MANOLITO PLISTI-PLASTA ADOSEKO FAMILIA BERRIAN


1999ko abenduaren 12an
Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas
Radio Nacionalen aritzeko jaio zen Manolito; baita berehala arrakasta lortu ere. Halaxe, bere tiradizoa hobeki baliatzeko, Carabancheleko mukizuak gazte literaturara egin zuen jauzi sona handia irabaziz, dagoeneko bost liburu argitaratu baitira. Astero gainera, gehigarri batean agertzen dira bere gorabeherak. Hori gutxi balitz, iaz film duina egin zuen Miguel Albadalejo zuzendariak, Elvira Lindoren beraren gidoi batean oinarrituta. Orain, antzerkira eramatea baino ez da falta pentsatu zuen Ados Teatroko Garbi Losadak.

«Jai daukat»
, esan zuen bere artean konpainia anitz lehia bizian zeudela bertsio teatralaren eskubideak nork eskuratuko jakitean. Zein baino zein ezagunagoa. Baina tira, saiatzeagatik ez da ezer galtzen. Elvirari deitzean, ezagutu nahi zuela bota zion Garbiri. Elkartu ahala, kimika ona somatu zuten elkarren artean. Orduan, Lindok bere senari kasu egin eta Ados Teatrori eskubideak ematea erabaki zuen, beste guztiak esku bete hortz utziz. Ados konpainiaz ongi hitz egin ziotela argudiatu zuen. Halaber, zerikusi handia izan du Manolitoren liburuek arrakasta gehien Madrilen ondotik Euskal Herrian izateak.


MANOLITOREN SEKRETUA.

Hitzontzi eta kontakatilua dugu Manolito. Baina, itxurak itxura, bizitzari buruzko gogoeta dakarkigute bere pasadizoek, umorea, ironia eta samurtasunez beteak; munduaren ikusmolde radiografikoa da berea, umeak nahiz helduak liluratzen dituena. Hain zuzen, hor dago 10 urteko ume honen xarma. Lindoren arabera, Manolitoren unibertsoa orainarekin baino helduok haurtzaroari buruzko ditugun oroitzapenekin egina dago. Hala, mundu guztiarentzako moduko antzezlana izatea du xede. Dena den, komedia zuria izanda ere, bide batez helduen mundua ikusmiran jartzen du, gure gizarteari begi kritikoez errepara diezaiogun; Carabanchelen bizitzeak horretarako parada ematen baitu.
Garbi Losadak prentsaurrean adierazi duenez, esketxak bata bestearen atzetik txirikordatu beharrean, hari nagusi bat nahi zuen. Hori da hain justu, lan hau taularatzerakoan izan duten zailtasun nagusia, Manolitoren menturak pasadizo laburrez baitaude osatuak. Beraz, taxuzko kontakizun bat atzeman behar zuten eta horren inguruan ordu eta erdiko istorio bateratua eraiki. Aitzakia, laugarren liburuko eszena hura izan da non La Sita maistrak klase osoa bakearen usoz jantziarazten duen kanta lehiaketa batean esku hartzeko. Lema haatik, ez da batere bakezalea: txikituko zaituztegu! Obran zehar, Manolitoren pentsamendu eta gertaerak abisatu gabe tartekatzen dira, hala nola: familia osoarentzako «Corte Ingles»era kimonoak erostera joango direnekoa, Yihadek betaurrekoak apurtzen dizkionekoa, karate egiten ari dela «Imbecil» anaiak aitona urrun-managailuarekin zafratzen duenekoa, klasekideek «pelota» deitzen diotenekoa, ikastetxera M.M iritsiko denekoa, maistrari kulero beltzak ote dituen galdetzen dionekoa, matematiketan «zero»a atera ondoren gurasoen zigorraren beldur ihesari emango dionekoa, eta abar.
Bere burutazioak biziarazteko, alde batetik bere ama, aita, aitona eta «Imbecil» anaia ditu lagun, baita La Luisa amaren bizilagun kuxkuxeroa ere. Bestetik, eskolako La Sita maistra mutxurdin ozpindua, eta bere klasekideak: etorkinen semea den Yihad, beti futbol atezainez jantzia doan Orejones, Susana kulero zikin eta M.M, Manolitoren neska eta defendatzaile sutsua bihurtuko dena. Baita psikologo argentinarra ere. Pertsonaia hauek guztiak gorpuzten sei antzezle aritzen dira. Konpainiako ohiko aktoreez gain (Koldo Losada, Mila Espiga, Jon Ezkurdia eta Nagore Aranburu), Iziar Suarez eta Juanlu Escudero fitxatu dituzte.
Martxora arteko bira bat lotu dute, besteak beste Valladolid, Oviedo, Kordoba, Palentzia, Zamora eta Leonera eramango dituena. Hurrengo emanaldiak Euskal Herrian, hilaren 15ean Bilbon eta Iruñean urtarrilaren 7 eta 8an izango ditugu. Euskarazko bertsioa halaber, prestatzen hasiak dira urtarrilean Getxon estreinatzeko

