira bainoago. Estebanek eta Otegik etengabe kontseiluak ematen dizkiote Sánchezi gobernagarritasun modu berriaz eta Espainiako... [+]


Atera daitezela herriko plazara

Ekain amaieran iragan da Banka eta Urepeleko eskola publiko uztartuetako urte hondarreko ikusgarria. Eskola gehienetan bezala, Bankako ama-eskolako irakasleak eta Urepeleko lehen mailako bi irakasleek, hirurek elkarrekin, urtero antolatzen dute haurren emanaldi nagusia:... [+]


Nagusikeria

Berriz gertatu da. Bartzelonako Unibertsitateko ikerlari batzuek (emakumeak) salatu dituzte beren nagusiarengandik (gizona) jasandako sexu erasoak eta nagusikeria edo botere-gehiegikeria. Eta berriz ere, ospe handiko gizonaren aldeko adierazpena bultzatu dute, baita... [+]


2025-07-16 | Aingeru Epaltza
Garikoitzen itzala

Herria astekariaren ez hain aspaldiko aleak irakurtzea aski da antzemateko Mixel Garikoitzek Lapurdiko, Nafarroa Behereko eta Zuberoako gizarte nagusiki katolikoan utzitako arrastoaren sakonari.

Ibarreko Garakoitxeko semea, bertze ordezkaririk ez du Iparraldeak Erromako... [+]


Genozidioaren ekonomia Palestinan: Francesca Albanesek lotsagarri utzi ditu multinazionalak

Carrefour, CAF, Crédit Agricole, BlackRock... Francesca Albanese Palestinar Lurraldeentzako NBEko errelatore bereziak enpresa sare handi bat egin du Israel burutzen ari den Gazako genozidioaren konplize bere azken txostenean, eta horien arduradunak ikertzeko eskatu du... [+]


Eguneraketa berriak daude