MENDEAREN ISATSEAN HEGAKA
Halaxe, Fermin Ayo, Oscar Epelde, eta Cesar Sabaliak lanari gogo biziz ekin diote, historia aholkulari gisa Alberto Letona dutela. Koordinatzailea Carmen Baroja izan da, eta ekoizleak berriz, Gurutze Lizarralde eta Joserra Plaza. Irudiak lortzeko FORTAk (Telebista autonomikoen elkarteak) Reuters agentziari erosi dion artxibo oparoa erabili dute, orora 40 ordutik gorako materiala eta 3.800 berri biltzen dituena, baita ETBko artxiboa ere.
Emaitza, ordubete inguruko bi saio dira. Euskarazko laburpenean hiru lagun baino ez dira solastuko Jose Mari Iriondok egin dituen elkarrizketen bidez: Maria Bengoetxea ermuarra, Berastegiko Joxe Azpiroz eta Ramon Labaien tolosarra. Halaber, Iriondok gidari lanak egingo ditu, gai guztiak ikutuz, aipatu hiru lagunen ikusmolde pertsonaletik baina, irudiak pasadizoen neurrira egokituz.
Gaztelerazkoa berriz, orokorragoa da. Munta handiko jazoeren kontura, elkarrizketatuak beste molde batekoak izango dira, adituak gehiago, gertaeren azterketa egiteari atxikiak. Besteak beste, Garcia Cortazar, Manu Leginetxe, Javier Sadaba eta Nestor Basterretxea historia, politika eta kulturaz mintzatuko dira.
Zazpi atal garrantzitsu bereizi dituzte: historia eta politika, osasuna, zientzia eta teknologia, humanitatea, ekonomia, artea eta ingurugiroa. Atal bakoitza halaber, 47 azpiatalez osatua dago, historiako gertaera aipagarrienen berri emateko, hala nola, errusiar iraultza, exodo urbanoa, Errepublika, garraiobideen garapena, penizilinaren asmakuntza, 1929ko «Crack»a, edo ilargian lurrartzea. Ingurugiroaren atalean kasu, baso eta oihanen galeraz ariko dira. Historia eta politikan aldiz, Espainiako Gerra Zibila eta II. Mundu Gerraz.
«baina ez genuen hori egin nahi, horrek dena baldintzatzen dizulako. Beraz, lantaldea elkartu eta denon artean XX. mendeaz genituen oroitzapenak gogora ekarri genituen. Oroitzen genuen oro bota genuen eta ondoren, gaika sailkatu. 200 bat gertakari atera ziren. Horrela hasi ginen atal eta azpiataletan banatzen»
«adibidez, minutu bakar batean, zinemaren historia hastapenetik gaur egun arte laburtu behar izatea, arte izatetik industria bilakatu arteko prozesu hori. Eta ziztu bizian bada ere, euskal zinemaren berri ere eman dugu».
«Esaterako, Bigarren Mundu Gerrako irudi asko dago oiloipurdia jartzeko modukoa. Hala ere, irudiak bezain zirraragarria jendeak bataila batean parte hartu eta gero azaltzen duena da. Kontuak atera, 3.800 berri bata bestearen atzetik ikusita, dena estatistika bisual hutsa bihurtzen zaizu»
Musikari dagokionez, mendean gaindi sortu den doinu ezberdinak izango dira entzungai irudiei kontrastea eman diezaieten.
