Beruete inguruan: Kixote Mantxakoaren errota biraka


1999ko azaroaren 21ean
Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas
Mendi magalen artean dago kokatuta Beruete herria, dotorea bera eta are gehiago bere inguruak. Pagadi, soro eta larreen artean murgildu beharko dugu gaurko ateraldian, antzinako aztarnak ezagutu nahi baditugu bederen. Herri hau XII. mendeko errege hiribildua izan zen. Mendi hauetan trikuharri, harrespil eta koba zenbaitetan aurkitutako aztarnak kontuan izanik, gizakia bertan aspalditik bizi zela pentsa daiteke. Beruete udalerriko mugetan barna Aritz Ireber trikuharri estazioa dago, bortz-edo trikuharri biltzen dituena, baina Basaburuko beste estazioan gehiago dira oraindik. Ondare arkeologiko eta naturalaz gain, herria ospetsua da bertan dauden jatetxeengatik, batetik herriko ostatua eta bestetik sagardotegia. Hau guztia kontuan hartuta txango hau egitera ausartzea merezi du. Kilometro kopurua ikusita, laburra iruditu arren, ez da sobera erraza. Hasierako kilometroak gorantz dira, errepidez, gerokoak ordea, pistetatik, baina puntu garaietara iristeko, hots, errotetara, malda gogorrak aurkituko ditugu. Bigarren zatian, lurrezko mendi bideetatik gora egiten dugu lepo batera arte. Handik behera eginez, bide estuetara pasako gara, zenbait tokitan txirringaren gainean jarraitzea trebezia hutsa izango delarik. Otzolatik aurrera harri soltez osaturiko pista batetik joan beharko dugu, egin berria duten ur emariaren gainetik.
Herriko plazatik abiatuko gara gaurkoan, ostatua dagoen lekutik, hain zuzen. Behera jo behar dugu metro gutxi batzuetan, laster zuzenean gora doan kaletik, ekialdeko norabidean, landetxe bat topatuko dugularik. Hauxe izango da herritik aterako gaituen errepidea, eta gure aldapen hasiera. Hurrengo kilometroetan zehar ez dago galtzerik, baina bai landatar paisaje hauetaz gozatzerik. Iturri bat aurkituko dugu ezker aldean, eraikin berri baten parean, baina aurrerago aurkituko dugunaren ura hobea da. (3,2km) Lepo batera iritsiko gara, non asfaltoa amaitzen den; bertan bidegurutze bat dago, lau pistekin, gure bidea ia zuzen abiatzen dena izango da. Zuhaitzen artean izango dira hurrengo kilometroak, berriz beste lepo edo mendate batera arte, non GRarekin gurutzatuko garen, eta bihurgunea amaitzen denean iturri garden eta fresko bat dago. Aurrera jarraituz laurehun bat metrotara eskuinean ataka bat dago, arretaz begiratu, gero hortik jarraituko baitugu (5,8 km). Baina oraingoz, segi dezagun pista, jada ikusiak ditugun haize errotetara joateko. Bertze bi ataka ikusiko ditugu eskuin aldetik, lehena Launtze tontorrera ere eramaten duena eta bestea Zuparrobi aldera. (8,3 km) Metalezko langa bat topatuko dugu, giltzaz itxita, baina alboetatik txirringaz igarotzea ez da inolako eragozpena. Ehun bat metro aurrerago bidegurutze bat dago eta gure norabidea eskuinekoa izango da. Geroago beste pista batekin topo egingo dugu (8,9 km), bertan eskuinetik gora segi eta patxadaz hartu, aldapa gogorrenak hemen aurkituko ditugulako. Pista hau porlanezkoa da eta atzera egiteko tentaziorik ez dugu izango. Goiko aldea gureganatu dugunean jarraitu pittin bat gehiago 20 zenbakia duen errota ikusi arte, han Zuparrobi mendiko gutunontzia baitago eta hemen egin dezakegu atsedenaldi ederra paisajeaz gozatzeko, Leitzaran harana eta Malerrekakoa ikusgai ditugularik.
Itzulia bide beretik izango da, baina lehenengo gurutzean aukera bat proposatuko dugu, denboraz eta indarrez ongi dabiltzanentzat. Beherantz jarraituz gero Kornietako parke eolikora iritsiko zarete, 2,3 kilometroan dagoen beste bidegurutzera arte. Handik aurrera ere jarrai daiteke oraindik, baina norberak ikusiko du eta neurtuko ditu bere indarrak. (Distantzia hau ez dugu zenbatu hurrengo erreferentzietan). Honela, aurrez aipaturiko atakara joan beharko dugu (14,6 km). Hemendik aurrera bideak lurrezkoak izateaz gain, lokatza aurkituko dugu zenbait lekutan eta ez ahantzi zuhaitzen azpitik goazela eta kontuz, beraz, sustraiekin. Aurrerago beste ataka bat dago eta handik malda Bi Aizpen Sepulture trikuharria ikusteko. Bertan, ezkerretik jarraituz Laontze mendira igoko gara, ikuspuntu ederra da-eta. Jaistean, trikuharriaren ezkerretik behera doan pista hartuko dugu eta, berriz gora egin aurretik ezkerrean dagoen askara joan behar dugu (17,3km). Bertan ataka bat dago eta honen ondotik, bide estu bat basorantz zuzentzen da, hau da gure helburua. Kontuz, hasieran bidea estua baita eta gainera sustraiek okerragoa bihurtzen dute. Amildegitxo bati ere erreparatu beharko diogu. Laurehun metro aurrerago, eskuinetik bidexka bat irteten da, baina guk ertzetik joko dugu apur bat gehiago, laster eskuinetik Otzola harana gureganatzeko. Kontuz (18,2 km), eskuinera jo eta hirurehun bat metrotan, lasai hartu, nahiko zaila da-eta txirringaren gainean mantentzea. Geroago langa bat aurkituko dugu, Beruete eta Arraras udalerrien muga eta, ondoren, lautadan, iturri eta errekatxoa.
Otzolako harana arras polita da eta xarmaz beteriko eremua dugu, larre, zuhaitz eta urek freskotasun eta bake giroa sortuz. Gainera, harrespil bat zegoen iturritik gertu, tamalez larredia sortzeko sartutako makineriarekin hondatua. Erreka erreferentziatzat hartuz, ibarraren estugunean bidegurutze bat dago, gure norabidea, ura ezkerraldean utziz abiatzen den pista da, ur jauzi dotoreak ikusgai ditugularik. (19,4km). Hemendik aurrera ur emari baten gainetik ibili beharko dugu. Basoan murgildurik gaudela, (21 km) ezkerrean ikusgai izango dugu leize sakon bat. Bere egitura harrigarria da, geruzak bertikalki egituraturik baitaude. Ataka batekin topo egingo dugu aurrerago eta, gainditu bezain pronto, bidegurutzea eskuinetik jarraitu behar da (21,8 km). Aldapak behera egin eta kitto errepidean izango gara, eta bertatik plazara ezer gutxi gelditzen da, gure ibilbidea finitzeko, baita hurrengo beste bat arte gogoz itxoiteko ere
Energia eolikoaren aldeko apustua