MANOLITO KAFEINARIK GABE

Ikusmin handia zegoen «premiere»n. Adosek goraipatzeko moduko ibilbidea baitarama. «Lamiak» antzezlan estimagarrian erakutsi zuena, «Desperrados» langabeziari buruzko obra freskoan berretsi zuten. Oraingoan, Manolito Gafotasen karamelu gozoa esku artean edukita, pentsatzekoa zen gozoki dastatuko zutela; baina gure irudiko, ez diote ahal zitzaion zuku guztia atera. Jakina, askoz erronka makurragoa da Manolitoren egokitzapenari lotzea aurrekoei baino. Ez hainbeste pasarteak ongi kateatzeari dagokionez, jendeak liburuekin konparaketa egingo duelako baizik. Eta hor, ez zaigu iruditzen Manolitoren izpiritua osorik jaso dutenik. Hain zuzen, pertsonaia literarioa ezagutzen duenari, agian deskafeinatu samarra egingo zaio antzezlana, baina ez makala delako, gertaera eta algarez josia baitago, liburuen nabardurak ilunpean geratzen direlako baizik. Esaterako, liburuan oso present dagoen Carabanchelgo giroa, hots, kartzela, autobusak, umeak, presoak, amak eta drogazaleak, obran zeharka baino ez dira aipatzen.
Era berean, liburuan, Manolitok zer gertatzen den baino, zerbaiten aurrean zer sentitzen duen kontatzen du. Ba, bere bakarrizketa horiek dira hain zuzen, obran lausotuak geratzen direnak, akaso erritmo biziak eraginda. Horren haritik, eszenaratzea abila da; arropez ziztu bizian aldatzen diren aktoreak bi eremutan mugitzen dira: ezkerrean Manolitoren etxea irudikatzen duena, eta eskolakoa bestea. Erdiko espazioan bistarazten diren proiekzioak halaber, lagungarri dira gertaldiak girotu eta haizea emateko.
Aktoreen antzezpen bikoitzari dagokionez, Mila Espiga, Jon Ezkurdia eta Juanlu Escudero txukun dabiltzala esan behar, helduen roletan bereziki umeenetan baino. Iziar Suarez ere fin dabil andereño eta bizilagunarena eginez. Koldo Losada Manolitoren azalean, haurren keinu eta mintzamoldean sinesgarri egon arren, kilika hori falta zaio pertsonaia biribilago egiteko. Aktore trebea izanik, bere esku dago erabateko bereganatze hori lortzea. Baina sinesgarriena, Nagore Aranburu dugu, zenbait unetan Koldori berari itzala egiteraino. Bere gorputz espresioa eta ahotsa modulatzeko ahalmena apartak dira.
Laburbilduz, erdizka asmatu arren, Manolito hau ez da hankamotz geratzen, erraz eta irri bat ezpainetan duzula ikusten da-eta. Helduentzako baino umeentzako moduko lana izanik ere, arrakasta erdietsiko du


Azkenak
Valle de Odietako makroetxaldearen epaiketa
Digestato kutsadura handia izan zen, eta isurketa, antza, Valle de Odietak eragin zuen

Astearte honetan egin da Valle de Odietako makroetxaldearen aurkako epaiketa Iruñeko Justizia Jauregian. Epaileak ebatzi behar du ea 2021ean haien lur sailetan egindako isuri baten ondorioz, lur eremu horiek larri kutsatu zituzten ala ez, eta nork eragin zuen. Aditu... [+]


2025-09-03 | ARGIA
Baionako Atalante zinema-ohia jarduera politiko eta kulturalerako okupatu du Kontseilu Sozialistak

Baionako Herriko Etxearen jabetzapean, eraikinak bost urte daramatza hutsik, eta espazio hori hartu du Ipar Euskal Herriko Kontseilu Sozialistak, “elkartzeko, kolektiboki pentsatzeko eta borrokak antolatzeko”.