«zeharo zaila dela betiko ikuspuntua ez ematea, nahiz eta jakin badakigun historia garaileek idatzia dela; berauek hautatu dituzte titularrak eta aldeko bertsioa, egia oso maiz lurperatuz edo gezurtzat joz. Hori da pena gehien ematen didana. Ideala, planteamendu alternatibo bat eskaintzea litzateke. Zoritxarrez, egiturak berak eskatzen dizu bertsio ofizialari lotzea. Baina tira, badira beste irtenbideak; Gunter Grass Nobel saridunak «Nire mendea» liburuan egin duena horren adierazgarri da, gizaldi honen kontaketa egin baitu, baina galtzaileen ikuspuntutik begiratuta. Beraz, ez da ezinezkoa; irudien faltan elkarrizketen bidez oreka genezake hori; jakina, denbora gehiago beharko genuke hori taxuz prestatzeko»
Itxura batean, medikuntzako aurrerapenei esker, XXI. mendean, herrialde garatuetako gizaki andana 120 urte bizitzera iritsiko da. Horren arabera, oso litekeena da lerro hauek irakurriko dituen baten bat XXII. mendearen lekuko izatea. Guk ez bezala, gerren amaiera eta aberastasunaren egiazko banaketa ikusiko ahal ditu! Tamalez, beldur gara gizakia dela iraganetik ikasten ez duen ugaztun bakarra
Zerk lotzen ditu Galesko muino berdeak eta Patagoniako basamortu hotzak? Bada, hil nahi ez duen hizkuntza batek. Noelia Sánchez Jenkinsen arbasoak 1865ean lehorreratu ziren Patagonian (Argentina). Galesetik iritsi ziren, britainiarrek inposatutako zapalkuntzatik ihesean... [+]
Espainiako Gobernuak Europako Batzordeari egindako eskaerari Euskal Herriko, Kataluniako eta Galiziako 28 unibertsitatek babesa eman diote. Salvador Illa Kataluniako Generalitateko presidenteak eta Imanol Pradales lehendakariak eskutitz bat sinatu dute eskaerari babesa... [+]
Bilera akigarria izan zuten asteazkenean Eskirozko BSHko lan batzordeko kideek eta multinazional alemaniarraren zuzendaritzako kideek: aurreakordioa lortu zuten UGT, CCOO, ATTIS eta Solidarik (17 ordezkaritik gehiengoa dute 12 kiderekin) eta ez dute mahai gainean jarritakoa... [+]
Gaztetape (Getaria) eta Muriola (Barrika) hondartzak 2050. urterako desager daitezke Greenpeaceren txostenaren arabera. Itzurun (Zumaia), Karraspio (Mendexa), Isuntza (Lekeitio) eta Azkorri (Getxo) hondartzek hedaduraren erdia gal dezakete.
Nafarroako Gobernuak espetxeetako osasun zerbitzuaren eskumena eskuratu zuenetik, baliabideak “indartu” dituzten arren, presoek nabarmendu dute ez diela sobera eragin egunerokoan.
Hezkuntza Sailak 2025-2026 ikasturtearen antolaketa bigarren hezkuntzako ikastetxe publikoetan ebazpena argitaratu du. Urteroko agiria da, uztail hasierakoa; ikasturte-hasierako ebazpena esaten diogu.
Aurtengoan, hauxe jasotzen du euskarazko bertsioak:... [+]
Artziniegako Udalak mezua zabaldu du gertatutakoa gaitzesteko eta elkartasuna adierazteko irainak jaso dituzten herritarrei.
Duela bi urte Aranzadi Zientzia Elkarteak neandertalek egindako harrizko tresna batzuk eta haiek jandako animalien hezurrak aurkitu zituzten San Adriango koban. Horrela jakin zuten neandertalek duela 40.000 urte koba hori erabili zutela. Aurten egin duten indusketa-kanpainan... [+]
WeTransferren baldintza berri gaiztoen aurrean, alternatibarik? Bai, pare bat, edo bien arteko konbinazioa. Enkriptazioa edo/eta Tori.eus zerbitzu euskalduna erabiltzea.
Georges Ibrahim Abdallah, Frantzian 40 urteko espetxealdia igaro ondoren kaleratuko dute. Palestinaren askatasunaren aldeko militantea, Libanoko Frakzio Armatu Iraultzailearen sortzailea izan zen, eta diplomazialari israeldar eta amerikar bana hiltzeaz akusatu zuten. Inoiz... [+]
Azken sei urteotan Piztu Donostia eragile sozialaren talde motorra osatu dugunoi txanda pasatzeko unea iritsi zaigu, mila gai eta beste mila fronte zabalik geratzen diren arren.
Duela sei urte Eneko Goiak, PSOEren laguntzarekin, osaturiko Donostiako Udalak bideratzen zuen... [+]
Ekainaren 13an hasi eta 24an amaitu zena “12 Egunetako Gerra” bezala ezagutuko da aurrerantzean. Gauza harrigarri batzuk gertatu ziren bertan, pentsaezinak ordura arte. Nahiz eta lerro hauek idaztean egun gutxi igaro diren bukatu zenetik, ondorio batzuk atera... [+]
UEMAren zuzendaritza batzordeko kideek hedabideen aurrean agerraldia egin dute ostegun eguerdian Zarautzen, Espainiako Auzitegi Gorenaren azken epai euskarafoboa salatzeko. Epaia "larria" dela adierazi dute, eta batez ere udalerri euskaldunei eta euskaraz aritzen... [+]
Nerea Kortajarena EH Bilduko legebiltzakideak prentsa agerraldi batean esan du Eusko Legebiltzarrean dauden "gehiengoak" baliatu beharko liratekeela "hizkuntza politika berri bat ahalbidetzeko".
Maria Ubarretxena Eusko Jaurlaritzako bozeramailearen esanetan, “indar politiko batzuk erabaki politikoak judizializatzen ari dira”.