Nafarroan energia berriztagarrien artean gehien erabiltzen ari dena eolikoa da. Nafarroako erkidegoan sei zonaldeetan eraiki dira jada parke handiak: Leitza, El Perdon, Alaiz, Gerinda, Izko eta hegoaldeko mugan Buñuel. Antza denez, badira ere aurreikusiak beste toki batzuk. Gaur egun energia berriztagarri mota honetan inbertsio gehien egiten ari den probintzia dugu Nafarroa. Nafarroako Gobernuak energia honetaz baliatu nahi duten etxeei ere dirulaguntzak eskaintzen dizkie.
Errota erraldoi hauek alde okerrik ere badute. Ekologistek salatzen dutenez, errotak eraikitzeko lurra mugitu behar da eta erosoago lan egiteko pistak irekitzen dituzte. Dena dela, aurrerantzean gure txangoetan, halako erraldoiak ikusten ohitu beharko dugu, toki askotan ezartzen hari baitira


Azkenak
Piano bikaina, Biarritzen

Zer: Biarritz Piano Festival. Amaierako errezitaldia. Benjamin Grosvenor, pianoa. 

Egitaraua: Schumann eta Moussorgskyren lanak

Lekua: Biarritzeko ‘Espace Bellevue’.

Data: abuztuaren 8a.

-------------------------

Biarritz Piano Festival... [+]


Putin eta Trump ostiralean bilduko dira, baina Zelenskik argi utzi du Ukrainak ez duela “lurralderik oparituko”

AEBetako presidenteak Ukrainarekin su-eten akordio batera iristeko ezarritako epea amaituta, Alaskan bilduko dira Trump eta Putin ostiralean. Bloomberg hedabidearen arabera, Errusia eta AEBak gerra "izozteko" plan bat prestatzen ari dira, Moskuk orain arte Ukrainan... [+]


Aldatu Gidoiak ere salatu du IB3 Balearretako telebistak gaztelerazko edukia areagotu dituela

IB3 telebista publikoaren neurria "katalanaren aurkako erasotzat" jo dute katalanaren normalizazioaren aldeko zenbait eragilek, eta "berehalako zuzenketa" eskatu dute. Zuzendaritza aldaketa izan da berriki kate publikoan, PP eta VOXen botoei... [+]