Euskalduntze prozesu osoa doakoa izateko pausoak eskatu ditu AEK-k

Aurtengo ikasturtean A2 mailara arteko ikastaroetako dirua itzuliko dute EAEn, baita C1ekoak 16-18 urteko ikasleei ere. Nafarroan A1 mailan matrikularen prezioa itzuliko diete.


2025-09-03 | ARGIA
Israel-Premier Tech txirrindulari taldearen aurkako protestek Vueltaren Nafarroako etapa hartu dute

“Israelgo Estatuaren enbaxadore” gisa datozen txirrindulariei parte hartzen uzteagatik, zale ugarik protesta egin du Vueltaren aurka, hamargarren etapan. Irunberrin, errepidea mozten saiatu diren herritarrak baztertu eta bi pertsona identifikatu ditu Poliziak.


Venezuelak gezurtatu egin du AEBek ontzi baten aurka egindako erasoa

Trumpek asteartean baieztatu du Venezuelako ontzi bati eraso egin eta bertan zeuden 11 lagunak hil dituela. Hildakoak Tren de Aragua "talde terroristako" kideak zirela eta droga trafikoan ari zirela adierazi du Donald Trumpek. Venezuelak dio bideoa Adimen Artifizialez... [+]


Euskal Herriko Pentsiodunen Mugimendua:
“Jaurlaritzarena zehaztasunik eta daturik gabeko txosten politikoa da”

Pentsioak osatzeko 145.000 sinadura bildu dituen herri ekinaldi legegilea eztabaidatzeari ezezkoa eman ondoren, Euskal Herriko Pentsiodunen Mugimendua oso gogor agertu da Eusko Jaurlaritzaren jarrerarekin eta "bi aldiz engainatuta" sentitu direla azaldu du. EH Bilduk eta... [+]


Analisia |Txiki eta Otaegi, fusilamenduaren 50. urteurrena
2025: Egiaren Ministerioa

Gatazka politiko bat egon da azken 60 urteetan Euskal Herrian, eta horrek izan du bere bertsio biolentoa, ETAk bideratu duena, zeinari Espainiako Estatuak errepresioz eta estatu-terrorismoz erantzun dion. Sei hamarkadetan, ordea, biolentzia horiek ez dira berdin ikusi izan... [+]


2025-09-03 | Gedar
Beste sarraski bat itsasoan: 160 bat lagun hilak Mauritanian, ontzi bat hondoratzean

Kanaria uharteetako kostaldera iritsi nahian ari ziren, baina Mauritanian urperatu zen ontzia. Desagerturik jarraitzen dute 100 pertsonak baino gehiagok.


‘Txoloak, sudakak, moroak, payoponiak’

Chocón, Kolonbiako hiri batean, beltzak, indigenak eta mestizoak elkar bizitzari eusten saiatzen dira. Beltzek txoloak deitzen diete embera indigenei, eta emberek beren hizkuntzan hitz egiten dutenean, kristauez hitz egiteko esaten diete bai mestizoek eta bai beltzek... [+]


Normal plantak egiten

Hilotan, euskara sarritan izan dugu albiste. Txarrerako, euskaltzaleon artean nagusi den aldarte ezkorra ikusita. Baina euskararen egoera txarra dela ez da kontu berria, datuen bitartez beste zerbait iradoki den arren.

Har dezagun, adibidez, hizkuntzak irabazi ei dituen... [+]


2025-09-03 | Castillo Suárez
Maitasunaz

Akordatzen naiz Blanca Llum Vidal poeta maitasunaz hizketan entzun nuen lehendabiziko aldiaz. Bere esperientziaz aritu zen, besteak beste. Esan zuen bere ordura arteko bizitzan maitasuna beti amaitzen zela, baina maitasunak ez lukeela amaitu beharko sentituz bizi dela. Ez dela... [+]


Analisia
Zarataren erdian... noranzkoak

Euria ari du. Ekaitza. Egun beroegi baten ondorengo bustialdia. Eta tenperatura jaitsiera bedeinkatua. Ez dakit Galizia aldean euririk egin duen azken aldian, ez dakit suteak itzalita diren jada, eta etxetik irten behar izan zutenak itzuli ahal izan diren.

Komunikabideetan... [+]


Eguneraketa berriak daude