Z
eintzu dira Kontseilu Nagusiko hizkuntza gutxituen saileko buru gisara zure betebeharrak?
Hasteko erran behar dut, nire lanpostu hau sortu berria dela, eta ez dut ez xede zehatzik ez baldintzarik. Nire betebeharra, Kontseilu Nagusiak agintzen eta dituen eskuduntzen araberakoa da, ez aboro. Orokorki, bai gaskoiari bai euskarari sostengua emateko sortu da nire lanpostua. Erran behar dut alta, bakarra naizela. Ez naiz sail bateko burua. Buru bakarra naiz.
Azken sei hilabeteotan zein izan da burutu duzun lana, bada?
Ene lana, funtsean, Kontseilu Nagusia eta herri elkarteen arteko harremanak sustatzea da. Kontseilu Nagusiak onartu du bere aurrekontuan diru bat ematea euskaraz nahiz biarnesez ari diren herri elkarteei. Hori da azpimarragarriena nik uste. Eremu ezberdinetan ari diren elkarte hauekin harremanak zertan diren, eta plangintza bat aurkeztu berri dut Kontseilu Nagusian. Orain, plangintza onartzearen beha naiz.
Eta nolakoa izan da elkarte ezberdineko partaideekin izaniko harremana?
Goizegi da bilan baten egiteko. Besteak beste, AEK, IKAS, Seaska nahiz Kalandreta, Ikas-Bi elkartearen ordezkariekin bildu naiz, banaka. Haien proiektuak nola dauden aztertu ditugu. Nik beren txostenei jarraipena egiten diet, eta nire esperantza da elkarte hauen proiektuak Akitaniak Estatuarekin sina lezakeen hitzarmen batean sartzea. Horixe da gure helburua. Baina ni teknikari bat besterik ez naiz.
Hedabide alorrean ari diren elkarteekiko harremana ere landu al duzu?
Bai. Alor horretan bederen nire izendatzeak irekidura bat gehiago ekarri du, lehen ez baitzen nehor arduratzen. Euskal Irratiak edota Okzitaniako Radio Pays-ekin bildu naiz.
Nolako dinamika dago Biarnoan okzitanieraren inguruan?
Hemen ere elkarteak daude. Euskal Kultur Erakundearen antzeko bat «Etudes Occitaines» deitua. Oro har, Biarnoko kultur zentroak eta elkarteak egoera zailean daude. Ipar Euskal Herriko egoera ahula dela uste badugu, hemen are ahulago da herri mugimendua.
Hizkuntz Kontseiluaren aferaz zer iritzi duzu?
Oixtian aipaturiko Estatua eta Akitania Erregioaren arteko hitzarmena gauzatzen bada, naski, Hizkuntz Kontseilua eratuko da. Alta, afera biziki konplikatua da. Hautetsien artean ere diferentziak daude. Batzurentzat Kontseilu hori gehiegizkoa da, beste batzurentzako ez aski. Artean, euskaldunok gara petzero, bistan da
Konstituzioa oztopo
Frantziako hizkuntza gutxituen auzia ez omen da ezker eta eskuinaren arteko kontua. Gisa horretara uste dute behintzat, herri gutxituen alde lanean ari diren erakunde eta elkarteko partaideek. Politiko frantziarrak –herri minorizatuen izenean kargudun abertzalerik ez dago– nagusiak izaki, intuizioz mugitzen dira auzi honetan. Politikaren eragileen arteko kontua da handi-handika; politiko bakoitzaren baitan garatzen ari den sentsibilitateen araberakoa, funtsean. Politikoen beren konbikzioak aldatuz eta eboluzionatzen ari dira hizkuntza gutxituei buruz, nolabait. Badago betiere, konbikzioak aldarazten dituen faktoreak naski. Hizkuntza gutxituen kasuan, eskualde bakoitzean, herritarren kontzientzia handitu da azken hamarkada honetan. Inkestek erakusten dutenez, herritar gehienak babes gabeko hizkuntzak salbatzearen alde agertzen dira. Frantzia Europan sartzearekin batera, herritar norberak kontzientzia amini bat gehiago hartu du bere nortasunaz, antza. Frantses herritarren nortasun mugatzailea Frantziako Konstituzioa bera da: hizkuntza frantsesa da bakarra Estatuan.
Hori dela-eta, Pirinio Atlantikoetako Departamenduko Kontseilu Nagusiak Frantziako Konstituzioaren 2. artikulua aldatzea eskatu du aurten. Francois Bayrou kontseilari nagusiak aurkezturiko mozioaren alde agertu ziren hautetsi sozialista guztiak. Departamenduko ezkertiarrek eta zentristek bat egiten dute puntu honetan, Baigorriko auzapeza –UDFko– Marcel Monlog hautetsiak salbu. RPRko hautestien artean, 13tik 6 Konstituzioa aldatzeko agertu dira. Konparazione, Garaziko Michel Intxauspe kontseilaria alde dago, eta Donibane Lohizuneko Michele Alliot-Marie kontseilaria kontra izan gabe, Jacques Chiracen alde agertu ohi da. Honen ustez «Europako Kartari buruzko hainbat puntu nekez aplikatu ahal izango da»