Amaya, altxor ia ezezagun hori

Zer: Euskadiko Orkestra

Zuzendaria: Diego Martin-Etxebarria. Easo Abesbatza

Zuzendaria: Gorka Miranda

Bakarlariak: Arantza Ezenarro, Gillen Munguía, Marifé Nogales, Lucía Gómez, Juan Laborería, José Manuel Díaz, Darío Maya, Luken... [+]


Sañu Bizirik: “Statkraft enpresari alfonbra gorria jartzetik, herri presioari esker udalak parke eolikoari helegitea jartzera igaro dira”

Eusko Jaurlaritzako Industria, Trantsizio Energetiko eta Jasangarritasun sailak ingurumen baimena ukatu dio Piaspe egitasmoari, Statkraft enpresak Azpeitia, Zestoa eta Errezil artean eraiki nahi dituen errotek eta argindarra garraiatzeko azpiegiturek eragingo... [+]


26 urteko nafar bat hil da Pirinioetan

Russell mendian gertatu da ezbeharra, amildegi batetik jausita. Gaztea Iruñekoa zen.


Zarrakazteluko sutea perimetratu eta kontrolpean dute suhiltzaileek

Suhiltzaileek itzaltze lanetan jarraitzen duten arren, egonkortu dute kontrolik gabeko sutea. Espainiako Gobernuak larrialdi aurreko faserako plana onartu du, autonomia erkidegoen eta Espainiako Gobernuaren arteko komunikazioa hobetzeko; dena den, larrialdien kudeaketa autonomia... [+]


HAMABI URTEZ ETXEA EZKUTALEKU
“Zorte asko ukan dugu, eta bizitza interesgarria”

Marijo Louis paristarra da sortzez, 1977an heldu zen Miarritzera Euskal Herriko borrokek erakarrita. Josetxo Otegi zizurkildarrak 1983an pasa zuen muga Gipuzkoatik Lapurdira, Poliziatik ihesi. AEK-ko irakasle eta ikasle zirela ezagutu zuten elkar. 1986an, GALen atentatuen,... [+]


2025-08-12 | Mikel Aramendi
Zergatik halako muga-zerga AEBek Indiari?

Asteko albiste nagusietako bat izan da, zalantzarik gabe: ehuneko 50eko muga-zerga ezarri die Trump administrazioak Indiatik datozkien esportazioei. Brasilekin parekatuta, zerga estatubatuar astunenak pairatu beharko dituen ekonomia handia izango da, aldaketarik ezean,... [+]


2025-08-12 | ARGIA
GOMENDIOAK | Hiru disko fresko, gozatzeko

Goizegi Hiltzeko 
Ødei
Autoekoizpena, 2025
53 min.

Ulertzen nauten herrian ez da musika hau entzuten. Rap musikak akaso urte okerragoak izan ditu Euskal Herrian, baina oraindik ez da beste batzuen altuerara heldua. Denentzat ditu koplak Odei Barroso... [+]


Espainiako Gobernua Kanarietan dauden 827 asilo eskatzaile lekualdatzen hasi da

Auzitegi Gorenak martxoan ebatzitakoari jarraiki, astelehenean irletatik penintsulako adin txikikoentzako zentroetara lekualdatuko dituzte zortzi asilo eskatzaile. Gobernuak adierazi du adin txikikoen babes sarean integratzeaz arduratuko den etorkinen %90 maliar jatorrikoak... [+]


Getariako Salbatore jaietan emakume baten aurkako “eraso larri” bat salatu, eta egitaraua bertan behera utzi dute

Getariako txosnagunean eta Aian egin dute elkarretaratze isila. Jai batzordeak txosnak itxi zituen.


Gizon bat atxilotu dute Erriberagoitian beste bat hiltzea leporatuta

Gizona Bilorian (Araba) hil dute, ustezko hiltzailea atxilotu dute Añanan (Araba).  


Al Jazeerako bost kazetari hil ditu Israelek

Hildako kazetarietako bat Anas al-Sharif da, palestinarren genozidioa zerrendatik kontatzen dutenen artean ezagunenetako bat. Al Jazeera hedabideak adierazi du Israel errudun dela Gazako sarraskia barnetik azaleratzen duten kazetariak nahita hiltzeagatik, eta horrela sarraskia... [+]


Zarrakazteluko sutea kontrolatzeko lanetan jarraitzen dute suhiltzaileek

Larunbat gauean hasi zen sutea Zarrakaztelu eta Figerol lotzen dituen errepideko pinudi batean. Herritarrentzat arriskurik ez dago momentuz, gobernuak adierazi duenez. Gizakiek eragindako sutea dela jakinarazi du gobernuak.


Eguneraketa berriak daude