SARA 1941: BARANDIARAN

Norberaren herrian ere badela atzerririk diotso eguneroko bizitzak. Larrun mendiaren begiradapean, eta Ibarsoro-berria etxetik Bidarteara aldatuagatik, herriminez eri da. Euskal Herrian egonik erbestean sentitzen da Jose Migel Barandiaran. Gerratik ihesi aterpe bila dabilenentzat, zail da atzerrian ez sentitzea. Asko utzi du atzean.
Edonola ere, herri ederra da Sara. Bertan egon zen Axular erretore, bertakoa da Elisanburu olerkaria. Kanpotik etorria, urte asko eman zuen Saran Webster artzain anglikanoak. Saran idatzi zuen «Basque legends» sonatua. Saran argitu zuen nor zen Altabiskarko kantu apokrifoaren benetako egilea. Gainera, ez dago bakarrik, gerratik ihesi hauek ere, Saran dira Aingeru Irigarai, Larrekoren semea eta baita Labaien tolosarra ere. Ikusten ditu, bera bezalaxe denboraren zaldi alderraiari beha.
Historiaren biktimatzat du bere burua. Ez du politikan sinesten, ihes egin dio ezein gatazkatan sartzeari, baina gauzak nola jarri diren ikusita, pozten da Iparralderako bidea hartu izanaz. Itziarren zen 36ko uztailean. Urtiagako kobatik bueltan Salegi fondako irratian albiste kezkagarriak entzun zituzten iluntzea du gogoan. Aranzadi eta Eguren zituen lagun orduko indusketetan. Gero, hezurrak kobetan bezala, bakoitza bere lohietan galdu zen. Irailaren 20an hartu zuen Mutrikun Sokoara ekarri zuen baporea. Berrogeita bost lagunen izua eta kostako herrien argi dardartiak dakarzkio akordura orduko itsasketak. Bidaia goibela izan zen zinez. Hala hasi zuen bizitza berria.
«

He trabajado en el pueblo vasco, porque en él he nacido y porque soy vasco. He amado a mi pueblo, pero no con exclusivismo. Desgraciadamente he nacido y vivido en una época en que el estudio y el amor del pueblo vasco han sido considerados como sinónimos de "separatismo" por quienes no toleran en el mundo más brillos y grandezas que las suyas propias. Por eso estoy en el destierro
» idatzi du bere egunerokoan 1939ko Urte Zahar egunean.
Heldu eta batera Belokeko monastegian hartu dutelarik, Manila eta Columbiako unibertsitateetatik gonbidatu dute, hitzaldiak ematera joan dadin. Ez du onartu. Hilabeteetara, alemanez idatzitako afixez beteko dira Iparraldeko bazterrak. Miarritzen, «Ortskommandantur» deitzen da orain Herriko Etxea. Turista berri, hondartza gaineko hotelak okupatu dituzte alemanek.
Alemaniatik ere jaso du Frankfurt-eko Unibertsitateko argitalpenekin kolaboratzeko gonbitea. Horri esker lortu du Sara eta Itsasu inguruetan lan egin eta argazkiak ateratzeko baimena. Euskal ikerketak ez direla etengo, Angel Apraiz, Ixaka Lopez Mendizabal eta Frantzisko Jabier Landabururekin izandako bileretan erabaki zen.
Eta esanda bezalaxe, bere lana ahalik eta ondoen betetzen saiatu da, «Eusko-Folklore» agerkaria kaleratzen jarraitu du, eta «Las cavernas en la mitologia vasca» eman du argitara, alemanera ere itzuli diotena.
Dop jaunarekin batera Larrun eta Artzamendi bitarteko trikuharri, harrespil eta gainontzeko hobietan aztarka dela, orain arte izan duen gonbiterik tentagarriena jaso du egunotan. Bizkaiko Ikerketa Arkeologikoen buru den Loriana-ko Markesak eta Arte Ederretako Akademiako buru den Lozoya-koak gestioak egin dituzte Gobernazio ministroaren aurrean arazo barik itzuli eta ikerketak Espainian segi ditzan. Berme guztiak eskaintzen zaizkio. Madrilen katedra bat duela zain ere esan diote.
Barandiaranek ezetz dio. Pozik da alemanek eskaini dioten askatasun atalarekin. Maite du etxeko erbestearen erraiak arakatzea, eta nahiago du trena pasatzen utzi

1941
- Gasteizko Arte Ederretako Probintzi Museoa sortu zen.

- Iratzederren «Pindar eta Lano» poesiak Eskualtzaleen Biltzarraren saria irabazi zuen.

- Nazario Oleaga euskaltzain oso hautatu zuten eta Eguzkitzak utzitako aulkia hartu zuen.

- Espainiako Ministerioko ordena: «Queda prohibida la proyección cinematográfica en otro idioma que no sea el español».

- Agirre lehendakaria Amerikara heldu zen.


Azkenak
2024-03-31 | Julen Azpitarte
Zinearen historiako film-kontzerturik “onena”

Oscar sari andana jaso zuen The Silence of the Lambs (1991) thriller-a zuzendu zuen Jonathan Demme (1944-2017) zinegile estatubatuarrak estreinatu zuen zineak inoiz eman duen kontzerturik onena: 1970eko hamarkadaren erdialdean New Yorken eratutako Talking Heads taldearen Stop... [+]


"Enpresa pribatuen esku utzi da segurtasun publikoaren norabidea"

Ertzaintzaren azken hamarkadako bilakaera teknologikoa aztertu du bere liburu berrian Ahoztar Zelaieta ikerketa kazetari, kriminologo eta ARGIAko kolaboratzaileak. Segurtasunaren industria ikertu eta Ertzaintzarekin duen lotura plazaratu du, La Ertzaintza que viene... [+]


Campi Bisenzioko GKN fabrikan batu dituzte langile borroka eta ekologismoa

2021eko uztailaren 9an jaso zuten kanporatze abisua Campi Bisenzioko GKN lantegiko 422 langileek. Biharamunean berean abiatu zuten fabrikaren okupazioa eta orduz geroztik bertatik dabiltza borrokan, deslokalizazioaren aurkako borroka zena bestelako industria eredu baten aldeko... [+]


Judith Bilelo Biachó
"Erakundeek ez digute lagunduko, guk geure hizkuntzan hitz egitea lortzen ez badugu"

Judith Bilelo Biachó gure artean izan zen iragan udazkenean, Garabideren Aditu programaren karietara. Ekuatore Ginean jaioa (Malabo, Bioko, 1975), bubi etniako kide da, bubiera hiztun eta hizkuntzaren aldeko militantea. Iraganaz bezainbat mintzo da orainaz, geroari... [+]


Eguneraketa berriak daude