Gizarte Segurantzaren pentsioak finantzatzeko arazoak 2020. urtetik aurrera sor daitezke. Horixe da, behintzat, aurtengo udan Juan Carlos Aparicio, Gizarte Segurantzako Estatu Idazkariak, aitortu duena. Berak zioenez, jubilaziora iritsiko den pertsona kopuruaren gorakada eta datozen urteetako jaiotze tasaren beherakada arazo larri bihurtuko dira Gizarte Segurantzako pentsioen sistema finantzatzeko garaian. Nolanahi ere, nahikoa enplegu sortzen jarraitzen bada, pentsioak 2020. urtera bitartean (BPGren % 10 baino zertxobait gehiagorekin) ziurtaturik daudela erantsi zuen.
Horregatik, biztanleria aktiboa murriztea ezinezkoa dela esan zuen, baita «

» duela ere. Apariciok baztertu egin zuen gaur egungo sistema, kapitalizazio bidezko sistema batez ordezkatzeko aukera, non gestio pribatua gizarte babesaz arduratuko zatekeen. Horrelako ekinbide batek «

».
Hala ere, Aparicioren ustez, sistema hori ekonomiaren ibilbideari egokitzeko asmoz «

» jarraitzen bada, 2020. urtean ez da beharrezkoa izango Gizarte Segurantzaren inolako funtsezko aldaketarik egitea

Europatik datozen haizeek babes sozialaren eta, ondorioz, pentsioen funtsezko eraberritzea iragartzen dute –behera eginez, noski–. Dagoeneko alarmak jo du Europako Batasunean, eta bertako laborategiak eta finantz erakundeak (Europako Banku Zentrala, kasu) hasiak dira honen inguruko azterketak egiten. Azken honek, EBZ-k, egindako azterketa batean garbi ohartarazten da biztanleriaren zahartzeak arrisku larriak eragin ditzakeela EBko kide diren estatuen aurrekontuetan (pentsioen eta osasunaren eraginez). Europako Batzordearen duela gutxiko agiri batek babes sozialaren eraberritzea gomendatzen zien hamabost kideei. Gobernuak, batzuk besteak baino gehiago, hasiak dira sokari tiraka.
Europako pentsio sistemak banaketa ereduan oinarritzen dira, hau da, egungo kotizazioek egungo pentsioak finantzatzen dituzte. Eredu hau oso baliagarria gertatu zen Europa gaztea zen bitartean, langabezia guztiz urria zenean eta 50eko eta 60ko hamarkadetako produktibitatearen etekin handiek soldata igoera garrantzitsuak ahalbideratzen zituztenean. Gauzak, ordea, errotik aldatu ziren 1973ko petrolioaren krisialdiaz geroztik. Langabeziak izugarri egin zuen gora, produktibitatearen igoerak gaina jo zuen eta pentsiodunen kopuruak gora egin zuen kotizatzen zutenekin alderatuz.
Pentsiodunen eta kotizatzen dutenen alderaketa hori, gainera, adituek diotenez, askoz desorekatuagoa izango da 2000. urtearen ondoren. Eurostat EBren estatistika bulegoaren ustez, 2020. urtean EBeko kide diren hamabost estatuetan, lanean ariko diren ehun pertsonetatik erdia baino gehiago (51,4) 60 urtetik gorakoak izango dira. Ratio hori % 71,8raino igoko da 2050ean. 1995ean, aldiz, % 37,1ean zegoen. Adituek diotenez, datu horiek, eta Europako Batasunak 1995eko pentsioak ordaintzeko BPGaren % 12tik gora xedatu zuela kontuan izanik, oso garbi erakusten dute arazoaren zenbaterainokoa.
Gauzak horrela izanik, adituen ustez, hiru bide besterik ez dira gelditzen: lehenengoa, gehitzen ari den gastua aurrekontu bidez finantzatzea, eta horrek defizit publikoak handiaraziko lituzke; bigarrena, kuotak % 40an gehitzea izango litzateke, eta horrek lana garestitu egingo luke eta langabezia areagotuko luke; hirugarren aukera pentsioaren zenbatekoa murriztea litzateke, eta hori politika eta gizarte mailan guztiz onartezina da.
Sistemari irtenbide bat aurkitu nahian, inmigrazioari ateak parez pare zabaltzea proposatu izan da EBren esparru batzuetan, kotizatzaileen kopurua gehitzeko asmoz. Baina adituen ustez, proposamen horrek ez ditu kontuan hartzen funtsezko hainbat alderdi: Hamabostek dituzten zailtasunak langabezia murrizteko, inmigranteen kuotak –gehienak kualifikazio handi gabekoak izanik– beren soldatak bezain txikiak izan ohi direla eta Europak kultura anitzekoa izatea onartu beharko lukeela.
Testuinguru honetan, Europako gobernuak eraberritzeari begira hasi dira lanean. Alemanian pentsioen igoera eta soldaten igoera bereizteko aukera jarri da mahai gainean, pentsioen igoera inflazioari –% 1aren azpitik dabil– atxikiz. Gauzak aurreratuago dauzkate Ingalaterran eta banaketa eta kapitalizazioa biltzen dituen eredu bat ari dira lantzen –kotizazioak inbertituz etorkizuneko pentsioak ordaintzeko–, beti ere bigarren osagaiari garrantzi handiagoa emanez. Frantzian antzeko zerbait aztertzen ari dira. Italian eta Suedian (ongizatearen eredu den herrialdean) ere, pentsioen eraberrirtzerako urratsak egiten ari dira.
Espainian beste inon baino gutxiago aurreratu da eraberritze horretarako bidean, Europako adituen iritziz. Agian, bertan jaiotze tasaren beherakada beste inon baino hamar urte beranduago gertatu zelako. Sistemaren krisialdia, Europako adituen ustez, 2010. urtean hasiko da hemen, nahiz eta Espainiako Gobernuko iturriek 2020. urtera bitartean ez dela inolako arazorik izango dioten. Egin den gauza bakarra Toledoko Ituna sinatzea izan da, eta besteak beste pentsioaren neurketarako epealdia zortzi urtetik hamabostera luzatzea erabaki zen.
Espainiako Gobernuak Toledoko Ituna berriro negoziatu nahi du 2000. urtetik aurrera. Plan osagarriak aurrera egitea lortu nahi du, hau da, soldata igoeraren zati bat enpresek sustatzea eta kudeatzaile pribatuek administratuko lituzketen pentsio planetara xedatzea